مطالعات هنرهای زیبا

مطالعات هنرهای زیبا

مطالعات هنرهای زیبا دوره 3 زمستان 1401 شماره 9

مقالات

۱.

هنر اعتراضی فمینیستی در بستر نظریه

تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۲۰۳
هنـر اعتراضـی بـه جریانـی از هنـر معاصـر گفتـه میشـود کـه مـورد توجـه هنرمنـدان کنشـگر اجتماعـی بـوده و هـدف از آن آگاهـیبخشـی بـه عمـوم مـردم در مـورد انـواع تبعیضها و سـتمهـای نهادینه شـده و تـاش برای زدودن آنهـا از بسـتر جامعـه اسـت. اگرچـه بیشـتر هنرهـای فمینیسـتی دهـۀ 1970 م، بـه هـر حـال هنـر اعتراضـی بـود، یـک گـروه بـه طـور مشـخص عنـوان "هنـر اعتراضـی فمینیسـتی" را بـه دسـت آورد. در ایـالات متحـده پـس از انقـاب اجتماعـی دهـۀ 1960م، بسـیاری از هنرمنـدان (زن و مـرد) بـه جنبشهـای اعتراضـی سیاسـی مختلـف پیوسـتند. نـه تنهـا بسـیاری از زنـان هنرمنـد فعـال در جنبـش حقـوق مدنـی، و اعتـراض بـه جنـگ ویتنـام، در اعتصابـات و تجمعـات اعتراضـی شـرکت کردنـد، بلکـه آنهـا جنبشهـای فمینیسـت خـود را نیـز تأسـیس کردند،کـه در آن آگاهـی اجتماعـی و مبـارزه علیـه سـرکوب زنـان را بـا فعالیتهـای ضـدجنـگ ادغـام کردنـد. ایـن مقالـه بـر آن اسـت تـا بـا روشـی توصیفـی و تحلیلـی بـه ایـن پرسـش پاسـخ دهـد کـه هنرمنـدان فمینیسـت از چـه شـیوه هایـی بـرای بیـان هنـر اعتراضـی خـود در دهـههـای 1960 و 1970م اسـتفاده کردنـد و چگونـه آرای متفکـران مـوج دوم فمینیسـم در چنیـن آثـاری نمـود یافتـه اسـت. نتایـج حاصـل نشـان مـیدهـد از آنجایـی کـه مـوج دوم فمینیسـم رویکـردی رادیـکال و مصامحـه ناپذیـر اتخـاذ کـرده بـود، هنرمنـدان ایـن جنبـش نیـز عمومـا از زبانـی تنـد و گزنـده در آثـار خـود بهـره گرفتـه انـد.
۲.

واکاوی بدن آگاهی در متد فلدنکرایس و متد تربیت بازیگرتاداشی سوزوکی

تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۳۶۲
بـدن در تئاتـر و اجـرا همـواره نقشـی محـوری داشـته و پژوهشهـای بسـیاری بـا محوریـت بـدن انجـام شـده اسـت. بـدن و بدنمنـدی در رشـتههای گوناگـون نظیـر فلسـفه، جامعه شناسـی، روانشناسـی و مطالعـات تئاتـر و اجـرا در سـالهای اخیـر مـورد توجـه قـرار گرفتـه اسـت. در حـوزة تئاتـر و اجـرا، تاداشـی سـوزوکی، از کارگردانـان مطـرح ژاپنـی، بـا الهـام گرفتـن از فرهنـگ و تئاتـر سـنتی ژاپنـی و بـر مبنـای جهانبینـی خـاص خـود، متـد خـود را بـرای تربیـت بازیگـر پـرورش داده اسـت. موشـه فلـدن کرایـس نیـز بـا پـرورش متـد خـود، بـر اهمیـت آگاهـی از طریـق حرکـت تأکیـد کـرده اسـت. بـا اینکـه فلـدن کرایـس در آغـاز بـه طـور خـاص بـه حـوزه پـرورش بازیگـر نپرداختـه بـود، سـالها بعـد، مربیـان بازیگـری بـه اهمیـت درسهـای او بـرای پـرورش بازیگـر پـی بردنـد. هـدف اصلـی ایـن پژوهـش کـه بـا روش توصیفـی- تحلیلـی و بـا رویکـرد تطبیقـی بـا بهره گیـری از منابـع کتابخانـهای انجـام شـده، بررسـی بدن-آگاهـی در متـد تربیـت بازیگـر تاداشـی سـوزوکی و متـد فلـدن کرایـس اسـت. پرسـش اصلـی ایـن پژوهـش ایـن اسـت کـه بدن-آگاهـی در متـد تربیـت بازیگـر سـوزوکی تـا چـه انـدازه بـا متـد فلـدن کرایـس همخوانـی دارد. یافته هـای پژوهـش نشـان میدهـد کـه متـد تربیـت بازیگـر تاداشـی سـوزوکی شـباهت زیـادی بـا نحـوه پـرورش آگاهـی در متـد فلـدن کرایـس دارد و در هــر دو بــر درگیــر شــدن فــرد در لحظــه و حضــور کامــل در لحظــه تأکیــد میشــود و بهرهگیــری از تمرینهــای آنهــا در نهایــت بدن-آگاهــی را در بازیگــر پــرورش داده و حضــور صحنــه ای قدرتمنــدی را بــه همـراه خواهـد داشـت.
۳.

ریخت شناسی سازهای َکَرنای، ُسُرنای و نَقاره درنگاره های دوران اسلامی

تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۱۱۲
سازهای کرنـای،سـرنای ونَقـاره جـز اصلـی تریـن سـازها درانـواع موسـیقی در طـول دوران باسـتان و اسـلامی بـوده انـد. بـر ایـن اسـاس آگاهـی یافتـن از ریخـت سـازهای مذکـور در طـول ادوار مختلـف اسـلامی بـر اسـاس نـگاره هـای آن دوران، امـری ضـروری مـینمایـد؛ چـرا کـه ایـن پرسـش در ذهـن مخاطـب شـکل مـیگیـرد کـه آیـا ریخـت و سـاختار سـازهای نامبـرده شـده بـا نمونـه هـای آن در دوران معاصـر تـا چـه مقـدار شـباهت داشـته و مصورکـردن ایـن سـازها در نـگاره هـا بـر اسـاس تخیـل نگارگـر نقـاره بـر اسـاس نـگاره هـا در دوران اسـلامی صـورت گرفتـه اسـت. بـر اسـاس نـگاره هـای موجـود در دوران اسـلامی سـاختار سـاز کرنـای بـه خصـوص در شـکل خروجـی هـوا از تنـوع زیـادی برخـوردار اسـت.سـاز نقـاره از بابـت شـکل بدنـه و مضـرابهـا در جایـگاه دوم قـراردارد. سـاز سـرنای نیـز از تنـوع بسـیار کمـی در نـگاره هـا برخـوردار بـوده و در جایـگاه سـوم قـرار دارد. ایـن پژوهـش در جهـت پاسـخ بـه یـک سـوال اساسـی صـورت گرفتـه اسـت: ریخـت سـاز کرنـای، سـرنای و نقـاره در اَدوار اسـلامی بـر اسـاس نـگاره هـا چگونـه بـوده اسـت؟ روش ایـن پژوهـش توصیفـی، تحلیلـی و براسـاس منابـع مکتـوب مصـور، گـردآوری شـده اسـت. اولویـت انتخـاب نـگاره هـا تنـوع سـاختاری سـازهای مـورد بحـث در تاریـخ جهـان اسـلام بـوده اسـت.بـا نگاهـی بـه حیـات سـازهای کرنـای،سـرنای و نقـاره در نـگاره هـای صـورت گرفتـه یـا خیـر. ایـن پژوهـش بـا هـدف بررسـی ریخـت شناسـی سـازهای کرنـای، سـرنای و دوران اسـلامی مـیتـوان گفـت کـه پـس از گذشـت قـرنهـا ریخـت و سـاختار کرنـای، سـرنای و نقـاره تغییـر ماهیـت خاصـی نداشـته انـد و ضمـن حفـظ سـاختار موسـیقیایی خـود بـه نمونـه هـای امـروزی شـبیه هسـتند.
۴.

هنر برای آزادی پژوهشی در شکل گیری سورئالیسم مصر

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۹۷
در بحبوحـۀ میـان دو جنـگ جهانـی، گسـترش فاشیسـم توسـط نیروهـای اسـتالین، موسـولینی و نازیسـم هیتلـری، در فرانسـه جریانـی بـه نـام سورئالیسـم شـکل گرفـت کـه نویسـندگان و هنرمنـدان بسـیاری را درگیـر خـود کـرد. ایـن جریـان از مـرز فرانسـه فراتـر رفتـه و بـه بریتانیـا، آمریـکا، مکزیـک، بلژیـک و سـرزمینهای شـمال آفریقـا نیـز رسـید. در ایـن میـان سورئالیسـم مصـر بـا وجـود اهمیـت بسـیار آن در حـوزۀ هنـر و ادبیـات، مـورد بی توجهـی و بی مهـری پژوهشـگران قـرار گرفتـه اسـت. سوررئالیسـم در سـرزمین فراعنـه بـا تمـدن چندیـن هزارسـاله اش، بـا گروهـی بـه نـام « هنـر و آزادی» شـکل گرفـت و آثار درخشـانی از خـود بـه جـا گذاشـت کـه کم اهمیت تـر از سورئالیسـم پاریـس نیسـت. بررسـی تاریخـی و تحلیلـی ایـن پژوهـش بـر چنـد پرسـش اصلـی اسـتوار اسـت: چـرا و چگونـه جریـان سورئالیسـم بـه مصـر رسـید؟ سورئالیسـم در بسـتر مصـری چـه مفهومـی دارد؟ و چـه تمایـزی میـان هنرمند سورئالیسـت مستعمره شـده و هنرمنـد سورئالیسـت اسـتعمارگر وجـود دارد؟ در ایـن پژوهـش سورئالیسـم مصـر بـا جنبـش سوررئالیسـتی فرانسـوی مقایسـه شـده و از منظـر پسااسـتعماری متمرکـز بـر آرای فرانتـس فانون، ایـن جنبـش مـورد واکاوی قـرار گرفتـه اسـت.
۵.

پژوهشی پیرامون شیوه های متأثر از نگارگری در آثار نقاشان معاصر ایران

تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۲۰۵
دوران معاصـر، بـا ارج نهـادن اقتبـاس از سـنت، بسـتری مناسـب را جهـت خلـق آثـار هنـری، بـرای هنرمنـدان کشـورهای بـا غنـای سـنتی، مهیـا کـرده اسـت. نقاشـان ایرانی نیـز در همین راسـتا، بـا اقتباس از نگارگـری، بـه خلـق آثـار معاصـر پرداخته انـد. پژوهـش حاضـر، در تـاش اسـت تـا بـا شـناخت ویژگیها و کارکـرد نگارگـری و راهکارهـای هنـر معاصـر جهـت برقـراری ارتبـاط بـا سـنت، بـه ایـن پرسـش پاسـخ دهـد کـه هنرمنـد چگونـه از شـیوههای متأثـر از نگارگـری در بیـان هنـری معاصر خـود اسـتفاده می کند؟ ایـن پژوهـش بـه شـیوه توصیفی-تحلیلـی، بـه بررسـی شـاخصههای نگارگـری و خصلتهـای آفرینـش هنـری معاصـر پرداختـه؛ بـا روش اسـتقرایی و مطالعـه مـوردی آثـار هنرمنـدان معاصر ایـران، بسـتر فراهم آمـده، جهـت خلـق اثـر معاصـر مبتنـی بـر سـنت و ارتبـاط آنهـا را روشـن میسـازد. نتایـج ایـن پژوهش نشـان میدهـد کـه، شـناخت قابلیتهـای سـنتی نگارگـری و امکانـات هنـر معاصـر، میتوانـد منجـر بـه خلـق اثـر هنـری در تعامـل مناسـب بـا مخاطـب بومـی و غیـر بومـی گـردد. فضـای چندسـاحتی، رنگ گـذاری تخـت، ساده سـازی فـرم، قلمگیـری، کادربنـدی، پیکرسـازی خـاص و تکـرار الگوواره هـا، از خصلتهـای سـاختاری نگارگـری هسـتند، کـه نقاشـان میتواننـد از دگرگونـی آنهـا، در راسـتای اهـداف و بیـان مفاهیـم شـخصی، بـا راهکارهایـی، جهـت بیـان معاصـر خویـش در خلـق آثـار بهـره ببرنـد.