پژوهشنامه حقوق بشری (صیانت از حقوق زنان سابق)

با وجود سابقه اندک حقوق شهروندی در ایران و با توجه به شرایط جامعه در ابتدای پیروزی انقلاب حقوق شهروندی در نزد امام خمینی (ره) مسئله و دغدغه ای جدی بوده است و مصادیق آن در سیره نظری و عملی ایشان مورد تأکید و توجه ویژه بوده است . با کمی بررسی در آثار حضرت امام به ویژه صحیفه امام توجه و دقت در حقوق شهروندی و حفظ حریم خصوصی افراد را در فرمایشات ایشان می توان یافت . همچنین فرمان هشت ماده ای امام خمینی(ره) درسال 1361را باید به عنوان نخستین پیام حقوق بشر و شهروندی پس از انقلاب اسلامی دانست و این پیام تمام وجوه کرامت و عزت انسانی را در بر می گیرد و به همین دلیل با گذشت بیش از سه دهه از آن ، هنوز زنده و نیازمند توجه و تحلیل و عمل می باشد . دستورالعملی که خطاب به همه سران و مسئولان نظام نهادها و سازمان و برای تمام زمان هاست وتأکیدی قاطع و همه جانبه بر قانون گرایی و حفظ اصول قانون اساسی و حقوق شهروندی و حریم خصوصی مردم دارد .

تحولات بین المللی بیانگر آن است که جنایات اسرائیل علیه مردم فلسطین همچنان در کانون توجهات جهانی قرار دارد. رژیم صهیونیستی اسرائیل از زمان تأسیس تاکنون جنایات زیادی را در سرزمین های اشغالی فلسطین مرتکب شده است. اسرائیل از ابتدای پیدایش و حضور در فلسطین، در کنار تمام مسائل نظامی و خشونت های کار گرفته در برابر مسلمانان سرزمین های اشغالی، به صورت گسترده به نقض حقوق بشر نیز پافشاری داشته است. اسرائیل بارها به دلیل نقض حقوق زنان در رتبه نخست گزارش حقوق بشری سازمان ملل قرار گرفته و در جایگاه نخست بزرگترین ناقض حقوق بشر جهان حضور یافته است. قطعنامه هایی که علیه اسرائیل در زمینه نقض حقوق بشر صادر شده است، مملو از «درخواست ها»، «محکومیت ها»، «ابراز نگرانی ها» و «ابراز تأسف ها» و همچنین دستور به «پایان دادن فوری» به نقض حقوق بشر بود. مقاله حاضر تلاش دارد با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی از منظر حقوق بین الملل بشر دوستانه، موارد نقض حقوق بشر توسط دولت اسرائیل به ویژه در جنگ علیه غزه را مورد ارزیابی قرار دهد. دستاوردهای پژوهش حاکی از آنست که در این جنگ، رژیم صهیونیستی مرتکب جنایاتی از قبیل استفاده از سلاح های ممنوعه، حمله به جمعیت غیر نظامی و اموال غیر نظامیان، حمله به مدارس و مساجد و بیمارستان ها و نیروهای امدادگر و غیره شده است که نقض فاحش حقوق بین الملل و جنایت جنگی و جنایات علیه بشریت محسوب می شوند و طراحان، آمرین و عاملین آن مستوجب تعقیب، محاکمه و مجازات می باشند.

اتانازی، از جمله مسائلی است که از نظر جنبه های حقوقی، اخلاقی و شرعی چالش هایی را ایجاد کرده است . اتانازی بیانگر پایان دادن به زندگی بیمار لاعلاجی توسط پزشک یا اطرافیان وی به درخواست خودش یا بدون درخواست بیمار است که هدف آن رهایی بیمار از درد و رنج طاقت فرسا می باشد. برخی از موافقان اتانازی به اراده آزاد انسان ها استناد کرده اند و این که می تواند درباره سرنوشت خودش تصمیم بگیرد. خداوند به انسان عقل و شعور و اختیار تصمیم گیری داده است، ولی این امر بدین مفهوم نیست که حیات و فوت هر انسانی به دست خودش یا دیگری باشد؛ چون در قرآن به صراحت بیان شده است که کشتن یک انسان همانند کشتن تمام بشریت است. از طرفی علاوه بر تأکید بر صبر در سختی ها، به دلیل عدم حاکمیت انسان به روح و جسم خود و حرمت شدید قتل خود (خودکشی) و قتل دیگران از نظر آیات و روایات و هم چنین از نظر عقل و اخلاقی و ضرورت جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده به نظر می رسد اتانازی از نظر شرعی حرام است و از نظر قانونی قتل عمد می باشد. البته در برخی کشورها، اتانازی مجاز داشته است. در این مقاله با بهره مندی از روش عقیق توصیفی- تحلیلی در صدد بررسی چالش های اخلاقی، دینی، شرعی و حقوقی اتانازی حتی از منظر اسناد حقوق بشری هستیم.

از زمان تأسیس سازمان ملل متحد در سال 1945 تاکنون، همانگونه که در منشور سازمان ملل متحد نیز بدان تصریح شده است، پیشبرد و تشویق احترام به حقوق بشر برای همگان ، بدون در نظر گرفتن نژاد، جنس، زبان یا مذهب، همواره بعنوان یکی از اهداف اساسی این سازمان محسوب می شده است. در این نوشتار به بررسی سازوکار سازمان ملل در بخش رویه های ویژه پرداخته شده است.

موضوع پژوهش حاضر بررسی ویژگی های حکمرانی خوب در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. بر این اساس، در ابتدا با استفاده از منابع دست اول و نیز روش تحلیلی و توصیفی ویژگی های یک جامعه خوب را با محوریت کتاب «احیای دمکراسی: شهروندان در قلب حکمرانی» بررسی نموده؛ سپس لایه های جامعه خوب مشخص و در انتها قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر اساس آن مورد واکاوی قرار می گیرد. در پایان نتایج تحقیق نشان داد که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیازهای مردم در هر سه لایه مورد توجه بوده است.

امروزه گذشت زمان و تغییرات جوامع و فرهنگ ها معانی جنگ و تخاصم را تغییر داده است . اگر درگذشته جنگ تنها به مفهوم فیزیکی آن و تجاوز نظامی به قلمرو دیگر کشورها مدنظر بود ، امروزه با ابزارهای فرهنگی عمده و در پوشش تعاملات فرهنگی قصد تخریب و براندازی دیگر ملل را داشته و دارند . یکی از فناوری های جدید ماهواره های پخش مستقیم هستند. بر این اساس تخریب فرهنگ دیگر ملل از طریق بمباران های تبلیغاتی و ارسال برنامه های ماهواره ای خود دلیلی است بر این قصد که دولت های قدرت طلب به دنبال نفوذ به داخل دیگر ملل هستند. امروزه برنامه های ماهواره ای فرهنگ ها ، ایدوئولوژی ، علایق و رفتار آدمیان را تحت تأثیر قرار داده است . برنامه های ماهواره ای در کنار آثار مثبت و منفی موجب بروز معضلات روحی و جسمی بی شماری گردیده است. با توجه به این که این ابزار توانسته تحولات بی شماری به همراه آورد، این سوال مطرح می شود که با توجه به عدم تفاهم دولت ها در مورد اصول حقوقی حاکم بر پخش برنامه های ماهواره ای و به چالش کشیده شدن امنیت فرهنگی کشورها آیا اسناد حقوق بشری می تواند اهداف مدنظر اسناد حقوق بشری را در رابطه با تأمین حیثیت و کرامات انسانی حاصل نماید. توجه به نتایج حاصل از پخش برنامه های ماهواره ای به ویژه سریال ها و کلیپ موزیک ها نشان می دهد که اسناد حقوق بشری فقط در مرحله نگارش مانده و در مرحله عمل نتوانسته اند موجب تأمین امنیت بشر شوند. مطالب این مقاله به روش کتابخانه ای گردآوری شده است.

پدیده شوم قاچاق انسان از ویژگی های قرن حاضر است، که متأسفانه با توجه به نقش شبکه ها و دنیای مجازی رشد فزاینده ای نیز در سال های اخیر یافته است. حال وقتی موضوع اصلی این قاچاق زنان به خصوص به قصد بهره کشی جنسی باشد، بر شومی این معضل می افزاید. مقاله حاضر درصدد است که به بررسی این معضل اجتماعی از دریچه فقه و حقوق پرداخته و در نهایت به قیاس این دو رویکرد در قبال این موضوع بپردازد.