مطالعات طب ورزشی

در تحقیق حاضر، دستگاه بیوفیدبک کامپیوتری طراحی و نمونه سازی شده است. این دستگاه هشت ورودی آنالوگ، مبدل آنالوگ به دیجیتال 16 بیتی سریع، نمایشگر گرافیکی،کارت حافظهSD ، صفحه کلید، پنج کلید روی پانل با قابلیت اتصال پنج کلید خارجی دارد. یک حسگر دمای دیجیتال نیز برای اندازه گیری دمای پوست، مستقل از ورودی های آنالوگ به دستگاه متصل می شود. نرم افزار میکروکنترلر با زبان برنامه نویسی C نوشته شده است و امکان ارتباط با کامپیوتر از طریق پورت سریال و یواس بی وجود دارد. دستگاه بیوفیدبک، سیگنال های آنالوگ الکترومیوگرام، الکتروکاردیوگرام، حسگر شتاب سنج سه محوره، حسگر مقاومت الکتریکی پوست و حسگر ضربان قلب را پس از پردازش، به کامپیوتر ارسال می کند. اطلاعات روی کارت حافظهMicroSD ، با قالب FAT32 ذخیره می شود. این دستگاه علاوه بر استفاده در آزمون های بیوفیدبک، امکانات متعددی برای انجام آزمون های زمان ¬عکس العمل شنیداری و دیداری، با دو روش دینامیک و غیردینامیک دارد. در آزمون های زمان عکس العمل دینامیک از حسگر شتاب سنج سه محوره برای تشخیص جهت حرکت اندام پاسخ دهنده استفاده شده است. آزمون دیداری دینامیک از نوع انتخابی است و آزمودنی باید اندام هدف را در جهت مشخص، متناسب با تصویر نمایشگر حرکت دهد. برای این دستگاه سه نرم افزار مستقل کامپیوتری با زبان دلفی نوشته شده است. نرم افزار اصلی دستگاه، اطلاعات بیولوژیک را به¬صورت آن لاین از دستگاه دریافت می¬کند و به شکل نمودار خطی لحظه به لحظه روی نمایشگر نشان می دهد. امکانات کالیبراسیون حسگرها، فیلتر دیجیتال کانال ها، ذخیره مشخصات آزمودنی ها و اطلاعات آزمون های آنها و نیز مقایسه نتایج هر فرد، به صورت جداگانه و در بین گروه وجود دارد. در نرم افزار زمان عکس العمل، محقق می تواند آزمون دیداری یا شنیداری را طراحی و نتایج را از نظر آماری تحلیل نماید و به¬صورت نمودار ستونی از آنها استفاده کند. در نرم افزار اسیلوسکوپ الکترومیوگرافی، امکان نمایش و ذخیره سیگنال های الکترومیوگرافی روی نمایشگر با سرعت زیاد فراهم شده است و می توان از این نرم افزار در آزمون های محقق ساخته زمان عکس العمل استفاده کرد. برای اطمینان از کارکرد مناسب سخت افزار، آزمون های مختلفی روی هر قسمت از آن انجام شد. شش نوع آزمون زمان عکس العمل مقایسه ای با استفاده از کامپیوتر و دستگاه بیوفیدبک، توسط 35 دانشجوی پسر (سن: 4/2±9/23) انجام شد و نتایج بر اعتبار و روایی دستگاه دلالت داشتند.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ناهنجاری زانوی پرانتزی و اجرای برخی آزمون های آمادگی جسمانی– حرکتی است. برای انجام این تحقیق، 60 فوتبالیست نوجوان با میانگین سن 78/0 ±2/15 سال، وزن 39/3 ±9/58 کیلوگرم و قد 21/6 ±166 سانتی متر انتخاب شدند. برای ارزیابی وضعیت بدنی آزمودنی ها از روش کندال و خط شاقولی استفاده شد. ناهنجاری زانوی پرانتزی با استفاده از کولیس اندازه گیری و ثبت شد. همچنین برای بررسی اجرای آزمودنی ها از آزمون اسکوات روی یک پا و به¬دست آوردن حداکثر فاصله، بیشترین فاصله به¬دست آمده از پرش روی یک پا (لِی¬لِی)، انجام سه پرش متوالی روی یک پا و به دست آوردن بیشترین فاصله، پرش عمودی و آزمون تی استفاده شد. برای بررسی اختلاف آزمون ها در دو گروه تحقیقی از t مستقل استفاده شد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، اختلاف معنی داری بین دو گروه، در اجرای آزمون ها یافت نشد (پرش عمودی (005/0P=)، اسکوات روی یک پا و به¬دست آوردن حداکثر فاصله (019/0P=)، بیشترین فاصله به¬دست آمده از پرش روی یک پا (011/0P=)، انجام سه پرش متوالی روی یک پا و به¬دست آوردن بیشترین فاصله (008/0P=) و آزمون تی (003/0P=)). نتایج تحقیق نشان می¬دهد وضعیت بدنی در متغیرهای اجرا در فوتبالیست ها تأثیرگذار است و ناهنجاری زانوی پرانتزی می تواند باعث تضعیف اجرا شود.

هدف از پژوهش حاضر برآورد روایی و پایایی کایفومتر طراحی و ساخته شدة داخلی از روی نمونة خارجی برای اندازه گیری کایفوز سینه ای است. بدین منظور از میان افرادی که برای عکس برداری از ستون فقرات به مرکز پزشکی دانشگاه تهران معرفی شده بودند، 20 نفر انتخاب شدند. پس از عکس برداری از قوس های ستون فقرات، میزان کایفوز این افراد توسط کایفومتر در مرکز رادیولوژی دانشگاه تهران، در سه مرحله و با فاصله های زمانی 15 دقیقه اندازه گیری شد. برای بررسی رابطة میان اندازه های حاصل از کایفومتر و عکس رادیوگرافی (به منظور بررسی روایی) از ضریب همبستگی پیرسون و برای بررسی پایایی اندازه گیری های کایفوز از ضریب همبستگی درون گروهی استفاده شد. نتایج نشان داد بین اندازه های حاصل از کایفومتر ساخته شده و عکس رادیوگرافی روایی بالایی وجود دارد (95/0 =r). پایایی درون آزمونگر این وسیله نیز بالا به دست آمد (98/0 =ICC). نتایج تحقیق نشان داد کایفومتر ساخته شدة ایرانی در سنجش میزان کایفوز، وسیله ای پایاست و دارای روایی بسیار بالا نیز می باشد؛ بنابراین استفاده از این وسیله برای اندازه گیری دقیق و سریع کایفوز سینه ای توصیه می شود.

فوتسال از رشته¬های ورزشی سالنی پرطرفدار و توسعه دهنده مهارت¬های فوتبال به شمار می آید. با وجود این، مطالعات بیومکانیکی محدودی در مورد تفاوت¬های کینماتیکی شوت در فوتسال، با توجه به عامل جنسیت انجام شده است. هدف از این پژوهش، بررسی اثر جنسیت بر کینماتیک شوت روی پای فوتسال است. 14 آزمودنی (7 مرد و 7 زن از بازیکنان نخبه لیگ فوتسال کشور) با میانگین سنی به ترتیب 7/1±23 و 4/2±23 سال، قد 73/4±2/182 و 84/4±7/160 سانتی¬متر و وزن 04/4±4/72 و 33/4±7/53 کیلوگرم در این تحقیق شرکت کردند. برای جمع¬آوری اطلاعات از دستگاه آنالیز حرکتی سه دوربینه با فرکانس 50 هرتز استفاده شد. میانگین پارامترهای کینماتیکی دو جنسیت، در چهار لحظه بحرانی ضربه (تماس پای تکیه، حرکت رو به جلوی ران، ضربه، ادامه حرکت) از دو فاصله 6 و 10 متر، با استفاده از آزمون t مستقل در سطح معنی¬داری 05/0 مقایسه شد. یافته¬ها نشان دهندة اثر معنی¬دار جنسیت بر بسیاری از متغیرهای کینماتیک شوت روی پا بود. این متغیرها عبارتند از: زاویه زانو، ران، مچ و سرعت زاویه¬ای ران، تاج خاصره، پا، زانو و مچ، جابه¬جایی خطی پنجه، مچ، زانو، ران، سرعت و شتاب خطی مچ، پنجه، زانو و ران. نتایج نشان می¬دهد مردان با سرعت و شتاب بیشتری به توپ ضربه می¬زنند، مرحله ادامه حرکت را با کاهش تدریجی سرعت و جابه¬جایی بیشتر، به¬طور محسوس¬تری اجرا می¬کنند و با داشتن دامنه حرکتی بیشتر، ضربه بهتری به توپ اعمال می¬زنند، اما الگوی زمانی ضربه مردان و زنان مشابه است.

تحقیقات نشان داده اند که وجود ناهنجاری در ساختار طبیعی پا می تواند بر تعادل بدن تأثیر منفی داشته باشد (6)، اما با وجود اهمیت زیاد عملکرد تعادلی مناسب در سن مدرسه، اثرگذاری تمرینات تعادلی بر حفظ تعادل بدن نوجوانان و دانش آموزانی مبتلا به ناهنجاری های ساختاری بررسی نشده است؛ بنابراین، هدف این تحقیق، بررسی اثر یک دوره تمرین تعادلی هشت هفته ای بر عملکرد تعادلی دختران نوجوان مبتلا به پای گود ایدئوپاتیک است. پژوهش از نوع تجربی- مداخله ای است و به صورت پیش¬آزمون-پس-آزمون با گروه کنترل انجام شده است. 24 دختر نوجوان با پای گود ایدئوپاتیک که سابقه ابتلا به بیماری عصبی-عضلانی و آسیب دیدگی دراندام تحتانی نداشتند، انتخاب و به-صورت تصادفی به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. گروه تجربی به مدت هشت هفته در برنامه تمرینات تعادلی شرکت کردند. قبل و پس از برنامه تمرینی، عملکرد تعادلی استاتیکی و دینامیکی آزمودنی ها در هر دو گروه اندازه¬گیری و مقایسه شد. تعادل استاتیکی و دینامیکی، به ترتیب با سیستم امتیازدهی بر اساس تعداد خطا و سیستم ثباتی بایودکس سنجیده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آنالیز واریانس با اندازه های تکراری با سطح معنی¬داری ۰۵/۰ استفاده شد. نتایج نشان داد تعداد خطاها در آزمون تعادل استاتیکی، پس از گذراندن دوره تمرینی کاهش معنی¬داری داشت. همچنین گذراندن دوره تمرینی، به بهبود شاخص های ثباتی در گروه تجربی منجر شد (001/0=p)، ولی در شاخص های ثباتی گروه کنترل تغییری دیده نشد (684/0=p). با توجه به یافته های تحقیق، تمرینات تعادلی می تواند روشی مناسب برای بهبود عملکرد تعادلی نوجوانان مبتلا به کف پای گود ایدئوپاتیک باشد؛ بنابراین، گنجاندن برنامه تمرینات تعادلی به عنوان روشی مؤثر در فرآیند درمان ضعف کنترل تعادل بدن افراد با ناهنجاری پای گود و همچنین جای دادن در برنامه ورزشی مدارس توصیه می شود.

بیماری پوکی استخوان یا استئوپروز که اپیدمی خاموش عصر حاضر لقب گرفته، می تواند در زندگی حرفه ای و آینده ورزشکاران مشکل ایجاد کند و آنها را از ادامه فعالیت باز دارد. تحقیقات نشان می دهد فعالیت بدنی، گامی اولیه و حیاتی برای جلوگیری از پوکی استخوان است؛ اگرچه، به نظر می رسد فعالیت های بدنی تأثیر یکسانی بر بافت استخوانی ندارند. تحقیقات نشان می دهد فعالیت هایی که تحمل کننده وزن بدن می باشند، باعث افزایش تراکم مواد معدنی استخوان ها می¬شوندT در حالی که درباره تراکم مواد معدنی استخوان در ورزش هایی که تحمل کننده وزن بدن نیستند (مانند شنا) نتایج ضد و نقیضی گزارش شده است. هدف تحقیق حاضر برآورد میزان شیوع استئوپنی و استئوپروز و همچنین سنجش تراکم و محتوای مواد معدنی استخوان در شناگران حرفه ای است. بدین منظور، ترکم مواد معدنی مهره های کمری 13 شناگر نخبه (سن 37/1±31/19 سال، قد 17/5±39/178 سانتی متر، وزن 4/9±92/75 کیلوگرم، شاخص توده بدن 33/3±91/23 کیلوگرم بر متر مربع) و 13 نفر غیرورزشکار (سن 98/1±39/19 سال، قد 11/6±46/174 سانتی متر، وزن 4/12±08/69 کیلوگرم، شاخص توده بدن 19/3±62/22 کیلوگرم بر متر مربع) توسط دستگاه DEXA اندازه گیری و بر اساس هنجارهای مربوط، در سه گروه نرمال، استئوپنی و استئوپروز جای گرفتند. نتیجه اصلی تحقیق حاضر این است که بر اساس معیار Z-score، 5/61 درصد از شناگران نخبه، در ناحیه مهره های کمری دچار ناهنجاری استئوپنی می باشند، در حالی که در گروه کنترل، 5/38 درصد از آزمودنی ها ارزش های BMD پایین تر از نرمال (7/7 درصد استئوپروز و 8/30 درصد استئوپنی) دارند. همچنین، مقایسه تراکم و محتوای مواد معدنی بین شناگران و آزمودنی های گروه کنترل، تفاوت معنی¬داری نشان نداد، ولی تراکم و محتوای مواد معدنی در شناگران مقادیر پایین تری داشت و مقادیر P محاسبه شده قابل تأمل می باشند. اساساً، فشارهای مکانیکی وارد بر استخوان ها از دو راه کشش عضله، هنگام انقباضات عضلانی و شوک وارد بر بدن از طرف زمین ایجاد می شود و به نظر می رسد عامل دوم نقش مؤثرتری در توسعه و افزایش BMD داشته باشد. شناگران نخبه معمولاً بین 3 تا 5/3 ساعت در روز به فعالیت حرفه ای می پردازند. در نتیجه، در مقایسه با هم ردیفان غیر ورزشکار خود 3 تا 5/3 ساعت در روز کمتر با زمین در تماس¬اند و شوک کمتری از سوی زمین به آنها وارد می شود. از طرف دیگر، به نظر می رسد ورزش های قدرتی و کوتاه مدت بیشتر از ورزش های استقامتی مانند شنا، استخوان ساز (استئوژنیک) می باشند؛ بنابراین به شناگران توصیه می شود برای جلوگیری از کاهش تراکم مواد معدنی، علاوه بر فعالیت حرفه ای خود، به فعالیت هایی بپردازند که به ساختار اسکلتی بدن شوک وارد می کنند مانند دویدن، پریدن و غیره.

در تحقیقات مختلف، میزان آسیب¬¬های ورزشی از 5/0 تا 35 آسیب در هر هزار ساعت بازی گزارش شده است، در حالی که گرم کردن و سرد کردن صحیح، استفاده از تجهیزات مناسب و شرکت در برنامه های بدن سازی می تواند تا حد زیادی مانع از بروز آسیب شود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی ارتباط میزان شیوع آسیب و عملکرد بانوان لیگ برتر فوتبال با راه کارهای پیش¬گیری از آسیب است. از میان بازیکنان لیگ برتر فوتبال بانوان کشور 120 نفر (میانگین سنی 15/3±4/21) به¬صورت تصادفی انتخاب شدند و رابطه میزان شیوع آسیب با عملکرد بازیکنان نسبت به گرم کردن، سرد کردن، استفاده از ساق¬بند و شرکت در تمرینات انعطافی و قدرتی، همچنین مکانیسم و محل آسیب بررسی شد. برای جمع آوری اطلاعات از برگ ثبت اطلاعات آسیب و پرسشنامة هاوکینز و فولر (1998) با ضریب پایایی 79/0 استفاده شد. نتایج نشان می¬دهد در میان راه کارهای پیش گیری از آسیب، بالاترین میزان عملکرد بازیکنان در اثر گرم کردن قبل از تمرین (7±8/98) به دست آمد و کمترین میزان عملکرد آنها مربوط به اجرای تمرینات انعطاف پذیری (28±68/26) به صورت انفرادی بود. همچنین بین میزان سرد کردن با شیوع آسیب رابطة معنی داری وجود دارد، ولی بین سایر متغیرها ارتباط معنی داری به دست نیامد (p≤0.05). از طرفی، بیشترین فراوانی آسیب در مچ پا و زانو بود در حالی که بیشترین میزان آسیب، طی مکانیسم برخورد با یکدیگر مشاهده شد. با توجه به یافته های تحقیق، عملکرد بازیکنان در خصوص گرم کردن و سرد کردن در حد مطلوبی است، اما در مورد شرکت در تمرینات انعطاف پذیری و قدرتی در سطح پایینی قرار دارد که احتمالاً برگزاری کارگاه های آموزشی و جلسات تمرینی انسجام یافته می تواند باعث ارتقای سطح عملکرد بازیکنان شود. همچنین می توان گفت که اجرای راه کارهای پیش گیرانه، میزان شیوع آسیب را کاهش می دهد، اما میزان اثرگذاری آن به نوع و ساختار برنامه بستگی دارد.

ضایعات لیگامان متقاطع قدامی زانو از شایع¬ترین آسیب های ورزشی است (2). از آنجا که هدف اصلی بازتوانی، برگشت تدریجی به سطح فعالیت قبل از آسیب است (3)، هرچه زمان درمان پس از آسیب کوتاه¬تر باشد، نتایج بهتر خواهد بود و بیمار سریع تر به عملکرد خود باز خواهد گشت (4). در این پژوهش، تأثیر تمرینات تسریعی بر عملکرد حرکتی، تعادل دینامیکی و استاتیکی بیمارانی که بازسازی ACL داشته اند ارزیابی شده است. در این تحقیق 30 نفر که عمل بازسازی ACL از طریق BPTB داشتند (با میانگین سنی7/28 سال، قد 7/178 سانتی متر، وزن 97/80 کیلوگرم و سابقه ورزشی 8/14سال) انتخاب و به¬صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری کنترل و تجربی تقسیم بندی شدند. گروه تجربی پروتکل بازتوانی تسریعی (شروع زود هنگام تمرینات دامنه حرکتی، تحمل وزن و بازگشت به ورزش بعد از گذشت 4-6 ماه) (43) را به مدت 24 هفته و گروه کنترل دوره فیزیوتراپی معمول (روش محافظه کارانه) را اجرا کردند. در پایان ماه های سوم، چهارم، پنجم و ششم تعادل پویا با استفاده از آزمون ستاره، تعادل ایستا با آزمون لک لک و عملکرد زانو با لِی تک پا در حداکثر مسافت ارزیابی شد. از آزمون اندازه گیری مکرر و t مستقل برای تجزیه و تحلیل نتایج در سطح 05/0 استفاده شد. در هر دو گروه (بازتوانی تسریعی و فیزیوتراپی) عملکرد اندام جراحی شده ضعیف تر از اندام سالم بود. عملکرد زانوی جراحی شده در گروه تجربی به طور معنی¬داری بهتراز گروه کنترل بود. پایداری ایستا و پویای اندام تحتانی در گروه تجربی بیشتر از گروه کنترل بود (05/0=p). نتایج نشان داد بعد از عمل جراحی و برنامه بازتوانی تسریعی، نقص موجود در عملکرد و تعادل افراد به طور کامل از بین نمی¬رود. همچنین برنامه تمرینات عصبی-عضلانی باید بخش مهمی از برنامه بازتوانی تسریعی را برای بازتوانی بهتر افراد با ACL بازسازی شده، به خود اختصاص دهد.