عملکرد تعادلی

سقوط در زنان باردار شایع است. کنترل پوسچر و جهت یابی مطلوب در جلوگیری از سقوط اهمیت زیادی دارد. هدف از این پژوهش، تحلیل عملکرد کنترل و جهت یابی پوسچر در دوران مختلف بارداری و پس از زایمان بود. آزمودنی ها شامل سه گروه 13 نفره زن با دامنه سنی 20 تا 28 سال به ترتیب زنان غیرباردار (I)، زنان در سه ماهه اول (II) و در ماه نهم بارداری (III) بودند. کنترل و تغییر وضعیت پوسچر آزمودنی ها با استفاده از دستگاه تعادل سنج BIODEX اندازه گیری شد. در گروه III پس از زایمان نیز اندازه گیری ها تکرار شد. تحلیل آماری با استفاده از روش MANOVA و Repeated Measure ANOVA 05/0 = α انجام گرفت. افراد غیرباردار (I) با کسب (17/8 ± 07/53 امتیاز بیشترین قابلیت جهت یابی پوسچر و زنان باردار 9 ماهه (III) با کسب 7/14 ± 8/31 امتیاز به طور معنی داری از کمترین قابلیت برخوردار بودند. در ماه نهم بارداری جهت یابی در سمت عقب، راست و چپ تفاوت معنی داری با بعد از زایمان نداشت. اما در دیگر جهت ها افت معنی داری دیده شد. بعد از زایمان امتیاز جهت یابی با 25 درصد افزایش همراه بود (001/0 = P). باتوجه به نتایج می توان گفت که تغییرات فیزیکی ناشی از بارداری با کاهش توانایی در تغییر سریع موقعیت پوسچر همراه است، اما مشخص نیست که این افت عملکرد به دلیل ضعف نیروی عضلانی است یا ناشی از اختلال عملکردی در گیرنده های حسی – عمقی. اگرچه پس از زایمان در مقایسه با قبل از زایمان، عملکرد جهت یابی بهتر بود، اما هنوز نسبت به افراد غیرباردار ضعیف تر بود. وجود برنامه توانبخشی در دوران بارداری و پس از زایمان برای بهبود عملکرد تعادلی، کنترل پوسچر توصیه می شود.

تحقیقات نشان داده اند که وجود ناهنجاری در ساختار طبیعی پا می تواند بر تعادل بدن تأثیر منفی داشته باشد (6)، اما با وجود اهمیت زیاد عملکرد تعادلی مناسب در سن مدرسه، اثرگذاری تمرینات تعادلی بر حفظ تعادل بدن نوجوانان و دانش آموزانی مبتلا به ناهنجاری های ساختاری بررسی نشده است؛ بنابراین، هدف این تحقیق، بررسی اثر یک دوره تمرین تعادلی هشت هفته ای بر عملکرد تعادلی دختران نوجوان مبتلا به پای گود ایدئوپاتیک است. پژوهش از نوع تجربی- مداخله ای است و به صورت پیش¬آزمون-پس-آزمون با گروه کنترل انجام شده است. 24 دختر نوجوان با پای گود ایدئوپاتیک که سابقه ابتلا به بیماری عصبی-عضلانی و آسیب دیدگی دراندام تحتانی نداشتند، انتخاب و به-صورت تصادفی به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. گروه تجربی به مدت هشت هفته در برنامه تمرینات تعادلی شرکت کردند. قبل و پس از برنامه تمرینی، عملکرد تعادلی استاتیکی و دینامیکی آزمودنی ها در هر دو گروه اندازه¬گیری و مقایسه شد. تعادل استاتیکی و دینامیکی، به ترتیب با سیستم امتیازدهی بر اساس تعداد خطا و سیستم ثباتی بایودکس سنجیده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آنالیز واریانس با اندازه های تکراری با سطح معنی¬داری ۰۵/۰ استفاده شد. نتایج نشان داد تعداد خطاها در آزمون تعادل استاتیکی، پس از گذراندن دوره تمرینی کاهش معنی¬داری داشت. همچنین گذراندن دوره تمرینی، به بهبود شاخص های ثباتی در گروه تجربی منجر شد (001/0=p)، ولی در شاخص های ثباتی گروه کنترل تغییری دیده نشد (684/0=p). با توجه به یافته های تحقیق، تمرینات تعادلی می تواند روشی مناسب برای بهبود عملکرد تعادلی نوجوانان مبتلا به کف پای گود ایدئوپاتیک باشد؛ بنابراین، گنجاندن برنامه تمرینات تعادلی به عنوان روشی مؤثر در فرآیند درمان ضعف کنترل تعادل بدن افراد با ناهنجاری پای گود و همچنین جای دادن در برنامه ورزشی مدارس توصیه می شود.