پهلوی دوم

در این نوشته پس از اشاره به تحولات ناشی از فروپاشی اتحاد شوروی و بویژه استقلال مجدد جمهوری آذربایجان در جوار مرزهای شمالغرب ایران که با طرح شعارهایی در آن حدود مبنی بر وحدت دو "آذربایجان شمالی و جنوبی" تؤام شد، ریشه‌های این بحث مورد توجه قرار گرفته است. بحثی که نخست با نهادن نام آذربایجان بر سرزمینی واقع در شمال ایالت آذربایجان آغاز شد که در طول تاریخ به نام آلبانیای قفقاز و آران و ... شناخته بوده و آنگاه تلاش قدرت‌های توسعه طلب منطقه از ترکیه عثمانی تا اتحاد شوروی از بهره برداری در این تغییر نام و دست اندازی بر قلمرو ایران مورد توجه قرار گرفت.

۱۲۵۵.

امیرکبیر و عبدالرحیم جعفری مصاحبه با بنیانگذار انتشارات امیرکبیر

منبع: گفتگو ۱۳۷۴ شماره ۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۱۳

در این مصاحبه چگونگی تاسیس و توسعه انتشارات امیرکبیر بعنوان یکی از مهم ترین وموفقترین موسسات انتشاراتی ایران در دهه 1340 و 1350 شمسی به بحث گذاشته شده است. در کنارموضوع امیرکبیر، فضای نشر به طور کلی و سیاست های دولت وقت در امر نشر نیز مورد توجه قرار دارد

۱۲۵۶.

حق رای زنان 1358-1341

نویسنده: مراد ثقفی

منبع: گفتگو ۱۳۷۴ شماره ۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم سیاسی

تعداد بازدید : ۹۰۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۶۹

وقتی در سال 1341 روزنامه‌های تهران خبر از تصویب لایحه انتخابات انجمن‌های ایالتی و ولایتی دادند، روحانیون طراز اول کشور از جمله به دلیل حق رأیی که در این لایحه به زنان داده شده بود، آن را تحت نفوذ اندیشه‌های غیراسلامی و ضداسلامی دانستند. کمتر از بیست سال بعد و در اولین رأی‌گیری ای که در حکومت جمهوری اسلامی ایران برقرار شد، حق رأی زنان نه فقط دیگر غیراسلامی دانسته نشد که جزو حقوق مسلمی بود که زنان می‌بایست در حکومتی اسلامی از آن برخوردار باشند. مطالعه این تغییر که هدف نوشته حاضر است، از جمله راهگشای درکِ یکی از کارکردهای انقلاب اسلامی است. در این کارکرد، انقلاب واسطه دسترسی توده‌های مردم به خواست‌های دست‌نیافته‌ای است که حکومت پیشین وعده‌اش را داده بود. در این کارکرد، انقلاب نه همچون طریقی برای بازگشت به روابط اجتماعی و سیاسی سنتی، بلکه همچون میانجی دستیابی به جامعه‌ای مدرن رخ می‌نماید.

۱۲۵۷.

نیم قرن تلاش؛ مروری بر عملکرد کانون‌های نویسندگان ایران

نویسنده: مراد ثقفی

منبع: گفتگو ۱۳۷۴ شماره ۷

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم فرهنگی

تعداد بازدید : ۱۲۴۹ تعداد دانلود : ۶۸۶

این مقاله مروری است بر تاریخچه فعالیت تجمع نویسندگان و شعرای ایران در دوره‌های مختلف تاریخ معاصر کشور. این مرور حاکی از آن است که جز در دوران کوتاه بین سال‌های 1320 تا 1332 روشنفکران ایران نتوانستند پروژه‌ ای را تبیین کنند که امکان مشارکت فعال و سازمان‌یافته جامعه مدنی را در برنامه حیاتی تأسیس دولت قانونی که مهمترین و حیاتی ترین پروژه کشور در قرن حاضر بوده است، فراهم آورند.

۱۲۵۸.

تجربه فرانکلین

نویسنده: کاوه بیات

منبع: گفتگو ۱۳۷۴ شماره ۷

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم فرهنگی

تعداد بازدید : ۱۲۴۵ تعداد دانلود : ۶۷۷

در سال‌های نخست دهه 1330 در ایالات متحده موسسه‌ای تاسیس شد تحت عنوان «برنامه‌های کتاب فرانکلین». هدف از تاسیس این موسسه طرح و ترویج فرهنگ و تمدن آمریکایی در جهان سوم بود. در این مقاله عملکرد موسسه مزبور در ایران مورد اشاره قرار گرفته است که در نهایت فارغ از اهداف اولیه موسسه، تحولی را در صنعت نشر ایران ایجاد کرد.

۱۲۵۹.

تاریخ بیست ساله

نویسنده: کاوه بیات

منبع: گفتگو ۱۳۷۴ شماره ۸

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۲۰۵ تعداد دانلود : ۷۱۸

با سقوط پادشاهی رضاشاه در پی حمله متفقین به ایران در شهریور 1320، فضای سیاسی ایران نیز دگرگون شد، در این دوره که با آزادی‌هایی در عرصه نشر و مطبوعات توام بود، نگاهی مجدد به تاریخ دوره بیست ساله گذشته و چگونگی برآمدن استبداد پهلوی اهمیت خاصی یافت، گوشه‌هایی از این بحث با توجه به اهم مطالب منتشر شده در این زمینه، موضوع اصلی این بررسی را تشکیل می‌دهد.

۱۲۶۰.

توهم توطئه

نویسنده: احمد اشرف

منبع: گفتگو ۱۳۷۴ شماره ۸

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۵۲۰۸ تعداد دانلود : ۳۱۹۶

توهم توطئه را می‌توان وجه جمعیِ بیماری‌ای دانست که وجه شخصیِ آن همان پارانویا نام دارد. برای کسانی که به این توهم باور دارند، دست‌هایی نامرئی و نیروهای ناشناخته –که به نهادهای سیاسی، اقتصادی و یا مذهبی وابسته‌اند- همواره در سرمنشاء وقایع سیاسی و اتفاقات مهم تاریخی قرار دارند. در این نوشته، نویسنده به تشریح این نوع از توهم با رجوع به مثال‌هایی تاریخی که از تاریخ معاصر ایران برگرفته شده‌اند می‌پردازد.

درخت حوزه‌های تخصصی