۱.
توهم توطئه را میتوان وجه جمعیِ بیماریای دانست که وجه شخصیِ آن همان پارانویا نام دارد. برای کسانی که به این توهم باور دارند، دستهایی نامرئی و نیروهای ناشناخته –که به نهادهای سیاسی، اقتصادی و یا مذهبی وابستهاند- همواره در سرمنشاء وقایع سیاسی و اتفاقات مهم تاریخی قرار دارند. در این نوشته، نویسنده به تشریح این نوع از توهم با رجوع به مثالهایی تاریخی که از تاریخ معاصر ایران برگرفته شدهاند میپردازد.
۲.
این نوشته ترجمه متن سخنرانیای است که ریکور در انجمن فلسفه تهران در سال 1374 ایراد نمود. رابطه میان تاریخ، خاطره و فراموشی موضوع اصلی این سخنرانی است که در ضمن به موضوعِ مسئولیت تاریخنگار نیز میپردازد.
۳.
با سقوط پادشاهی رضاشاه در پی حمله متفقین به ایران در شهریور 1320، فضای سیاسی ایران نیز دگرگون شد، در این دوره که با آزادیهایی در عرصه نشر و مطبوعات توام بود، نگاهی مجدد به تاریخ دوره بیست ساله گذشته و چگونگی برآمدن استبداد پهلوی اهمیت خاصی یافت، گوشههایی از این بحث با توجه به اهم مطالب منتشر شده در این زمینه، موضوع اصلی این بررسی را تشکیل میدهد.
۴.
در این نوشته، پس از یادآوری مراحل رشدِ تاریخنگاری در غرب، ویژگیهای مکاتب تاریخنگاریای که در عکسالعمل به سنت پیشین در اوایل قرن بیستم پدید آمدند بررسی میشوند. در این بررسی "مکتب آنال"، "مطالعات فرودستانِ آسیای جنوب شرقی" مورد توجه قرار گرفتهاند. تاریخنگاری معاصر ایران نیز در این مقاله مورد بازبینی قرار گرفته است.
۵.
در این مقاله که بخش اول آن در این شماره فصلنامه گفتگو و بخش دوم آن در شماره 9 این فصلنامه منتشر شده است، نویسنده بر اهمیت در نظر گرفتنِ فرهنگ مادی (تکنیک و تکنولوژیک) به عنوان ابزاری برای فهمِ سکون یا پیشرفت در خاورمیانه تأکید میکند. این مقاله عمدتاً ناظر است بر دوران پیشامدرن این خطه که کمتر مورد توجه بوده است. همچنین نویسنده به دلایلی که باعث شدند در همین دوره غرب از خاورمیانه بسیار جلو افتد توجه میدهد.
۶.
در این مصاحبه، مارک فرو یکی از نامدارترین مورخان فرانسه و سردبیر نشریه آنال سیر آشنایی خود را با تاریخ و به ویژه تاریخ انقلاب روسیه بازگو میکند. او همچنین به نوشتههایش در مورد سینما و مشخصاً رابطه این رسانه با تاریخ میپردازد.
۷.
پس از مروری انتقادی به نظریههای روانشناختیِ ویگوتسکی و الکساندر لوریا، نویسنده به گرایشهای جدید در این علم اشاره میکند. این نظریههای جدید، تاریخ انفرادی شخص را برای درک چگونگی بازتاب فردیتِ وی در رفتار، شخصیت و روانشناسی وی در نظر میگیرند.