درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۳۲۱ تا ۴٬۳۴۰ مورد از کل ۲۸٬۲۶۹ مورد.
۴۳۲۱.

مشکلات نگهداری و ترمیم راه های سنگ فرش و شوسه مازندران در دوره شاه عباس اول و دوره ناصری بر پایه سند قرارداد واگذاری تعمیر و نگهداری راه لاریجان به سیف الملک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و هشتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۲) 88 - 125

کلیدواژه‌ها: راه شوسه شاه عباس اول دوره صفویه دوره قاجار ناصرالدین شاه مازندران سیف الملک قراردادها راه سازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۵۳۸
هدف: بررسی علل اهمیت راه های مازندران در دوره حکومت شاه عباس و ناصرالدین شاه، سیاست های راه سازی آن ها در این منطقه، و مشکلات فنی و اقتصادی شان در این کار روش/ رویکرد پژوهش: داده ها از منابع کتابخانه ای به دست آمده است. اسناد مربوط به راه سازی دولت قاجار در شمال ایران، شامل قرارداد واگذاری تعمیر و نگهداری راه لاریجان به سیف الملک، بررسی شده است. از این اسناد در کنار منابع تاریخی دوره صفوی برای تحلیل استفاده شده است یافته ها و نتیجه گیری: شاه عباس اول راهی منحصربه فرد در منطقه مازندران ایجاد کرد که نتیجه آن، افزایش قدرت اقتصادی شمال ایران بود. در زمان ناصرالدین شاه نیز تلاش های زیادی برای راه سازی در مازندران شد؛ ولی به دلیل مشکلاتی همچون ناآگاهی از راه سازی مدرن، نبود متخصص راه سازی، ترس از آسان شدن نفوذ روسیه در شمال ایران، فساد اداری و دیوانی، این طرح هابه نتیجه مطلوب نرسید.
۴۳۲۲.

بررسی تاثیر تضعیف نظم اجتماعی در برآمدن دولت نظامی غزنوی براساس جامعه شناسی نظم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: نظم اجتماعی نظامیان غزنویان سامانیان دوره میانه خراسان و فرارود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۸ تعداد دانلود : ۴۳۰
در این نوشتار به صورت موردی به پژوهش در مورد وضعیت جامعه عصر میانه در سده چهارم هجری پرداخته و نسبت بین ارتقای نقش نظامیان در برقراری نظم اجتماعی را مورد بررسی قرار می دهیم. بررسی تاریخی متون این دوران با رویکرد جامعه شناسی نظم نشان می دهد- برخلاف تصور رایج دولت- محور از مفهوم امنیت در مطالعات عصر میانه- که در سده چهارم ه .ق با تشدید فرایند تفکیک و تکثیر گروه بندی های اجتماعی و «ماهای»مختلف و همچنین وجود اختلالات اجتماعی گوناگون در جغرافیای شرقی جامعه اسلامی، برقراری نظم اجتماعی و امنیت با مشکلات فراوانی روبه رو شد. با افزایش تنش ها و دسته بندی های گوناگون اجتماعی، توانایی بسیج، تمرکز قدرت و حقانیت دولت رو به کاهش گذاشت. در این شرایط گروه های نزدیک به قدرت برای برقراری نظم بیرونی در جامعه به رقابت و حتی مبارزه مسلحانه با یکدیگر پرداختند. این فرایند که به سقوط سامانیان و روی کار آمدن غزنوی منتهی شد و شرایط را برای برقراری نظم بیرونی در جامعه مهیا کرد.
۴۳۲۳.

واکاوی اندیشه های یک خاورشناس: برنارد لوئیس و بنیادگرایی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال پنجاه و یکم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 43 - 75

کلیدواژه‌ها: برنارد لوئیس بنیادگرایی اسلامی خاورمیانه مدرنیته سکولاریسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۱ تعداد دانلود : ۴۱۷
از واقعه 11 سپتامبر سال 2001، بنیادگرایی اسلامی به بحثی محوری در جهان سیاست تبدیل شده است. بنیادگرایان اسلامی، خواهان تفسیر مجدد اسلام به منظور کاربرد آن در اهداف خاص سیاسی هستند. برنارد لوئیس، خاورشناس انگلیسی- آمریکایی، در بررسی سرچشمه های جریان های بنیادگرا به ریشه های خشم مسلمانان از غرب پرداخته که به زعم وی، به تقابل بین اسلامبا مدرنیته غرب منجر شده است. در این مقاله، هدف بررسی نظرات لوئیس، با روش تحلیل محتواست. برنارد لوئیس ریشه این جریانات را خشم مسلمانان از غرب و این خشم را معلول عقب ماندگی مسلمانان می داند. وی راه مقابله با عقب ماندگی کشورهای اسلامی را در ترویج مدرنیته در آنها از طریق اجرای سکولاریسم می بیند، تا از این رهگذر هم عقب ماندگی کشورهای اسلامی و هم خشم مسلمانان درمان شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که نظرات برنارد لوئیس درباره اسباب ایجاد جریان های بنیادگرا، مبنایی و راهبردی نیست و راه حلّ او، یعنی سکولاریسم در کشورهای اسلامی، قابل دستیابی و اجرایی نیست.
۴۳۲۴.

اصلاحات ارضی و تبعات اجتماعی مهاجرت روستائیان به شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: تهران مهاجرت‌های روستایی اصلاحات ارضی حاشیه نشینی بحرانهای اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۵ تعداد دانلود : ۶۲۱
مقاله حاضر علل و عوامل و نتایج مهاجرتهای روستائی به شهر تهران در دهه های چهل و پنجاه شمسی را مورد ارزیابی قرار میدهد و نقش عامل اصلاحات ارضی را در این زمینه مورد بحث قرار میدهد. در این مقاله نشان داده شده برنامه ریزیهای نامتوازن توسعه اجتماعی، تضعیف اقتصاد کشاورزی، به همراهی بی توجهی به روستا و تأکید بیش از حد بر گسترش، عمران و نوسازی بافتهای شهری تهران، نقشی کلیدی در این مهاجرتها ایفا کرده است. یکی از نتایج این موضوع، زایش و گسترش پدیده حاشیه نشینی در شهر تهران بود که پیامدهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیادی برجای گذاشت. در این مقاله منابع و مأخذ گوناگون آرشیوی مورد مطالعه قرار گرفته اند و از گزارشهای آماری استفاده فراوان شده است. روش این تحقیق توصیفی-تحلیلی است و جامعه آماری پژوهش هم شهر تهران است. تاکنون در باره مهاجرتهای شهر به شهر و روستا به شهر تحقیقات زیادی انجام شده، لیکن به شکل آماری تبعات مهاجرتهای روستائی به شهر تهران در مقطع زمانی مورد بحث، مورد ارزیابی قرار نگرفته است، پس ضرورت نگارش این مقاله در بررسی زمینه های شکل گیری کلانشهر تهران و نقش مهاجرتها در این فرایند خلاصه میشود.
۴۳۲۵.

بازخوانی و نقد گزارش های اعتراض به صلح امام حسن علیه السلام (بر اساس تحلیل رویکردها و ادبیات معترضان و منابع اعتراض)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۴۴)

کلیدواژه‌ها: صلح امام حسن علیه السلام معترضان صلح شیعیان مذلّ المؤمنین خوارج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۰ تعداد دانلود : ۶۶۶
مطابق نقل منابع، برخی شیعیان پس از صلح امام حسن علیه السلام، به مخالفت برخاسته، با عبارات موهن، آن امام را مورد خطاب قرار دادند. کم توجهی برخی محققان به مباحث مبهمی همچون گوناگونی اسناد و منابع، تنوع ادبیات اعتراض و نبود قرائت صحیح از گفته ها و نامشخص بودن بستر زمانی و مکانی اعتراض ها، سبب انعکاس این روایات در آثار مخالفان شده است. نوشته حاضر می کوشد تا با توصیف دقیق و جامع واقعه، مدعای مخالفت نکردن بزرگان شیعه با امام حسن علیه السلام و توهین نکردن طرف داران به آن حضرت را به آزمون بگذارد. این تحقیق نشان می دهد علاوه بر ریشه داشتن اعتراض ها در اندیشه خوارج و تحریف صورت گرفته توسط جریان طرفدار حکومت اموی با هدف تخریب و تضعیف اهل بیت علیهم السلام، می توان نظریه اعتراض اصحاب امام حسن علیه السلام را نادرست و ناقص دانست.
۴۳۲۶.

کاربرد سیستم استنتاجی عصبی-فازی تطبیقی در پیش بینیِ فرسایش بیولوژیکیِ ناشی از فعالیت قارچ آلترناریا آلترناتا در کاغذهای تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و هشتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۲) 196 - 216

کلیدواژه‌ها: کاغذهای تاریخی آلترناریا آلترناتا مدل سازی ریاضی سیستم استنتاجی عصبی-فازی تطبیقی (ANFIS) پیش بینی حفاظت آرشیو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۸ تعداد دانلود : ۵۴۰
هدف: هدف اصلی این مطالعه پیش بینی خطر رشد قارچ آلترناریا آلترناتا در کاغذهای تاریخی با استفاده از مدل ریاضی است روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از روش سیستم استنتاجی عصبی-فازی تطبیقی مدل سازی ریاضی شده است. برای مدل سازی از نتایج مطالعات تجربی محسنیان و همکاران (1397) استفاده شده است. برای اعتبارسنجی مدل از معیارهای ارزیابی مختلفی شاملِ ضریب همبستگی (R2>)، میانگین مربّعات خطا (MSE)، و جذر میانگین مربّعات خطا (RMSE) استفاده شده است یافته ها و نتیجه گیری: ضریب همبستگی (R2>) نزدیک به یک (1) و میانگین مربّعات خطا (MSE) و جذر میانگین مربّعات خطا (RMSE) نزدیک به صفر (0) است. بنابراین مدل طراحی شده در پیش بینی رشد قارچ آلترناریا آلترناتا از دقت و صحت کافی برخوردار است. پیشنهاد می شود از روش سیستم استنتاجی عصبی-فازی تطبیقی برای پیش بینی خطر رشد قارچ آلترناریا آلترناتا در کاغذهای تاریخی استفاده شود.
۴۳۲۷.

بررسی نقش تجار و انجمن های ایالتی سلطان آباد در دوره انقلاب مشروطیت (1322ق/ 1904م - 1344ق/ 1925م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 1-20

کلیدواژه‌ها: تجار مشروطه انجمن های ایالتی اندیشه های جدید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۷ تعداد دانلود : ۴۶۲
انقلاب مشروطیت و ورود افکار و آراء جدید به ایران، تحولات سیاسی - اجتماعی فراوانی به دنبال داشت. گروه های مختلف جامعه مانند تجار بنا به دلایلی چون ارتباط سازمان یافته با بازرگانان داخلی و خارجی و به تبع آنها ارتباط با کشورهای غربی، از افکار و اندیشه های جدید آگاهی بیشتری داشتند. از اینرو در روند انقلاب مشروطه و برپایی مجلس شورای ملی و تاسیس انجمن های ایالتی نقش مهم و تأثیرگذاری مشخصی داشتند. پژوهش حاضر در پی بررسی وضعیت تجار سلطان آباد و نقش آنان در جربان انقلاب مشروطه و شکل دهی به انجمن های ایالتی این شهر است. سوال اصلی آنست که وضعیت فکری تجار سلطان آباد در آستانه پیروزی انقلاب مشروطه به چه صورتی بود و آنان چه نقشی در پیروزی این انقلاب و شکل گیری انجمن های ایالتی این ولایت داشتند؟ که در ادامه فرض پیش روی بر این اساس شکل می گیرد که تجار به دلیل شرایط شغلی خاص خود و ارتباط با دیگر مناطق ایران و تاجران خارجی با تفکرات آزادی خواهانه آشنائی قابل توجهی داشتند و همین موضوع سبب شد تا فعالیت های مهمی چه در زمینه پیروزی انقلاب مشروطه و چه در شکل دهی انجمن های ایالتی انجام دهند.
۴۳۲۸.

حیات علمی و فرهنگی و اجتماعی آخوند خراسانی (1329-1255 ه . ق)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: آخوند خراسانی مشروطیت فرهنگی اندیشه ی سیاسی مشروعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۳ تعداد دانلود : ۵۲۱
محمد کاظم خراسانی، معروف به آخوند، زاده ی طوس در سال ۱۲۵۵ ه .ق است. آخوند خدمات بسیاری برای جامعه ی فرهنگ و تمدن شیعه انجام داد. عظمت حوزه ی درس آخوند نه تنها در عالم تشیع بلکه در سرتاسر عالم اسلام گسترش یافته بود زیرا تعداد شاگردان بسیاری را تربیت کرد. گفته شده در عالم اسلام بعد از امام صادق (ع) مدرسی مانند آخوند پا به عرصه ی وجود ننهاده است. اندیشه تمدن ساز آخوند شامل نظام سازی سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و تولید علوم شیعی بود. وی اصول کشور داری را بر شش محور قرار داده شامل حکومت داری بر مبنای ارزش ها ی اسلامی، گزینش کارگزاران و مشاوران سالم و کارآمد، برنامه ریزی برای توسعه و ترقی کشور، حفظ اقتصاد سیاسی و اقتصاد کشور، گسترش عدالت اجتماعی و رأفت و مردم داری می باشد.، دیدگاه آخوند خراسانی در مقام مجتهدی عقل گرا با دیدگاه وی درباره ی ولایت فقیه در ارتباط است و ارتباط منطقی این دو با هم، اندیشه ی سیاسی او را از انسجام برخوردار می سازد. استدلال فقهی وی در بحث مشروطیت، در زمینه ی مشروعیت حکومت مشروطه فهم پذیر است. آخوند برای رفع ظلم از مظلوم، خصوصاً ملت ایران به مشروطیت روی آورد.
۴۳۲۹.

امکان سنجی استفاده از الگوی تاریخ نگاری« روح زمانه» به عنوان روشی برای مطالعات تاریخ معماری معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 27-48

کلیدواژه‌ها: روح زمانه معماری معاصر ایران تاریخ نگاری روایت تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۲ تعداد دانلود : ۷۹۶
یکی از رویکردهای مهم در تدوین روایت تاریخ معماری، رویکرد روح زمانه است؛ این رویکرد سعی در ارائه تفسیری جامع پیرامون رخدادهای تاریخی دارد. اهمیت مسأله در این است که عمده تاریخ نگاریهای موجود معماری معاصر ایران دارای ماهیت توصیفی می باشند و فقدان نگاهی جامع که زمینه های گوناگون پیدایش آثار را مورد بررسی قرار دهد در آنها مشهود است. هدف این تحقیق ایجاد چارچوبی برای مطالعات دقیق تاریخ معماری معاصر ایران با الگو گیری از روش روح زمانه می باشد. در این پژوهش با استفاده از روش استدلال منطقی، ضمن استخراج الگویی از آثار تاریخ نگاران مطرح روح زمانه، امکان استفاده از این الگو به عنوان یک روش تحقیق در تاریخ نگاری معماری معاصر ایران ارزیابی می گردد. نتایج نشان می دهد ساختار چنین روشی دارای ماهیت کل نگر و تطبیقی بوده و طرح ریزی روایی آن مرکب از سه مرحله توصیف، تبیین و توجیه می باشد.
۴۳۳۰.

هویت قومی در ایران

نویسنده: مترجم:
منبع: تاریخ نو سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۲
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۵۰۷
در آغاز از انگاره ای ساده و کلی هویت شناسی در رابطه با همه افراد از زمان های قدیم تاکنون پیروی می کنیم. ابتدایی ترین و اساسی ترین تعریف از بچگی، تعریف از طریق خانواده است. در دوران های پیش از تاریخ این هویت به زودی به خانواده گسترده یا طایفه گسترش یافت. سرانجام طایفه، همراه با دیگر طوایف، بخشی از واحد بزرگتری- قبیله- شد. قرن ها، اگر نگوییم هزاره ها، قبیله نماد اصلی هویت باقی ماند. به دنبال ساکن شدن قبیله در سرزمینی خاص، اسم خود را به آن سرزمین می داد یا اسم آن سرزمین را می گرفت. حالت دوم معمولاً هنگامی اتفاق می افتاد که آن قبیله به سرزمینی می رفت که دارای نامی بود که ساکنان پیشین اش به آن داده بودند. مهاجمان ساکنان اولیه را همگون می-کردند، می کشتند یا می راندند یا خود مهاجمان با آنها همگون می شدند. به نظر می رسد این وضعیت مربوط به دوره نوسنگی باشد هنگامی که کشاورزی در میان قبایل مختلف و در زمان-های متفاوت گسترش یافت. سپس هر گروه یک منطقه را اشغال می کرد یا در آن ساکن می شد. بعد از آن هویت افراد بر اساس اسم قبیله ای آنها و/یا مکانی که در آن ساکن شده بودند، تعیین می شد. نام های قبیله ای اغلب نگه داشته می شد یا گاهگاهی به نام رهبری سرشناس تغییر می-یافت. این حتی در دوره تاریخی دیده می شود. برای نمونه، فدراسیونی از قبایل ترک در استپ های روسیه جنوبی و قزاقستان فعلی، مدت زمانی پس از هجوم مغول ها، اسم رئیس خود را، ازبک خان، گرفتند و به عنوان ازبک شناخته شدند. این نام که پس از آن برای همه کسانی که در آن سرزمین زندگی می کردند به کار می رفت، توسط مهاجمان گرفته شد.
۴۳۳۱.

درآمدی انتقادی بر دیدگاه سید قطب دربارۀ جوامع متمدن و غیرمتمدن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۱

کلیدواژه‌ها: سید قطب جامعۀ اسلامی جامعۀ متمدن جامعۀ غیرمتمدن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۴۳۴
در میان آراء سید قطب، دیدگاه او دربارۀ پدیدۀ تمدن چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در این جستار با روش تحلیلی انتقادی تلاش شده به این پرسش پاسخ داده شود که نوع نگرش او به جامعۀ متمدن و غیرمتمدن چگونه بوده و چه نقدهایی بر آن وارد است؟ بر اساس یافته های این پژوهش، سید قطب جامعۀ متمدن را تنها جامعۀ اسلامی به معنای حقیقی دانسته است؛ این جامعۀ اسلامی از ویژگی های خاصی مانند حاکمیت خداوند و اندیشۀ توحیدی، ارزش یافتن انسانیت، محوریت خانواده و برپایی خلافت الهی توسط انسان برخوردار است. او جوامع فاقد این ویژگی ها را جاهلی و غیرمتمدن شمرده است. این دیدگاه به لحاظ ترسیم جامعۀ مطلوب و آرمانی قابل توجه است؛ ولی نقد جدی وارد بر آن عبارت است از نگرش دوگانۀ صفر و صدی نسبت به جامعۀ متمدن و غیرمتمدن و زمینه سازی در جهت گسترش اندیشه ها و جنبش های افراط گرا.
۴۳۳۲.

مطالعه سفال منقوش بدون لعاب (شبه پیش از تاریخی) در محوطه های دوران اسلامی دشت نَرماشیر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال دوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ 149-165

کلیدواژه‌ها: نرماشیر سفال منقوش بدون لعاب سفال شبه پیش از تاریخی محوطه های دوران اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۹ تعداد دانلود : ۸۲۲
یکی از گونه های سفال دوران اسلامی که در بررسی های باستان شناسی دشت نرماشیر شناسایی شده، سفال منقوش بدون لعاب (شبه پیش ازتاریخی) است که پیش تر در جنوب و جنوب غربی ایران گزارش شده و در سال های اخیر مطالعاتی درباره پراکندگی آن در برخی محوطه های دیگر صورت گرفته است. این گونه سفال دوران اسلامی فاقد لعاب، اما دارای نقوش هندسی قهوه ای، اخرایی، قرمز یا نارنجی است که در نگاه نخست، شباهت زیادی با سفال منقوش پیش از تاریخ دارد. اما با توجه به اختلاف خمیره، رنگ، نقش و توزیع درکنار سفال های لعابدار دوره اسلامی، یکی از گونه های رایج سفال دوره اسلامی شمرده می شود که در بیشتر مناطق ایران مورد استفاده بوده است. پرسش این است که ویژگی های سفال منقوش بدون لعاب نرماشیر در مقایسه با نمونه های نواحی دیگر چیست؟ هدف، معرفی و مطالعه این سفال، مقایسه آن با نواحی دیگر و ارائه آگاهی هایی نو درباره فرهنگ های دوران اسلامی حاشیه لوت است. روش گردآوری داده ها «میدانی و اسنادی» و روش پژوهش «توصیفی تحلیلی» است. بر این اساس، داده های گردآوری شده شامل قطعات سفال منقوش بی لعاب با نقوش قهوه ای تا قرمز است که در شهر قدیم نرماشیر (محوطه چغوک آباد) و محوطه های جلال آباد و رفیع آباد در بافت فرهنگی سده های میانی اسلامی به دست آمده و شباهت هایی با نمونه های منقوش بدون لعاب جنوب، جنوب غربی، مرکز، شمال و شمال شرقی ایران دارد. اما برخلاف نمونه های جنوب و جنوب غربی ایران، نمونه های نرماشیر به جوامع کوچ رو تعلّق نداشته اند و از استقرارهای ثابت شناسایی شده اند.
۴۳۳۳.

بررسی تشکیلات نظامی و جایگاه ارتش در خلافت فاطمی مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال دوم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۶) 77 - 94

کلیدواژه‌ها: خلافت فاطمی مصر بربر حجریه ارتش دیوان الجیش و الرواتب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۹ تعداد دانلود : ۵۰۷
خلافت فاطمیان (297-567ق) از شاخصه های نظامی و سیاسی ویژه ای در جهان اسلام برخوردار بود. تکیه ی خلفای فاطمی بر سازماندهی ارتش زمینی و دریاییِ قدرتمند منجر به گستردگی این خلافت و دستیابی به قدرت سیاسی و نظامی در رقابت با خلافت عباسی گردید. این پژوهش در صدد است تا تشکیلات نظامی و ارتش خلافت فاطمیان در مصر (358- 567ق) را مورد ارزیابی قرار دهد. بدین منظور مقاله با هدف تحلیل و پاسخگویی به این پرسش ها نگاشته شده است: نهاد نظامی و ارتش خلافت فاطمی در مصر چگونه در فراز و فرود این دولت در جهان اسلام طی قرن های چهارم تا ششم هجری ایفای نقش کرد؟ ساختار و نهاد ارتش فاطمی براساس نیاز و الگوی حکومت های اسلامی چگونه شکل گرفت؟ اداره ی تشکیلات گسترده ی ارتش فاطمی بر عهده ی کدام نهادها بود؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که ارتش فاطمی با پشتوانه ی تشکیلات اداری منسجم و برخورداری از تنوع قومی و نژادی از یک سو به یکی از گسترده ترین نهادهای نظامی در میان دولت های سده های میانه تبدیل شد و از سوی دیگر ضعف نسبی در حفظ تعادل پایدار بین گروه های مختلف سربازان موجب شد آن دولت همواره در معرض آشوب های پادگانی قرار گیرد.    
۴۳۳۴.

بازآفرینی اصطبل شاهی عهد صفوی اصفهان (تالار طویله) بر پایه اسناد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال پنجاه و یکم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 141 - 168

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی توصیفی تصویری تالار طویله محله شاهی تالار صفوی شهر اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۸ تعداد دانلود : ۱۰۹۷
در دوره صفوی کاخ ها و بناهای حکومتی با اهمیت و درخشانی ساخته شد و باروی کار آمدن حاکمان جدید، در شهر اصفهان و ویرانی و تخریب، اثری از بناهای باشکوه، همچون تالار طویله باقی نماند. در این پژوهش برای نخستین بار، کوشش شده است تا کلیه اسناد توصیفی و تصویری درباره این عمارت گردآوری و تحلیل شود. اسناد و سفرنامه های تاریخی، فرصتی برای بازآفرینی این قبیل نمونه ها فراهم می کنند. با توجه به اسناد می توان به موقعیت، طرح و ساختار بنا دست یافت. در این پژوهش تالار طویله در محله شاهی بر اساس متون و اسناد توصیفی و تصویری بازآفرینی شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف، بنیادی نظری و از لحاظ روش تفسیری تاریخی است. تحلیل ها، افزون بر مکان طرح، ساختار کالبدی بنا، ویژگی های ابعادی و کاربری های فضاهای این بنا را آشکار ساخت.
۴۳۳۵.

تأثیر فرهنگ اسلامی بر آداب و رسوم دین جاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال پنجاه و یکم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 175 - 189

کلیدواژه‌ها: جاوه ادیان هندی اسلام آداب و رسوم بومی آگاما جاوه کباتینان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۸۱
در این پژوهش، روش مطالعات تاریخی و تطبیقی، تأثیرات فرهنگ اسلامی بر آیین ها و آداب و رسوم بومی مجمع الجزایر اندونزی به خصوص جزیره جاوه بررسی شده است. مجمع الجزایر اندونزی پیش از ورود اسلام، سخت تحت تأثیر فرهنگ و ادیان هندویی و بودایی بود. با ورود اسلام، بومیان این منطقه به ویژه جزیره جاوه، اسلام را بی آنکه باورها و اعمال گذشته خود را به طور کامل رها کنند، پذیرفتند. بر این اساس، آیین ها و آداب و رسوم جدیدی در این منطقه شکل گرفت که اصطلاحاً از آنها به عنوان «آگاما جاوا» (دین جاوه) نام می برند. آنچه از آن با عنوان «دین جاوه» یاد می شود، حاصل ترکیب عناصر اَنیمیسمی، هندو- بودایی و اسلامی است و مهم ترین جلوه آن را در کِباتینان و آیین های وابسته به آن مانند سلامتان می توان ملاحظه کرد.
۴۳۳۶.

چالش های اجتماعی-سیاسی ظهور سینما در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 137-155

کلیدواژه‌ها: سینما سینماتوگراف چالش های اجتماعی و سیاسی ممیزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۹ تعداد دانلود : ۴۳۸
ورود سینما به ایران اگرچه تقریبا همزمان با ظهور این صنعت در جهان مدرن بود، با چالش های متعددی روبرو بود که پیشرفت آن را در مقایسه با تحولات سینمای غربی با کندی مواجه کرد. در واقع، این امر که ابتدائا در سال های پایانی استبداد قاجاری و با حمایت مظفرالدین شاه صورت گرفت، خیلی زود به محلی برای مجادله میان طیف های مختلف سیاسی و اجتماعی بدل شد. پژوهش حاضر به دنبال آن است که با طرح این پرسش که ورود سینما به ایران با چه چالش های مواجه بوده است، با بهره گیری از روش مطالعه اسناد و مکتوبات، پاسخ مناسب این پرسش را فراچنگ آورد. به نظر می رسد برخی از فعالان بازار که شمه خوبی در شناخت نیازهای جامعه داشتند، در سطحی نگری در تولید و پخش آثار سینمایی در کشور موثر بودند و از سوی دیگر، جریان های محافظه کار اجتماعی و دینی نیز با استدلال های خود، از نگرانی درباره پیامدهای نامناسب اخلاقی و اعتقادی آن برای مخاطبان سخن می گفتند. علاوه بر اینها، دستگاه قدرت سیاسی و همچنین نیروهای اشغالگر متفقین –در ابتدای دهه 1320- نیز تمایل داشتند که این صنعت را در اختیار خود گیرند و با اعمال سیاست های ممیزی و یا نفوذ در ساختار سیاست گذاری، هدایت جریان فکری جامعه را تحت کنترل خود داشته باشند.
۴۳۳۷.

کاربرد اسناد تصویری و تاریخ شفاهی معماری در بازنمایی ریزفضاها و مدل سازی سه بعدی خانه ی تاریخی نواب رضوی یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸ ۱۵۷-۱۸۶

کلیدواژه‌ها: خانه ی نواب رضوی اسناد تصویری تاریخ شفاهی معماری کالبد و کارکرد خانه تجربه ی زیسته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۹۹۹
عوامل مختلفی در گذر زمان، به آسیب دیدن خانه های ایرانی منجر شده است. با بررسی اسناد باقی مانده از خانه ی نواب رضوی یزد می توان بخش عمده ای از فضاهای ازدست رفته را بازنمایی کرد و همچنین حدس و گمان در مرمت این خانه ی تاریخی را به حداقل رساند. باور بنیادین این پژوهش آن است که مطالعات تاریخ شفاهی معماری و نیز اسناد تصویری تاریخی موجود، در بازنمایی فضاهای ازدست رفته ی این بنا تأثیرگذار است. تاکنون پژوهش هایی درباره ی خانه های تاریخی یزد صورت گرفته، اما کمتر پژوهشی با استفاده از اسناد تاریخ شفاهی به بازنمایی فضاهای خانه ها پرداخته است. روش داده اندوزی در این پژوهش، مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. این مقاله بر آن است تا به بازنمایی روابط کالبدی و کاربری ریزفضاهای ازدست رفته ی معماری خانه ی تاریخی نواب رضوی یزد دست یابد.
۴۳۳۸.

ساسانیان و ایده ایران

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال چهارم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: آریایی ها ایرانشهر ساسانیان اشکانیان هخامنشیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۱ تعداد دانلود : ۶۹۹
تا پیش از به قدرت رسیدن حکومت ساسانیان در هیچ یک از دوره های تاریخی ایران (آریایی های اوستایی، ایلامی ها، مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان) چنین مفهومی هیچگونه سابقهٔ رسمی در مناسبات سیاسی نداشته است. اشکانیان در انتقال میراث ایرانی به حکومت ساسانیان نقش مهمی را ایفا کردند که این امر را از پیشینیان خود یعنی هخامنشیان به ارث بردند. ایران گرایی یا احیای ایران که همانا زنده کردن سنت هایی تاریخی دوران بود در اواخر دوران اشکانی سرعت بیشتری گرفت. ثمرهٔ این انقلاب پارتیزانی اشکانیان با روی کار آمدن اردشیر یکم و شاپور اول به بار نشست. آن ها توانستند در قرن سوم میلادی برای مقابله با رقبای شرقی و غربی خود یعنی کوشانی ها و رومی ها سنتی ایرانی را همراه با اقلیت های مذهبی، نژادی، گوناگون در جغرافیایی به نام ایران بنیانگذاری کنند.
۴۳۳۹.

جستاری تاریخی در اصالت مقبره حر بن یزید ریاحی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۷۶) 79 - 98

کلیدواژه‌ها: کربلا حر بن یزید عاشورا شهدای کربلا شاه اسماعیل صفوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۴ تعداد دانلود : ۵۹۵
مجموعه رویدادهای مربوط به واقعه عاشورا، نیازمند پژوهش و بازخوانی است. مقاله حاضر با محور قرار دادن پرسشی درباره اصالت تاریخی مقبره حر بن یزید ریاحی(۶۱ه.ق) به بررسی دو دیدگاه در این زمینه می پردازد. برخی از محققان، مستند به برخی گزارش های تاریخی بر این باورند که طایفه حر پس از حادثه عاشورا، جسد مطهر او را در مکانی که به عنوان مقبره ایشان معروف است، به خاک سپردند و از نبش این قبر به وسیله شاه اسماعیل(۹۳۰ه. ق) و سیره مردم برای زیارت حر به عنوان گواه درستی ادعای خود یاد می کنند. در مقابل این دیدگاه، برخی دیگر بر این باورند که جسد مطهر حر به همراه دیگر شهدا در قبری دسته جمعی و در روضه حسینی به خاک سپرده شده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به این نتیجه رسیده است که به استناد منابع کهن و معتبر، حر بن یزید در روضه حسینی و همراه دیگر شهدا، به خاک سپرده شده است
۴۳۴۰.

تأثیر امتیاز نفت شمال در روابط ایران و شوروی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۱ 17 - 38

کلیدواژه‌ها: نفت شمال روسیه ایران امتیاز شوروی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۱ تعداد دانلود : ۵۱۰
در تاریخ روابط ایران با روسیه شوروی موضوع امتیاز نفت شمال از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هنگامی که پنج استان شمالی ایران از قرارداد دارسی مستثنی شد و انگلیسی ها امتیاز نفت جنوب را بدون هیچ مشکلی بدست آوردند، از آن زمان روسیه و بعد شوروی نیز در تلاش برای بدست آوردن امتیازات مشابهی در ایران بوده است. بعد از اشغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم بوسیله متفقین شوروی درصدد کسب امتیاز نفت شمال برآمد . اما با تصویب مجلس شورای ملی ایران مبنی بر عدم واگذاری هرگونه امتیاز نفتی، شوروی ها،در این هدف ناکام ماندند هرچند مشکلاتی در اوضاع داخلی ایران ایجاد کردند. موضوع درخواست امتیاز نفت شمال به کشمکش بزرگ در روابط ایران و شوروی تبدیل شد. شوروی هرگز راضی نمی شد کشورهای قدرتمند غربی چون آمریکا و انگلستان به بهانه استخراج نفت به مرزهای این کشور نزدیک شوند. دست یابی به نفت شمال ایران قدرت اقتصادی شوروی در بازارهای بین المللی و در رقابت با رقبای غربی را افزایش می داد. ایران نیز با امتیاز نفت شمال، اهداف خاص خودش را دنبال می کرد. دولت ایران که معمولا تحت فشار روسیه و انگلستان بود. دروهله اول سعی می کرد با پیشنهاد واگذاری امتیازنفت شمال به شرکتهای آمریکایی ضمن کاستن از مشکلات اقتصادی خود، از فشار شوروی و انگلستان نیز رهایی یابد. ضمن اینکه کشاندن پای قدرت سوم به ایران می توانست شرایط را برای ایران در رقابتهای بین المللی تعدیل نماید. در نتیجه علیرغم تمایل به واگذاری امتیاز نفت شمال به شرکتهای آمریکایی و انگلیسی، با درخواست شوروی مخالفت نمود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان