درخت حوزه‌های تخصصی

ظفرنامه تیموری، کتابی است مدیحه سرایانه راجع به زندگی، جنگ ها و پیروزی های تیمور گورکانی. اولین ظفرنامه به دستور شخص تیمور و به قلم نظام الدین شامی تألیف گردید و دومین آن به فرمان ابراهیم سلطان، نوه تیمور و به دست شرف الدین علی یزدی، از تاریخ نگاران بنام دوره شاهرخ نوشته شد که از مطالب ظفرنامه شامی کمک گرفته بود. ظفرنامه 935 هجری که محور بحث در مقاله پیش روست، یکی از استنساخ های تألیف وی به شمار می رود. این نسخه که در اوایل حکومت شاه تهماسب صفوی تهیه و اجرا گردید، با داشتن 24 نگاره منتسب به کمال الدین بهزاد، نسخه ای نفیس شمار می آید. نگاره ها بر اساس اطلاعات انجامه کتاب به بهزاد منسوب است. فرضیه نگارنده در این مقاله مبتنی بر این مطلب است که ذکر نام کمال الدین بهزاد در صفحه پایانی نسخه ظفرنامه 935 هجری، دلیلی بر انتساب قطعی تمامی 24 نگاره این نسخه به وی نیست. برای اثبات این فرضیه، در ابتدا موقعیت بهزاد را در دربار شاه تهماسب صفوی و در مقام ریاست کتابخانه-کارگاه سلطنتی مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد. سپس به نسخه ظفرنامه 935 هجری، ویژگی های آن و نگاره هایش پرداخته خواهد شد. در نهایت از سه جنبه به وجود نام بهزاد در انجامه این نسخه، پرداخته می شود و صحت آن مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .

بررسی و مقایسه ی چگونگی بازتاب مضمون ی مشترک نزد هنرمندان ی از دو فرهنگ و پ ی شینه متفاوت ، درونما ی ه مقاله حاضر را تشک یل م ی دهد. دو اثر ی که با مضمون مشترک وسوس ه در ا ینجا مورد بررس ی قرار گرفته اند ؛ به ترتیب وسوسه ی آنتون ی قد یس اثر ه یرونیموس بوش نقاش فلاندر ی اواخر قرن پانزده م یلادی و کمال الد ین بهزاد نقاش نامدار ا یرانی اواخر قرن نهم و اوا یل قرن دهم هجر ی م ی باشند. این مقاله به بررس ی و کنکاش در نوع نگاه و رو یکرد ا ین دو هنرمند به مضمون وسوس ه و تلاش آنان برا ی ب یان و روا یت تصو یری آن م ی پردازد و قصد دارد تا از ا ین رهگذر تفاوت ها و اشتراکات فرهنگ ی و هنر ی م یان هنرمند فلاندر ی و نگارگر ا یرانی را مورد نقد و تحل ی ل قرار دهد.

تحول اجتماعی در سده سیزدهم ه.ق تنها با حضور و ظهور اندیشمندانی چون میرزا ملکم خان و روزنامه « قانون » ، میرزا آقا خان کرمانی و آیینه اسکندری ، و یا در اندیشه های اصلاح طلبانه میرزا فتحعلی آخوند زاده خلاصه نمی شود . روشن است این اندیشمندان و بسیاری دیگری در به وجود آوردن « حرکات فکریه » و فراهم آوردن شرایط و ذهنیت لازم در این زمینه نقش سازنده و تعیین کننده ای داشته اند . ولی هماهنگ با این جنبش ها و اندیشه های اصلاح طلبانه تحولاتی در دیگر زمینه ها و به ویژه هنرهای تجسمی ، که موضوع بحث مقاله فعلی است ، به وقوع پیوست و هنرمندان و نگارگران بسیاری در رشته هایی چون ...

در طول تاریخ نقاشی و نگارگری ، ما به سه نگرش عمده مواجه هستیم که جهان بینی آثار را نمایان می سازند : 1- نگرشی تقلیدی ( Imitative ) که در آن مبنا بر پایه تقلید هر چه بیشتر و دقیق تر از طبیعت استوار شده است . 2- نگرشی که بر محور فاعل شناسا و ذهنیت ( و همان خالق اثر ) بنا شده است ( subjective ) . و 3- نگرشی قدسی ، الهی و توحیدی ...