درخت حوزه‌های تخصصی

منطقه مورد مطالعه در شمالغربی ارتفاعات تالش واقع شده است. فعّالیّت‎های کوهزایی در قسمت‎های مختلف ایران هنوز هم ادامه دارد. کوه‎های تالش نیز به عنوان بخشی از پیکره جغرافیائی ایران از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین برای آگاهی از میزان فعّالیّت‎های نیروهای درونی و تکتونیکی در دامنه شمالغربی تالش از شاخص‌های ژئومرفیک نظیر سینوزیته جبهه کوهستان، نسبت پهنای کف درّه به ارتفاع، شاخص گرادیان رودخانه و … استفاده گردیده است. شاخص گرادیان رودخانه (SL)، در پانزده حوضه شمالغربی بین 5/88 تا 9/780 محاسبه شده است. جنوبشرقی منطقه با متوسّط گرادیان 5/524 دارای گرادیان بیشتری نسبت به سایر بخش‎ها (ارتفاعات جنوب اردبیل و ارتفاعات شمالشرقی)، از فعّالیّت تکتونیکی بیشتری برخودار می‌باشد. میزان سینوزیته رودخانه در پانزده حوضه بین 1 تا 6/1 می‌باشد که نشانه فعّالیّت تکتونیکی منطقه است. مقدار نسبت پهنای کف درّه به ارتفاع آن در جنوبشرقی منطقه کمتر از دو بخش دیگر می‌باشد(64/0). این قسمت از بالاآمدگی بیشتری نسبت به سایر قسمت‎ها برخودار است و دارای درّه‌های تنگ‎تری است. جنوبشرقی منطقه بادارا بودن پائین (1/1 تا 5/1) از فعّالیّت تکتونیکی بیشتری نسبت به ارتفاعات شمالشرقی وارتفاعات جنوب اردبیل برخورداراست. به طور کلّی بررسی و مطالعه پارامترها و شاخص‌های فوق نشان می‌دهد که منطقه مورد مطالعه از نظر تکتونیکی هنوز هم فعّالیّت دارد. اما در بخش جنوبشرقی منطقه این نیروها دارای شدّت بیشتری نسبت به ارتفاعات جنوب اردبیل و ارتفاعات شمالشرقی منطقه است.

شهر اراک علیرغم آنکه در گذشته نه چندان دور جزو شهرهای سالم و سر سبز ایران محسوب می شده امرزوه یکی از شهرهای آلوده است این شهر در دهه چهل بعنوان یکی از قطبهای صنعتی کشور انتخاب شده ودر طی دوره صنعتی شدن و تاکنون مهاجرین بسیار را ÷یذیرا شده است این مساله هم بر روند آلودگی های گوناگون زیست محیطی شهر در دهه های اخیر تاثیر گذار بوده است اگر چه آلودگی های صنعتی که مهمترین عامل در تشدید روز افزون آلودگی زیست محیطی شهر بوده که متاسفانه کمتر به آن توجه شده – عملکرد برخی از عوامل فرهنگی و اجتماعی نیز در این پدیده ایفای نقش کرده اند . بدین معنی که به دنبال مهاجرت گسترده از هر سو به شهر اراک اراضی کشاورزی به واحدهای مسکونی تبدیل گردیده و فضای سبز شهری و برون شهری کاهش یافته – که متاسفانه اقدامات قابل توجهی برای رفع این معضل هم صورت نگرفته است . مزید بر ساکنین مهاجر روستائی ضمن اینکه شیوه زندگی شهرنشینی را تجربه می نماید – شهرگرایی نیز همچنان تداوم دارد – این نورسیده ها به فضای شهری – که در مرحله تجربه شهرنشینی و تداوم مهاجرت هستند بدون لحاظ نمودن حفظ محیط زیست در زندگی خود در نابسامانی های محیطی نیز تاثیر گذار بوده ضمن آنکه اقدامات مدیریت شهری هم در حد مطلوب عمل ننموده است . با این مقدمه می توان بیان کرد که در واقع – مهاجرتهای بی رویه – اراک را به شهری تنها محل کار – نه محل زندگی – مبدل ساخته است . در این بررسی – ضمن توجه به عوامل فرهنگی و اجتماعی تاثیر گذار در – آلودگی های محیطی شهر اراک بر نگرش های ساکنین به محیط مسکونی نیز عنایت گردیده است .

ه‍دف‌ پ‍ژوه‍ش‌: ه‍دف‌ ت‍ح‍ق‍ی‍ق‌ ش‍ام‍ل‌ م‍طال‍ع‍ه‌، ب‍ررس‍ی‌، ت‍ج‍زی‍ه‌ و ت‍ح‍ل‍ی‍ل‌ آب‌ و ه‍وا، م‍ن‍اب‍ع‌ آب‍ه‍ای‌ س‍طح‍ی‌ و زم‍ی‍ن‌ش‍ن‍اس‍ی‌ ح‍وض‍ه‌آب‍خ‍ی‍ز ح‍ب‍ل‍ه‌رود و دش‍ت‌ گ‍رم‍س‍ار ج‍ه‍ت‌ م‍ح‍اس‍ب‍ه‌ م‍ی‍زان‌ ورود ام‍لاح‌ و آب‍ده‍ی‌ ش‍اخ‍ه‌ه‍ای‌ آن‌ وت‍اث‍ی‍رای‍ن‌ ع‍وام‍ل‌ ب‍رک‍ش‍اورزی‌، م‍ح‍ی‍ط زی‍س‍ت‌ و غ‍ی‍ره‌ درم‍ن‍طق‍ه‌ م‍ورد م‍طال‍ع‍ه‌ م‍ی‌ب‍اش‍د روش‌ ن‍م‍ون‍ه‌گ‍ی‍ری‌: روش‌ ن‍م‍ون‍ه‌ب‍رداری‌ در راب‍طه‌ ب‍اک‍ی‍ف‍ی‍ت‌ آب‌ ش‍اخ‍ه‌ه‍ای‌ ح‍ب‍ل‍ه‌رود اس‍ت‍ف‍اده‌ ش‍ده‌اس‍ت‌ روش‌ پ‍ژوه‍ش‌: از روش‌ ک‍ت‍اب‍خ‍ان‍ه‌ای‌، آم‍اری‌ و ه‍م‍چ‍ن‍ی‍ن‌ م‍راج‍ع‍ه‌ ب‍ه‌ م‍ن‍اطق‌ م‍ورد ن‍ظر، م‍ش‍اه‍ده‌، م‍طال‍ع‍ه‌ م‍ی‍دان‍ی‌ و م‍ص‍اح‍ب‍ه‌ ب‍ا اش‍خ‍اص‌ م‍س‍ئ‍ول‌ اس‍ت‍ف‍اده‌ ش‍ده‌اس‍ت‌ اب‍زاران‍دازه‌گ‍ی‍ری‌: ازن‍ق‍ش‍ه‌ه‍ای‌ س‍ی‍اس‍ی‌ ب‍رای‌ ت‍ع‍ی‍ی‍ن‌ م‍ح‍دوده‌ م‍ورد م‍طال‍ع‍ه‌ و ن‍ق‍ش‍ه‌ه‍ای‌ زم‍ی‍ن‌ ش‍ن‍اس‍ی‌ و ت‍وپ‍وگ‍راف‍ی‌ ب‍رای‌ ش‍ن‍اس‍ای‍ی‌ ع‍وارض‌ م‍ورد م‍طال‍ع‍ه‌ اس‍ت‍ف‍اده‌ ش‍ده‌اس‍ت‌ طرح‌ پ‍ژوه‍ش‌: ج‍ل‍وگ‍ی‍ری‌ از ورود آب‍ه‍ای‌ ش‍ور ب‍ه‌ ح‍ب‍ل‍ه‌رود، ک‍ن‍ت‍رل‌ س‍رش‍اخ‍ه‌ه‍ای‌ ش‍ور و ن‍ف‍وذی‌ ی‍ا ت‍ب‍خ‍ی‍ر ای‍ن‌ آب‍ه‍ا در ح‍وض‍چ‍ه‌ه‍ای‌ ت‍ب‍خ‍ی‍ر وان‍ت‍ق‍ال‌ آب‍ه‍ای‌ ش‍ی‍ری‍ن‌ از طری‍ق‌ ک‍ان‍ل‍ه‍ای‌ آب‍رس‍ان‍ی‌ و راه‍ه‍ای‍ی‌ ک‍ه‌ م‍ی‌ت‍وان‌ م‍ش‍ک‍ل‌ آب‌ ش‍ی‍ری‍ن‌ دش‍ت‌ گ‍رم‍س‍ار را ب‍رطرف‌ گ‍ردان‍د ن‍ت‍ی‍ج‍ه‌ک‍ل‍ی‌: دش‍ت‌ گ‍رم‍س‍ار از دش‍ت‍ه‍ای‌ ح‍اص‍ل‍خ‍ی‍ز اس‍ت‍ان‌ ب‍وده‌ و چ‍ن‍ان‍چ‍ه‌ م‍ش‍ک‍ل‌ آب‍ی‍اری‌ ب‍اآب‍ه‍ای‌ ش‍ورب‍رطرف‌ گ‍ردد م‍ی‍زان‌ ب‍رداش‍ت‌ م‍ح‍ص‍ولات‌ اف‍زای‍ش‌ م‍ی‌ی‍اب‍د ج‍ه‍ت‌ ک‍ن‍ت‍رل‌ س‍رش‍اخ‍ه‍ای‌ ش‍ور درق‍س‍م‍ت‌ ان‍ت‍ه‍ای‍ی‌ ح‍وض‍ه‌ آب‍ری‍ز ح‍ب‍ل‍ه‌رود ب‍ا ان‍ج‍ام‌ طرح‍ه‍ای‌ آب‍خ‍ی‍زداری‌ و ای‍ج‍اد ح‍وض‍چ‍ه‌ه‍ای‌ ت‍ب‍خ‍ی‍ر و ن‍ف‍وذ م‍ی‌ت‍وان‌ از ورود آب‍ه‍ای‌ ش‍ور و س‍ی‍لاب‍ه‍ای‌ ش‍ور ب‍ه‌ ح‍ب‍ل‍ه‌رود ج‍ل‍وگ‍ی‍ری‌ ن‍م‍وده‌ وب‍اای‍ج‍اد ک‍ان‍ال‌ آب‍رس‍ان‍ی‌ از خ‍ارج‌ از ب‍س‍ت‍رش‍ور ی‍ع‍ن‍ی‌ ۳۷ ک‍ی‍ل‍وم‍ت‍ران‍ت‍خ‍ای‍ی‌ ح‍وض‍ه‌ آب‍ری‍ز م‍ی‌ت‍وان‌ آب‌ ش‍ی‍ری‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ رات‍ام‍ی‍ن‌ ن‍م‍ود.

اجرای روش های مناسب در طراحی ساختمان که با اقلیم محل هماهنگی داشته باشد همواره مورد نظر معماری ساختمان بوده است. طراحان ساختمانی با کمک اقلیم شناسان، از حداکثر امکانات بالقوه آب و هوایی هر منطقه استفاده می نمایند. استفاده از انرژی های طبیعی در ساختمان به صرفه جویی در مصرف سوخت و مهمتر از آن به افزایش کیفیت آسایش و بهداشت محیط مسکونی و سالم سازی محیط زیست منتهی می شود. طراحی مسکن بر اساس شرایط آب و هوایی یک منطقه، اولین خط دفاعی در مقابل عوامل خارج بنا است. در این تحقیق ارایه مدل هایی از مسکن که بتواند از شرایط اقلیمی منطقه حداکثر استفاده را از جهت تابش، دما، بارش و رطوبت نسبی، به عمل آورد مورد نظر بوده است. منطقه مورد مطالعه در سواحل جنوبی کشور، از شرایط ویژه آب و هوایی نظیر ساعات آفتابی بالا، وزش بادهای نسیم دریا به خشکی و بادهای محلی برخوردار می باشد. توجه به نیروهای زوال ناپذیر چون آفتاب و باد و استفاده از آنها در بهبود شرایط حرارتی و بالا رفتن شاخص های آسایشی مسکن در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است.

پژوهش شامل موارد ذیل است.استان زنجان، شهرستان قزوین، فیزیوگرافی، ژئومورفولوژی، اقلیم و تأثیر آن در کشاورزی، بارندگی، کشاورزی، صنایع.

در زون ارتفاعات هزار مسجد- کپه داغ، توده‌های کارستی نسبتاً متعدّدی وجود دارد که هر گونه تحقیقات کارست ژئومرفولوژیکی بر روی آنها می‌تواند به لحاظ شناخت زمین شکل های کارست، آبخان‌های آهکی، ارتباط فرم‌های کارستی با سیستم‌هیدرولیک کارست و کاربری و مدیریّت سرزمین در این قلمرو‌ها حائز اهمّیّت باشد. تودة کارستی کارده از نوع کارست‌های مناطق نیمه خشک و کوهستانی بوده و در پایین دست حوضه، پنج حلقه چاه آهکی در آبخان کارست حفر گردیده که به منظور آب آشامیدنی شهر مشهد از آنها استفاده می‌شود. همچنین آب‎های سطحی حوضه، پشت سدّ کارده تجمّع یافته و برای شرب در غرب مشهد مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. حدود هشتاد درصد آب ساکنان حوزه از چشمه‌ها و بیست درصد از رودخانه‌ها میباشد. از این نظر شناسایی زمین شکل‎های کارستی و حسّاسیت‌پذیری سیستم هیدرولوژیکی آنها و سرانجام برنامه‎ریزی در زمینة کاربری صحیح زمین و مدیریّت منابع آب در این گونه قلمرو‌های کارستی ضرورت دارد. عمده‌ترین سازنده‌های کربناته و کربناته- دو لومیت? حوضه را سازنده های ژوراسیک مرزداران (1) و مرزداران (2) پوشانیده‌ که دارای آهک‌های ضخیم لایه و به صورت توده‎ای است. توسعه یافتگی تخلخل ثانویّه(به صورت شبکه‌ای از درز و شکستگی‌ها) و ایجاد فرآیند‌های کارستی فیکاسیون در سنگهای کربناته و دولومیتة منطقه از جمله مهم‌ترین عوامل مؤثّر در کارستی شدن سنگ‌ها بوده و به همین دلیل در زیر حوضه‌های آل بلغور و حرکت و کریم آباد می‎توان اشکال میکرو کارن‌ها، شبه دولین و سنگ‌چال‌های کارستی، غارها و شکاف‌های کارستی را ملاحظه نمود. در مقالة حاضر به بررسی ویژگی‌های ژئومرفیک کارستی و اهمّیّت آنها از نظر حسّاسّیت سیستم هیدرولوژیکی به آلاینده‌ها در حوضة آبریز کارده پرداخته شده است. هدف اصلی این تحقیق شناسایی و طبقه‎بندی زمین شکل‌های کارست در منطقه و نقش مناظر کارستی در زهکشی آب‌ها و هرز آب‌ها به درون سیستم هیدرولوژیکی بوده است.

"ایران در کمربند خشک عرض میانه قرار گرفته است. میانگین دمای ایران حدود 18 درجه سلسیوس است. دمای ایران در نیم سده گذشته روندهای مثبت و منفی داشته است. برای ارزیابی این روندها داده های دمای ماهانه ایران (دمای شبانه، روزانه و شبانروزی) از ژانویه 1951 تا دسامبر 2000 بررسی شد. به کمک این پایگاه داده نقشه های همدمای ماهانه کشور با اندازه یاخته 15×15 کیلومتر و روش کریگینگ محاسبه شد. به این ترتیب هر نقشه شامل 7238 یاخته بر روی ایران است. برای تعیین روند دمای شبانه، روزانه و شبانروزی روی تک تک یاخته های نقشه های همدما برای هر ماه به طور جداگانه یک مدل رگرسیون به روش حداقل مربعات پیاده شد. تحلیل روند دما نشان داد که در نیم سده گذشته دمای شبانه، روزانه و شبانروزی ایران به ترتیب با آهنگ حدود سه، یک و دو درجه در هر صد سال افزایش داشته است. روندهای افزایش دما عمدتا در سرزمین های گرم و کم ارتفاع و روندهای کاهشی عمدتا در رشته کوه ها دیده می شوند."

روشهای آماری چند متغیره، کاربردهای بی شماری در مطالعات جغرافیایی و به خصوص اقلیم شناسی دارند. طبقه بندی اقلیمی که در سال 1380 توسط مولفان این مقاله به استفاده از روش تحلیل خوشه ای انجام گردید، یکی از این کاربردها می باشد. از طرفی با توجه به تنوع زیاد متغیرهای مورد استفاده برای طبقه بندی مذکور، انجام مطالعه حاضرجهت معرفی متغیرهای اصلی که در مرزبندی نواحی اقلیمی نقش داشته اند، و تعیین میزان تاثیرهرکدام از آنها در این طبقه بندی ضرورت پیدا کرد. برای این منظور داده های ماهانه 41 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک (1995-1993) مورد استفاده قرارگرفت. روش تحلیل عاملی و تجزیه مولفه های اصلی که از کاربردی ترین روشهای چند متغیره آماری می باشند برای تجزیه و تحلیل داده ها انتخاب شد.نتایج نشان می دهند که مهمترین مولفه نم نسبی می باشد که بیش از 40% از کل واریانس را به خود اختصاص داده است  .(Pct of Var = %40/90)دومین مولفه اصلی مربوط به دماهای حداقل و حداکثر است (Pct of Var = %23/37) که بیش از 23% از کل تغییرات را تبیین نموده اند. سایر متغیرها در مابقی مولفه ها قرار دارند. یافته ها گویای آن است که طبقه بندی ایجام شده دارای مبنای اصولی بوده و براساس قوانین علمی استوار گردیده است به نحوی که مرزهای نواحی اقلیمی به طور متعادل از کلیه متغیرها تاثیر پذیرفته اند. این مطالعه همچنین کاربرد روش تحلیل عاملی را به عنوان روشی کارآمد، برای انجام مطالعات تحلیلی و مفصلی که نیاز به کنکاش در خصوص روابط بین متغیرها دارند، دراین مطالعه همچنین سعی شده است تا چگونگی بارگذاری متغیرها در مولفه های اصلی و نحوه محاسبه مقداری های ویژه و بردارهای ویژه بصورت ساده شرح داده شود.

در این پژوهش داده ها برای ۴۴ ایستگاه سینوپتیک در گستره ایران طی دوره ۴۰ ساله از سال ۱۹۶۴ الی ۲۰۰۳ از سایت اینترنتی www. irimet.net استخراج شد. اهداف تحقیق عبارتند از : تعیین روندهای افزایشی و کاهشی دماهای شبانه ی ایستگاههای ایران، وضعیت پهنه بندی با استفاده از آنالیز خوشه ای، بررسی رژیمها و نوسانات دماهای شبانه ایران طی دوره آماری و در سریهای زمانی متفاوت (سالانه، فصلی، ماهانه، دهه ای) نتایج اینکه دماهای میانگین حداقل در اغلب ایستگاهها روند افزایشی داشته است. دماهای شبانه ایران در حال حاضر ۲ درجه سانتیگراد به طور متوسط گرمتر از ۴۰ سال قبل می باشد. مناطق پست ایران در دوره گرم سال شبهای گرمتری را تجربه می کنند. فصول پاییز و زمستان بیشترین روند افزایشی دمای حداقل داشته اند. کوهستان روندهای سرمایشی قوی تر بوده است مناطق بدون روند مشخص در دوره زمانی مختلف بیشتر در شمال غرب کشور است. استقرار پهنه ها ارتفاع نقش بیشتری را نسبت به عرض جغرافیایی دارد. رابطه قوی بین عرض جغرافیایی و ارتفاع از یک سو و دماهای میانگین حداقل از سوی دیگر است.