عاصفه عاصمی

هدف: آشنایی با مفهوم رده بندی های مردمی، نقاط قوت و ضعف آنها، و پیشنهاد در راستای بهره گیری از نقاط قوت رده بندی های مردمی برای تقویت نظام های سازماندهی دانش. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کتابخانه ای است که در آن، ادبیات حوزه رده بندی های مردمی و پژوهش های انجام شده در این زمینه مرور و تحلیل شده است. نتیجه گیری: رده بندی های مردمی و نظام های سازماندهی دانش حرفه ای (مانند اصطلاح نامه ها، هستی شناسی ها، و طرح های رده بندی) هریک نقاط قوت و ضعفی دارند که تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف نیازمند مطالعات جدی در این زمینه است. با تکیه بر نقاط قوت رده بندی های مردمی و کشف و تحلیل ساختار و الگوهای پنهان موجود در این رده بندی ها می توان برای تقویت و روزآمدسازی نظام های سازماندهی دانش حرفه ای عمل کرد.

هدف: رنگ ها می توانند به شیوه های مختلف، بر زندگانی ما تاثیر بگذارند و هر کدام به سبب تاثیر خود در ترشح میانجی های عصبی و تغییر شیمی خون، منبع مهمی از انرژی، به شمار روند. هدف از پژوهش حاضر تعیین تاثیر روانی رنگ پوشش ظاهری کارکنان مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی بر عملکرد و اشتیاق شغلی آنان بوده است. روش: پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش از نوع نیمه تجربی همراه با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل و آزمایش می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کارکنان تحت پوشش اداره کل کتابخانه های عمومی استان اصفهان بودند که تعداد 30 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (N=15) و کنترل (N=15) گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه جهت سنجش عملکرد شغلی (پاترسون) و اشتیاق شغلی (اوتریچ) بود. یافته ها: یافته ها نشان داد تغییر رنگ پوشش ظاهری کارکنان بر اشتیاق شغلی آنان با اندازه اثر 37/0%، تاثیر داشت اما بر عملکرد شغلی آن ها تاثیر نداشته است. نتیجه گیری: چنین نتیجه گیری شد که تغییر رنگ پوشش می تواند بر اشتیاق شغلی کارکنان تاثیر مثبت داشته باشد. کلیدواژه ها: .

پژوهش حاضر به بررسی زمینه ظهور اپیدمیولوژی اطلاعات، معرفی، چگونگی گسترش چارچوب های آن، و کاربست سنجه های این حوزه در حیطه سلامت عمومی می پردازد. اپیدمیولوژی اطلاعات توسط آیزنباخ به عنوان علم توزیع عوامل تعیین کننده اطلاعات در یک محیط الکترونیکی، به ویژه در اینترنت و در یک جمعیت مشخص، با هدف نهایی آگاه سازی افراد از سلامت عمومی و سیاست های مربوط به آن تعریف شده است. در این مطالعه مروری، به منظور تبیین و بررسی مفهوم اپیدمیولوژی اطلاعات و وجوه گوناگون آن از روش کتابخانه ای و بررسی متون استفاده شده است. در مطالعه حاضر پس از مقدمه، زمینه ظهور، تعریف اپیدمیولوژی اطلاعات، چارچوب های این علم و سنجه های آن مورد بررسی قرار گرفته و در آخر، رابطه چارچوب های اپیدمیولوژی اطلاعات با سلامت عمومی بیان می شود. با توجه به نتایج به دست آمده از مطالب مقاله حاضر، می توان چنین ادعا کرد که فناوری های نوظهور دیجیتال باعث تغییر پارادایم در انتخاب مسیرهایی می شود که به یافتن اطلاعات سلامت معتبر توسط افراد جامعه یاری می رساند. پژوهش های انجام شده در زمینه اپیدمیولوژی اطلاعات باعث می شود که متخصصان حوزه طراحی پایگاه های اطلاعات سلامت بر اساس شاخص های تعیین شده در این زمینه نسبت به توسعه و کاربردپذیری این پایگاه ها اقدام نمایند. همچنین، نتایج چنین پژوهش هایی حاکی از آن است که امکان کاربرد برخی سنجه های اپیدمیولوژی اطلاعات به عنوان نظام هایی هشداردهنده در مورد شیوع انواع بیماری های نوظهور وجود دارد. از این سنجه ها تحت عنوان «سنجه های اپیدمیولوژی اطلاعات» یاد شده که بازتاب اپیدمیولوژی اطلاعات مبتنی بر عرضه (بررسی آنچه که در سایت ها، وب سایت ها، وبلاگ ها و غیره به منظور نظارت موضوعی محتوای آن ها بر مبنای تغییرات در طول زمان منتشر شده است) و اپیدمیولوی اطلاعات مبتنی بر تقاضا (تحلیل پرس وجوهای موتور جست وجو به منظور بررسی رفتار اطلاع یابی افراد در اینترنت) هستند. همچنین، طبق نتایج به دست آمده، گردآوری اطلاعات مرتبط با اپیدمیولوژی اطلاعات و استفاده از سنجه های آن می تواند در تحقق اهداف سیاست گذاری این حیطه مفید واقع شود.

پروانه ثبت اختراع به عنوان یکی از بروندادهای مهم علم و فناوری، نقش مهمی در ثروت آفرینی از دانش و اقتصاد دانش بنیان داشته و شاخصه مهمی در تعیین میزان پیشرفت کشور در خلق نوآوری ها می باشد. این مقاله با استفاده از روش علم سنجی به شناسایی مخترعان هسته، اختراعات پر استناد (داغ)و میزان همکاری مخترعان ایرانی با همکاران داخلی و خارجی در پایگاه های بین المللی ثبت اختراع شامل اداره پروانه های ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا(USPT)، سازمان جهانی مالکیت فکری(WIPO)، اداره پروانه های ثبت اختراع اروپا(EPO) و اداره ثبت اختراع ژاپن(JPO)، طی سال های 1970-2014 میلادی پرداخته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اکسل و ترسیم نقشه علمی مربوطه با استفاده از نرم افزار گفی(Gephi) ویرایش 2/8 انجام شده است. یافته ها نشان داد میانگین ثبت اختراع در هر سال در بازه مورد نظر 8/10 بوده است. همچنین بیشترین و پراستنادترین اختراعات در رده نیازهای انسانی (کشاورزی، مواد غذایی، بهداشت و سرگرمی) و کمترین و کم استنادترین اختراعات در رده کاغذ – منسوجات بوده است. به طور کل 1054 مخترع ایرانی و خارجی با همکاری هم توانسته اند 475 اختراع را به ثبت برسانند که سهم هر کدام از این مخترعان 2/2 درصد بوده است. نتیجه نشان داد روند رشد اختراعات در پایگاه های بین المللی سیر صعودی داشته به طوری که در سال2014 بیشترین تعداد ثبت شده است.همچنین این اختراعات بیشتر بر اساس نیازهای اساسی مردم به وجود آمده است.

امروزه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بوجود آمده اند که می توانند از طریق اطلاع رسانی صحیح و به موقع به افراد به ویژه دانشگاهیان در آموزش آنها مؤثر بوده و زمینه های توسعه همه جانبه افراد را فراهم نماید. این پژوهش با هدف بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات و تأثیر آن بر مدیریت دانش در دانشجویان دانشگاه اصفهان به صورت پیمایشی انجام شده است. روش این پژوهش کمی بوده و اطلاعات از طریق پرسشنامه در بین 384 نفر از دانشجویان دانشگاه اصفهان جمع آوری و به کمک نرم افزار SPSS و AMOS تحلیل آماری شده اند. نتایج حاصل از تحلیل های آماری نشان داده است که رابطه معناداری بین میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و مدیریت دانش وجود دارد. این نتیجه در یافته های آماری و نتایج حاصل از مدل سازی و معادله ساختاری در راستای هم بود و همچنین در راستای برازش مدل، شاخص های برازش نتایج قابل قبولی را برای مدل ارایه کردند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی امکانات دبیران سامانه های مدیریت محتوای همایش ها در سطح ملی و بین المللی انجام شده است. در این پژوهش توصیفی از روش تحلیل سیستم، مصاحبه شفاهی، روش اسنادی، همچنین از بررسی های تجربی و عملی استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل سامانه های مدیریت همایش های ملی و بین المللی و نمونه های پژوهش شامل سه سامانه مدیریت همایش داخلی (شرکت یکتا وب افزار شرق، شرکت فراز نت (نگار)، شرکت اداک)، سه سامانه بین المللی (ای.اس.ام.ایی، کانفتول و پی.کا.پی) است. در یافته های پژوهش، سامانه هایی که بیشترین اختیارات و امکاناتی را برای دبیران فراهم کرده بودند، مشخص گردید. همچنین سامانه های مورد بررسی با اختلاف جزئی اکثر قابلیت های موجود دبیر، در یک سیستم استاندارد را دارا بودند. سامانه مدیریت همایش داخلی با اختلاف ناچیزی هم سطح سامانه های مدیریت همایش های خارجی قرار گرفته اند. در پایان می توان این گونه نتیجه گیری کرد که شرکت های داخلی تلاش کرده اند که همپای سامانه های مطرح بین المللی باشند و در راستای ارتقای سامانه های خود می کوشند. این یافته ها می تواند کمک مؤثری در طراحی و توسعه سیستم، خرید و یا استفاده سیستم داشته باشد.v

هدف: هدف کلیِ پژوهش حاضر، تعیین تأثیر روانیِ رنگِ پوشش ظاهری متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی بر سلامت روان آنان است. بدین منظور، نشانه های جسمانی، اضطراب، نقص در کنش اجتماعی و افسردگی، بررسی شده است. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، نیمه تجربی همراه با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل و آزمایش است. جامعه آماری، کارکنان زیر پوشش اداره کلّ کتابخانه های عمومیِ استان اصفهان بود که تعداد 30 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. سپس به مدت یک ماه، رنگ لباسِ گروهِ آزمایش به زرد لیمویی و آبیِ روشن تغییر داده شد. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه سلامت عمومی بود. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS/19 در دو سطح توصیفی و استنباطی، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد تغییر رنگِ پوشش ظاهریِ کارکنان به رنگ های مناسب (لزوماً شاد یا روشن بودن مدّنظر نیست) که به لحاظ علمی بر سلامت روح و جسم تأثیر مثبت می گذارند (مانند زرد لیمویی، آبی و سبز) بر سلامت روان، اضطراب و افسردگی با اندازه اثر به ترتیب 16/0 درصد، 43/0 درصد و 38/0 درصد تأثیر داشت، اما بر نشانه جسمانی و نقص در کنش اجتماعی آنان بی تاثیر بود. نتیجه گیری: تغییر رنگِ پوشش می تواند بر سلامت روان کارکنان تأثیر مثبت داشته باشد. در واقع، تغییر رنگ پوشش می تواند افسردگی و اضطراب را که از مؤلفه های سلامت روان هستند، کاهش دهد.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه عوامل جمعیت شناختی و میزان پیاده سازی مدیریت دانش از دیدگاه کارکنان شرکت پالایش نفت اصفهان انجام شد. روش: تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی - توصیفی و جامعه پژوهش 2454 تو و با استفاده از فرمول نمونه گیری کوهن 368 تو کارکنان شرکت پالایش نفت اصفهان است. تمام کارکنان این شرکت بود. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری کوهن استفاده شد. روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای و ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته، با مقیاس پنج درجه ای لیکرت بود که پایایی آن بر حسب ضریب آلفای کرونباخ مقدار 0.94 بدست آمد. برای تحلیل پاسخنامه های دریافتی، در سطح آمار توصیفی از فراوانی و میانگین و در سطح آمار استنباطی از آزمون های t دو نمونه ای، آزمون آنوا و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد پالایش نفت اصفهان بین عوامل جمعیت شناختی بررسی شده فقط بین جنسیت و میزان پیاده سازی مدیریت دانش در شرکت رابطه معنی دار وجود داشت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد کارکنان زن و مرد در مورد میزان پیاده سازی زیرساخت های سازمانی و فناوری مدیریت دانش در شرکت پالایش نفت اصفهان دیدگاه های متفاوتی دارند، و کارکنان زن نسبت به میزان پیاده سازی زیرساخت های سازمانی و فناوری مدیریت دانش خوش بین ترند و نگرش بهتری دارند در نتیجه برای پیاده سازی گسترده ی مدیریت دانش در سازمان، باید به ویژگی های جمعیت شناختی آزاد توجه داشت.

هدف: شناسایی دیدگاه مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی اصفهان در مورد امکان استقرار سیستم شناسایی با فرکانس رادیویی (آر.اف.آی.دی.) در کتابخانه های دانشگاهی دولتی شهر اصفهان براساس معیارهای مربوط به ارائه خدمات میز امانت به صورت خودکار، برقراری کنترل امنیتی، قفسه خوانی و کنترل موجودی، و اِعمال قوانین لازم برای مدیریت کتابخانه به صورت مکانیزه روش/ رویکرد پژوهش:. جامعه آماری این پیمایش کتابداران کتابخانه های دانشگاه های اصفهان، صنعتی اصفهان، و علوم پزشکی اصفهان (168 نفر) است. برای گرد آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، نمونه 135 نفر تعیین شد. یافته ها: استقرارسیستم شناسایی با فرکانس رادیویی (آر.اف.آی.دی.)خدمات میز امانت را ارتقاء می دهد، در سیاهه برداری و شناسایی مواد زائد تأثیر دارد، از اتلاف وقت مراجعین می کاهد، به قفسه خوانی کتابخانه مساعدت می کند، و به کنترل موجودی در طول مدت زمان کمک می کند. نتیجه گیری: استقرار سیستم شناسایی با فرکانس رادیویی (آر.اف.آی.دی.) برای خدمات میز امانت، سیستم امنیتی، سهولت در انجام قفسه خوانی، و اعمال مدیریت مفید تلقی می شود. عوامل جمعیت شناختی اندیشه استقرار سیستم شناسایی با فرکانس رادیویی (آر.اف.آی.دی.) در نوع دانشگاه و مدرک تحصیلی معنادار بوده است؛ یعنی بین عوامل جمعیت شناختی و آر.اف.آی.دی. ارتباط وجود دارد.

هدف: رسانه های اجتماعی و فناوری های مرتبط با آن از جمله شبکه های اجتماعی، فرصت های جدیدی برای کتابداران به وجود آورده است. در کتابخانه های دانشگاهی و دانشکده ای، ابزارهای شبکه های اجتماعی به عنوان یک نمونه جدید و قدرتمندی از ارتباطات به حساب می آیند که بستر مناسبی را جهت به اشتراک گذاری دانش و زمینه لازم را برای جلب توجه کارمندان و مراجعان کتابخانه فراهم می سازند. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان استفاده از ابزارهای شبکه های اجتماعی (سایت های شبکه های اجتماعی، ابزارهای وبلاگ، ابزارهای میکروبلاگینگ و ابزارهای ویکی) در به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانشگاه اصفهان انجام گرفته است. روش پژوهش:جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کتابداران شاغل در دانشگاه اصفهان تشکیل داده که در مجموع مشتمل بر 70 نفر بوده است. با توجه به محدود بودن جامعه پژوهش ، نمونه گیری انجام نشد و نمونه برابر کل جامعه می باشد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و  برای تجزیه و تحلیل نتایج حاصله از نرم افزار آماری SPSS، در سطح آمار توصیفی استفاده شده است.  یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر آن است که میانگین استفاده از ابزارهای شبکه های اجتماعی در روند به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانش اصفهان، 79/1 درصد و میانگین استفاده از هریک از ابزارهای شبکه های اجتماعی (سایت شبکه های اجتماعی، ابزارهای وبلاگ، ابزارهای میکروبلاگینگ، و ابزارهای ویکی) در روند به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانش اصفهان، به ترتیب 66 /1، 69/1 64/1 و 93/1 درصد برآورد شده است. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که میزان استفاده کتابداران دانشگاه اصفهان از ابزارهای شبکه های اجتماعی در روند به اشتراک گذاری دانش رو به پایین ارزیابی شده است. همچنین،از میان هر یک از ابزارهای شبکه های اجتماعی، ابزارهای ویکی بیشترین و ابزارهای میکروبلاگینگ کمترین میزان استفاده را در روند به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران این دانشگاه به خود اختصاص داده اند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر نیازهای اطلاعاتی کاربران دبیرستانی کتابخانه های عمومی شهر مشهد براساس چهار مؤلفه فردی، اجتماعی- اقتصادی، آموزشی و مذهبی است. روش: روش پژوهش پیمایشی و جامعه آماری آن شامل کلیه کاربران دبیرستانی کتابخانه های عمومی تحت پوشش اداره کل نهاد کتابخانه های عمومی شهر مشهد است. براساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 310 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن با استفاده از روش تحلیل عاملی و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. سپس داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. در سطح آمار توصیفی از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، میانه و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمون های t تک متغیره و آزمون های تحلیل واریانس چند متغیره مانوا استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که عوامل فردی و آموزشی بیشترین تأثیر را بر نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان از کتابخانه ها دارند. عوامل اجتماعی- اقتصادی در رتبه های بعدی این تأثیر قرار می گیرند و کمترین تأثیر مربوط به عوامل مذهبی است. اصالت/ارزش: در صورتی که نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان تشخیص داده شود، می توان منابع لازم و مفید را در اختیار آنها قرار داد و علاقه آنها را به محیط های کتابخانه ای دو چندان نمود. نتایج این پژوهش که به تعیین نقش هر یک از عوامل تأثیرگذار فردی، اجتماعی- اقتصادی، آموزشی و مذهبی در نیازهای اطلاعاتی جوانان و دانش آموزان پرداخته است می تواند برای برنامه ریزی و تجهیز کتابخانه ها و سایر مراکز یادگیری مفید باشد

امروزه ایجاد و توسعه سیستم های اطلاعات مدیریت، به امری اجتناب ناپذیر در سازمان ها مبدل شده است، زیرا این سیستم ها اطلاعات لازم را برای آگاهی مدیران سطوح مختلف سازمان و اتخاذ تصمیمات مناسب برای رهبری و کنترل فراهم می آورد. یک کتابخانه نیز به منزله سازمانی مستقل یا زیرمجموعه ای از سازمان مادر، تابع اصول مدیریت است. وجود یک سیستم اطلاعات مدیریت در کتابخانه می تواند تاثیر بسیار مثبتی در تصمیم گیری های مدیریتی داشته باشد. پژوهش حاضر به بررسی وضعیت ""سیستم های اطلاعات مدیریت"" درکتابخانه های مرکزی دانشگاه های زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری و وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی واقع در شهر تهران پرداخته است. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بوده، برای گردآوری اطلاعات از ابزار مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. داده های گردآوری شده در دو سطح توصیفی و استنباطی با نرم افزار مینی تب تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد، که در هیچ کدام از کتابخانه های مورد بررسی ""سیستم های اطلاعات مدیریت"" به صورت کامل استقرار پیدا نکرده است. میزان برآورده شدن نیازهای اطلاعاتی مدیران کتابخانه ها توسط نرم افزار جامع کتابخانه ای بیش از حد متوسط بوده است. بر اساس یافته های پژوهش، طراحی و تکمیل سیستم اطلاعات مدیریت مطلوب و استاندارد براساس نیازهای اطلاعاتی مدیران کتابخانه ها پیشنهاد شده است.

نرم افزارهای کد منبع باز، نرم افزارهایی هستند که اجازه اجرا، کپی، مطالعه، انتشار و بهبود نرم افزار بدون محدودیت به آن ها داده می شود. نظام های کتابخانه ای خودکار نیز میتوانند کارکردهای کتابخانه را مدیریت کنند. هزینه نرم افزارهای کتابخانه ای تجاری بسیار بالاست. بنابراین، نرم افزارهای کد منبع باز میتوانند جانشین مناسبی برای نظام های کتابخانه ای خودکار باشند. در این مقاله سعی شده است تا ضمن ارائه مفهومی کلی از نرم افزارهای کد منبع باز به معرفی کاربردیترین بسته های نرم افزاری کد منبع باز کتابخانه ای شامل PhpMyLibrary و Koha پرداخته شود و با استفاده از متون و پژوهش های پیشین مقایسه ای اجمالی صورت گیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که Koha امکانات بیش تری دارد که PhpMyLibrary از جامعیت آن برخوردار نیست.