سید حسین سیدموسوی

سید حسین سیدموسوی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۳ مورد.
۲۱.

نقد و بررسی مستندات الهیات سلبی قاضی سعید قمی در معناشناسی صفات خداوند بر اساس روایات امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۱ 5 - 28

کلیدواژه‌ها: الهیات سلبی معناشناسی امام رضا(ع) تشبیه تنزیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۴۶
معناشناسی صفات الهی از مباحث مهم اعتقادی در حوزه فلسفه، کلام و دین پژوهی است. قاضی سعید قمی از شمار متفکران شیعی است که با تأکید بر تباین خدا و خلق و رد هرگونه مناسبت میان آن ها و با رهیافتی تک بُعدی از مفهوم اسم و صفت، به اشتراک لفظی صفات خداوند و مخلوقات و نفی تشابه معنایی بین صفات خدا و خلق، در تمام جهات و در نتیجه نفی هر گونه شناخت خلق نسبت به ذات و صفات خدا روی آورده است. ایشان دیدگاه خود را منطبق بر سیره پیامبران الهی و روایات ائمه اطهار : و با تأکید بیشتر بر روایات امام رضا (س) قلمداد می کند. مقاله حاضر با رویکردی عقلی و جامع، به بررسی و نقد مستندات روایی الهیات سلبی قاضی سعید قمی در نفی اشتراک معنوی صفات خداوند از روایات امام رضا (س) پرداخته است و سعی می کند ناسازگاری این دیدگاه با روایات ائمه اطهار (س): خصوصاً با روایات امام رضا (س) را اثبات کند
۲۲.

نقدی بر مقاله «گوینده و تناسب آیات أَنِّی لَمْ أَخُنْهُ بِالْغَیْبِ ..... وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی إِنَّ النَّفْسَ ..... در تفاسیر امامیه»

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 101 - 77

کلیدواژه‌ها: یوسف (ع) زلیخا عزیز آیه 52 و 53 سوره یوسف ابن کثیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۱۱۶
در شماره 30 مجله مطالعات تفسیری مقاله ای با عنوان "گوینده و تناسب آیات"أَنِّی لَمْ أَخُنْهُ بِالْغَیْبِ ..... وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی إِنَّ النَّفْسَ ..... "در تفاسیر امامیه" منتشر شده است. در این مقاله سعی شده است دو رویکرد از گوینده آیات 52 و 53 سوره یوسف ارائه گردد. در رویکرد اول حضرت یوسف(ع) گوینده است و در رویکرد دوم گوینده زلیخا است. نویسنده با ذکر دلایلی رویکرد اول را پذیرفته و رویکرد دوم را رد کرده است. با نقد دلایل رویکرد اول و پاسخ به ردیه های رویکرد دوم سعی شده است رویکرد اول را پذیرفته و البته در آن این تغییر را مطرح کنیم که مفعول جمله "لَمْ أَخُنْهُ" و فاعل جمله "لِیَعْلَمَ" کسی غیر از عزیز مصر نیست. در واقع زلیخا در آن مجلس اعلام میدارد: من این اعتراف را کردم تا شوهرم بداند که در پنهانی به او خیانت نکرده ام. این نگاه در حالی است که معتقدین به گوینده بودن زلیخا ضمایر فاعلی "لِیَعْلَمَ" و مفعولی "لَمْ أَخُنْهُ" را به یوسف(ع) برگردانده اند. این نگاه مورد تأیید مفسرانی همچون ابن کثیر و معرفت است.
۲۳.

نقدی بر مقاله «نقد مستندات قرآنی و روایی چلّه نشینی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 97 - 122

کلیدواژه‌ها: تزکیه و تهذیب اخلاص در عمل چلّه نشینی مهارت کنترل نفس عدد چهل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۰۹
در ششمین شماره نشریه علمی، پژوهشی « پژوهشنامه کلام » ، مقاله ای با عنوان « نقد مستندات قرآنی و روایی چلّه نشینی » به چاپ رسیده است. نویسندگان در آن مقاله تلاش کرده اند بر اساس سه مستندِ میقات چهل شب حضرت موسی 7 ، خلوت کردن پیامبر  و حدیث اخلاص چهل روزه، به نقد این موارد پرداخته و سپس اصل چلّه نشینی و خلوت، و در پایان صوفیان و عرفا را مورد حمله قرار دهند. با بررسی و تحلیل دلایل مقاله مذکور، نقدهای نویسندگان مورد بازنگری قرار گرفته و با اشاره به اهمیت تزکیه و تهذیب نفس و اخلاص در عمل و قصد قربت و توجه به وجه الله در افعال و اهمیت عدد چهل در متون دینی و تأکید بر حسن چلّه نشینی و ریاضت به عنوان مهارت کنترل نفس اماره و از طریق تسامح در ادله سنن و روایات معتبرِ هم معنا در خصوص چله داشتن به این نتیجه می رسیم که چلّه نشینی مخالف اسلام نیست و آنچه باید در جامعه اتفاق بیفتد، روشنگری نسبت به تحریفاتی است که در آن به وجود آمده است. وظیفه فرهیختگان دفاع از عرفان شریعت مدار و گسترش آن است.
۲۴.

تحلیل انتقادی دیدگاه نورمن گیسلر درباره معجزات نبی(ص) از منظر علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۱ 231 - 254

کلیدواژه‌ها: معجزات نبی (ص) امکان معجزات اعتبارسنجی معراج معیارپذیری شق القمر نورمن گیسلر علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۳۳
نقش الهیاتی معجزه در اثبات نبوّت سبب شده تا در کانون مناظرات بین الادیانی اسلام و مسیحیت قرار گیرد. نورمن گیسلر فیلسوف و مدافعه پرداز الهیات سیستماتیک مسیحی از جمله کسانی است که معجزات نبی (ص) را در سه حیطه امکان، وقوع و امتناع بررسی نموده است. وی آیات دال بر امکان و وقوع معجزات را مواجه با نقد علمی، عقلی، لغوی، تفسیری، روایی و تاریخی می داند. در این مقاله مستندات وی با تأکید بر آرای علامه طباطبایی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، مهم ترین اشکالات روشی نورمن گیسلر عبارت است از عدم توجه به دستاوردهای دانش نقد الحدیث و فهم قرآن از طریق تفسیر قرآن به قرآن و توجه به سیاق و دلالت منطقی آیات. از جمله کاربردهای اندیشه علامه طباطبایی در تحلیل انتقادی دیدگاه نورمن گیسلر عبارت است از توجه به بُعد هدایت اختیاری معجزات، جسمانی و روحانی بودن معجزاتی همچون معراج و قابلیت اعتبار سنجی آن، بُعد مثالی شقّ الصّدر، معیار پذیری معجزه شقّ القمر و توجیه پذیری امتناع معجزات اقتراحی.  
۲۵.

بررسی تطبیقی ایمان و عشق از دیدگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۳ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۸۰) 461 - 478

کلیدواژه‌ها: ایمان عشق محبت قلب ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۱۵
هدف: ایمان و عشق، دو ویژگی منحصر به فرد انسان است. هدف از نوشتار حاضر، شناسایی و بررسی عمیق تر ایمان و عشق از رهگذر مقایسه تطبیقی این دو ویژگی انسانی بر اساس دیدگاه ملاصدرا بود تا از رهگذر این مطالعه تطبیقی به شناسایی وجوه اشتراک و اختلاف آنها دست یابد. روش: روش پژوهش در این مقاله، توصیفی- تحلیلی است. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از شباهتهای وجودی مانند عوامل مشترک ظهور، محل ظهور، موهبتی بودن، ذاتی بودن، شک ناپذیری، زوال ناپذیری، نهانی و شهودی بودن میان ایمان و عشق بود. همچنین تفاوتهای اساسی نظیر اختلاف در مفهوم، عینیت وجود با عشق و مغایرت وجود با ایمان، ماهیت زیباشناسی ایمان و ماهیت زیبابینی عشق، حاکی از عدم عینیت ایمان و عشق بود. نتیجه گیری: شباهتها و تفاوتها بیانگر این نتیجه است که با وجود تأثیرات مشترک ایمان و عشق بر رشد و تعالی انسانی، هر کدام اثرات منحصر به فرد و ویژه خود را در ظهور کمالات انسانی دارد.  
۲۶.

مبانی انسان شناسی سبک زندگی سیاسی امام خمینی ره(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)

کلیدواژه‌ها: امام خمینی ره انسان شناسی سبک زندگی سیاسی جامعه توحیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۵ تعداد دانلود : ۶۰۱
سبک زندگی سیاسی عبارت است از: «شیوه های مواجهه با مهم ترین وظایف به منظور نیل به اهداف در ساحت زندگی سیاسی». امام خمینی ره شخصیتی معاصر، متخلق و صاحب سبک است که اقدام بی نظیر ایشان در به ثمر رساندن انقلاب اسلامی و رهبری آن، زمینه ای مناسب برای بررسی سبک زندگی سیاسی ایشان را فراهم آورده است. با توجه به شکل گیری سبک از مبانی منحصر به فرد صاحب آن و همچنین نقش بسزای مبانی انسان شناسی در ترسیم سبک زندگی سیاسی، مسئله اصلی این پژوهش، بررسی مهم ترین مبانی انسان شناسی امام و تأثیر آنها در سبک زندگی سیاسی ایشان است. این پژهش، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی آثار به جای مانده از امام خمینی ره می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در سبک زندگی سیاسی امام، شیوه های مواجهه با وظایف سیاسی همچون اقامه عدل، مبارزه با ظلم و انظلام، بصیرت افزایی نسبت به عدم مشروعیت طواغیت و محاسن نظام دینی و غیره متکی بر مبانی انسان شناسی همچون سرشت الهی انسان، نامحدود بودن انسان از حیث ظهور کمالات، اختیار انسان در تعیین سرنوشت و اولویت حیات اخروی نسبت به زندگی دنیایی است.
۲۷.

رمزگشایی ضمایر فاعلی و مفعولی فعل «لَمْ أَخُنْهُ» در آیه پنجاه و دوم سوره یوسف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت هایی در علوم قرآن و حدیث سال پنجاهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۰
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۰ تعداد دانلود : ۳۴۵
آیه پنجاه و دوم سوره یوسف از جمله آیاتی است که در تفسیر و ترجمه آن اختلافات فراوانی میان مترجمان و مفسران وجود دارد به طوری که به هشت شکل ترجمه شده است. اختلاف به ضمایر فاعلی و مفعولی فعل «لَمْ أَخُنْهُ» باز می گردد که با رمزگشایی از مراجع ضمایر فاعلی و مفعولی این فعل، تکلیف ضمیر فاعلی «لِیعْلَمَ» نیز روشن می شود. برخی آن را کلام زلیخا و برخی گفتار یوسف دانسته اند. نیز ضمیر مفعولی را برخی به عزیز و بعضی به یوسف و گروهی به زلیخا برگردانده اند. سؤال این مقاله این است که ضمایر فاعلی و مفعولی به چه افرادی بر می گردد؟ با توجه به آیات قبل، به نظر می رسد این آیه حکایت کلام زلیخا همسر عزیز مصر است که پس از اعتراف به خطایش نسبت به حضرت یوسف، اعلام می دارد: این اعتراف را از این جهت گفتم که همسرم عزیز بداند که من در غیابش به او خیانت نکرده ام. بنابراین بایستی در ترجمه و تفسیر آیه تجدید نظر شود و ترجمه فوق جایگزین گردد. در پایان ضمن بررسی و نقد دیدگاه علامه طباطبائی، نظر ابن کثیر را می پذیریم.
۲۸.

بررسی گرایش فلسفی ابن سینا در تفسیر سوره اخلاص (توحید)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: ابن سینا هو الله اله احد واجب الوجود سوره اخلاص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۰ تعداد دانلود : ۵۶۴
ابن سینا سوره مبارکه اخلاص را که به توحید هم شهرت دارد، با استفاده از مفاهیم و اصطلاحات رایج در فلسفه و با تکیه بر قواعد فلسفی و به روش دقیق برهانی تفسیر کرده است. او به این سوره که محور بحث آن خداشناسی و توحید است نگاهی فیلسوفانه دارد. او نه تنها بین آیات این سوره که بالاتر از آن حتی در بین کلمات به کاررفته در آن نظم و ترتّب عقلی می بیند و دلیل هر مطلبی را در ماقبل آن جستجو می کند. او در متن تفسیری خود همه تلاش خود را صرف می کند تا با استمداد از اصولی که در نظام هستی شناسی خود به آن دست یافته است، این نظام دقیق عقلی بین کلمات و آیات را آشکار سازد. ما در این مقاله به تحلیل روش تفسیر ابن سینا از سوره اخلاص و قواعد عقلی که او در معرفی ذات حق و شناخت او بهره گرفته است، می پردازیم و ضمن آن، کارآمدی گرایش فلسفی در تبیین مقاصد این سوره را مورد ارزیابی قرار داده، به محوری بودن آیه اول سوره اخلاص در معرفی خدای تعالی توجه داده و به همسویی که بین عقل و شرع در آیات این سوره وجود دارد، پی می بریم.
۲۹.

بررسی تأثیر سحر بر پیامبر اکرم| از دیدگاه مفسران فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 97-118

کلیدواژه‌ها: تفسیر کلامی سحرالنبی جادو شدن پیامبر عصمت پیامبر زینت ظاهری زینت معنوی پوشش نماز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۸۲ تعداد دانلود : ۵۸۰
الگو بودن پیامبر | برای بشریت و همچنین حجیت گفتار و کردار و تقریر آن حضرت با سحر شدن او طبق بعضی از روایات توسط لبید بن اعصم یهودی، ناسازگار است. جریان سحرالنبی از طریق برخی از روایات، به مباحث تفسیری وارد شده است. اندیشمندان مسلمان براساس دیدگاه های مختلف فکری مذهبی و با توجه به منابع و مبانی دین شناسی، نظرهای گوناگونی درباره مسحوریت یا عدم تأثیر سحر بر حضرت ارائه کرده اند. مفسران نیز هرکدام براساس مبانی معرفتی خود، با این موضوع برخورد نموده اند. در میان مفسران اهل سنت دو دیدگاه درباره سحرالنبی وجود دارد؛ دیدگاهی که همانند اکثرِ مفسران شیعه، سحرالنبی را مخالف قرآن و عصمت دانسته و روایات یاد شده را مطرود می داند و دیدگاهی که تأثیر سحر بر پیامبر | را می پذیرد. در نقد دیدگاه دوم باید گفت: اثبات سحر شدن پیامبر | بنابر دلایلی چون موافقت آن با سخن کفار و مخالفت قرآن با آن از یک سو و ضعف سندی روایات از سوی دیگر و همچنین منافات سحرالنبی با عصمت پیامبر | و نزول مکی بودن معوذتین، نادرست است. بدین جهت تفصیل قائلین به تفصیل سحر بین جسم و روح پیامبر | و تأثیر سحر بر بدن آن حضرت نیز قابل قبول نیست.
۳۰.

تبیین طبایع چهارگانه در احادیث طبی اهل بیت (ع) و مقایسه ی آن با طب اخلاطی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۴ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳ 118-128

کلیدواژه‌ها: حدیث حدیث طبی طب طبایع طب اخلاطی طب سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۱۸۵
سابقه و هدف: یکی از مباحث مبنایی در طب اخلاطی طبایع چهارگانه است که شامل بلغم، سودا، صفرا و خون می شود. همین عناوین در احادیث طبی اهل بیت (علیهم السلام) نیز به چشم می خورد. حال این سؤال پیش می آید که آیا طبایع که در احادیث مطرح شده، همان طبایع طب سنتی است؟ این پژوهش برای پاسخ به همین سؤال سامان یافته است. روش کار: این پژوهش مطالعه یی تبیینی - تطبیقی، ازنوع تحلیل محتوا است که در آن «طبایع» از منظر احادیث اهل بیت (ع) تبیین؛ و با دیدگاه بقراط در مکتب طب اخلاطی مقایسه شده است. برای این منظور از کتب مرجع در حدیث و طب اخلاطی استفاده شده است. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که در احادیث، واژه ی «طبایع» به معنای ترکیب های وجودی انسان به کار رفته است. طبق این احادیث، ترکیب های چهارگانه ی وجودی انسان عبارت است از: «ریح، مرّه، خون و بلغم». در احادیثی که طبایع انسان در آن بیان شده، عنوان صفراء و سوداء مشاهده نشده است؛ در عین حال، برخی از صاحب نظران سوداء و صفراء را زیر عنوان کلیِ «مرّه» جای می دهند. در طب اخلاطی با توجه به چهار عنصر اصلیِ خاک، آب، هوا و آتش؛ اخلاط چهارگانه ی سوداء، بلغم، خون و صفراء در بدن شکل می گیرد و ماده ی بسیار لطیف دیگری نیز با عنوانِ «روح بخاری» از اخلاط اربعه به وجود می آید. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، بین آنچه در طب اخلاطی با عنوانِ «اخلاط اربعه و روح بخاری» مطرح شده و آنچه در احادیث طبی با عنوان طبایع و ترکیب وجودی انسان ذکر شده است؛ مشابهت هایی مشاهده شد.
۳۱.

تحلیل انتقادی دیدگاه مرحوم اِربِلی در علت استغفار معصومین (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۶ 46 - 69

کلیدواژه‌ها: عصمت استغفار اربلی معصومین گناه مجلسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۱۹۰
یکی از ناسازی های ظاهری در رفتار معصومین به ویژه پیامبر اسلام, و ائمه]  وجود دعاهایی است که در آنها از خداوند طلب بخشش می کنند. این استغفار در حالی است که معتقدیم معصومین از ابتدا تا آخر عمر، هیچ خطایی مرتکب نمی شوند. سئوالی که مطرح می شود این است که اگر معصومین] هیچ خطایی نمی کنند، چرا استغفار می نمایند و اگر خطاکارند، چرا ایشان را معصوم می دانید؟ مرحوم اربلی استغفار ائمه] را ناشی از پرداختن ایشان به امور شخصی و در نتیجه غفلت از خداوند می داند. پاسخ وی طرفداران بسیاری یافته است، تا جایی که در کتاب های درسی دانشگاهی نیز مطرح شده است. به نظر می رسد استغفار ائمه] دلایل دیگری دارد. در این مقاله ضمن نقد دیدگاه مرحوم اربلی به دیدگاه های اندیشمندان دیگر نیز اشاره شده و به توضیح و تبیین آنها پرداخته شده است.
۳۲.

بررسی تطبیقی ماهیت دنیا و پیوند آن با رنج در اسلام و آیین بودایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال نهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۳ 193-212
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۶۰۸
ماهیت دنیا یکی از موضوعات مهمی است که در مکاتب گوناگون از آن سخن به میان آمده است. بر اساس آموزه های قرآنی روایی اسلام ماهیت دنیا با عناوین مختلف تعریف شده به عنوان نمونه؛ ماهیت وابسته و مخلوق خدا، سرای آزمایش، آمیختگی رنج و شادی، و در روایات با تشبیهات بسیار زیبا به تبیین ماهیت دنیا پرداخته شده است به عنوان نمونه دنیا به مصادیقی نظیر پل، جامه دریده، سفر و مسافر، مهمان خانه و... که در تمامی این موارد اشاره به ناپایداری ماهیت دنیا هویداست. آیین بودا نیز به عنوان یکی از مکاتب معنوی، دنیا را در سه نشانه در عالم هستی معرفی کرده است که از جهاتی با دین اسلام مشابه است نظیر پذیرش رنج در ماهیت دنیا و خاستگاه رنج در ماهیت دنیا و از جهاتی متفاوت نظیرتفاوت در مبدأ آفرینش دنیا و تفاوت در خاستگاه رنج در دنیا، و... مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی با رویکرد تطبیقی در صدد بیان این شباهت ها و افتراق ها و وجوه امتیاز آن ها در دو نگاه اسلام و آیین بودا می باشد.
۳۳.

کاربردشناسی معنایی ترکیب "الله الله"در متون عربی و فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۷ 131-155

کلیدواژه‌ها: الله الله تحذیر اغراء تعجب قسم هشدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۴۶۶
در ادبیات عربی و فارسی ترکیب "الله الله"کاربردهای فراوانی دارد. هرچند شکل ظاهری آن در همه موارد یکسان است اما معنای آن در وضعیت های مختلف گوناگون است. شناخت معانی آن کمک شایانی به درک متونی دارد که این ترکیب در آن ها به کاررفته است. آیا این ترکیب تنها یک معنا دارد یا برای آن معانی گوناگونی وجود دارد؟ چگونه می توان به معانی مختلف دست یافت؟ با بررسی استنادی و تحلیلی و با استقراء موارد کاربرد آن می توان به معانی گوناگون آن دست یافت. کاربرد معروف آن تحذیر و اغراء است، اما علاوه بر موارد ذکر شده در خصوص قسم، شگفتی و تعجب، هشدار و آگاه کردن، گواه گرفتن خداوند بر اعمال و گفتار و تأکید کردن نیز به کاررفته است.
۳۴.

رویکرد سیستمی در تعریف سبک زندگی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال نهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلیدواژه‌ها: رویکرد سیستمی سبک زندگی مؤلفه های سبک ساز شیوه های مواجهه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۵ تعداد دانلود : ۶۹۰
سبک زندگی، از جمله مهم ترین مسائل در علوم انسانی است. این موضوع چارچوب کلی زندگی را مشخص می سازد و به لحاظ مفهوم و کاربرد، شامل شئون گوناگون زندگی انسان می شود. سبک زندگی، با سه رویکرد اصلی جامعه شناسی، روان شناسی و دین شناسی مورد بررسی قرار گرفته است. نقدهای وارد بر هر یک از رویکردهای رایج، نشان می دهد که هر یک، از زاویه محدودی به این موضوع پرداخته اند. آیا می توان به روشی برخوردار از انسجام درونی، منطقی و روشمند برای تبیین عوامل سازنده سبک زندگی دست یافت که قابلیت طرح در علوم گوناگون و ساحت های گوناگون زندگی بشر را دارا باشد؟ با فرض اینکه، یکی از مناسب ترین راه های شناخت و تعریف مفهوم سبک زندگی، تبیین عوامل سازنده آن است، این نوشتار به بررسی این عوامل، با رویکرد سیستمی به سبک زندگی می پردازد. در این روش، عناصر سازنده سبک زندگی، تعامل و ارتباط شبکه ای چندجانبه با یکدیگر دارند که می تواند شیوه بررسی این مفهوم را از حیطه هر یک از رویکردهای یادشده خارج نماید. این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی، بر اساس منابع کتابخانه ای انجام شده است.
۳۵.

سفرهای چهارگانه عرفا نزد تِلِمْسانی و عبدالرزاق کاشانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات عرفانی پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۶ 143-170

کلیدواژه‌ها: اسفار اربعه عفیف الدین تلمسانی عبدالرزاق کاشانی سلوک عرفانی مقام فنای عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۹ تعداد دانلود : ۳۳۴
سفرهای چهارگانه عرفانی با ابتکار عفیف الدین تِلِمْسان ی به وجود آمده و توسط عرفای بعد از وی، از جمله عبدالرزاق کاشانی، رشد و تکامل یافته است. این سفرها نزد تلمسانی معانی ویژه ای دارد؛ عبدالرزاق کاشانی در ابتدا این معانی را پذیرفته، اما سپس در تعریف سفرها تغییراتی ایجاد کرده است. در این مقاله، با بررسی آثار هریک از ایشان، ضمن ارائه تفاسیرشان، به مقایسه نظریات هریک پرداخته و با تحلیل آن ها نکات مشترک و ممتاز دیدگاه آن دو کشف شده است. تلمسانی مبتکر سفرهای چهارگانه است. بعد از تلمسانی، کاشانی مهم ترین عارفی است که سفرها را تعریف و احکام هریک از آن ها را مطرح کرده است. با جست وجو در آثار هریک از ایشان، ویژگی های پراکنده سالک در هریک از سفرها استخراج و با تحلیل محتوا و تطبیق آرای ایشان، جزئیات ویژگی های سالک در سفرهای چهارگانه بررسی شده است. این سفرها نزد تلمسانی با تفصیل بیشتری مطرح است تا کاشانی. در نظر تلمسانی، سفر چهارم با انتخاب جوار الهی توسط سالک و مرگ وی انجام می شود. بر این اساس، وی سه سفر را توضیح داده است نه چهار سفر. در نظر کاشانی، سالک در پایان سفر دوم، شایستگی پیر و مرشد شدن و هدایت انسان ها را واجد می گردد. سفر سوم و چهارم کمتر شناسایی شده است.
۳۶.

تحلیل انتقادی غضب و رضایت پیامبر اکرم در کتاب های روایی و عرفانی اهل سنت(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۳ (پیاپی ۴۵) 9 - 39

کلیدواژه‌ها: پیامبر بشر غضب و خشنودی پیامبر اخلاق ابنعربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۲۹۲
حدیثی در کتب اهل ِسنت از لسان نبی مکرم اسلامJ به صورت دعا نقل شده که عبارت است از «اللَّهُمَّ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ أَغْضَبُ کَما یَغضِبُ البَشرُ وأرضَى کما یَرضَى البَشرُ فَمَن لَعَنتُه مِن أحَدٍ مِن أُمَّتی فَاجعَلها لَه زکاهً و رَحمهً» این حدیث با اختلاف هایی در الفاظ، مورد پذیرش آنان قرار گرفته است و پایه و اساس برخی از معارف آنها از جمله مبنای مباحث اخلاقی، نبیّ، ولیّ و انسان شناسی آنها را رقم می زند. سؤال این است که آیا این حدیث به همین صورت از پیامبرJ نقل شده است و چنین غضب و رضایتی در پیامبرJ وجود دارد یا اینکه بخشی از آن مورد دستبرد جاعلان حدیث با انگیزه های ویژه قرار گرفته است؟ با توجه به صراحت اعلام پیامبرJ در خصوص جعل حدیث از طرف دروغ گویان و نسبت دادن به ایشان، در این مقاله به بررسی این دو صفت پیامبر از دیدگاه این حدیث، با روش تحلیل محتوایی و تا حدودی بررسی سندی می پردازیم و آنرا با آیات قرآن و روایات محک می زنیم. به نظر می رسد قسمت اول حدیث درست است اما بخش دوم که عبارتست از : «فَمَن لَعَنتُه مِن أحَدٍ مِن أُمَّتی فَاجعَلها لَه زَکاهً و رَحمهً» صحت ندارد و با غرض تطهیر اخلاقی برخی صحابه، به پیامبرJ نسبت داده شده است.
۳۷.

معناشناسی لفظ «نساء» در آیه 61 سوره آل عمران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: پیامبر نساء حضرت زهرا آیه مباهله همسران رسول الله

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن
تعداد بازدید : ۲۳۹۹ تعداد دانلود : ۶۱۱
در اینکه مقصود از نساء در آیه 61 سوره آل عمران (آیه مباهله) چه کسی است، بین مفسران اختلاف است. عده ای بر این باورند که مصداق آن همسران رسول اللّٰه می باشند، ولی شیعه به اتفاق و بسیاری از مفسران اهل سنت بر این باورند که مصداق نساء در آیه، حضرت زهرا- است. سؤال اساسی این جستار آن است که آیا واژه نساء درباره دختران کاربرد دارد یا نه؟ این پژوهش با بررسی کلمات لغت شناسان عرب و آیات قرآن و روایات اسلامی و متون ادبی به این نتیجه رسیده است که کاربرد نساء در لغت عرب برای دختران، رایج است و پیامبر در مقام مباهله به وظیفه خود عمل کرده است، نه اینکه بر خلاف مفاد آیه در مقام فضیلت تراشی برای دخترش باشد.
۳۸.

بنیادهای حاکمیت سیاسی در قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸۰) 81-112

کلیدواژه‌ها: حاکمیت در قرآن حاکمیت سیاسی بنیادهای حاکمیت اندیشه سیاسی اسلام مبانی حاکمیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۴۵۹
حاکمیت، قدرت برتر فرماندهی است که به صورت انحصاری در عرصه داخلی به قانون گذاری، اجرا و قضاوت پرداخته و در عرصه بین المللی دارای استقلال از بیگانگان است. با توجه به اسلامیت جامعه و نظام سیاسی کشورمان، تبیین صحیح این موضوع از منظر قرآن کریم، افزون بر پاسخ دهی به شبهات، تأثیر مهمی در اتقان و استحکام مبانی نظام، تنظیم جهت گیری ها و رفتارهای سیستم سیاسی و کارگزاران آن خواهد داشت. در این راستا پژوهش حاضر با طرح این سؤال که منشأ و ضوابط اِعمال اقتدار و حاکمیت سیاسی از منظر قرآن چیست، پس از بررسی ابعاد و شاخصه های حاکمیت، به استنباط این شاخصه ها از منظر قرآن و تفاسیر مربوطه پرداخته و نتیجه می گیرد، از منظر قرآن منشأ حاکمیت سیاسی، الهی بوده و نشأت گرفته از ربوبیت تکوینی و تشریعی خداوند متعال می باشد. بر این اساس، اِعمال حاکمیت سیاسی و اقتدار برتر در عرصه های تقنینی، اجرایی، قضایی و سیاست خارجی، تنها در چارچوب ضوابط و احکام دینی، پذیرفته است و حاکمیت مردم و سایر سازوکارهای حکومتی نیز در طول حاکمیت خداوند معنا می یابد.
۳۹.

باز خوانی عبارت «اقرب الناس الیه علی بن ابی طالب...» در باب ششم فتوحات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه و کلام سال چهل و هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۹۴

کلیدواژه‌ها: ابن عربی پیامبر اسلام (ص) علی (ع) مخلوق اول امام العالم اسرار الانبیاء

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات مفهوم شناسی تصوف و عرفان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
تعداد بازدید : ۱۱۰۶ تعداد دانلود : ۵۶۶
در این مقاله ضمن طرح عبارت «اقرب الناس الیه علی بی ابی طالب...» اختلاف مهم در ادامه عبارت را مطرح می کنیم و دیدگاه هر یک از موافقان و مخالفان را مورد بررسی قرار می دهیم، سپس به نتیجه گیری از این نزاع پرداخته و این طرح را توضیح می دهیم که: عبارت های مختلف از سوی ابن عربی نقل شده است، چه بسا این اختلاف به خاطر به سرقت رفتن اولین نسخه فتوحات توسط راهزنان و یا استنساخ ناسخان و نوشته شدن دوباره آن توسط ابن عربی در آسیای صغیر باشد. نیز نتیجه عبارت ها یکی است چرا که در تمامی نقل ها بخش اول آنکه «اقرب الناس الیه علی بی ابی طالب» است، مورد اتفاق می باشد. چه عبارت به صورت امام العالم و سر الانبیاء باشد و چه عبارت به صورت اسرار الانبیاء اجمعین و یا امام العالم و سر الانبیاء اجمعین در اصل استفاده و دلالت عبارت ابن عربی خللی وارد نمی کند، حداکثر ویژگی که لفظ امام العالم دارد، تاکید بر قرابت و شایستگی های ذاتی علی (ع) دارد که نه ابن عربی و نه هیچ یک از اندیشمندان منصف اهل سنت آن را انکار نمی کنند
۴۰.

نقدی بر نظریه «کامل شدن نفس، علت جدایی از بدن»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فلسفه اسلامی پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: نفس ملاصدرا بدن مرگ ارتباط نفس و بدن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی
تعداد بازدید : ۹۳۶ تعداد دانلود : ۳۹۰
مرگ برای موجودات زنده همچون حیوانات و انسان ها با جداشدن نفس از بدن مادی تحقق می یابد. در این حالت بدن از کار و فعالیت باز می ماند و به تدریج فاسد می شود. روشن است که نفس حیوانی بعد از جدایی از بدن بقا ندارد و آن نیز از بین می رود. اما نفس انسان با توجه به تجرد ذاتی که دارد به بقای خود ادامه می دهد، در این دنیا زندگی برزخی دارد و در قیامت به حیات جاودانه دست می یابد. حال سؤال مهم و اساسی این است که مرگ چگونه و چرا اتفاق می افتد؟ در واقع، برای نفس چه اتفاقی می افتد که از بدن جدا می شود؟ آیا نفس برای رسیدن به تکامل و بی نیازی از بدن از آن جدا می شود یا چون بدن توانِ همراهی با نفس را ندارد، نفس مجبور به جدایی از آن می گردد؟ نظر مشهور بین اندیشمندان دیدگاه دوم است، در حالی که ملاصدرا و پیروانش برآن اند که نفس پس از سیر تکامل خود دیگر به بدن نیاز ندارد، از این رو از بدن جدا می شود. در این جستار برآنیم تا به نقد دیدگاه ملاصدرا بپردازیم و سؤالاتی را مطرح کنیم که به نظر می رسد با دیدگاه صدرا نتوان به آن ها پاسخ داد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان