پیمان جبلی

در این پژوهش یکی از مهم ترین کارزار های انتخاباتی در ایران- مناظره های ریاست جمهوری که یکی از پربیننده ترین برنامه های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در رسانه ملی است- از منظر تحلیل گفتمان انتقادی بررسی شده است. ازاین رو، نمایندگان دو گفتمان غالب در مناظره های سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری برای بررسی انتخاب شدند؛ آقایان رئیسی به عنوان گفتمان نزدیک به گفتمان انقلابی یا همان اصول گرایی و همتی به عنوان گفتمان نزدیک به گفتمان اصلاح طلبی و سازندگی. برای بررسی این گفتمان، از روش تحلیل گفتمان انتقادی "ون دایک" استفاده شده و جامعه مورد مطالعه نیز مناظره اول تلویزیونی با موضوع اقتصادی بوده است. از بین سه مناظره، مناظره اول به دلیل اهمیت شرایط اقتصادی در کشور انتخاب شد. این مناظره در سه سطح سَبک، معنا و استدلال بررسی و در نهایت گزاره اساسی متن مناظره استخراج شد. تحلیل داده ها نشان می دهد اصلی ترین گزاره های رئیسی در مناظره اقتصادی شامل «حمایت از تولید ملی»، «مبارزه با فساد»، «دولت عملگرا برای احیای شرایط اقتصادی» و «انتقاد به عملکرد دولت حسن روحانی» و اصلی ترین گزاره های همتی شامل «مهندسی انتخابات»، «پوششی بودن سایر کاندیداها» و «تأثیرات تحریم ها و عدم عضویت در کنوانسیون « FATF بر اقتصاد» بوده است.

تلویزیون و شبکه های ملی و فراملی، می کوشند با متقاعد کردن مردم جهت همسویی فکری با خود، در جذب مخاطب و تغییر افکار عمومی، به ویژه در کشورهای جهان سوم تأثیرگذار باشند. کشورهای پیشرفته از رسانه ها، به عنوان ابزاری برای در دست گرفتن اذهان عمومی استفاده، و تلاش می کنند با برنامه های خود آن ها را همراهی کنند. این موضوع در کشور ما نیز صدق می کند. در سال های اخیر شبکه های خارجی توانسته اند به سرعت میان افراد جامعه نفوذ و جایگاه مناسبی برای خود پیدا کنند. اما این اثرگذاری و ایجاد تغییر و تأثیر همه جانبه بر ذهنیت افکار عمومی، زمانی می تواند کارا باشد که مخاطبان درک درستی از شیوه های پیام رسانی مؤثر داشته باشند. مقاله حاضر، با هدف ارائه الگو، به تعیین مفاهیم کلیدی در ادبیات نظری حوزه رسانه، به منزله دانش زمینه ای، و نیز به تحلیل پوشش اخبار ایران در شبکه های تلویزیونی بی بی سی ورلد و سی ان ان اینترنشنال به مثابه شاخص فعالیت های رسانه ای در غرب می پردازد. این پژوهش، با استفاده از روش اسنادی انجام شده و بازه زمانی آن از خرداد تا آذر سال 1398 است و بر نظریه های چارچوب سازی، برجسته سازی، مدل دروازه بانی و مدل مرکز پیرامون متمرکز شده و با تلفیقی از این نظریه ها، زیرمقوله هایی را که در مضمون آن ها وجود داشت، استخراج کرده و سپس کدهای محوری انتخاب شد. درنهایت، ضمن بررسی ادبیات نظری رسانه و خبر، بر اساس پنج اصل کلیدی که هر کدام طیف وسیعی از مفاهیم (کدها) را در بر می گیرند، مدل مناسب برای پوشش اخبار ایران در شبکه پرس تی وی ترسیم شد.    

در گذشته روابط کشورها اغلب متمرکز بر دیپلماسی رسمی بود اما با گسترش ارتباطات، تحولی ژرف در جوامع انسانی، ساختارهای سنتی، دولت ها و رفتارهای آنان در عرصه بین المللی ایجاد شد و ابعاد دیگری از اثرگذاری اجتماعی و روابط بین دولت-ملت ها ظهور و بروز یافت. در این میان، دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراتیو برزیل سیاست مستقلی را در پیش گرفته و خواهان تثبیت جایگاه بین المللی خود هستند؛ لذا ضرورت دارد با عنایت به 120 سالگی روابط دیپلماتیک دو کشور، نگاه مثبت ج.ا.ایران و ج.ف.برزیل به همکاری متقابل، متوازن سازی، تنوع بخشی و تعمیق روابط فی مابین، هدف راهبردی تقویت روابط چندجانبه دو کشور محقق شود. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که الگوی ارتباطی ج.ا.ایران در ج.ف.برزیل چگونه باید باشد تا بتوان ارتباط قوی، موثر و سازنده ای با این کشور برقرار کرد؟ ادبیات مفهومی این کاوش، ارتباطات توسعه، الگوی ارتباطی و قدرت های نوظهور است. در این پژوهش به صورت ترکیبی از روش مطالعه اسنادی و نظریه زمینه ای استفاده شده و با مراجعه به کتب، مقالات و گزارش های معتبر سازمان های بین المللی و همچنین انجام مصاحبه عمیق با 12 نفر از نخبگان، یافته ها احصاء شد. براساس نتایج، الگوی رفتاری برزیل در نظام بین الملل بسیار محتاطانه و اقتصاد محور است؛ لذا ضرورت دارد جمهوری اسلامی ایران راهبرد ثابت با تاکتیک متغیرِ متناسب با تغییرات جامعه هدف را در مواجهه با دولت، جامعه، نهادهای مدنی و رسانه های اجتماعی برزیل به کار بگیرد. همچنین با توجه به فضای گفتمانی و رسانه ای این کشور، ج.ا.ایران باید ظرفیت های چند بعدی دیپلماسی عمومی را با تمرکز بر دیپلماسی رسانه ای، دیپلماسی فرهنگی و دیپلماسی مبادله فعال کند.

هنجار، ارزش و اخلاق از دیرینه ترین چالش های ارتباط جمعی محسوب می شوند. نوع رسانه، مخاطبان آن، حوزه انتشار پیام آن، اهداف، کانال و سازمان و تمامی عناصر و مولفه هایی که به وسایل ارتباط جمعی مرتبط هستند هر یک به نوعی با واژه های یاد شده و چگونگی تشخیص، تطبیق و اجرای آن ها در گیرند. خبر از جمله پیامهای رسانه است که تعریف آن در اساس حاوی واژه هایی هنجاری، ارزشی و اخلاقی است. اسلام نیز که اخلاق، ارزشها و آرمانها را همواره حاکم بر مام جنبه های حیات بشری و همه روابط فردی و اجتماعی معرفی می کند در حوزه خبر دارای رهنمودها و اصول و توصیه های روشن و شفاف است.....