هوشنگ مرادی

نوشهرگرایی مهم ترین جنبش طرح ریزی در قرن اخیر است. یک حرکت بین المللی برای اصلاح محیط انسان ساخت و ارتقای کیفیت معیارهای زندگی و ایجاد مکانی بهتر برای آن می باشد. بااین حال ارائه یک روش و شناسایی مؤلفه های مؤثر جهت میزان برخورداری محله های شهری از الگوی نوشهرگرایی و ارائه راهکارهای مداخله ای مناسب در جهت تحقق بخشی این رویکرد که تابه حال کمتر موردبحث قرار گرفته، ضروری است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی تحقق پذیری معیارهای نوشهرگرایی در پایداری نواحی شهری نمونه موردی محله مرکزی شهر ایلام می-باشد. روش تحقیق، توصیفی-  تحلیلی است و ابزار اصلی گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد. جامعه آماری را در این پژوهش مدیران شهری و متخصصین دانشگاهی در حوزه شهرسازی و برنامه ریزی شهری در شهر ایلام تشکیل داد که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند (100 نفر) انتخاب شده است. در این تحقیق، 26 شاخص موردنظر در قالب چهار عامل اصلی پیاده مداری، مسکن، سنت، مدیریت با استفاده از آزمون T تک نمونه ای و دیگر آزمون های آماری در نرم افزار Spss و نیز مدل معادلات ساختاری در نرم افزار (Smart Pls) استفاده شده است.  نتایج نشان می دهد شاخص های بررسی شده نه تنها در وضعیت خوبی قرار ندارند؛ بلکه بعضی از مؤلفه ها پایین تر از حد متوسط و در شرایط ضعیف قرار دارند که بیانگر آن است در مدیریت شهری به این شاخص ها توجهی نشده است؛ شاخص پیاده مداری با میانگین 1/3 نسبت به  سایر شاخص ها بیشترین میانگین را دارد. میانگین دیگر شاخص ها؛ یعنی مدیریت با 5/2، مسکن با 6/2 کمترین میانگین را دارا بوده اند. یافته های حاصل از مدل معادلات ساختاری نشان می دهد که چهار مؤلفه ی این پژوهش، پایداری وضعیت نوشهرگرایی نواحی شهری ایلام را 45 درصد تبیین می کنند که در بین متغیرهای پژوهش بیشترین تأثیرگذاری بر توسعه ی درون زا عبارت از قرارگیری مراکز خدماتی در نزدیکی ایستگاه ها، کیفیت پیاده روها، ترکیبی از اقشار مختلف مردم در کنار هم به ترتیب باارزش 934/0 و 813/0، 754/0 می باشد. در این تحقیق، 26 شاخص موردنظر در قالب چهار عامل اصلی پیاده مداری، مسکن، سنت، مدیریت با استفاده از آزمون T تک-نمونه ای و دیگر آزمون های آماری در نرم افزار Spss و نیز مدل معادلات ساختاری در نرم افزار (Smart Pls) استفاده شده است. نتایج نشان می دهد شاخص های بررسی شده نه تنها در وضعیت خوبی قرار ندارند؛ بلکه بعضی از مؤلفه ها پایین تر از حد متوسط و در شرایط ضعیف قرار دارند که بیانگر آن است در مدیریت شهری به این شاخص ها توجهی نشده است؛ شاخص پیاده مداری با میانگین 1/3 نسبت به سایر شاخص ها بیشترین میانگین را دارد. میانگین دیگر شاخص ها؛ یعنی مدیریت با 5/2، مسکن با 6/2 کمترین میانگین را دارا بوده اند. یافته های حاصل از مدل معادلات ساختاری نشان می دهد که چهار مؤلفه ی این پژوهش، پایداری وضعیت نوشهرگرایی نواحی شهری ایلام را 45 درصد تبیین می کنند که در بین متغیرهای پژوهش بیشترین تأثیرگذاری بر توسعه ی درون زا عبارت از قرارگیری مراکزخدماتی در نزدیکی ایستگاه ها، کیفیت پیاده روها، ترکیبی از اقشار مختلف مردم در کنارهم به ترتیب باارزش 934/0 و 813/0، 754/0 می باشد.

گردشگری از دیرباز یکی از عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی و توسعه جوامع بوده است و می توان آن را ابزاری برای تحرک اقتصاد حاشیه ای، ترویج و توسعه از طریق ایجاد اشتغال و درآمد تعریف کرده اند، که در طول چند دهه گذشته به شدت گسترش یافته است. از جذاب ترین شاخه های صنعت گردشگری که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، می توان به  گردشگری آبی اشاره کرد. گردشگری آبی به ویژه زمانی که سود فعالیت های دیگر بخش های اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزینی مناسب و راهبردی برای  پایداری توسعه است. نوع تحقیق حاضر از لحاظ هدف، در دسته پژوهش های بنیادی و از نظر ماهیت و روش، پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل (376 نفر) نفر از  گردشگران، نخبگان و شهروندان (در منطقه مورد مطالعه) است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده است. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه گردآوری و خروجی با استفاده از مدل آماری نرم افزار  Minitab و معادلات ساختاری (EQS) مدل سازی شدند. در نهایت راهبردهای پیشنهادی در قالب مدل استراتژیک SOAR استخراج شدند. نتایج به دست آمده از تجزیه وتحلیل اطلاعات نشان می دهد که در وضع موجود بیشترین امکان تحقق پذیری مربوط به شاخص های اقتصادی و مدیریتی- زیرساختی است؛ همچنین یافته های تحقیق بیانگر این است که میزان اثرگذاری متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته تا سطح 51 درصدی قابل پیش بینی می باشد و معنی داری بین متغیرهای مستقل و وابسته تا سطح 95 درصدی معناداری را نشان داده و در بین مؤلفه های مربوط به توسعه گردشگری آبی، مؤلفه های اقتصادی با ضریب بتا 363 درصدی و عوامل مدیریتی - زیرساختی با ضریب بتا 206 درصدی دارای بیشترین تأثیرگذاری بر جذب گردشگر و توسعه گردشگری آبی در منطقه می باشد. همچنین خروجی SOAR بیانگر این است که مهم ترین راهبرد اجرایی از نظر ذینفعان و جامعه نخبگان به ترتیب آمادگی شهروندان جهت پذیرایی از گردشگران، وجود روحیه گردشگرپذیری، دارا بودن امکانات توریستی – تاریخی فراوان، تعهد و اهمیت مدیران مربوطه جهت توسعه گردشگری منطقه می باشند.

هدف این مطالعه بررسی، امکان سنجی و تحقق بخشی چشم انداز توسعه گردشگری کشاورزی در شهرستان ساوه است. نوع تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، پیمایشی مبتنی بر مطالعات میدانی (پرسشنامه ای) است. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 نفر از مدیران و متخصصین دانشگاهی در حوزه گردشگری و برنامه ریزی شهری است که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده است. برای تحلیل علمی از مدل ترکیبی تحلیل استراتژیک SWOT و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی QSPMاستفاده شده است. نتایج بدست آمده بر مبنای ماتریس ارزیابی که عوامل داخلی؛ نقاط قوت و ضعف و عوامل خارجی؛ فرصت ها و تهدیدها می باشد. با توجه به امتیازبندی گویه های موجود در تحقیق مجموع امتیاز عوامل داخلی 28/2 (قوت ها 13/1 و ضعف ها 15/1) و عوامل خارجی 2/3 (فرصت ها 993/0 و تهدیدها 2/2) به دست آمده است؛ بنابراین بهترین استراتژی و راهبرد تحقق الگوی گردشگری کشاورزی در منطقه مورد مطالعه، راهبرد WO یا تقویت و استفاده از نقاط فرصت در جهت کاهش و خنثی سازی نقاط ضعف می باشد. با توجه به نتایج حاصله از بین راهبردهای تدوین شده، استراتژی رقابتی- تهاجمی (WO) با داشتن بالاترین نمره (82/6) بالاترین امتیاز را کسب نموده و دارای بیشترین جذابیت در بین استراتژی های پژوهش می باشد. همچنین خروجی مدل برنامه ریزی استراتژیک مذکور با تأکید بر استفاده هر چه بیشتر از موقعیت منطقه از نظر نزدیکی و دسترسی به مراکز جمعیتی ویژگی های زمین شناختی منطقه و تقویت برنامه های مربوط به آن از اولویت بالایی برخوردار است.

نویسه «و» در نظام خط و نظام نوشتاری زبان فارسی دلالت چندگانه دارد. این نویسه در حوزه حرف ربط نماینده دو کلمه «o» و «va» است. در شاخه نحو زبان که موضوع این پژوهش است، این نویسه به عنوان یک عنصر نحوی با هر دو آوای [o] و [va] حضور دارد و تفاوت محسوسی میان مقوله دستوری، کارکرد و معنی آنها در نظام زبان فارسی وجود ندارد. مقاله حاضر ضمن اشاره به تغییرات واژگانی و مفهومی این دو کلمه از منظر درزمانی، کوشیده است تا از دیدگاه کاهش نشانه ها در معنی شناسی ادراکی به توصیف و تحلیل تک معنایی و تک مقولگیِ حرف ربط «و» در نظام زبان فارسی در محدوده پژوهشی غزلیات سعدی و حافظ بپردازد. بررسی این حرف از منظر معنی شناسی ادراکی نشان داد که انواع معانی منتسب به «و»، در سنت مطالعات زبان و ادب فارسی، یا مربوط به واحدهای همنشین است و یا با کاهش واحدهای همنشین از بافت درون زبانی مرتبط است. با چنین رویکردی، حرف ربط «و» جز مقوله دستوری و معنیِ مقوله ای ربط و کارکرد همپایگی، مقوله، معنی و کارکرد دیگری در زبان فارسی ندارد و رعایت این نکته در کاربردشناسی و منظورشناسی این حرف ربط در زبان فارسی و متون ادبی ضروری است.

روستا شهرها، از موفق ترین نمونه های سکونتگاهی هستند که تأثیر بسزایی در راستای رفع ناموزونی های منطقه ای و نابرابری های ناحیه ای دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی و سنجش نقش شهر کوچک توحید در توسعه ی پایدار سکونتگاه های ناحیه ای است، این پژوهش از نظر هدف کاربردی - نظری و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی و از مطالعات اسنادی، کتابخانه ای و پیمایشی استفاده گردیده است. جامعه آماری پژوهش برابر با (374) نفر تعیین و برآورد شده است. برای انتخاب نمونه های آماری از روش نمونه گیری تصادفی ساده و برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از آزمون T تَک نمونه ای و آزمون فریدمن با نرم افزار SPSS و تحلیل تراکم جمعیتی (Kernel density) از نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. نتایج تحلیل آزمون های آماری جهت بررسی تأثیر و نقش شهر کوچک توحید در ابعاد پایداری سکونتگاه های حوزه نفوذ نشان داد که بعد مدیریتی با (34/3) دارای بالاترین امتیاز و شاخص های اجتماعی – فرهنگی با (61/2 ) دارای کمترین امتیاز می باشد. یافته های پژوهش نشان از ارتباط مستقیم و معنادار بین ابعاد توسعه می باشد. در نهایت نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد، مؤلفه های چهارگانه مورد مطالعه با سطح معناداری کمتر از 05/0، بر تقویت شهر توحید در راستای تقویت توسعه ناحیه ای اثرگذار می باشند. بر اساس تحلیل فضایی (تراکم جمعیتی) به عمل آمده بین عوامل جغرافیایی از قبیل دوری و نزدیکی و میزان رابطه با شهر رابطه ی معناداری وجود دارد. یعنی روستاهایی که در فاصله نزدیک تری از شهر واقع شده اند رابطه بیشتری با شهر داشته درنتیجه تمرکز جمعیت در آن ها بیشتر و پایداری آن ها بیشتر و برعکس نیز صادق است. باید گفت شهرهای کوچک مخصوصاً در ارتباط با سکونتگاه های پیرامونی، تأثیرات عمدتاً مثبت و بعضاً منفی مختلفی را در ابعاد گوناگون بر نواحی پیرامونی بر جای می گذارند که در این پژوهش به آن پرداخته شده است.