اعظم قاسمی

اعظم قاسمی

رتبه علمی: دانشیار گروه پژوهشی فلسفه دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: azam_ghasemi@yahoo.com
لینک رزومه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۴ مورد.
۱.

نقد غزالی بر آموزه تعلیم؛ مبنای معرفت شناسی دینی شیعه اسماعیلیه با روایت ناصرخسرو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین سال بیستم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۵) 133 - 144

کلیدواژه‌ها: آموزه تعلیم تقلید شیعه اسماعیلیه غزالی معرفت شناسی دینی ناصرخسرو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۳
یکی از عناوین مهم در فلسفه دین معاصر معرفت شناسی دینی است. این موضوع بیشتر با رویکرد تحلیلی مورد بحث قرار گرفته است. البته با رجوع به فلسفه های قاره ای نیز تلاش شده دیدگاه های فیلسوفان در این خصوص استنباط شود. با رجوع به آثار متفکران در سنت ایرانی اسلامی می توان این مبحث را به خوبی پی گرفت. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به آموزه تعلیم که یکی از مهم ترین مبانی معرفت شناسی دینی شیعه اسماعیلیه محسوب می شود پرداخته می شود. بین اسماعیلیه (باطنیه، تعلیمیه) و امامیه تفاوت بسیار است. اما در یکی از کلیدی ترین عقاید، یعنی باور به امام معصوم و تبعیت از او، اشتراک نظر دارند. واکاوی نظریه تعلیم و نقدهایی که بدان وارد است می تواند به فهم بهتر نظریه امامت نزد امامیه مددرسان باشد. همچنین برای فهم معرفت شناسی دینی اسماعیلیه فهم آموزه تعلیم اهمیتی اساسی دارد. مسئله این پژوهش واکاوی نقد غزالی بر آموزه تعلیم است.  
۲.

بررسی اثربخشی آموزش دقت و تمیز دیداری بر بهبود عملکرد خواندن در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص با نوع خواندن (نارسا خوان) مقطع ابتدایی شهر مشهد در سال تحصیلی 1396

نویسنده:
منبع: پژوهش های کاربردی در مشاوره سال پنجم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۶ 35 - 49

کلیدواژه‌ها: دقت دیداری تمیز دیداری خواندن اختلال یادگیری خواندن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۲۱۶
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش دقت و تمیز دیداری بر بهبود عملکرد خواندن دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص با نوع خواندن (نارسا خوان) مقطع ابتدایی شهر مشهد در سال تحصیلی 1396می باشد. جامعه این پژوهش کلیه دانش آموزان دختر مبتلا به اختلال نارساخوانی در پایه های تحصیلی دوم و سوم  می باشد که ابتدا یکی از مراکز اختلالات یادگیری شهر مشهد به صورت تصادفی انتخاب و سپس به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 30 نفر از دانش آموزان مبتلا به اختلال خواندن انتخاب شده و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. در پیش آزمون هردو گروه، با آزمون تشخیصی سطح خواندن خرم نژاد، یارمحمدیان و عابدی (1391) مورد سنجش قرار گرفتند. سپس گروه آزمایش، آموزش های دقت و تمیز دیداری را طی هشت (8) جلسه دریافت کردند درحالی که گروه های کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. در انتها هر دو گروه با پرسشنامه ی با آزمون تشخیصی سطح خواندن خرم نژاد، یارمحمدیان و عابدی (1391) مجددا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که آموزش دقت و تمیز دیداری باعث بهبود عملکرد خواندن دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص با نوع خواندن (نارساخوان) گردیده است و فرضیه اصلی پژوهش در سطح معنی داری 05/0 تائید می شود. در ارتباط با مؤلفه های عملکرد خواندن، آموزش دقت و تمیز دیداری باعث بهبود مؤلفه های درک حروف، درک کلمه، صحیح خوانی، حافظه دیداری و نشانگان نارساخوانی در سطح معنا داری 05/0 شده است اما بر مؤلفه های حافظه شنیداری و درک متن، تأثیر معنا دار نداشته است.
۳.

چالش عقل و ایمان در سنّت اسلامی: پژوهش موردی امام محمد غزالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی - کلامی سال بیست و چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۹۱) 67 - 88

کلیدواژه‌ها: غزالی تأویل چالش عقل و ایمان ایمان گرایی عقل گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۱۵۹
نزد متفکران مسلمان چالش حقیقی بین عقل و ایمان نیست، در حالی که در فلسفه دین پساکانتی تردیدهای جدی در عقلانی بودن آموزه های دینی پیش می آید. این پژوهش، که با رویکرد برون دینی و با روش تحلیلی- انتقادی به بررسی آثار غزالی پرداخته، به این نتیجه گیری رهنمون شده است که غزالی دغدغه ایمان دارد، و نه عقل؛ زیرا او تنها مؤمن را سعادتمند و نجات یافته از آتش دوزخ می داند. عقلانیت مستقل از بندگی و دین برای او موضوعیتی ندارد. غزالی عقل فیلسوفان را از دستیابی به حقایق امور قاصر می داند. ولی معتقد است عقل صوفیان و پیامبران، که از آن تعبیر به قلب می شود، قادر به درک حقایق است و هیچ تعارضی با ایمان و دین ندارد. تنها عقل ناقص بشری است که احکامی صادر می کند که ممکن است با آموزه های دینی متعارض باشد. در پژوهش های پیشین غزالی را ایمان گرا نامیده اند. نوآوری پژوهش حاضر در این است که با تعمق در آثار او شواهدی از عقل گرایی او یافته است. با این حال هیچ تفسیری از عقل گرایی غزالی خام تر از این نیست که با عقل گرایی به معنای دکارتی مقایسه شود. غزالیِ صوفی همچون فیلسوف به مسئله عقل و ایمان ننگریسته و در نهایت، به دلیل خشیت از خدا، ایمان را بر عقل مقدم کرده است.
۴.

شناسایی، اولویت بندی و ارائه مدل مفهومی ابعاد و مولفه های ارزشهای شغلی کارکنان (مطالعه موردی: ستاد شهرداری مشهد)

نویسنده:
منبع: منابع و سرمایه انسانی دوره دوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵) 17 - 1
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۶۷
هدف پژوهش شناسایی ، اولویت بندی و ارائه مدل مفهومی ابعاد و مولفه های ارزش های شغلی کارکنان است . روش انجام تحقیق آمیخته می باشد . جامعه آماری کیفی شامل 20 نفر خبره و کمی 522 نفر پرسنل رسمی ستاد شهرداری مشهد می باشند . شیوه نمونه گیری کیفی ، هدفمند ، غیراحتمالی و در دسترس و کمی طبقه ای نسبتی میباشد . حجم نمونه آماری بر اساس فرمول مورگان 221 نفر تعیین و در بخش کیفی با استفاده از تکنیک دلفی در 4 مرحله ابعاد و مولفه های ارزشهای شغلی شناسایی شد . تجزیه و تحلیل داده های کمی در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت پذیرفت . در آمار توصیفی از جداول فراوانی ، میانگین ، انحراف معیار و در استنباطی از آزمون کولوموگروف اسمیرنف برای تعیین نرمال بودن متغیرها و آزمون های یک نمونه برای پاسخ سوالات تحقیق با نرم افزار Spss استفاده شد . نتایج نشان داد که 10 بعد و 24 مولفه ارزشهای شغلی شناسایی و مدل مفهومی ارائه گردید که می تواند به عنوان مبنا برای سایر سازمانهای دولتی ، خصوصی ، غیر خدماتی ، مالی ، اقتصادی و ... به کار رود و شهرداری مشهد برای رفع ارزشهای شغلی کمرنگ بین کارکنان و ارتقا مواردی که برای کارکنان ارزش تلقی می شود برنامه ریزی و اقدامات لازم را انجام دهد .
۵.

اثربخشی رفتار درمانی عقلانی_هیجانی (REBT) بر سیستم های فعال ساز/ بازداری رفتاری(BAS/BIS)، رفتارهای پرخطر جنسی و اجتناب تجربی در نوجوانان دارای سابقه فرار از خانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال دهم اسفند ۱۴۰۰ شماره ۱۲ (پیاپی ۶۹) ۲۷۲-۲۶۱

کلیدواژه‌ها: اجتناب تجربی بازداری رفتاری رفتارهای پرخطر جنسی رویکرد REBT فعال سازی رفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۷۸
هدف اصلی این پژوهش تعیین اثربخشی رفتاردرمانی عقلانی_هیجانی (REBT) بر سیستم های فعال ساز/ بازداری رفتاری(BAS/BIS)، رفتارهای پرخطر جنسی و اجتناب تجربی در نوجوانان دارای سابقه فرار از خانه بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل نوجوانان مراجعه کننده به مراکز گذری کاهش آسیب و سرپناه شبانه زنان و مردان منطقه شوش –هرندی شهر تهران در 6 ماهه اول سال 1400 بودند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) گمارده شدند. ابزارهای اندازه گیری مقیاس سیستم های بازداری/ فعال ساز رفتاری (BIS/BAS) (کارور و وایت، 1994)، پرسشنامه رفتارهای پرخطر جنسی (RSBQ) (زارعی و همکاران،1389) و پرسشنامه پذیرش و عمل (AAQ- II) (باند و همکاران، 2011) بودند. رفتاردرمانی با رویکرد REBT بر سیستم های فعال ساز/ بازداری رفتاری، رفتارهای پرخطر جنسی و اجتناب تجربی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای بر روی گروه آزمایش اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که مشاوره گروهی با رویکرد REBT بر کاهش نشانه های سیستم های فعال ساز/ بازداری رفتاری، رفتارهای پرخطر جنسی و اجتناب تجربی تأثیر داشته است (P<0.05). با توجه به اثربخشی رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی بر نشانه های سیستم های فعال ساز/ بازداری رفتاری، رفتارهای پرخطر جنسی و اجتناب تجربی اجرای کارگاه های آموزشی مبتنی بر این مفاهیم در مراکز کاهش آسیب توصیه می شود.
۶.

اثربخشی روان درمانی مبتنی بر مثبت اندیشی بر تحمل پریشانی و امید به زندگی بیماران مبتلابه دیابت نوع 2

نویسنده:
منبع: پژوهش های کاربردی در مشاوره سال چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 85 - 96

کلیدواژه‌ها: مثبت اندیشی کیفیت زندگی امید به زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۶۶
هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی روش درمانی مثبت اندیشی بر بهبود تحمل پریشانی و امید به زندگی بیماران مبتلابه دیابت نوع 2بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل مبتلایان به دیابت در شهرستان کاشمر بود که توسط دانشگاه علوم پزشکی معرفی شده بودند. 30 نفر به صورت در دسترس انتخاب شده و به دو گروه 15 نفری تقسیم شدند. ابزار پژوهش عبارت بود از ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ (DTS) ﺳﯿﻤﻮﻧﺰ و ﮔﺎﻫﺮ (2005) امید به زندگی اشنایدر (1991). نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که تحمل پریشانی و امید به زندگی مبتلایان به دیابت که مداخله ی مثبت اندیشی را دریافت کردند نسبت به اعضای گروه کنترل، افزایش معناداری داشته است؛ بنابراین می توان روش درمانی مثبت اندیشی بر بهبود تحمل پریشانی و امید به زندگی مبتلایان به دیابت تأثیر دارد.
۷.

تحلیل و محک تهافت غزالی بر فیلسوفان و بررسی دفاعیه ابن رشد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مابعدالطبیعی دوره جدید سال دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 185-209

کلیدواژه‌ها: غزالی ابن رشد تهافت الفلاسفه تهافت التهافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۹۶
فهم فلسفی از تصور خدا با فهم کلامی تصور خدا از آغاز با چالش ها و تعارض هایی مواجه بوده که شاید بتوان نقطه اوج این نزاع را در تهافت الفلاسفه غزالی یافت که فیلسوفان را به خاطر باور به سه مسأله تکفیر کرد. مسأله این پژوهش بازخوانی انتقادات غزالی بر فیلسوفان و محک و ارزیابی دیدگاه او، سپس بررسی قوت و ضعف دفاعیه ابن رشد است. غزالی به درستی متوجه شده بود که با اثبات قدم عالم، اثبات وجود خدا راه دشواری را در پیش دارد، با این حال اعتقاد به حدوث زمانی عالم نیز تبعات باطلی به همراه دارد که کمتر از تبعات آموزه فیلسوفان نیست. در خصوص علم خدا به جزئیات نظر می رسد پاسخ ابن رشد، مناسب است و می تواند ایراد غزالی را در این خصوص برطرف کند. تفاوت غزالی با ابن رشد در این است که او با استناد به قرآن، علم خدا به همه جزئیات را ثابت می داند، اما فیلسوف در خصوص چیزی به اظهار نظر می پردازد که نمی تواند فهم درست و دقیقی درباره آن داشته باشد. در خصوص معاد جسمانی نیز ابن رشد با تأویل، بین حقیقت فلسفی و آموزه دینی هماهنگی برقرار می کند اما با اختلاف نظر ابن رشد و غزالی درباره تأویل در داوری نهایی نمی توان گفت حق با غزالی است یا ابن رشد.
۸.

نگاهی نقادانه به نقش نبی در معرفت شناسی دینی در دیدگاه غزالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۲) 197-220

کلیدواژه‌ها: غزالی معرفت شناسی دینی بعثت نبی صدق نبی معجزه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۱۸
در دیدگاه غزالی رسالت رسول به معنای تبلیغ کلام خداست. در خصوص نقش نبی در معرفت شناسی دینی این پرسش ها مطرح می شود: آیا ایمان به کلام خدا به خاطر باور به صدق نبی است یا عقلانی است؟ نسبت صدق نبی و ایمان به کلام خدا چیست؟ آیا ایمان به خدا به صدق نبی وابسته است؟ مسأله ی اصلی پژوهش این است که در دیدگاه غزالی نبی در معرفت به خدا چه نقش و سهمی دارد و این که رأی وی با در نظر گرفتن نظام ی اندیشه او چه چالش هایی را به همراه دارد. در دیدگاه غزالی عقل قضاوت می کند به این که هر کسی که ادعای نبوت کرد و معجزه از او صادر شود صدقش واجب است . اعجاز معجزه با عقل فهمیده می شود و پس از آن عقل کنار می رود و نقش ابزاری دارد و تابع نظر نبی می شود. آراء و دیدگاه های غزالی در این باب با اشکالات و چالش هایی مواجه می شود. هر چند غزالی تلاش بسیار می کند که استدلال عقلانی بر صدق نبی ارائه دهد اما در معرفت شناسی دینی وی، نبی بالاترین جایگاه را دارد.
۹.

درباره چگونگی علم خداوند به شرطی های خلاف واقعِ آزادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فلسفه دین سال نوزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) 183 - 205

کلیدواژه‌ها: مشیت مولینیزم علم میانی شرطی های خلاف واقع آزادی اراده الهی تغییرناپذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۴۵۸
در پاسخ به مسئله ناسازگاری میان مشیت مطلق الهی و آزادی مخلوقات، مولینیزم نظریه علم میانی را مطرح می کند، نظریه ای که با فرض علم خداوند به شرطی های خلاف واقعِ آزادی ادعا می کند که می توان بدون حذف یکی از طرفین (مشیت یا آزادی) مسئله فوق را حل نمود. بدین نحو که خداوند با علم به این شرطی ها و بالفعل کردن مقدم آنها می داند که مخلوقات، آزادانه چه فعلی را محقق خواهند کرد. لذا بدین طریق هم آزادی مخلوقات حفظ می گردد و هم مشیت خداوند که عبارت است از علم پیشین و کنترل او بر افعال مخلوقات. نوشته پیش رو سعی دارد نشان دهد از آنجا که عدم تغییرپذیری خداوند یکی از مفروضات اصلی مولینیزم است، لذا این دیدگاه نمی تواند صفت اراده را به خداوند نسبت دهد، زیرا صفت اراده برای مولینیزم امری است دوسویه که مستلزم حرکت از امکان به سمت فعلیت است و این امر معنایی جز پذیرش تغییر در ذات الهی ندارد. در پایان استدلال خواهیم کرد که چون معلومات شرطی نیازمند بالفعل شدن توسط اراده الهی هستند، در نتیجه طرح شرطی های خلاف واقع در داخل علم الهی طرحی ناموفق است و بحث پیرامون صدقِ آن کمک شایانی در حل مسئله فوق نمی کند.
۱۰.

نگاهی به عقل گرایی فخر رازی: بازخوانی انتقادی وصیت نامه او(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 179-202

کلیدواژه‌ها: فخرالدین رازی وصیت نامه عقل گرایی ابن عماد حنبلی کلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۴۳۰
وصیت نامه ای که از فخر الدین رازی باقی مانده است از گذشته های دور مورد بحث و تفسیر بوده است؛ در وصیت نامه روش قرآنی برتر از کلام فلسفه قرار داده شده است و همین سبب شده است که عالمانی مانند ابن عماد حنبلی و نویسندگان معاصری مانند فتح الله خلیف تصور کنند که این بیان، نشانه توبه متکلم از بحث استدلالی است. همچنین، جمله ای از قول ابن صلاح که فخر از کلام ابراز ندامت کرد، سبب تقویت این دیدگاه شده است. در این نوشته با بررسی این تفاسیر نشان خواهیم داد که با توجه به کلیت وصیت نامه و آنچه که در آن آمده است معنای سخن رازی حاکی از توبه و پشیمانی نیست، بلکه بیان موضعی میانه است میان عقل گرایی افراطی و انکار عقل که این دیدگاه میانه روانه را همیشه داشته است و در آثار دیگرش نیز وجود دارد. همچنین نشان داده شده است که آنچه از ابن صلاح درمورد ندامت فخر از پرداختن به کلام روایت شده است از چند جهت مخدوش است، چون هم مستندی ندارد و راویانی که از ابن صلاح روایت کرده اند فاصله ای چند قرنی با او دارند؛ لذا پذیرفتن صحت آن دشوار است. در نهایت نتیجه گرفته می شود که این روایت افسانه ای جعلی است که از جانب عالمان ظاهری مخالف کلام بسط یافته است و با شتابزدگی تفسیرهایی غیرمعتبر به دست داده اند.
۱۱.

مسئله اختیار و خلق الافعال از منظر فخر رازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مابعدالطبیعی دوره جدید سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 205-228

کلیدواژه‌ها: فخر رازی خلق الافعال تفاصیل فعل مرجح داعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۳۳۲
فخر رازی به عنوان متکلمی اشعری در کتاب های کلامی اش به این مسئله پرداخته است و خود مدعی جبر شده است. وی نظریه کسب، به عنوان جامع جبر و قدر، را رد می کند. آنگاه برای اثبات اینکه عبد در خلق فعل خود آزاد، مستقل و مستبد نیست و اثبات اینکه خداوند خالق افعال بندگان است براهینی را مطرح می کند. وی نخست می گوید که در صورتی که عبد خالق فعلش باشد آنگاه باید به تفاصیل فعل خود آگاه باشد؛ اما این ملازمه فاسد است و برای اراده کردن چیزی لزوماً اراده کردن تفصیل فعل و آگاهی به آن لازم نیست. در برهان دیگر، او به این اصل دست آویز می شود که با وجود مرجّح لزوماً جبر منعقد است؛ اما این برهان نیز قابل جرح است چون مرجح می تواند عقل عامل اخلاقی باشد. براهین دیگر رازی، همگی بیاناتی متفاوت از این هستند که اگر خداوند قادر، عالم و مرید مطلق است پس هیچ جایی برای اختیار بشر وجود ندارد. برای نقض این براهین هم می توان خود براهین رازی را جرح کرد و هم اینکه نشان داد که می توان پنداشت که خداوند بشر را در برخی از افعال مختار قرار دهد و چون این اختیار به اذن الهی است پس تضادی وجود ندارد. در این نوشته نتیجه خواهیم گرفت که رازی معتقد به جبر است و هرچند که استدلال های او قابل ردّ و انکار هستند اما هم تا حدودی قابل طرح هستند و هم اینکه مسائلی دیگر نیز، مانند نصوص مورد تایید اهل سنت در این زمینه، در موضع گیریوی موثر هستند.
۱۲.

سلامت و بیماری از منظر حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۵ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۹۸)

کلیدواژه‌ها: سلامت بیماری حکمت متعالیه ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۴۴۱
چیستی سلامت و بیماری و نسبت آن دو با یکدیگر اولین و ضروریترین مبحث نظری در فلسفه پزشکی است که هر بحث دیگری در این شاخه نظری مترتب بر آن بوده و به اختلاف زاویه های نظری و عملی بسیاری می انجامد. در میان فلاسفه و حکمای اسلامی صدرالمتألهین شیرازی همچون برخی دیگر از حکمای بزرگ اسلامی به این مسئله پرداخته است. او در مباحث خود، مواضع ابن سینا را شرح و از آنها در برابر ایرادات مستشکلین که سرآمد آنها فخر رازی است دفاع میکند. وی در اینباره بر ممشای حکمت رایج عصر خود رفته و سلامت را «حالت یا ملکه نفس که بواسطه آن افعال نفس بخوبی از مجاری مخصوص بخود صادر میشوند» تعریف کرده و بر نفسانی بودن سلامت و بیماری تأکید میکند. ملاصدرا صریحتر از ابن سینا رابطه آن دو را ملکه و عدم ملکه برشمرده است، هرچند در مسئله واسطه میان سلامت و بیماری موضع شفافی نگرفته است. با پژوهش در آثار ملاصدرا به این نتیجه رهنمون میشویم که گذشته از تصریحات وی، بر اساس مبانی حکمت متعالیه میتوان سلامت را «نحوه وجود نفس از آن حیث که در مرتبه بدن مادی و عنصری افعال خود را بدون مشکلی جاری میکند» تعریف کرد و با تأکید بر وجودی بودن سلامت و عدمی بودن بیماری و بتبع، مشکک بودن آنها، مرز و واسطه میان سلامت و بیماری را منتفی دانست و بدین ترتیب به تصویری متمایز از سلامت و بیماری دست یافت.
۱۳.

نقد تمایز علم از وجود ذهنی در معرفت شناسی صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جاویدان خرد بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۵ 209 - 233

کلیدواژه‌ها: علم وجود ذهنی معلوم بالذات ملاصدرا جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۵۷۳
یکی از تفسیرهای رایج در معرفت شناسی صدرایی دیدگاهی است که علیرغم پایبندی به نگاه وجودیِ صدرا در تبیین حقیقت علم، فاصله معناداری در دیگر فروع و احکام بحث، از قبیل نسبت میان علم و وجود ذهنی، تعیین مصداق معلوم بالذات در علم حصولی و دیگر مسائلی از این دست، با مواضع صریح مرحوم آخوند دارد. کلید اصلی این اختلافات، قول به تفکیک و مغایرت وجودی میان علم و وجود ذهنی است و نتایجی که از این تفکیک حاصل می شود ظلیّت وجود ذهنی نسبت به علم، معلوم بالذات دانستن وجود علم و معلوم بالعرض دانستن وجود ذهنی است. لیکن، ما در این بررسی نشان خواهیم داد که تفکیک مذکور در نزد صدرا صرفاً جنبه اعتباری داشته و علم و وجود ذهنی از نظرگاه او اتحاد وجودی دارند و برخلاف تفسیر فوق الذکر، این وجود ذهنی است که در علم حصولی معلوم بالذات است و ظلیت آن نسبت به موجودات خارجی است نه وجود علم.
۱۴.

اثربخشی فعالیت های پیشرفته ادراکی- دیداری فراستیگ بر اصلاح خواندن دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه (نارساخوان): یک مطالعه تک آزمودنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کودکان استثنایی سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۷۳) 115-128

کلیدواژه‌ها: نارساخوان مشکلات یادگیری ادراکی- بینایی روش فراستیگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵۱ تعداد دانلود : ۶۵۹
هدف: اختلال یادگیری دانش آموزان نارساخوان، آن ها را با دشواری های متعددی در مدرسه، خانه و زندگی روزمره مواجه ساخته، که این امر بر پیشرفت تحصیلی و سازگاری با محیط را برای شان دشوار می سازد. تعاملی که بین کاهش اختلال یادگیری، رشد ادراکی، رشد بینایی و رشد شناختی برقرار است، منجر شده است تا فعالیت های ادراکی- بینایی در روند کاهش اختلال یادگیری با نقص خواندن، نقش مهمی را ایفا کنند. از این رو، هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی روش ادراکی- دیداری فراستیگ بر مهارت خواندن دانش آموزان با اختلالات یادگیری نارساخوان بود. روش: پژوهش حاضر، به صورت یک بررسی تک آزمودنی با استفاده از طرح سری های زمانی گروهی ( AB ) انجام شد. نمونه پژوهش را سه نفر از دانش آموزان پسر با اختلال خواندن شاغل به تحصیل در دوره ابتدایی پایه سوم شهرستان خدابنده در سال تحصیلی 96- 1395 تشکیل دادند. گردآوری داده ها جهت بررسی وضعیت مشکلات خواندن آزمودنی ها، با استفاده چک لیست بررسی نشانگان نارساخوانی و آزمون خواندن و نارساخوانی نما انجام شد. جهت تقویت مهارت خواندن، هر سه آزمودنی به صورت گروهی در طی 18 جلسه (به مدت 9 هفته و هر هفته دو جلسه)، فعالیت های پیشرفته ادراکی- دیداری بر مبنای فراستیگ دریافت کردند. تحلیل داده های حاصل از ارزیابی مشکلات خواندن آزمودنی ها نیز با استفاده از جدول سمن صورت گرفت. یافته ها: یافته های حاصل از ارزیابی مشکلات خواندن آزمودنی ها در پیش و پس از تمرین فعالیت های ادراکی بینایی فراستیگ نشان داد که فعالیت های ادراکی- بینایی می تواند تا دو برابر، نمره های آزمودنی ها را در هر یک حوزه های شناختی دقت؛ حافظه دیداری، شنیداری؛ تمیز دیداری، شنیداری، توالی دیداری، شنیداری و سایر خطاها را کاهش دهد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر که نشان از تأثیر تمرین فعالیت های پیشرفته ادراکی بینایی بر کاهش مشکلات خواندن دانش آموزان با اختلال یادگیری دارد، پیشنهاد می شود مسئولین آموزش و پرورش استثنایی، اقدام به برگزاری دوره هایی جهت افزایش مهارت مربیان و والدین از تأثیرات انجام این تمرین ها کنند.
۱۵.

علل ناکارآمدی نظام های الهیاتی سنتی در پاسخگویی به مسئله شر از دیدگاه دیوید گریفین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فلسفه دین سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 65 - 86

کلیدواژه‌ها: مسئله شر دفاعیه تئودیسه قدرت مطلق خدا دیوید ری گریفین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۱ تعداد دانلود : ۵۴۵
یکی از مهم ترین مسائل کلام و فلسفه دین مشکل وجود «شر» و ارتباط آن با خدا و صفات خیرخواهی مطلق و قدرت مطلق اوست. الهی دان و فیلسوف معاصر، دیوید ری گریفین، تلاش هایی را که تاکنون برای پاسخگویی به مسئله شر انجام شده، چندان مثمر ثمر نمی داند. او خداباوران سنتی را که به دخالت ماوراء طبیعی خداوند در سلسله علت و معلولی حوادث قائل اند «فراطبیعی گرایان» می خواند و بر این باور است که آنها وقوع شر را به گونه ای توجیه می کنند که گویی اصلاً شر واقعی وجود ندارد و در ظاهر شر می نماید. گریفین تلاش کرده تا آموزه هایی از الهیات سنتی را که برای سازگاری وجود خدا و شر مشکل ساز هستند ریشه یابی کند و عدم صحت آنها را نشان دهد. وی با وارد آوردن نقدهایی بر جهان بینی های سنتی، نشان می دهد که الهیات سنتی بر اثر انتساب قدرت مطلق به خداوند، با مشکل تناقض افعال خدا درباره شرور مواجه است که نهایتاً منجر به توجیه این نوع از افعال خداوند می شود، و با پذیرش آموزه خلق از عدم، در عمل نمی تواند مسئله شر را حل کند. اساس اندیشه های گریفین درباره مسئله شر این باور است که به طور کلی دفاعیه نمی تواند پاسخ مناسبی برای خداباوران معاصر فراهم آورد، بلکه ارائه تئودیسه مقبولی از جانب الهی دانان فلسفی لازم است تا اثبات کند تفسیر خداباورانه می تواند همه تجارب ما، از جمله تجربه شر، را بهتر از تفاسیر خداناباورانه روشن کند.
۱۶.

تحلیل انتقادی دلایل قائلان به مادیت ادراک، با نگاه به مبانی حکمت متعالیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: ذهن تابستان ۱۳۹۷ شماره ۷۴ 25 - 49

کلیدواژه‌ها: ادراک مادیت دوگانه انگاری فیزیکالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۵ تعداد دانلود : ۷۹۰
در این پژوهش ابتدا اصول کلی و مشترک قایلان به نظریه های مادی انگارانه و دیدگاه های مخالف دوگانه انگاری، که برای اختصار آنها را «قایلان به مادیت ادراک» می نامیم، بر می شماریم؛ ادله یادشده در دو دسته کلی قرار می گیرند: دلایلی که در رد دوگانه انگاری جوهری اقامه شده است و دلایلی که برای اثبات دیدگاه های یگانه انگاری ارایه گردیده است. سپس به تحلیل و بررسی این دلایل می پردازیم. در پایان با بررسی دلایل مختلف، مشخص شد که دو دیدگاه رفتارگرایی و کارکردگرایی برای ادعای خود دلیلی اقامه نکرده اند. دلایل مطرح شده برای ماتریالیسم حذف گرا و این همانی به این دلیل که بر پایه استقرا هستند یا امید به پیشرفت دانش عصب شناسی در آینده، بسی جای تأمل ندارند؛ ولی نشان داده شد که برهان های ناتوانی تبیین دیدگاه دوگانه انگاری، تاریخ تکاملی، وابستگی عصبی، تأثیر روان گردان ها بر آگاهی و برهان مغز دوپاره، خدشه پذیر نیستند؛ ولی با نظر صدرالمتاللهین مبنی بر جسمانیه الحدوث وروحانیه البقا بودن نفس انسانی سازگاری دارند.
۱۷.

تبیین ماهیت علم خداوند از دیدگاه ویلیام آلستون و بررسی تطبیقی آن با دیدگاه شیخ اشراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای فلسفه دین سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 103-127

کلیدواژه‌ها: علم باور شهود مستقیم اضافیه اشراقیه نورالانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۵ تعداد دانلود : ۵۸۹
مسیله ماهیت علم خداوند از مسایلی است که از دیر باز ذهن اندیشمندان و متفکران را به خود واداشته است. در فلسفه دین معاصر، ویلیام آلستون به این مسیله چیستی ماهیت علم خداوند می پردازد؛ آیا می توان گفت علم خداوند همان باور صادق موجه است؟ در فلسفه اسلامی نیز علم را به دو قسم تقسیم می کنند؛ علم حضوری و علم حصولی. علم خداوند کدام قسم از این دو مورد است؟ علم حصولی یا حضوری؟ در این مقالله پس از بیان دیدگاه آلستون و شیخ اشراق در مورد علم خداوند، به این نظریه می پردازیم که این دو متفکر تا حدودی دیدگاه مشترکی در مورد علم خداوند پس از ایجاد دارند. نظریه شهود مستقیم آلستون و اضافیه اشراقیه سهروردی دو تعبیر از یک دیدگاه است. از دیدگاه آلستون علم خداوند را نمی توان همان باور درنظر گرفت، چراکه باور با محدودیت ها و الزاماتی مواجه است که همسو و سازگار با علم مطلق نیست. نظریه شهود مستقیم آلستون به این معنا است که خداوند مستقیماً جهان را شهود می کند و از این رو به آن علم دارد. همچنین آلستون نظریه متفکرانی را که معتقدند علم خداوند همان باور صادق موجه است رد می کند؛ زیرا انتساب آن به خداوند با تناقضاتی مواجه است. در این مقالله تلاش شده است تا با بررسی دیدگاه ویلیام آلستون و شیخ اشراق، دیدگاه این دو متفکر در مورد ماهیت علم خداوند تشریح شود و تفاوت ها و شباهت های آن ها در این زمینه روشن شود.
۱۸.

امکان معرفت عقلی به خداوند متعال از منظر حکیم سبزواری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۵) 21-38

کلیدواژه‌ها: علم حصولی علم اکتناهی تعطیل حکیم سبزواری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۵۰۲
به طور معمول در آثار فلسفی مسلمین، معرفت پذیری خداوند به صورت مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است بلکه در بیشتر موارد به عنوان یک اصل موضوع تلقی گشته است. حکیم سبزواری علی رغم رویکرد منتقدانه ای که در نسبت با اندیشه های تعطیل گرایانه اتخاذ نموده، عقل را بدون مدد الهی عاجز از معرفت خداوند می داند و بیان می کند آنچه که خداوند را از طریق براهین می شناسد، عقلی است که به نور خداوند تقویت گشته است و در عین حال عقل از نیل به کنه ذات خداوند ناتوان است، بدان جهت که علم حصولی اکتناهی منوط به حصول تام ماهیت معلوم برای عالم است و خداوند به سبب تنزه از ماهیت از دسترسی عقول مبرا می باشد. حکیم سبزواری در تبیین نظریه خویش علاوه بر اقامه استدلال، به روایات صادره از ناحیه عصمت و نیز بیانات اهل معرفت استشهاد نموده است.
۱۹.

رابطه سرشت انسان و مسئولیت اخلاقی از دیدگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۲ بهار ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۸۷)

کلیدواژه‌ها: سرشت انسان مسئولیت اخلاقی حدوث جسمانی نفس امکان بدیل نظام تکلیف و جزا ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۵ تعداد دانلود : ۳۹۷
قواعد حکمت متعالیه و همچنین مشاهدات تجربی بیان میکنند که انسانها در سرشت اولیه با یکدیگر متفاوتند و همین، سبب تفاوت در اراده ها و افعال ارادی انسانها میشود. این مقاله به بررسی دیدگاه ملاصدرا درباره تأثیر سرشت انسان بر افعال اختیاری میپردازد و نقش سرشت انسان را در مسئولیت پذیری بررسی میکند. شکلگیری سرشت انسان در فلسفه ملاصدرا با مکاتب فلسفی دیگر متفاوت است؛ در حکمت متعالیه، سرشت انسان برآمده از حیثیت مادی نفس میباشد و اختلاف سرشت انسانها، از اختلاف مواد جسمانی نشئت میگیرد. ضمیمه شدن این امر به رابطه ضروری علت و معلول موجب شده تا مسئولیت اخلاقی در فلسفه او قابل تبیین نباشد. این مسئله، حکمت عملی صدرایی را با چالشهایی روبرو میکند که مهمترین آنها، چالش در تبیین نظام تکلیف و جزاست.
۲۰.

بازتعریف مادی و مجرد با استفاده از منطق فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: منطق پژوهی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: منطق فازی مجرد مادی حرکت جوهری اشتدادی تعریف مادی و مجرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹۹ تعداد دانلود : ۲۰۵۴
بیشتر تعاریف ارائه شده برای مادی و مجرد به گونه ای هستند که ابتدا امر مادی تعریف می گردد سپس امر مجرد به گونه سلبی (سلب ماده، خواص ماده یا وابستگی به ماده) تعریف می شود: مجرد آن چیزی است که مادی نیست. ایراد وارد به اینگونه تعاریف سلبی این است که دیگر نمی توان بین شی اول و سلب آن شی، حدواسط و شی سومی تعریف کرد. لذا بر اساس این گونه تعاریف نمی توان بین ماده صرف و مجرد تام دسته دیگری از امور (مثلا مجرد برزخی) تعریف کرد. در این مقاله سعی شده ابتدا تعاریف موجود در خصوص مادی و مجرد بررسی گردد، سپس نشان داده شود که با توجه به نظر صدرالمتالهین در خصوص حرکت جوهری اشتدادی نفس ناطقه، لازم است بین مادی صرف و مجرد تام طیفی از امور داشته باشیم، طیفی شامل مادی محض، اندک تجرد نفس نباتی، تجرد مثالی، تجرد عقلی و فوق تجرد و همچنین مراتبی باید بین این مراتب ذکر شده وجود داشته باشد. آنگاه نشان می دهیم که این نگاه طیف گونه به اشیاء با تعاریف مبتنی بر حصر عقلی و به طریق اولی با تعریف سنتی مادی-مجرد (تعریف دوگانه ایجابی - سلبی) سازگار نمی باشد. نهایتاً بیان می کنیم که نمی شود تعریفی جامع برای امری که واحد شخصی ذومراتب است، ارائه داد؛ و در پایان با اشاره مختصر به منطق فازی بیان می کنیم که باید به گونه ای فازی به مسئله نگاه کرد؛ و تعریف جدیدی با استفاده از منطق فازی ارائه می دهیم.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان