فاطمه جوادزاده شهشهانی

هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی علل ناسازگاری در تعاملات زوجی است. روش پژوهش: این مطالعه با روش کیفی و به شیوه تحلیل مضون (تماتیک) انجام شد. روش: روش نمونه گیری هدفمند و تا حد اشباع بود به این  ترتیب که 20 نفر از زوجین ناسازگار بر اساس ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق بود. یافته ها: داده های گرد آوری شده به کمک تحلیل مضمون  و نرم افزار MAXQDA.2018 مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند.  پس از تحلیل محتوای داده ها هفت مقوله مرکزی حاصل گردید که به ترتیب اهمیت عبارت بودند از کمبود مهارت های ارتباطی (ناهماهنگی رفتارکلامی و غیرکلامی، ضعف مهارت گفتگو، مرزهای مبهم، ضعف مهارت های شنیداری)، نفوذ ناپذیری (عدم انعطاف پذیری، عدم توافق، تکبر ورزیدن)، نبود مرزبندی در خانواده اصلی (مثلث سازی، محکوم کردن، مداخله کردن)، عوامل اقتصادی (مشکلات مالی، مهریه سنگین، تورم)، ناارزنده سازی (کم ارزش دانستن، عدم پذیرش، قضاوت کردن)، عدم تحمل پریشانی (عدم کنترل خشم، احساسی عمل کردن، نفرت داشتن) و ازدواج اجباری (پایبندی به روابط قبیله ای، پایبندی به آداب و رسوم). نتیجه گیری: درتعاملات زوجی مقوله های بدست آمده، علل ناسازگاری زناشویی هستند.

بیان مسئله: معنویّت در سال های اخیر از سازه های مثبت در سلامت روان است. بر همین اساس پژوهش حاضر، مطالعه ای بین رشته ای برای طراحی الگویی از مشاوره معنوی براساس مثنوی معنوی با موضوع عشق است. مثنوی یکی از مهم ترین منابع معنویّت در جهان براساس عرفان اسلامی است. مولانا از بزرگ ترین عارفان اسلامی است که عشق را به ژرف ترین و گسترده ترین شکل، تعریف و کاربردی کرده است. روش: این تحقیق به روش کیفی تحلیل محتوا براساس مقوله های مستخرج از مثنوی معنوی مولوی و مقالات مرتبط با معنویّت انجام شده است. کلیدواژه عرفان اسلامی و مثنوی، یعنی «عشق» استخراج (542 بیت از شش دفتر مثنوی) و در جدولی کدگذاری و مقوله بندی شد. یافته ها و نتایج: از 558 مقوله مرکزی، 67 دسته از مفاهیم مشترک بود که در سه مرحله «بیداری معنوی»، «بلوغ معنوی» (عشق) و «نمود معنوی» (ویژگی های عشق) و زیرمجموعه های مرتبط دسته بندی، و سرانجام، الگوی معنوی طراحی شد. این الگو به دلیل هماهنگی با رویکردهای فرانوین روان شناسی و انطباق بر فرهنگ و متون عرفانی می تواند نقش مهمی در رشد و تعالی انسان امروزی داشته باشد. از این الگو، دوازده جلسه درمانی به منظور بسته مشاوره معنوی نیز استخراج شد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف واکاوی علل زمینه ای و آشکار ساز در خیانت زناشویی انجام شد. روش پژوهش: مطالعه حاضر با رویکرد کیفی مبتنی بر نظریه زمینه ای و تکنیک مصاحبه های نیمه ساختار یافته و مسئله محور، به بررسی و شناخت فرآیند بروز رابطه فرازناشویی پرداخته است. تعداد 12 زن و 15 مرد که تجربه خیانت زناشویی و تمایل به همکاری با پژوهشگر را داشتند با شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. این افراد با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاری به صورت عمیق مورد بررسی قرار گرفتند؛ برای تبیین و تحلیل داده ها از رویکرد داده بنیاد استفاده شد. یافته ها: بعد از تحلیل داده ها، از مصاحبه با زنان و تحلیل آن در کدگذاری باز 100 کد اولیه، 14 کد محوری و 3 کد اصلی استخراج شد هیجان خواهی، اعتماد به نفس پایین، خودانگاره منفی و شور و هیجان سرکوب شده در کد اصلی علل درون فردی؛ برآورده نشدن نیازهای عاطفی، ناهمسویی خواسته ها و اهداف، عدم توجه به مرزبندی ها، اختلافات زناشویی، انتقام از همسر و عدم جذابیت همسر در کد اصلی علل تعارضات زناشویی و کنجکاوی در تجارب جنسی، تجارب جنسی قبل از ازدواج و ناکامی جنسی در کد اصلی علل جنسی طبقه بندی شدند. تحلیل محتوای مصاحبه با مردان و تحلیل آن در کدگذاری باز 76 کد اولیه، 13 کد محوری و 3 کد اصلی استخراج شد که دلایل خیانت زناشویی مردان را می توان در علل عاطفی (تعارضات زناشویی، وجود بحران های زندگی، از دست رفتن خود، به اشتراک نهادن احساسات و افکار) علل جنسی (کسب طراوت و شادمانی به خاطر ازدواج کسالت بار، داشتن تجربیات جنسی جدید، عدم مراقبت همسر از بدن خود و هیجان خواهی) و علل بیرونی (قدرت، داشتن فرصت برای رابطه فرازناشویی، دریافت تقویت و حمایت از جانب دوستان، محق بودن و بازداری زدایی شدن به خاطر مصرف مواد) دسته بندی کرد.

هدف: روابط فرازناشویی امنیت عاطفی و اعتماد زوج را تخریب می کند و قربانیان خیانت هیجان های منفی شدیدی را در این راستا تجربه می کنند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر درمان مبتنی بر کاهش روابط فرازناشویی بر بی ثباتی ازدواج و عملکرد خانواده در زوجین بود. روش : طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری شامل تمامی زوجین دارای روابط فرازناشویی مراجعه کننده به مراکز مشاوره خمینی شهر در سال 1400 بود. 16 زوج به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در یک گروه آزمایش (8 زوج) و یک گروه کنترل (8 زوج) قرار گرفتند. گروه مداخله طی 11جلسه تحت درمان مبتنی بر کاهش روابط فرازناشویی 90 دقیقه ای و به صورت گروهی هفتهای یک بار قرار گرفتند اما در مورد گروه کنترل اقدامی انجام نشد. پرسشنامه بی ثباتی ازدواج ادوارد، جانسون و آلن بوث (1987) و پرسشنامه سنجش عملکرد خانواده اپشتاین، بالدوین و بیشاپ(1950) در مورد آن ها اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون های توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و تحلیل کوواریانس و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 انجام شد. میزان P کمتر از 05/0 معنی داری در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد درمان مبتنی بر کاهش روابط فرازناشویی بر بی ثباتی ازدواج(24/49 = F)  و عملکرد خانواد (58/17 = F)  در زوجین تاثیر داشت (001/0 P<). میزان این تأثیر در متغیر بی ثباتی ازدواج بر اساس مجذور ضریب اتا برابر با 57 درصد و در متغیر عملکرد خانواده برابر با 31 درصد بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، درمان مبتنی بر کاهش روابط فرازناشویی می تواند برای کاهش مشکلات زوجین و افزایش ثبات زندگی آن ها، مورد استفاده قرار گیرد

پس از تصویب عنوان «فلسفه علم روان شناسی» به عنوان درسی دو واحدی در مقطع کارشناسی رشته روان شناسی، چندین کتاب با این عنوان تدوین گردید. نویسنده و ناشر یکی از جدیدترین این کتاب ها، دکتر خسرو باقری و سازمان سمت است.این دو ویژگی ایجاب می کند که این کتاب معرفی و ارزیابی شود تا با اصلاح و تکمیل آن در ویرایش های بعدی، زمینه برای دست یابی به یک کتاب درسی منحصر به فرد در ارتباط با درس فلسفه روان شناسی فراهم آید. در این مقاله پس از معرفی فصول مختلف کتاب «فلسفه علم روان شناسی»، این کتاب از چند زاویه (شکل ظاهری کتاب، عنوان کتاب، تناسب کتاب با سرفصل مصوب این درس، نسبت محتوای این کتاب با سرفصل دروس مرتبط، تناسب بخش های مختلف کتاب، محتوای کتاب، نسبت کتاب با کتاب های مشابه) ارزیابی می شود. نتیجه ارزیابی نشان می دهد، در حال حاضر کتاب «فلسفه علم روان شناسی» دکتر خسرو باقری، به عنوان کتاب درسی «فلسفه علم روان شناسی»، دارای مزیت هایی می باشد، اما لازم است در ویرایش بعدی در نام کتاب، حجم آن، تعداد فصول، عنوان و محتوای هر فصل بازنگری صورت گیرد، تا کتاب تناسب بیشتری با سرفصل های تدوین شده پیدا کند. در انتها پیشنهادی برای ارتقای کیفیت سرفصل مصوب این درس و دلایل ارایه این پیشنهاد مطرح می شود.