بهنام متوسلی

توسعه همه فعالیت های عمرانی وابسته به مصرف آب است و با توجه به محدودیت ها و چالش های موجود، تأمین منابع آب پایدار با ﻣﺪیﺮیﺖ ﺻﺤیﺢ و مطابق با اصول ﺗﻮﺳﻌه ﭘﺎیﺪار می تواند کمک شایانی به پیشرفت پروژه های عمرانی کند؛ بنابراین استفاده مجدد از پساب ها مخصوصاً آب خاکستری به دلیل کیفیت مناسب، گزینه مناسبی است؛ ازاین رو در این تحقیق به بررسی نقش و اثرات استفاده از فاضلاب خاکستری بر توسعه عمرانی پروژه باغشهرکاریزلند یزد پرداخته شده است. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻈﺮ ﻫﺪف ﮐﺎرﺑﺮدی و با رویکرد تجربی و پیمایشی بوده است. گردآوری اطلاعات تحقیق با روش اسنادی و میدانی و با ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه این تحقیق عوامل پروژه و همچنین کارشناسان و خبرگان بوده که حجم نمونه 100 نفر در نظر گرفته شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش تصمیم گیری چندمعیاره و مدل BWM خطی فازی استفاده شده است. نتایج نشان داد که در بخش راه و حمل ونقل، زیرمعیار ساخت بولوار و رفوژ با وزن نهایی 0.179، در بخش ساختمان و فضاسازی، زیرمعیار ساخت ساختمان های مسکونی با وزن نهایی 0.1965 و در بخش محیط زیست و گردشگری، زیرمعیار ساخت جاذبه گردشگری با رتبه نهایی 0.2431 بیشترین تأثیرات را از فاضلاب خاکستری درجهت ساخت و توسعه عمرانی در باغشهر کاریزلند یزد برده اند؛ بنابراین با توجه به اینکه نیمی از فاضلاب شهری تولیدشده در خانه ها به آب خاکستری تبدیل می شود، بازچرخانی آب خاکستری ﺑﺎ ﻣﺪیﺮیﺖ ﺻﺤیﺢ و مطابق با ﺗﻮﺳﻌه ﭘﺎیﺪار می تواند کمک شایانی به پیشرفت عمرانی باغشهرها کند.

این پژوه ش از منظر هدف، کاربردی می باشد. رویکرد انتخابی در این پژوهش استقرایی و روش تحلیل داده ها به صورت غیرآزمایشی از نوع همبستگی است. جمع آوری داده ها، با روش های کتابخانه ای و میدانی می باشد که حجم زیادی از اطلاعات با پرسشنامه به دست آمده است. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ایﻦ ﺗﺤﻘیﻖ از دو ﮔﺮوه از ﺧﺒﺮﮔﺎن داﻧﺸﮕﺎﻫی و مدیران و مسئولین ادارات مربوط با امر، تشکیل شده است که حجم نمونه با فرمول کوکران به میزان 72 نفر مشخص گردید. داده ها ب ا اس تفاده از بس ته نرم افزاری SPSS و روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه بندی سلسله مراتبی (دندوگرام) پردازش شده اند. راه های شناسایی شده در جهت جلب مشارکت بخش خصوصی در اجرای پروژه های عمرانی با محوریت گردشگری در شهر جهانی یزد در چهار گروه اقتصادی، قانونی/ اداری، منطقه ای/ محیطی و اجتماعی/ فرهنگی تقسیم بندی شدند. اولویت بندی صورت گرفته با استفاده از تحلیل عاملی نشان داد که اﯾﺠﺎد زمینه های ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ (ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮونیک) در مشارکت بخش خصوصی و کاهش مالیات بر امور مرتبط با پروژه های عمرانی - گردشگری با مشارکت بخش خصوصی در گروه راه های اقتصادی با بار عاملی 934/0 و 816/0، در اولویت اول و دوم قرار گرفته اند. در روش دندوگرام نیز با توجه به خط روند نمودار و سلسله مراتب به هم پیوسته، اصلاح قوانین مؤثر بر پروژه های عمرانی - گردشگری با مشارکت بخش خصوصی و ایجاد قوانین مستقل در هر یک از بخش های عمرانی و کاهش مالیات بر امور مرتبط با پروژه های عمرانی - گردشگری با مشارکت بخش خصوصی در اولویت اول و دوم قرار گرفته اند.

با توجه به وضعیت خاص کشورهای در حال توسعه و بحران های مالی در این کشورها، امکان تأمین سرمایه و منابع مالی مورد نیاز برای اجرای پروژه های عمرانی بزرگ به عنوان یک مشکل ساختاری نمایان شده است. این روند با توجه به افزایش جمعیت در سال های گذشته و توسعه شهرنشینی، نیاز به ساخت و اجرای پروژه های مسکونی، اداری، تجاری و تفریحی و غیره و تأمین سرانه های آن ها را در سطوح شهری افزایش داده است. از اینرو انتخاب روش تأمین ﻣﺎﻟﯽ بهینه در جهت ساخت پروژه ها، ضروری به نظر می رسد که در این تحقیق با نمونه موردی مجتمع سیتی سنتر شهر یزد، سعی شده است این انتخاب بهینه صورت گیرد. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻈﺮ ﻫﺪف ﮐﺎرﺑﺮدی و با روش تحلیلی - ریاضی انج ام ش ده اس ت. جمع آوری اطلاعات با روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را خبرگان و کارشناسان تشکیل می دهند که حجم ﻧﻤﻮﻧ ﻪ ﻣﻨﺎﺳ ﺐ با استفاده از پانل دلفی به میزان 50 نفر انتخاب شدند. در جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از الگوریتم سلسه مراتبی و پیاده سازی آن در نرم افزار excel و expert choice بهره گرفته شده است. نتایج تحلیل ها نشان داد که زیر معیارها فاینانس با وزن کل 0.170 در اولویت اول، روش ریفاینانس با وزن کل 142/0 در اولویت دوم و روش یوزانس با وزن 0.122 در اولویت سوم روش تامین مالی بهینه جهت ساخت پروژه های تجاری و تفریحی سیتی سنتر شهر یزد می باشند.

هدف از این تحقیق بررسی تأثیرات پروژه های بهسازی بافت باارزش به عنوان مهم ترین ابزار، جهت مداخلات برنامه ریزی شده و متمرکز دولتی در توسعه کالبدی و محیطی روستاهای اسلامیه، فهرج، عقدا، شمسی و خرانق از توابع استان یزد می باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و روش آن به صورت توصیفی و پیمایشی می باشد. جمع آوری اطلاعات به دو شیوه کتابخانه ای (مقاله، کتاب، مجله، وب سایت های اینترنتی و...) و پیمایشی (پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) صورت گرفته است. نمونه آماری در این تحقیق 75 نفر از کارشناسان و متخصصان عمران، معماری، شهرسازی و برنامه ریزی روستایی می باشند که با پروژه های بهسازی بافت باارزش روستایی و جزئیات اجرایی آن ها آشنا بوده اند. تجزیه وتحلیل داده ها با نرم افزار SPSS و آزمون T تک نمونه ای انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که اجرای پروژه های بهسازی بافت های باارزش بر مؤلفه های احیا، مرمت و جلوه بخشی به عناصر کالبدی درون بافت (گره، لبه، نشانه، مرکز و راه)، ساماندهی و روان سازی عناصر ارتباط دهنده و دسترسی های محله ای، ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و هویت بخشی به ﻫﺴﺘﻪ ﮐﻬﻦ و واﺟﺪ ارزش روﺳﺘﺎ، ایجاد و تجهیز تأسیسات و کانال های هدایت و جمع آوری آب های سطحی، ارتقای کیفیت جداره ها و کف در سلسله مراتب معابر (رنگ، بافت، ترکیب و نوع مصالح)، استفاده از مصالح بوم آورد منطقه در بهسازی بافت و ارائه الگوهای بومی و ﺧﻠﻖ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮع در ﺑﺎﻓﺖ و ﻣﻌﺎﺑﺮ درون روستایی (پله، سکو، تجهیزات روشنایی و...) تا سطح معناداری 01/0 تأثیر داشته است و باعث بهبود و ارتقای وضع موجود  شده است. همچنین تأثیر اجرای پروژه ها بر مؤلفه های استفاده بهینه از کاربری های متروکه، تبدیل آن ها به کاربری هم سنخ فعال و استفاده از شاخص های مدیریت بحران در اجرای الگوهای بهسازی تا سطح 05/0 معنادار بوده است.

طرح هادی روستایی طرحی است که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای کاربری های مختلف را بر حسب مورد در قالب مصوبات طرح های ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی یا طرح های جامع ناحیه ای تعیین می نماید یکی از مهم ترین کاربری ها طرح هادی، کاربری آموزشی می باشد که معمولاً با توجه به میزان جمعیت لازم التعلیم روستا و با محاسبه سطح و سرانه به دست می آید و در محدوده مصوب روستا مکان یابی می گردد. امروزه شیوه های مختلفی برای ارزیابی تحقق پذیری کاربری های پیشنهادی در طرح های هادی روستایی با رویکردی علمی و جامع به وجود آمده است تا بتواند با شناخت نقاط ضعف و قوت، مکان یابی های طرح هادی، از نتایج آن در برنامه ریزی آینده مدد گرفته شود تا بر قدرت و کارایی آن ها افزوده گردد. یکی از این شیوه ها، استفاده از مدل های سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است که در این تحقیق سعی بر استفاده از آن در ارزیابی میزان تحقق پذیری مکان یابی کاربری های آموزشی در طرح های هادی مجموعه روستایی تنگ چنار می باشد. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق به صورت کتابخانه ای (طرح هادی روستای تنگ چنار) و میدانی (مشاهده، کنترل و تدقیق کاربری آموزشی در محل روستا با نقشه کاربری اراضی طرح هادی) و پردازش توسط مدل های کمی و کیفی توسط نرم افزار GIS می باشد. یافته های تحقیق با استفاده از مدل همسایگی، مدل همجواری، مدل تعیین شعاع عملکردی و مدل تحلیل شبکه و حریم نشان می دهد که تحقق پذیری کاربری آموزشی در طرح هادی مجموعه تنگ چنار کمتر از 10 درصد بوده است که از مهم ترین دلایل آن می توان به مهاجرت ساکنان به شهر مهریز و یزد و کاهش جمعیت محصلین و همچنین کمبود ردیف اعتبارات و بودجه ها عمرانی ساخت مدارس اشاره نمود.

فرآیند مطلوب زیست در جوامع روستایی، ضرورت نیاز به برنامه ریزی کاربری اراضی را مطرح می سازد، در این راستا سیاست هایی برای تنظیم تحوّلات کاربری اراضی در روستاها مدنظر قرار گرفت که یکی از مهم ترین این سیاست ها، اجرای طرح های هادی در سطح روستاها برای کنترل کاربری های موجود و پیش بینی کاربری ها آینده می باشد ولی امروزه عواملی از جمله عوامل قانونی، عوامل اقتصادی، عوامل طبیعی و عوامل جمعیتی باعث شده تغییرات گسترده ای در کاربری اراضی بر خلاف طرح های هادی در سطح روستاها انجام گیرد این تحوّلات که غالباً در اثر فعّالیتّ های انسانی روی می دهد، به دلیل نبود برنامه ی منطقی، بی توجّهی به توسعه ی پایدار ، نداشتن مدیریت یکپارچه و بدون در نظرگرفتن محدودیّت های زیست محیطی و ... به یکی از مهم ترین معضلات روستاها در فضای نوین تبدیل شده است. از این رو با توجه به حساسیت مسئله، این تحقیق بر آن است تا مشخص کند که کدام یک از عوامل مذکور بیشترین اثر را در تغییرات کاربری در سطح روستاهای شهرستان تفت دارد و میزان این اثرگذاری در چه حدّ است و آیا می توان این تغییرات را در قالب مدل های رایج مناسبات شهر و روستا تجزیه و تحلیل کرد. پژوهش پیش رو از لحاظ هدف کاربردی- توسعه-ای و از حیث شیوه روش تحقیق ترکیبی و مختلط، حاصل روش های تحلیلی – کیفی گرا (ژرفانگر) و توصیفی- کمی گرا (پهنانگر) می باشد تکنیک جمع آوری داده های توصیفی- آماری مبتنی بر روش های حضوری و کسب آمار مورد نیاز از ادارات و سازمان ها و پردازش با نرم افزار EXCEL بوده و تکنیک گردآوری اطلاعات تحلیلی بر اساس روش های اسنادی- کتابخانه ای (مقاله، کتاب، مجله، وب سایت های اینترنتی و... ) است. یافته های تحقیق نشان می دهد در این تغییر کاربری ها میزان تأثیرگذاری عوامل جمعیتی و طبیعی مهم ترین عوامل بوده و دو عامل دیگر (قانونی و اقتصادی) را تحت الشعاع قرار داده است.

: امروزه صنعتی شدن یکی از مهم ترین گام ها برای توسعه همه جانبه و متوازن کشورهای درحال توسعه محسوب می شود و از آنجایی که برای بسیاری از شهرهای ایران رشد شهرنشینی همراه با رشد صنعتی بوده است احداث صنایع در قالب مجتمع ها و شهرک های صنعتی یکی از مهم ترین مؤلفه ها برای توسعه پایدار شهرها به شمار می رود. هدف کلی پژوهش حاضر [1] بررسی میزان تاثیر شهرک صنعتی بر ارتقاء شاخص های اقتصادی و اجتماعی در شهر مهریز و ارائه راهکارهایی در راستای توسعه شهری می باشد. بدین منظور برای دستیابی به اهداف مورد نظر از دو روش کتابخانه ای و پرسشنامه استفاده گردید و افراد شاغل در صنایع با کارگران غیرشاغل در صنایع در قالب پرسشنامه مورد مطالعه و سنجش قرار گرفتند و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss و excel استفاده شده است. آزمون فرضیه های تحقیق که با استفاده از آماره های کای اسکوئر، مان وایتنی و Tمستقل انجام گرفت نشان می دهد که شهرک صنعتی باعث بهبودی اوضاع اقتصادی و اجتماعی کارگران شهر مهریز شده، به طوری که در بین سرپرستان شاغل و غیر شاغل در شهرک صنعتی در زمینه شاخص های اقتصادی (میزان درآمد، میزان پس انداز، تنوع و فرصت شغلی، میزانهزینه خانوار و افزایش انگیزه سرمایه گذاران) و مولفه های اجتماعی (میزان مهاجرت، میزان ماندگاری جهت سکونت و اشتغال، میزان مشارکت، افزایش سطح سواد و تحصیلات و استفاده از وسایل ارتباط جمعی) تفاوت معناداری وجود دارد.<br clear="all" />