مریم زرنقاش

زمینه: خش ونت نسبت به زن ان یک بحران جهانی قلمداد می شود که خشونت خانگی علیه زنان شایع ترین شکل آن است و عوارض اجتماعی، روانی و اقتصادی زیادی را در قالب سندروم زنان کتک خورده برای زنان به همراه دارد. هدف: پژوهش حاضر باهدف شناسایی عوامل تأثیرگذار بر خشونت علیه زنان و شکل گیری سندروم زنان کتک خورده و همچنین طراحی و اعتبار سنجی مقیاس برامده از آن انجام گرفت. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر روش گردآوری داده های میدانی و از نظر روش از نوع آمیخته (کمی - کیفی) بود. جامعه آماری در بخش کیفی صاحب نظران حوزه خانواده و در بخش کمی زنان 25 تا 65 ساله مراجعه کننده به مراکز مشاوره و دادگاه های خانواده مشهد بودند. نمونه آماری در بخش اول 13 نفر از صاحبنظرن و در بخش دوم 384 نفر از زنان بودند. پس از طبقه بندی و تلخیص، تجزیه و تحلیل داده های کیفی با نرم افزار MaxQDA و داده های کمی از طریف آمور توصیفی و در بخش کیفی از طریق محاسبه پایایی ترکیبی و روایی واگرا و هم گرا (AVE) انجام گرفت. یافته ها: در بخش کیفی از طریق تحلیل محتوا تعداد 6 عامل اصلی (فردی، فرهنگی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و روانی – عاطفی) در بروز خشونت خانگی علیه زنان شناسایی شد. بر اساس این 6 عامل، 36 گویه جهت سنجش عوامل مرتبط با خشونت خانگی علیه زنان طراحی و پرسشنامه مذکور در بین 384 نفر از جامعه آماری توزیع و جمع آوری شد. یافته ها پژوهش نشان داد که مولفه های شش گانه از پایایی، روایی هم گرا و روایی واگرای مطلوبی برخوردار بودند. نتایج آزمون فریدمن و بررسی میانه نیز نشان داد که از بین مولفه های پرسشنامه عامل روانی – عاطفی بیشترین اهمیت و عوامل خانوادگی کمترین اهمیت را در خشونت خانگی علیه زنان داشتند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های مقاله حاضر عوامل فردی که ریشه در رشد قبلی زوجین دارد می تواند بیشترین تأثیر را در خشونت خانگی علیه زنان داشته باشد، از همین رو توجه به رشد مطلوب پیش از ازدواج تا حدود زیادی می تواند از بروز آن پیشگیری نماید. همچنین پرسشنامه طراحی شده در پژوهش حاضر ابزار مناسبی برای سنجش میزان خشونت خانگی علیه زنان به شمار می رود.

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس خود تنظیمی هیجانی، ذهن آگاهی و خودانسجامی با نقش میانجیگری سرمایه های روان شناختی طراحی و اجرا گردید. پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی زمینه یابی (پیمایشی) به صورت مقطعی می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و نحوه ی گردآوری اطلاعات مورد نیاز برای بررسی فرضیه ها از طریق پرسشنامه و به شکل میدانی جمع آوری می شود. به دلیل بررسی رابطه بین متغیرها این نوع تحقیق از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان سرپرست شهر شیراز است که، با توجه به حجم نمونه کوکران در شرایط نامشخص تعداد 384 نفر در نظر گرفته شدکه، به روش تصادفی ساده بین نمونه آماری پخش گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده های تحقیق حاضر از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهایی SPSS و AMOS انجام شد. نتایج نشان داد که سرمایه های روان شناختی قادر به ایفای نقش واسطه ای در رابطه بین خود انسجامی و خودتنظیمی هیجانی و ذهن آگاهی با بهزیستی روان شناختی است. سطح معناداری متغیرهای خود انسجامی، خود تنظیمی هیجانی و ذهن آگاهی بسیار نزدیک به صفر و کمتر از مقدار سطح معناداری 05/0=α است (p<0.05). در نتیجه از نظر آماری بین این متغیرها و بهزیستی روان شناختی زنان سرپرست خانوار رابطه معناداری وجود دارد. به لحاظ اثبات رابطه مثبت بین آن ها می توان گفت با افزایش یک واحد میزان خود انسجامی، خود تنظیمی هیجانی و ذهن آگاهی، میزان بهزیستی روان شناختی به صورت مستقیم به ترتیب به اندازه 5/12 درصد، 9/21 درصد و 5/32 درصد افزایش خواهند یافت. همچنین با افزایش یک واحد میزان خود انسجامی، خود تنظیمی هیجانی و ذهن آگاهی، با توجه به نقش واسطه ای سرمایه های روان شناختی به صورت غیر مستقیم میزان بهزیستی روان شناختی به صورت غیرمستقیم به ترتیب به اندازه 3/4 درصد، 8/4 درصد و 7/7 درصد افزایش خواهند یافت.

زمینه: تعداد زنان سرپرست خانوار به واسطه تغییرات اجتماعی و جمعیتی گسترده جامعه ایران در سال های اخیر افزایش یافته است. برخی از مطالعات پیشین نشان داده است این دسته از زنان، بهزیستی روانشناختی پایینی دارند. نکته مثبت این است که مطالعات پیشین، اثربخشی مداخلات مبتنی بر سرمایه روانشناختی و ذهن آگاهی را بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار تأیید کرده اند، اما پژوهش خاصی که اثربخشی دو مداخله آموزشی سرمایه روانشناختی و ذهن آگاهی را بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار مقایسه کند، یافت نشد. هدف: مطالعه حاضر باهدف مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر سرمایه روانشناختی و ذهن آگاهی بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار انجام شد. روش: روش این پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی زنان سرپرست خانوار شهرستان شیراز بود که در اداره بهزیستی شهرستان شیراز پرونده داشته و هم زمان کودکان آن ها در مدارس تحت پوشش اداره ناحیه 2 آموزش و پرورش شهر شیراز در سال 1401-1402 تحصیل می کردند. از بین زنان سرپرست خانوار در جامعه آماری، 45 زن به صورت در دسترس انتخاب شده و سپس به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری شامل دو گروه آزمایش (آموزش مبتنی بر سرمایه روانشناختی و درمان مبتنی بر ذهن آگاهی) و یک گروه گواه قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه بهزیستی روانشناختی (ریف، 1989) بود. گروه های آزمایش اول و دوم طی 8 جلسه 90 دقیقه ای به ترتیب تحت آموزش مبتنی بر سرمایه روانشناختی (لوتانز، 2007) و درمان مبتنی بر ذهن آگاهی (بائر و همکاران، 2006) قرار گرفتند ولی اعضای گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره و نرم افزار SPSS-24 انجام شد. یافته ها: یافته های به دست آمده حاکی از آن بود که آموزش مبتنی بر سرمایه روانشناختی و درمان مبتنی بر ذهن آگاهی هر دو به صورت یکسان بر بهبود بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار مؤثر هستند (0/976 =(P. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده در مطالعه حاضر، به نظر می رسد روانشناسان و مشاوران می توانند از روش آموزش مبتنی بر سرمایه روانشناختی و درمان ذهن آگاهی در جهت ارتقای سلامت و افزایش بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار استفاده کنند

دانش آموزان دیرآموز اغلب در شکاف آموزش و پرورش عادی و ویژه قرار می گیرند و فراموش می شوند، در حالی که بررسی ویژگی-های روان شناختی این گروه از دانش آموزان از ضروریات است. پژوهش حاضر با هدف سنجش تأثیر برنامه آموزش کفایت اجتماعی بر هوش هیجانی، ابراز وجود و خودکارآمدی دانش آموزان دیرآموز انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس-آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دیرآموز پسر پایه نهم شهر اهواز در سال تحصیلی 1401- 1402 بود. تعداد 50 نفر از این دانش آموزان به شیوه نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه تحت مداخله برنامه کفایت اجتماعی قرار گرفت. جهت اندازه گیری هوش هیجانی از آزمون هوش هیجانی گلمن (1998)، برای سنجش ابراز وجود گمبریل و ریچی (1975) با پایایی 88/0و به منظور ارزیابی خودکارآمدی از پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر و مادوکس (1982) با پایایی 79/0 استفاده گردید. نتیجه آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که هوش هیجانی گروه های پژوهش در پس آزمون با یکدیگر تفاوت معناداری ندارند. اما ابراز وجود و خودکارآمدی گروه آزمایش نسبت به گواه بعد از مداخله افزایش یافته است و دو گروه با یکدیگر تفاوت معنادار آماری داشتند (p≤0/05). در نتیجه می توان از برنامه آموزش کفایت اجتماعی به عنوان یک روش مداخله ای جهت ارتقاء خودکارآمدی و افزایش ابراز وجود دانش آموزان دیرآموز بهره برد تا آنها بتوانند در جامعه به عنوان شهروندانی مستقل و کارآمد ظاهر شوند.

هـدف ایـن پژوهـش تعییـن نقـش واسـطه‌گری خودنظم‌جویـی تحصیلـی در رابطه بیـن امیـد تحصیلـی و سـازش‌یافتگی دانشـجویان بـا دانشـگاه بـود. پژوهـش از نـوع همبسـتگی و جامعه آمـاری دانشـجویان کارشناسـی دانشـگاه آزاد اسـامی واحـد مرودشـت در سـال تحصیلـی 1399-1398 بـود کـه 336 نفـر آنـان (161 مـرد و 175 زن) بـه روش نمونه‌بـردای تصادفـی خوشـه‌ای چندمرحلـه‌ای انتخـاب شـدند و بـه پرسشـنامه خودنظم‌جویـی تحصیلـی (بوفـارد، بویسـورت، وزیـو و لاروچـه، 1995)، مقیـاس امیـد تحصیلـی (پکـران، گویٔتـز، تیتـز و پـری، 2002) و پرسشـنامه سـازش‌یافتگی دانشـجویان بـا دانشـگاه (بیکـر و سـیریک، 1984) پاسـخ دادنـد. به‌منظـور تحلیـل مـدل از مدل‌یابـی معـادلات سـاختاری اسـتفاده شـد. نتایـج نشـان داد مـدل پژوهـش بـا داده‌هـای جمعآوری‌شـده بـرازش مطلوبـی دارد و همچنیـن امیـد تحصیلـی بـر خودنظم‌جویـی تحصیلـی و سـازش‌یافتگی دانشـجویان بـا دانشـگاه اثـر مسـتقیم دارد. اثـر غیرمسـتقیم امیـد تحصیلـی بـر سـازش‌یافتگی بـا دانشـگاه بـا واسـطه‌گری خودنظم‌جویـی تحصیلـی نیـز معنـادار بـود. بدیـن ترتیـب بایـد گفـت کـه امیـد تحصیلـی می‌توانـد به‌طـور مسـتقیم و غیرمسـتقیم و از طریـق خودنظم‌جویـی تحصیلـی بـر سـازش‌یافتگی دانشـجویان بـا دانشـگاه موثـر باشـد. نتایـج ایـن پژوهـش پیـامآور آن اسـت کـه متولیـان تعلیـم و تربیـت جهـت بـالا بـردن سـطح سـازش‌یافتگی دانشـجویان بـا دانشـگاه، می‌تواننـد بـه آمـوزش و ارتقـای توانمندی‌هایـی همچـون امیـد تحصیلـی و خودنظم‌جویـی تحصیلـی بپردازنـد.

هدف: این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی مداخله بهنگام و مداخله بهنگام به همراه آموزش خانواده بر بهبود توانایی شناختی نوآموزان دیرآموز انجام شد. روش: روش پژوهش، آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. 36 نوآموز دیرآموز به شیوه نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه درنظر گرفته شد. به صورت تصادفی در سه گروه )دو گروه آزمایشیی و یک گروه گواه( جایگزین شدند. گروه های آزمایشی 20 جلسه 90 دقیقه ای طی یک ماه آموزش دیدند. داده های به دست آمده از آزمون های مهارت های پیش نیاز خواندن، ریاضی و نوشتن، آزمون وکسلر کودکان، آزمون لایتر و آدمک گودیناف با استفاده از روش تحلیل کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که مداخله بهنگام و مداخله بهنگام به همراه آموزش خانواده بر عملکرد شناختی در آزمون وکسلر و ازمون لی تر تأثیر داشته است اما بر آزمون آدمک گودیناف تأثیر نداشته است. نتایج آزمون توکی نیز نشان داد که مداخله بهنگام و مداخله بهنگام به همراه آموزش خانواده در آزمون وکسلر با گروه گواه تفاوت معنادار داشتند اما در آزمون لی تر تنها مداخله بهنگام به همراه آموزش خانواده معنادار بود. به ع الوه، در آزمون وکسلر مداخله بهنگام به همراه آموزش خانواده اثربخشی بیشتری داشته است. مداخله بهنگام و مداخله بهنگام به همراه آموزش خانواده در آزمون وکسلر اثربخشی متفاوتی مشاهده شد. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش در مجموع اثربخشی مداخله بهنگام و مداخله بهنگام به همراه آموزش خانواده بر بهبود توانایی تحصیلی و عملکردشناختی نوآموزان دیرآموز را تأیید کرد.

امروزه یکی از مشکلات جوامع موضوع طلاق می باشد ، که باعث از هم پاشیدگی خانواده ها و ایجاد مشکلات متعدد روانی در مادران ، پدران و کودکان این خانواده ها هستیم. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر افزایش بهزیستی روانشناختی، کاهش احساس تنهایی مادران مطلقه می باشد. طرح این پژوهش، طرح آزمایشی کامل با پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. بدین منظور28 نفر از مادران مطلقه که حضانت فرزندانشان را پس از طلاق بر عهده داشتند به طور تصادفی از بین تعداد زیادی از مادران مطلقه ی شهر شیراز انتخاب شدند. پس از ارئه ی توضیحات لازم و کسب رضایت از آنان جهت شرکت در پژوهش، 14 نفر در گروه آزمایش و 14 نفر در گروه کنترل قرار داده شدند و پرسشنامه های احساس تنهایی UCLA و بهزیستی روانشناختی ریف پیش از شروع درمان توسط شرکت کنندگان تکمیل و سپس 8 جلسه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی روی گروه آزمایش اجرا گردید. گروه کنترل مداخله ای دریافت ننمود. پس از جمع آوری اطلاعات داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج حاصل از تحلیل واریانس نمرات افتراقی پیش آزمون و پس آزمون نشان داد که بین گروه آزمایش و گروه کنترل در دو متغیر بهزیستی روانشناختی و احساس تنهایی تفاوت معنی داری وجود داشت. در نتیجه ، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی به طور معنی داری منجر به کاهش احساس تنهایی و افزایش بهزیستی روانشناختی مادران مطلقه شد

: هدف از این پژوهش، تاثیر درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر کیفیت زندگی و تاب آوری همسران جانبازان قطع عضو شهر اهواز بود.مواد و روش پژوهش: اینپژوهش از نوع مطالعات نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون و با گروه کنترل بود. بدین منظور، از افرادی که به مرکز مشاوره ایثارگران شهر اهواز مراجعه کرده اند، بمنظور شرکت در پژوهش دعوت شد. سپس از بین داوطلبان 28 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و به گونه تصادفی به دو گروه (آزمایش و کنترل) گمارده شدند. سپس گروه آزمایش مورد مداخله ""گروه درمانی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی"" قرار گرفت و پس از 8 جلسه گروه درمانی، پس آزمون بر روی گروه کنترل و آزمایش اجراشد. ابزار این پژوهش پرسشنامه کیفیت زندگی و تاب آوری بود که به وسیله شرکت کنندگان در مراحل پیش آزمون و پس آزمون تکمیل گردید. یافته ها: نتایج بدست آمده از تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان دادند که مداخله درمانی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی به گونه معنادار منجر به افزایش کیفیت زندگی و تاب آوری گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شد. نتیجه گیری: درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند به عنوان یک برنامه درمانی کارآمد منجر به افزایش کیفیت زندگی و تاب آوری همسران جانبازان قطع عضو شود.