آرزو سهرابی

زمینه و هدف: فناوری کلان داده در منابع انسانی، از فناوری های نوظهوری است که با رشد حجم داده ها و اطلاعات به وجود آمده است. استفاده از کلان داده در سایر حوزه های مدیریت، از جمله بازرگانی و فروش و همچنین، مدیریت صنعتی استفاده شده است؛ اما در حوزه منابع انسانی چندان شناخته شده نیست. ایده پشت منابع انسانی داده محور، کمک به تصمیم گیری های هوشمندانه تر متولیان منابع انسانی در خصوص سازمان و فعالیت های حوزه منابع انسانی و ایفای نقش شریک استراتژیک است؛ اما با وجود اهمیت و ضرورت آن در حوزه مدیریت منابع انسانی، آنچنان از بینش عملی و نتایج آن استفاده نشده است. یکی از دلایل مهم آن، نبود نقشه راه و روش مناسب برای طراحی و پیاده سازی تجزیه وتحلیل آن است. هدف از پژوهش حاضر، ارائه نقشه راه طراحی و پیاده سازی تجزیه وتحلیل در حوزه مدیریت منابع انسانی است. روش: این پژوهش با استفاده از روش کیفی فراترکیب اجرا شده است. ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات در پژوهش حاضر، اسناد و مدارک گذشته در این زمینه بوده و به طور کلی ۶۰ مقاله را شامل می شود. شیوه تحلیل داده ها بر اساس کدگذاری باز است. یافته ها: نقشه راه تجزیه وتحلیل در حوزه مدیریت منابع انسانی، از سه لایه زیرساخت، فرایندها و اهداف تشکیل شده است که هر لایه، مقوله های اصلی دیگری را دربردارد. مقوله های لایه زیرساخت عبارت اند از: زیرساخت فناوری اطلاعات، زیرساخت سرمایه انسانی، زیرساخت مدیریتی و رهبری و زیرساخت سازمانی. مقوله های لایه فرایندها عبارت اند از: فعالیت های پشتیبانی، فعالیت های اصلی و فعالیت های ارزیابی و توسعه ای. مقوله های لایه اهداف نیز عبارت اند از: تصمیم سازی و تصمیم گیری در سازمان، خلق ارزش برای منابع انسانی، بهبود عملکرد سازمانی، حفظ و ارتقای سرمایه انسانی از طریق توسعه و برنامه ریزی کمّی و کیفی و سنجش و پیش بینی نگرش های شغلی و رفتاری. نتیجه گیری: نقشه راه ارائه شده می تواند به مثابه یک راهنمای عملی و اقدام اجرایی، در اختیار مدیران و مسئولان حوزه منابع انسانی سازمان قرار گیرد تا بتوانند ضمن شناسایی ضرورت بررسی حجم انبوه داده های این حوزه و کشف بینش عملی، راه کار و اقدام های اجرایی، از نتایج ممتاز و برجسته آن در تمامی اقدام ها و فعالیت های حوزه منابع انسانی بهره ببرند.

یکی از انواع حاد سوءرفتارهای سازمانی و بین فردی، اوباشگری سازمانی است و به مفهوم سوءاستفاده جمعی کارکنان از یک همکار یا به نوعی آزار و اذیت روانی فرد توسط عده ای دیگر است که با ایجاد فشارهای روانی بر فرد مورد نظر باعث ازبین بردن شخصیت او و ایجاد خلل در انجام منظم، مستمر و دائمی وظایف سازمانی می شود. با توجه به اهمیت مسئله اوباشگری و پیامدهای منفی آن شناخت و پیشگیری رفتارهای اوباشگری سازمانی نقش بسزایی در سلامت روانی و جسمانی کارکنان و افزایش بهره وری و کارایی سازمان خواهد داشت، از این رو، هدف مطالعه حاضر شناسایی عوامل سازمانی موجد اوباشگری سازمانی در سازمان است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است، که با بهره گیری از تکنیک دلفی اجرا شده است. جامعه آماری کلیه خبرگان آشنا به موضوع پژوهش و درگیر در مسائل کارکنان با سابقه تخصصی و تجربی بوده اند که به روش هدفمند انتخاب شدند. در نهایت، 29 نفر در سه دور دلفی شرکت کردند و به پرسشنامه دلفی پاسخ دادند. ابتدا با مطالعه متون مرتبط با موضوع پژوهش 29 عامل سازمانی موجد اوباشگری شناسایی شد. سپس، این 29 عامل در اختیار خبرگان قرار گرفت و با نظر اصلاحی آن ها و طی سه دور دلفی، 31 عامل شناسایی شد. برای اندازه گیری میزان توافق نظر خبرگان ضریب هماهنگی کندال محاسبه شد. دلفی در سه دور اجرا شد. در نتیجه، 31 عامل سازمانی موجد اوباشگری در پنج دسته عوامل ساختاری، عوامل رفتاری – ادراکی، عوامل شغلی، عوامل مدیریتی و عوامل فرهنگی قرار گرفت.

نبود فضای اخلاقی در بانک ها موجب کاهش کیفیت خدمات به مشتریان خواهد شد. با توجه به اهمیت رضایت مشتری در بانک ها، در این تحقیق به بررسی میزان تأثیرگذاری جو اخلاقی سازمانی بر فرسودگی شغلی در بانک مسکن پرداخته شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و شیوه گردآوری داده ها توصیفی و از نوع همبستگی و مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری است. برای سنجش نگرش کارکنان و میزان تأثیرگذاری جو اخلاقی سازمانی بر فرسودگی شغلی از پرسش نامه های استاندارد با مقیاس لیکرت با حداقل آلفای کرونباخ 60/0 استفاده شد. بر اساس جدول مورگان، با توجه به جامعه آماری 450نفری، 208 نفر نمونه آماری مدنظر بود که در نهایت 314 پرسش نامه کامل به دست آمد. جامعه آماری کارکنان بانک مسکن استان تهران است. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS16 و AMOS22 تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد جو اخلاقی در رضایت شغلی تأثیر مثبت دارد و در تمایل به ترک خدمت تأثیر معکوس دارد. از طرفی، جو اخلاقی در فرسودگی شغلی تأثیر معناداری ندارد. همچنین، نتایج نشان داد رضایت شغلی بر فرسودگی تأثیر معکوس دارد و با افزایش رضایت شغلی فرسودگی شغلی کاهش می یابد. همچنین، تأثیر تمایل به ترک خدمت بر فرسودگی شغلی نیز تأیید می شود.

رفتارهای سازمانی مخرب در شکل های مختلف در حال بروز و ظهور است. قلدری سازمانی که همراه با اثرات منفی در محیط های کاری رخ می دهد مستقیم و منفی بر سلامت افراد تأثیر گذاشته و هزینه های زیادی را بر سازمان تحمیل کرده و منجر به کاهش بهره وری می گردد؛ بنابراین هدف اصلی تحقیق بررسی نقش قلدری سازمانی در ویژگی های روان شناختی شغلی (درگیری شغلی، استرس شغلی و عدم امنیت شغلی) کارکنان است. تحقیق حاضر کاربردی بوده و به روش توصیفی – همبستگی اجرا شد. جامعه آماری کارکنان صف پنج سطح بانک به تعداد 800 نفر بوده که براساس جدول مورگان و روش نمونه گیری مرحله ای 261 نفر به عنوان نمونه تعیین شد. ابزار گرد آوری داده ها پرسش نامه بود که روایی و پایایی آن تأیید شد. ضریب آلفای کرونباخ برای بررسی پرسش نامه 849/0 به دست آمد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها به روش مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد قلدری سازمانی درک شده در ایجاد استرس شغلی و احساس عدم امنیت شغلی در کارکنان تأثیر مثبت دارد. همچنین نتایج نشان داد قلدری سازمانی سبب کاهش درگیری شغلی کارکنان می شود.

هدف از این تحقیق بررسی تأثیر سلامت سازمانی درک شده توسط کارکنان بر رفتارهای شهروندی سازمانی با تأکید بر نقش فرسودگی شغلی و تعهد سازمانی است. جامعة آماری تحقیق حاضر نیروهای تمام وقت ستادی اداره کل مخابرات استان قم بودند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده براساس فرمول کوکران 171 از آن ها انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. برای بررسی پایایی پرسشنامه، آلفای کرونباخ محاسبه شد. همچنین، به دلیل به کارگیری پرسشنامه های استاندارد روایی پرسش ها مورد تأیید بوده است. داده های جمع آوری شده با روش مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزارهای SPSS16 و AMOS20 تجزیه وتحلیل شد. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد سلامت سازمانی بر فرسودگی شغلی تأثیر معکوس و معنادار، و بر تعهد سازمانی تأثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین، فرسودگی شغلی بر دو متغیر تعهد سازمانی و رفتارهای شهروندی سازمانی تأثیر معکوس و معنادار دارد، و تعهد سازمانی و سلامت سازمانی بر رفتارهای شهروندی سازمانی تأثیر مثبت و معنادار دارند.

هدف از این تحقیق بررسی تأثیر فرسودگی شغلی، رضایت شغلی و تمایل به ترک خدمت با رفتار شهروندی با میانجی گری تعهد سازمانی و ارائه راهبردهای موثر جهت بروز رفتارشهروندی سازمانی است. جامعه آماری تحقیق حاضر کارمندان ستادی اداره کل مخابرات استان قم است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، نمونه ای به حجم 171 نفر انتخاب شده است. برای گردآوری داده های تحقیق، از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. برای بررسی میزان پایایی سؤالات پرسشنامه، میزان آلفاکرونباخ سؤالات محاسبه شده که برای همه سؤالات بالای 7/0 است. داده های جمع آوری شده با استفاده مدل معادلات ساختاری، تجزیه وتحلیل شد و درنهایت نتایج نشان داد که رضایت شغلی بر تعهد سازمانی تأثیر معنادار و مستقیم دارد، فرسودگی شغلی بر تعهد سازمانی رابطه معنادار و معکوس دارد. تمایل به ترک خدمت بر تعهد سازمانی تأثیر معنادار و معکوس دارد، تأثیر معنادار و مستقیم تعهد سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی تأیید شد. رضایت شغلی و فرسودگی شغلی به طور غیرمستقیم و از طریق تعهد سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیر غیرمستقیم دارند در این میان، تأثیر غیرمستقیم فرسودگی شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی معکوس است. همچنین، تمایل به ترک خدمت بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیری ندارد. لذا تعهد سازمانی می تواند در رابطه بین رضایت شغلی و فرسودگی شغلی با رفتار شهروندی سازمانی نقش میانجی داشته باشد.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی الزامات و نیازمندی های موفقیت مدیریت راهبردی منابع انسانی با استفاده از روش نظریه داده بنیاد در صنعت خودرو است. برای شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت مدیریت راهبردی منابع انسانی، مدل پارادایمی ارائه شده توسط «استراتوس و کوربین» مورد استفاده قرار گرفت؛ درنهایت مدلی برای مدیریت راهبردی منابع انسانی بر اساس شناسایی عوامل موفقیت ارائه شد. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه بود؛ بدین ترتیب که با مدیران و خبرگان حوزه راهبردی و مدیریت راهبردی منابع انسانی صنعت خودرو مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته صورت گرفت. نتایج تحلیل ها نشان داد از جمله عوامل کلیدی که به موفقیت مدیریت راهبردی منابع انسانی در سازمان های ایرانی در صنعت خودرو منجر می شود، توسعه و توانمندسازی منابع انسانی، سیستم کنترل و انگیزش و مشاوران متخصص و مجرب، هماهنگی و تعاملات درون سازمانی، ارتقای فرهنگ سازمانی، پویایی سیستم در محیط متغیر و بومی سازی راهبرد منابع انسانی بر پایه نظریه علمی و دیدگاه توسعه ای و راهبردی است.

توسعه منابع انسانی سبب می شود تا افراد بتوانند متناسب با تغییرات سازمانی و محیط به طور موثر فعالیت شان را ادامه دهند و بر کارایی خود بیفزایند. با توجه به اینکه مطالعات بسیار اندکی پیرامون شناسایی عوامل موفقیت مدیریت استراتژیک منابع انسانی به عمل آمده است این تحقیق با استفاده از روش تئوری داده بنیاد و مدل پارادایمی، درصدد شناسایی عوامل حیاتی و اثر گذار بر موفقیت مدیریت استراتژیک منابع انسانی، می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه بوده است و با مدیران و خبرگان حوزه استراتژیک و مدیریت استراتژیک منابع انسانی صنعت خودرو مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته انجام شده است. نتایج تحلیل ها نشان داد از عوامل کلیدی که منجر به موفقت مدیریت استراتژیک منابع انسانی در صنعت خودرو می شود، توجه به توسعه و توانمندسازی منابع انسانی است.

هدف از این تحقیق شناسایی تاثیر سلامت سازمانی بر ابعاد تعهد سازمانی(تعهد استمراری، تعهد عاطفی، تعهد هنجاری) توسط متغیر میانجی رضایت شغلی می باشد. لذا برای سنجش تاثیر سلامت سازمانی بر رضایت شغلی و ابعاد تعهد سازمانی از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها در میان 130 نفر از مدیران میانی کارکنان پلیس ناجا استفاده شد. برای سنجش میزان پایایی ابزار گردآوری داده ها ضریب آلفا کرونباخ محاسبه شد که حداقل مقدار آن برای متغیرهای مختلف 703/0 می باشد که از حد مطلوبی برخوردار است. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از معادلات ساختاری، و نرم افزارهایSPSS16 و AMOS20 استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد سلامت سازمانی بر رضایت شغلی تأثیر مستقیم دارد، همچنین با میانجیگری رضایت شغلی بر ابعاد تعهد سازمانی تأثیر دارد. سلامت سازمانی بر تعهد استمراری تأثیر معناداری ندارد. بنابراین رضایت شغلی در رابطه سلامت سازمانی با تعهد عاطفی و هنجاری نقش میانجی را ایفا می کند که این نقش در مورد رابطه سلامت سازمانی با تعهد عاطفی قوی تر است. اما رضایت شغلی در رابطه سلامت سازمانی و تعهد استمراری اثر میانجیگری ندارد.