نیما بایرام زاده

 هدف اصلی این پژوهش تحلیل فضایی آسیب پذیری سکونتگاه های انسانی در برابر زلزله و در استان آذربایجان غربی می باشد.پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و روش بررسی آن توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری پژوهش شهرستان های 19 گانه استان آذربایجان غربی است. تجزیه وتحلیل داده های پژوهش به صورت کمی و با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفته است. در جهت تحلیل فضایی داده ها از روش های متعددی نظیر مدل درون یابی IDW، تابع تراکم Kernel، تابع تراکم Line، مدل همپوشانی Fuzzy Overlay و تابع AND  استفاده شده است.یافته های این پژوهش نشانگر این است که در شمال استان شهرستان های سلماس، خوی، چایپاره، چالدران و ماکو، در جنوب شرقی استان شهرستان تکاب و در جنوب استان شهرستان های سردشت، میرآباد، پیرانشهر و اشنویه در زمره شهرستان ها با میزان آسیب خیزی بالا قرار دارند. مطابق داده های موجود می توان اذعان داشت که جنوب شرقی استان به نسبت جنوب و شمال استان از آسیب پذیری کمتری برخوردار است. در یک جمع بندی کلی نیز در حدود 46 درصد از مساحت استان و 18 درصد از جمعیت استان در محدوده با آسیب خیزی بالا قرار دارند.نتیجه گیری: امروزه پیرو مخاطرات اخیر به خصوص زلزله های اتفاق افتاده، لزوم توجه به ارتقاء تاب آوری در سکونتگاه های انسانی را می افزاید؛ بنابراین بر اساس نتایج به دست آمده در این پژوهش، پیشنهاد می گردد تا قبل از وقوع زلزله در مراکز با آسیب پذیری خیلی بالا مدیریت قبل از بحران شکل گیرد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی روند تمرکزگرایی شاخص های اقتصادی در میان استان های ایران و در طی سال های 1397 و 1401 می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و دارای هدف کاربردی می باشد. جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای صورت گرفته است. جامعه ی آماری این پژوهش استان های 31 گانه کشور ایران می باشد. برای شناسایی و گردآوری آمار شاخص های اقتصادی از گزارش «جایگاه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان ها» و برای سال های 1397 تا 1401 استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده های پژوهش به صورت کمی و از طریق نرم افزارهای Excel، GIS و SPSS انجام شده است؛ به طوری که برای وزن دهی به شاخص ها از مدل OPA، برای رتبه بندی استان های کشور بر اساس برخورداری از شاخص های اقتصادی از مدل تصمیم گیری ویکور، برای ارزیابی نابرابری ها از مدل CV و در نهایت برای درون یابی تمرکزگرایی شاخص های اقتصادی از مدل درون یابی Kriging استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشانگر این است که بر اساس مدل ویکور، در طی سال های 1397 و 1401 استان تهران با کمترین امتیاز در رتبه اول و سپس در سال 1397 استان کرمان و در سال 1401 استان یزد در رتبه دوم قرارگرفته اند. همچنین نتایج ارزیابی ضریب تغییرات نابرابری در سال های 1397 و 1401 نشانگر این است که نابرابری منطقه ای در این سال ها روندی کاهشی داشته است. نتایج مدل درون یابی Kriging نشانگر این است که در سال 1397 تمرکز شاخص های اقتصادی در تهران باعث ایجاد قطب توسعه یافتگی در این استان شده است ولیکن با مرور زمان و انجام اقدامات توسعه ای در کشور، تمرکز از استان تهران به سایر استان ها نیز رسیده است؛ به طوری که استان های مرکزی نظیر کرمان، یزد و اصفهان و در استان های مرزی نظیر خراسان رضوی، هرمزگان، بوشهر، خوزستان و آذربایجان شرقی وضعیت بهتری نسبت به سال 1397 داشته اند و نشانگر مؤثر بودن اقدامات دولت در راستای کاهش نابرابری منطقه ای در کشور بوده است.

دسترسی به توسعه ملی و منطقه ای آرمان بزرگ هر جامعه ای است که مستلزم شناخت دقیقی از وضعیت کشور و جامعه می باشد تا برنامه ریزی های آتی در مسیر توسعه پایدار صورت گیرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط توسعه یافتگی و رقابت پذیری منطقه ای در شهرستان های مرزی استان آذربایجان غربی می باشد. روش پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی می باشد. در جهت گردآوری داده های پژوهش از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده به صورت کمی و از طریق نرم افزارهای EXCEL، OPA، GIS وSWOT -  Meta بوده است. در جهت رتبه بندی شهرستان های مرزی از مدل تصمیم گیری چندشاخصه CoCoSo، در جهت خوشه بندی شهرستان های مرزی از روش خوشه بندیK-Means  و در جهت بررسی رقابت پذیری منطقه ای از متاسوات استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشانگر این است که با توجه به نحوه توزیع شاخص های تلفیقی در استان آذربایجان غربی، این استان از مدل مرکز- پیرامون تبعیت می کند؛ به طوری که توزیع امکانات و خدمات به جای اینکه در سطح استان و مابین شهرستان های مرزی به صورت عادلانه توزیع شود، به صورت ناعادلانه توزیع شده است و بیشتر خدمات در شهرستان ارومیه و در رتبه بعدی شهرستان خوی توزیع گردیده است. همچنین وضعیت رقابت پذیری منطقه ای نشانگر این است که شهرستان ارومیه با فاصله بسیار زیادی از سایر شهرستان های مرزی در دو بعد متمایزکننده در منابع و توانایی ها تحت عنوان توسعه یافتگی و رقابت پذیری منطقه ای قرار دارد. در طول زمان با ادامه این روند، واگرایی شدید در میان شهرستان های مرزی ایجاد می گردد که مستقیماً بر توزیع جمعیت در استان اثرگذار خواهد بود و باعث مهاجرت ساکنین از شهرستان های کم برخوردار به سایر شهرستان ها خواهد بود.  

هدف اصلی این پژوهش تحلیل ارتباط مشارکت و حکمروایی خوب شهری در محله حاشیه نشین طرزیلو می باشد. روش پژوهش حاضر به صورت توصیفی-تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی می باشد. جمع آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش ساکنین محله طرزیلو واقع در شهر ارومیه می باشد که حجم نمونه از طریق فرمول کوکران و به تعداد 374 نفر به دست آمده است که به صورت تصادفی در محدوده موردمطالعه پخش شده است. تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده به صورت کمی و از طریق روش های تصمیم گیری چند معیاره OPA و DEMATEL، آزمون t تک نمونه ای و رگرسیون خطی انجام گرفته است. روایی پرسش نامه ها توسط 16 نفر از متخصصین مورد تأیید قرارگرفته است. در جهت بررسی پایایی پرسشنامه ها از روش آلفای کرونباخ و برای 25 پرسشنامه استفاده شده است که ضریب آلفای کرونباخ برابر با 723/0 و نشانگر پایایی پرسشنامه ها می باشد. نتایج این پژوهش نشانگر این است که مطابق نتایج مدل دیمتل در محلات حاشیه نشین معیار مشارکت با مقدار 090/4 (D) تأثیرگذارترین معیار، معیار شفافیت با مقدار 514/3 (R) تأثیرپذیرترین معیار و معیار مشارکت با مقدار 009/7 (D+R) بیشترین ارتباط را با سایر معیارها به دست آورده است. مطابق نتایج مدل OPA نیز معیار مشارکت با وزن 259/0 در میان سایر معیارها در رتبه اول قرارگرفته است که نشانگر اهمیت بالای این معیار در ارتقاء حکمروایی خوب شهری در محلات حاشیه نشین را دارد. همچنین بر اساس آزمون تی تک نمونه ای وضعیت حکمروایی خوب شهری در محله طرزیلو پایین تر از سطح متوسط می باشد.