بهنوش جووری

مطالعه حاضر با هدف شناسایی پدیده ی نشاط دانشگاهی و راهبردهای جاری سازی آن در دانشگاه ها، انجام گرفته است. میدان مطالعه خبرگان دانشگاهی در حوزه علوم تربیتی، مدیریت آموزشی و روانشناسی سازمانی بودند که به روش نمونه گیری هدفمند و رویکرد نظری بیست نفر از آنها انتخاب شدند. روش جمع آوری و تحلیل داده ها به ترتیب شامل مصاحبه نیمه ساختارمند و کدگذاری داده بنیاد سه مرحله ای بوده است. ضریب توافق اعتماد و اعتبارسنجی یافته ها نیز 0.66 بدست آمد که گویای قابلیت پایایی در دستاوردهای این پژوهش است. بر مبنای یافته های این تحقیق نشاط در جامعه ی دانشگاهی، حالتی ازمثبت نگری، رضایت و انعطاف پذیری فکری است؛ که به فعالیت و صَرف انرژیی مضاعف آموزشی، پژوهشی، اجرایی و همچنین مشارکتی داوطلبانه در تحقق اهداف فردی و سازمانی می انجامد و از آنجایی که پویایی نماد بیرونی این نشاط است، نشاط دانشگاهی تداعی کننده حرکت و تحولی متداوم در سبک زندگی دانشگاهی است. راهبردهایی از قبیل: مدیریت دانایی اعضا مبتنی بر مدل دانشگاه سازمانی، تواناسازی روان شناختی ، طراحی معماری ساختار بالندگی سازمانی به صورت ترکیبی و همچنین نام آشنا نمودن توانمندی های دانشگاهیان منطبق با مسئولیت اجتماعی آن ها، از جمله عوامل سازمانی زمینه ساز در بانشاطی دانشگاهیان بودند که در این تحقیق مورد شناسایی و تبیین قرار گرفتند.

تحقیق حاضر بمنظور شناسایی، اولویت بندی استراتژی های نشاط آفرینی سازمانی، برای زنان دانشگاهی، و با عنایت بر نقش های چندگانه آنها انجام شده است. جمع آوری داده ها با استفاده ازروش مصاحبه نیمه ساختاریافته و همچنین بررسی اسناد مربوط به برنامه راهبردی و عملیاتی دانشگاه الزهرا(س) ، در محدوده زمانی سال های 98-96 13صورت پذیرفته است.در بخش کیفی ، اسناد سازمانی و متن مصاحبه های نیمه ساختاریافته باخبرگان دانشگاهی در شهر تهران، با استفاده از روش تحلیل مضمون مورد بررسی قرار گرفت و استراتژی های داده بنیادِ سازمانی شناسایی شد. در بخش کمّی تحقیق، در ادامه بر مبنای پرسشنامه های ماتریسی با استفاده از تکنیک ارزیابی و آزمون تصمیم گیری روابط علّت معلولی استراتژی ها ی یافت شده، از منظر نفوذ گذاری و نفوذ پذیری تعیین شد و در نهایت اولویت بندی استراژی ها با استفاده از تکنیک " مدل سازی ساختاری- تفسیری ترسیم گردید. بر مبنای یافته های تحقیق، در روابط میان استراتژی های تدوین شده بمنظور نشاط آفرینی سازمانی برای زنان دانشگاهی، استراتژی "اعتلای جایگاه نگرشی نسبت به نقش های زنانه در خانواده و اجتماع" از بالاترین نفوذگذاری و استراتژی" برند سازی توانمندی های منحصر به فرد دانشگاه های زنانه"، از بیشترین نفوذپذیری- نسبت به استراتژی های احصاء شده -برخوردار است و به ترتیب در اهمیّت، استراتژی های کنشی – واکنشی نسبت به " ترویج اصول و ارزش های والای نقش های فردی- اجتماعی زنانه" ،" استقرار دیدگاه منبع محوری نسبت به زنان"، " بالندگی فردی- سازمانی زنان" و " برندسازی توانمندی های دانشگاه های زنانه" است.

هدف: تحقیق حاضر به منظور ارائه الگوی ساختاری- تفسیری از راهبردهای سازمانی نشاط آفرین برای منابع انسانی دانشگاهها سال 1398 انجام شد. روش: جمع آوری داده ها با استفاده از فن دلفی و بر مبنای پاسخگویی ۱۵ نفر از خبرگان دانشگاهی در شهر تهران صورت پذیرفت. برای بررسی چگونگی رابطه متقابل بین راهبردهای شناسایی شده و سطح بندی آنها، به ترتیب از دو روش کمّی تصمیم گیری؛ یعنی ارزیابی و آزمون تصمیم گیری(دیمتل) و مدل سازی ساختاری- تفسیری(آی.اس.ام) استفاده شد. یافته ها: بر مبنای یافته های حاصل از روش کمّی ارزیابی و آزمون تصمیم گیری، در روابط میان راهبردهای تدوین شده، پنج راهبرد کلان شامل سازوکارهای ساختاری بالنده محور، مدیریت راهبردی منابع انسانی، برندسازی توانمندی های دانشگاه برای جامعه هدف، تقویت حمایت از مسئولیتهای فردی و خانوادگی اعضا و پرورش ظرفیتهای روان شناختی مثبت در اعضا، به عنوان راهبردهای سازمانی نشاط آفرین در فضای دانشگاهها به اجماع نظر خبرگان رسید. نتیجه گیری: راهبرد «ساختاری بالنده محور» از بالاترین نفوذگذاری و راهبرد «برندسازی توانمندی های اعضای دانشگاه» از بیشترین نفوذپذیری برخوردار است. همچنین به منظور نشاط آفرینی سازمانی در اعضای دانشگاههای مورد بررسی، به ترتیب در اهمیت، راهبرد های ساختاری بالنده محور، مدیریت راهبردی منابع انسانی، تقویت حمایت از نقشهای سازمانی و خانوادگی اعضا، پرورش ظرفیتهای روان شناختی مثبت در اعضا و برندسازی توانمندی های اعضای دانشگاه، اولویت بندی شدند؛ که شایسته است مورد توجه مسئولان دانشگاه قرار گیرد.

تحقیق حاضر در پی آن بود تا با رویکرد تفسیرگرایانه، موانع سازمانیِ با نشاطی در محیط دانشگاه را بر مبنای مدل داده بنیادکشف کند. روش: این تحقیق از نظر نوع هدف، کاربردی و به روش زمینه ایِ نظریه پردازی داده بنیاد انجام شده است. جمع آوری داده ها با روش مصاحبه نیمه ساختاریافته در محدوده زمانی سالهای 97-95 صورت پذیرفته است. با استفاده از نمونه گیری هدفمند و بر مبنای شاخص اشباع نظری، با 20 نفر از صاحب نظران دانشگاه الزهرا در حوزه مدیریت منابع انسانی و روان شناسی سازمانی مصاحبه صورت گرفت. کدهای حاصل از متن گزاره ها، با روش کلایزری احصا شدند و بر مبنای آنها، مدل پارادایمی موانع سازمانی نشاط آفرینی در محیط دانشگاه با روش داده بنیاد شناسایی شد. برای بررسی پایایی و اعتبارسنجی مدل، با روش ضریب توافقات کاپای کوهن، پرسشنامه ای تهیه و از پنج خبره خواسته شد در خصوص توافقاتشان بر نسبت به کدگذاری های انجام شده در مدل، اعلام نظر کنند. یافته ها: در مدل پارادایمی کشف شده، شرایط ناکارامدی قوانین و مقررات، به عنوان شرایط علّی، بر موانع نشاط آفرینی سازمانی در دانشگاهها اثرگذار است. در این بین، مهجور ماندن توانمندی های دانشگاه به عنوان شرایط مداخله گر و بروز تعارضهای کار-خانواده، به عنوان شرایط زمینه ای، در جهت تشدید پدیده بی نشاطی سازمانی اعضا عمل می کنند که این شرایط سه بُعدی(علّی- زمینه ای- مداخله گر) در تعامل و کنش متقابل با هم موجب بروز واکنشهای روان شناختی منفی و ضدِّ بهره ور سازمانی در فضای رقابتیِ دانشگاه می شود که پیامد آفرینش بی نشاطی سازمانی را به همراه خواهد داشت. در ادامه، با نرم افزار اس.پی.اس.اس، میانگین حسابی ضرایب توافقی خبرگان به صورت تقریبی 8/0 به دست آمد که به معنی تأیید پایایی و اعتبار مدل یافت شده از نظر خبرگان است. نتیجه گیری: دانشگاه می تواند با استقرار مدیریت راهبردی منابع و تحت تأثیر سه شرط لازم و کافیِ حمایت دررفع تعارضهای کار- خانواده، برندسازی توانمندی های دانشگاه در جامعه هدف، بالنده سازی قوانین و مقررات با رفع موانع سازمانی از طریق پرورش ظرفیتهای روان شناختی مثبت و بهره ور سازمانی، زمینه ساز نشاط سازمانی اعضا شود؛ به گونه ای که بازتاب آن در قالب شکوفایی استعدادها و پویایی آموزشی- پژوهشی- اجرایی عضو دانشگاه(تولید و اشتراک علم) و پاسخ به نیازهای محیطی و محاطی(کیفیت، تخصص، دانش، درآمدزایی) دانشگاه به نمایش گذاشته خواهد شد.

رسالت عظیم دانشگاهیان در تأمین سلامت و پویایی فردی- اجتماعیِ اعضای جامعه، تعریف شده است، امّا در حال حاضر مسئله اصلی که دانشگاهیان با آن دست وپنجه نرم می نمایند این است که، سلامت و پویایی دانشگاه ها با شیوع بیماری ای سازمانی، با عنوان "بی نشاطی اجتماعی اعضا"، به خطر افتاده است. تحقیق حاضر از نظر نوع هدف کاربردی بوده و سعی دارد تا با الهام از روش داده بنیاد و رویکرد تفسیری، مدل پارادایمیِ "بانشاطی و سلامت اجتماعی اعضای دانشگاه ها"، را کشف نماید . جمع آوری داده ها با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته، در محدوده زمانی سال های 97-95 صورت پذیرفته است. روش شناسی تحقیق، روش کیفی است. با استفاده از نمونه گیری هدفمند و بر مبنای شاخص اشباع نظری، تعداد بیست نفر از خبرگان دانشگاهی به عنوان نمونه ای از جامعه پژوهش مورد مصاحبه قرار گرفتند. کدهای حاصل از متن گزاره ها، با استفاده از متدولوژی کلایزری احصا شدند و سپس بر مبنای آن ها، مدل پارادایمیِ سلامت و بانشاطی اجتماعی اعضای دانشگاه ها به صورتی داده بنیاد شناسایی شد. روایت نظری این پژوهش بر مبنای مدل پارادایمیِ" نشاط و سلامت اجتماعی دانشگاهیان"احصاءشده، بدین شرح جلوه گر شد: " دانشگاه می تواند با استقرار نظام مدیریت استراتژیک منابع انسانی و تحت تأثیر سه شرط لازم و کافیِ حمایت در رفع تعارض های کار- خانواده، تأمین بالندگی ساختاری دانشگاه، پرورش تعاملات روان شناختی مثبت فردی – سازمانی اعضا، و با رفع موانع سازمانی – اجتماعی نشاط آفرینی از طریق برندسازی توانمندی های دانشگاه، زمینه ساز تأمین سلامت و نشاط اجتماعی اعضا شود. به گونه ای که بازتاب آن در قالب شکوفایی استعدادها و پویایی آموزشی-پژوهشی-اجرایی عضو دانشگاه (تولید و اشتراک علم) و پاسخ به نیازهای محیطی و محاطی (کیفیت، تخصص، دانش، درآمدزایی) دانشگاه به نمایش گذاشته خواهد شد.

مجلات علمی- پژوهشی دانشگاه ها با بازتاب سطح فعالیت های علمی – تحقیقاتی پژوهشگران و متخصصین جامعه علمی به عنوان مهم ترین مزیت رقابتی مراکز دانش محور شناخته شده اند. رسالت و ماموریت مجلات علمی – پژوهشی تاثیر به سزایی بر توسعه علم، دانش و فرهنگ ایفا می کند. هدف این مقاله تدوین استراتژی منابع انسانی برای مراکز نشریات علمی- پژوهشی وابسته به دانشگاه ها است.مبنای مدل به کارگرفته شده در این پژوهش مدل یکپارچه بامبرگ و مشولم می باشد. در ابتدا بر مبنای تهیه و تنظیم ماتریس تجزیه وتحلیل وضع موجود(swot) وضعیت فعلی منابع انسانی مجلات علمی – پژوهشی دانشگاهی به دست آمد ؛ سپس با اقتباس از مدل اعرابی و مورعی(1382) تعیین نقاط مرجع استراتژیک فرعی و اصلی تعیین و تشریح شد. جامعه آماری این پژوهش را متخصصان و افراد صاحب نفوذ در حیطه مجلات دانشگاهی تشکیل می دهند که به عنوان خبرگان اندازه هریک از متغیرهای تعیین کننده نقاط مرجع استراتژیک را برای هریک از مشاغل این حوزه اندازه گیری نمودند. پس از پردازش داده های به دست آمده مختصات استراتژیک مشاغل تعیین و الگوی مناسب برای هردسته از مشاغل شناسایی شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در وظایف اصلی و تخصصی منابع انسانی" استراتژی متعهدانه"،در بخش وظایف اجرایی " استراتژی پدرانه" و در وظایف خدماتی "استراتژی ثانویه " وضعیت مطلوب و اثر بخش در مدیریت منابع انسانی مراکز مجلات علمی – پژوهشی خواهد بود.

هر اندازه مدیران سازمان ها نسبت به رضایت شغلی کارکنان وقوف بیشتری داشته باشند، بهتر می توانند با برنامه ریزی منطقی علاوه بر افزایش سطح رضایت شغلی آنها موجبات ارتقاء و بهره وری سازمان را فراهم آورند. در قلمرو مطالعات انسانی این امر از اهمیت بسزایی برخوردار است و این پژوهش بر آن است تا با بررسی و مقایسه رضایت شغلی کارکنان زن از سبک رهبری مدیرانِ میانی زن و مرد در دانشگاه الزهراء(س) توصیه ها و راهکارهایی را به برنامه ریزان، مدیران و دست اندرکاران در جهت گزینش هر چه بهتر سبک منتج به رضایت شغلی کارکنان زن ارائه نماید و بدین ترتیب سطح کمی و کیفی عملکرد دانشگاه ارتقاء یابد. این پژوهش با استفاده از دو پرسشنامه ی محقق ساخته در زمینه رضایت شغلی و سبک رهبری مدیران انجام گرفته است. به منظور تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی از نرم افزار spss و آزمون آماری همبستگی خی دو - پیرسون استفاده شده است. این تحقیق سبک رهبری مدیران زن در دانشگاه الزهراء(س) را کارمدار- وظیفه گرا و سبک رهبری مدیران مرد را رابطه مدار-تحول گرا یافته و رضایت شغلی کارمندان از سبک رهبری مدیران میانی مرد را بیشتر می داند که در تحلیل آن می توان به روحیه اثبات مدیریتی از سوی زنان و عبور از سقف شیشه ای از جانب مردان با توجه به مدیریت در محیط خاص بانوان اشاره نمود.لازم به ذکر است که این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و در محدوده زمانی سال91-90 صورت پذیرفته است.