نعیم عموری

نعیم عموری

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۳ مورد.
۱.

ارزیابی ترجمه الهی قمشه ای بر اساس نظریه آنتوان بِرمن (موردپژوهی سوره مریم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال ۴ زمستان ۱۴۰۲شماره ۴ (پیاپی ۱۴) 158 - 183

کلید واژه ها: ترجمه الهی قمشه ای آنتوان برمن سوره مریم مؤلفه های ریخت شکنانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۶
آنتوان بِرمن فیلسوف و مورخ و نظریه داز معاصر فرانسوی است که به دلیل نوع نگاه خاص خود به ترجمه، تأثیر فراوانی در حوزه نقد و مطالعات ترجمه داشته است. وی مدل ریخت شکنانه خود را در قالب سیزده گرایش بیان و از موارد ناهمگونی میان ترجمه و متن مبدأ، به عنوان سیستم تحریف متن یاد کرده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر آن است تا هفت گرایش از گرایش های ریخت شکنانه بِرمن را در ترجمه فارسی الهی قمشه ای از سوره مریم، مورد بررسی و نقد و ارزیابی قرار دهد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در ترجمه قمشه ای، عناصر تفسیری و توضیحات کوتاه میان پرانتزی زیادی به کار رفته و متن ترجمه در برخی موارد، از متن اصلی فاصله گرفته است. در مجموع و در میان این سیزده مؤلفه، اطناب، شفاف سازی، منطقی سازی و تخریب سیستم های متن از عوامل اصلی تحریف متن در ترجمه قمشه ای است و در حوزه های آراسته سازی، تخریب کمّی و تخریب کیفی نیز، انحرافات اندکی از متن مبدأ به چشم می خورد. در مجموع، همه این مؤلفه ها باعث تخریب ساختاری و معنایی متن مبدأ شده است.
۲.

تناص قرآنی در دیوان عبدالرحیم بُرَعی

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی در ادبیات سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) ۳۲-۱۹
تعداد بازدید : ۱۴۴
در نیمه ی دوم قرن بیستم میلادی نظریه های نقدی ادبیِ جدیدی آشکار شد که تناص( بینامتنیت) یکی از آنهاست که در ادبیات معاصر عربی با نام های دیگری مانند" النصوصیه"، " التداخل النصی" یا " التعالق النصه" و " البینصیّه" نیز شناخته می شود." ژولیا کریستوا"، زبان شناس و پژوهشگر بلغاری، اولین کسی است که در نیمه ی دهه شصت میلادی این اصطلاح را به کار برد. در حقیقت تناص پدیده ای جدید است که دارای مفاهیمی قدیمی در ادبیات عربی است. شاعران عرب با الهام گیری از قرآن کریم بر غنای شعر خویش افزوده و آن را به فهم عامه نزدیک ساخته اند. با مطالعه ی دیوان عبدالرحیم برعی، شاعر یمنی، دریافتیم که شعر وی سرشار از تناص قرآنی به صورت مستقیم و غیرمستقیم می باشد. این مقاله می کوشد با استفاده از روش توصیفی – تحلیل ضمن القای مفهوم تناص، به بیان نمونه هایی از آن در دیوان این شاعر بپردازد. تناص دارای روش های فراوانی است که نویسندگان این مقاله روش مستقیم( المباشر) و غیرمستقیم( الداخلی) را برگزیده اند.
۳.

تأثیرپذیری معروف عبدالمجید از کلام الهی

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی در ادبیات سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۹) 1-12
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۶۸
به کارگیری واژه های دل انگیز و تعابیر روحبخش قرآنی در سروده ها و نوشته های پیشینیان و معاصران، فراوان به چشم می خورد. در بلاغت قدیم از شیوه های تأثیر پذیری از قرآن با عناوینی چون: تضمین، تلمیح، عقد و... و در نقد قدیم با تعابیری چون: متناقضات، سرقات و.... یاد شده است. اشعار معروف عبدالمجید، شاعر معاصر شیعه شده مصری، به ویژگیِ تأثیرپذیری از قرآن، برجسته و متمایز گشته است. بررسی، تبیین و تشریح اشعار وی از این منظر و بیان انواع ملهمات وی از قرآن کریم از اهداف مقاله حاضر است که با روش توصیفی–تحلیلی انجام گرفته است. از ویژگی های بارز سروده های معروف، پرداختن به مسئله غدیر و وحدت امّت اسلامی است. یافته های تحقیق نشان می دهد که شاعر، هدفمندانه و در راستای پرداختن به این مضامین، گاهی به ایجاد ارتباط شعر خویش با مضمون و مفهوم آیاتی از قرآن کریم مبادرت ورزیده است که در شأن و منزلت اهل بیت (ع) و ولایت علی (ع) نازل شده اند.
۴.

تحلیل الخطاب النقدی فی روایه "نادی السیارات" لعلاء الأسوانی بناء على نظریه نورمان فیرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی السردانیة العربیة جلد ۳ الربیع و الصیف ۱۴۴۴ شماره ۲ (پیاپی ۶) 298-329

کلید واژه ها: تحلیل الخطاب النقدی نورمان فیرکلاف علاء الأسوانی نادی السیارات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۳۶
یشرح الخطاب، العلاقه بین اللغه والمجتمع؛ لأن الخطاب هو استخدام اللغه للتأثیر على الجمهور. نشأ تحلیل الخطاب النقدی من علم الاجتماع وهو أحد المناهج النقدیه الحدیثه التی تأثر بالآراء الفلسفیه لمیشال فوکو ومارکس وفروید ویعتقد أنّ هناک علاقه جدلیه بین اللغه والمجتمع. أحد رواد هذا المنهج هو نورمان فیرکلاف الذی ترتکز نظریته على ثلاثه مستویات: الوصف والتفسیر والتبیین. تعد روایه نادی السیارات لعلاء الأسوانی من أشهر الروایات العربیه المعاصره التی تشرح أیدیولوجیه السلطه والظروف الاجتماعیه والسیاسیه بأسلوب حداثی فی المجتمع المصری. فی هذا المقال، نحاول تحلیل الخطاب النقدی لهذه الروایه على ضوء المستویات الثلاثه لنظریه نورمان فیرکلاف وذلک من خلال التمسک بالمنهج الوصفی- التحلیلی. تظهر النتائج أن المفردات والتراکیب مثل اختیار صیغه الأمر واستخدام ضمائر الجمع بدلاً من ضمائر المفرد تصف التضامن والأیدیولوجیه الشمولیه والتضاد والتقابل، وتوضح التناقض فی شخصیه الکوو التی تضطهد المصریین وتطیع الأجانب. ویصف التکرار خطاب الاحتجاج والمقاومه ضد الاستعمار، والمکان الأهم هو "نادی السیارات" حیث تحدث هناک الأحداث المهمه من قبل الأجانب والبریطانیین. على مستوى التفسیر، یشیر التناص التاریخی إلى النصوص السابقه مثل الآیات القرآنیه والروایات والأحداث التاریخیه مثل الهولوکوست والهاجانا ودیکتاتوریه هتلر وجرائمه ضد الإنسانیه. على مستوى التبیین یشرح المؤلف إیدیولوجیه الاستعمار المصری والسلطه فی شکلی سلطه بریطانیه على مصر بشکل قوی وکذلک سلطه الإنجلیزی جیمس على العبید المصریین بشکل ضعیف فی الروایه. یعکس الأسوانی ثوره المظلوم ضد الظالم، وأهم أهدافه تدمیر الاحتلال البریطانی واستقلال مصر، وبهذه الطریقه یعکس المؤلف الکرامه والإنسانیه التی دُمرت تحت براثن المستعمرین.
۵.

تحلیل الخطاب النقدی فی روایه "شیکاجو" لعلاء الأسوانی بناء على نظریه نورمان فیرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۵ 181 - 206
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۸
منهج تحلیل الخطاب النقدی هو أحد الاتجاهات الحدیثه التی تدرس البعد الاجتماعی للخطاب وتحلّل الخطاب فی إطار الوضع الاجتماعی الذی یحیط به فی النص ومن روّاده نورمان فیرکلاف کما أن اهتمامه بتحلیل الخطاب النقدی متساوٍ فی اللغه والمجتمع، وفی دراسات الخطاب یعتبر السلطه والأیدیولوجیا مترابطین. یعتمد هذا المنهج على ثلاثه مستویات: الوصف؛ بما فی ذلک المفردات والتراکیب، والتفسیر؛ أی ما علاقه النص بالتفاعل الاجتماعی، والتبیین أو الفعل الاجتماعی؛ یعنی العلاقه بین التفاعل الاجتماعی والسیاق الاجتماعی. من ناحیه أخرى، تعد روایه شیکاجو واحده من أشهر الروایات المصریه الحدیثه للکاتب المصری الشهیر علاء الأسوانی (1957)، والتی یناقش فیها القضایا المصریه فی سیاق ما قبل الحداثه. فی هذا المقال ندرس التحلیل النقدی لخطاب روایه "شیکاجو" لعلاء الأسوانی بناءً على ثلاثه مستویات من نظریه نورمان فیرکلاف متمسکا بالمنهج الوصفی- التحلیلی. تظهر النتائج أن المفردات والتراکیب مثل الضمائر وأدوات الربط واختیار الجمل الخبریه والانشائیه والتناقضات والسیاقات النصیه الخارجیه تلعب دورا مهما فی خطاب الروایه وأحداثها عند الراوی، ویوضح لنا مستوى التبیین کیفیه سیاق الخطاب ونوع الایدئولوجیا الموجود فی النص، وینتقد الأسوانی دولا استعماریه مثل الولایات المتحده والنظام الدیکتاتوری فی مصر، مشیرا إلى أن مصر مرکز حضاره عظیمه. یعکس الراوی على مستوى التبیین نوع السلطه والأیدیولوجیا، أن الأیدیولوجیه الأهم فی هذه الروایه هی نقد التدخل الأمریکی فی الشرق الأوسط ومصر، وکذلک نظام حسنی مبارک الدیکتاتوری المدعوم من الولایات المتحده. کما ینتقد الأسوانی قضایا مثل تغریب المثقفین والتمییز العنصری والحکم الدکتاتوری والفقر والاستبداد.
۶.

بررسی مقایسه ای عناصر نمایشنامه در آثار نمایشی محمود دولت آبادی و سعدالله ونوس براساس دیدگاه ارسطو (مورد پژوهانه: نمایشنامه تنگنا و نمایشنامه بائع الدبس الفقیر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۶ 91 - 111

کلید واژه ها: عناصر نمایش نامه ارسطو تنگنا بائع الدبس الفقیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۰۸
ازآنجا که ساختار نمایش نامه بر پایه داستان است، هر نمایش نامه بایستی دارای ساختاری معین باشد تا خللی در داستان آن به وجود نیاید؛ بنابراین نمایش نامه ها نیز به مانند داستان ها دارای عناصری ویژه هستند که بررسی و تحلیل آن ها در پژوهش های امروزی، امری مهم تلقی می شود. پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی مقایسه ای عناصر نمایش نامه در دو نمایش نامه تنگنا اثر محمود دولت آبادی از نویسندگان بزرگ معاصر ایران و بائع الدبس الفقیر اثر سعدالله ونوس نمایش نامه نویس معاصر سوری، با تکیه بر دیدگاه ارسطو، می پردازد. بر اساس یافته های این پژوهش، هر دو نویسنده، نمایش نامه های خود را برمبنای یک سری اصول و عناصر نگاشته اند. در این میان، همه عناصر ارسطو در دو نمایش نامه وجود دارد مگر ریتم و آواز که جایگاه ویژه ای در نمایش نامه تنگنا ندارد امّا تفاوت هایی در برخی عناصر دیگر به چشم می آید؛ آنگاه که در عنصر شخصیت، تمام شخصیت های نمایش نامه دولت آبادی، فرعی هستند؛ در حالی که نمایش نامه ونوس، دارای شخصیتی محوری است که تمامی شخصیت های فرعی پیرامون وی می گردند و همچنین نوع بیان در دو اثر متفاوت است و اینکه منظره نمایشی نمایش نامه ونوس در چند پرده آمده در حالی که کلّ نمایش نامه دولت آبادی در صحن خانه ای قدیمی به نمایش درآمده است.
۷.

دراسه دلالیه سردیه فی قصیده شجره القمر لنازک الملائکه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 63 - 74

کلید واژه ها: البنیه السردیه الدیمومه نازک الملائکه شجره القمر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۷۶
اتجه الشعر المعاصر إلی اتجاهات عده لها أصول فی اللغه العربیه والدراسات الغربیه الحدیثه، حیث مزجت التراث العربی القدیم بالرؤی الحدیثه. ومن هذه الآراء نظریه جیرار جینیت حول السردیه ومکوناتها التی تنطلق منها الدراسات حول الراوی والمروی والزمان والمکان والأحداث. من هذا المنطلق، البناء السردی فی الشعر القصصی له أهمیه کبری فی الدراسات الأدبیه، حیث تختلف منهجیه الحکی عن السرد فی دراسه الأشعار. ففی موضوع البحث، نلاحظ أن قصیده شجره القمر للشاعره العراقیه، نازک الملائکه، قصیده قصصیه تحتوی علی مکونات السرد القصصی، حیث تتجه الدراسه نحو بنیه العنوان والحکایه السردیه فی الشعر القصصی فی الزمن السردی والاسترجاعی والاستباقی. فالقصه التی نظمتها نازک الملائکه شعراً قصصیاً مثقله باستعارات ورموز کثیره. تهدف هذه الدراسه إلی تحلیل البنیه السردیه فی القصیده، وذلک بالاعتماد على المنهج الوصفی التحلیلی. ومن نتائج البحث أنّ الدیمومه والتکرار السردی هما المکوّنان الأساسان للسرد القصصی فی قصیده شجره القمر ، والشاعره ربطت الأصوات وموسیقی الشعر الداخلیه والخارجیه بشعور وانفعالات مؤثّره فی القصه الشعریه الخیالیه، فالبنیه السردیه فی القصیده متماسکها فی دیمومتها وسردها التکراری.
۸.

شگردهای تمرکززدایی و رابطه میان متن و تصویر در «مجموعه قصص الحیوانات فی القرآن» نوشته وارث الکندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره یازدهم بهار و تالستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ (پیاپی ۸۰) 169 - 206

کلید واژه ها: رابطه متن و تصویر ادبیات کودکانه قصه های قرآنی تمرکززدایی تمرکزگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۱۳۶
کودک فطرتی تمرکزگرا و همچنین توانایی تمرکززدایی نیز دارد. استفاده از شگرد تمرکززدایی در ادبیّات داستانی کودکان، زمینه ساز تفکّر خلّاق است و آن ها را آماده می کند که بدانند چگونه منطقی بیندیشند و با چه روشی فکر کنند تا به نتیجه برسند. پژوهش گران ادبی در زمینه تمرکززدایی مباحثی داشته اند، امّا به ادبیّات قرآنی کودک نپرداخته اند؛ درحالیکه پژوهش و واکاوی ادبیّات قرآنی کودک بسیار ضروری است. هدف ما در این پژوهش این است که با واکاوی مجموعه داستانی قصص الحیوانات فی القرآن که در حوزه ادبیّات قرآنی کودک نگاشته شده است، پیشگام پژوهش های بیشتر در حوزه ادبیّات علوم قرآنی کودک باشیم. پژوهش پیش رو  با رویکرد توصیفی – تحلیلی به واکاوی شگردهای تمرکززدایی پرداخته است و به رویکرد آماری نیز توجّه داشته و در پردازش رابطه متن و تصویر، هر دو راه تحلیل محتوای کیفی یعنی قیاسی و استقرایی را مدّ نظر داشته است. یافته های این پژوهش نشان داد که داستان های این مجموعه از نظر رابطه میان متن و تصویر از شگردهای تمرکززدایی به طور همسان بهره نبرده و با پررنگ ساختن برخی شگردها از دیگر شگردها باز مانده است. به گونه ای که شگرد قرینه ای (31/35 %) و تقابل در زاویه دید (95/25 %)، بیشترین بسامد را دارند و شگرد پس زمینه (42/0 %) کمترین بسامد را دارد.
۹.

الواقعیه السحریه فی روایه "فی ممر الفِئران" لأحمد خالد توفیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی السردانیة العربیة جلد ۳ الخریف و الشتاء ۱۴۴۳ شماره ۱ (پیاپی ۵) 132-157

کلید واژه ها: الروایه العربیه المعاصره الواقعیه السحریه أحمد خالد توفیق فی ممر الفئران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۹۹
الواقعیه السحریه تعنی الجمع والمزج بین الواقع والسحر والخیال؛ أی الواقع واللاواقع. العجائبیه ظاهره حاضره فی الروایه العربیه، یتجلی من خلالها اهتمام الکاتب العربی باستکشاف شکل کتابه الروایه من خلال عبور الحدود التقلیدیه للروایه مع فتح المجال لفئه التساؤل عن الواقع من خلال هذا الشکل الجدید من السرد. ظهر هذا الاتجاه الأدبی فی الروایات العربیه ومؤلفیها، ومن بینهم أحمد خالد توفیق (1962-2018 م)، وهو من رواد أدب الرعب فی الأدب العربی المعاصر. کتب توفیق مؤلفات وروایات طویله فی هذا المجال. ومن أشهر روایاته هی "فی ممر الفئران" المستوحاه من قصته السابقه "أسطوره أرض الظلام" رقم 68 من سلسله کتاب ماوراء الطبیعه. یتناول أحمد توفیق فی هذه الروایه القضایا الاجتماعیه فی مصر على ضوء أدب الواقعیه السحریه؛ بلون الخوف والسحر والخیال والرعب والظلام والأسطوره وغیرها؛ لذلک یهدف هذا البحث إلى إعاده قراءه أحداث الروایه بالمنهج الوصفی-التحلیلی بهدف الکشف عن الأبعاد الاجتماعیه والسیاسیه للروایه. أمّا أهم النتائج التی توصلنا إلیها فهی: إنّ الروائی أحمد خالد یصور المجتمع المصری وکیفیه مواجهته بالفقر والجهل والظلام والخوف من الأعداء. یتحدث خالد عن مشاکل شعبه وهی الیأس والحرمان واضطهاد الأعداء مثل أمریکا وإسرائیل وغیرها. یشرح لنا الروائی کل هذا من خلال الواقعیه السحریه بخیال واسع وتقنیات مختلفه، ویمزج عناصر الواقع مع الخیال والأساطیر الیونانیه مثل أودیسیوس، وبرومیثیوس، وما إلى ذلک، ویصف الشخصیات الأسطوریه والرهیبه بعنایه.
۱۰.

نشانه شناسیِ اجتماعیِ مقامات حریری باتکیه بر نظریه پی یرگیرو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 157 - 177

کلید واژه ها: نثر نشانه شناسی اجتماعی پی یر گیرو مقامات حریری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۷۸
نشانه شناسی به عنوان روش پژوهش در شناخت دلالت ها، به بررسی و تحلیل نشانه ها و درک معانی نهفته در آن ها می پردازد. از این لحاظ پدیده های اجتماعی به خودی خود معنا پیدا نمی کنند، بلکه در درون شبکه ای از معانی قرار گرفته و دارای چارچوبی فرهنگی هستند. حریری (446-516 ه ) یکی از پیشگامان مقامات در ادبیات عرب است. پی یر گیرو نشانه های اجتماعی را دو نوع نشانه های هویت و آداب معاشرت می داند. پژوهش حاضر کوشیده است تا باتکیه بر روش نشانه شناسی به بررسی نشانه های اجتماعی در بیست مقامه ابتدایی حریری باتکیه بر نظریه پی یر گیرو بپردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که نشانه شناسی اجتماعی در دو مقوله هویت و آداب معاشرت بروز یافته و درقالب عواملی چون خوراک، پوشاک، لباس، اطوار و حالات، لحن کلام و... به اشکال گوناگون بازتاب یافته و بیانگر تنوع نشانه ها و توجه حریری به اوضاع اجتماعی- فرهنگی محیط حاکم بر جامعه است؛ همچنین عواملی چون اختلاف طبقاتی بین اقشار فرادست و فرودست در خوراک و پوشاک، شغل، تقابل فرهنگی بین اشخاص جامعه به وسیله شخصیت های داستان ها، توجه به جنبه های دینی-اعتقادی، بازتاب حوادث و مشکلات اجتماعی، به کارگیری نشانه های مکان ها، نام ها و القاب از مباحثی است که در مقامات حریری بازتاب یافته است.
۱۱.

دراسه سوسیولوجیه فی المجموعه القصصیه قبل الغروب للأدیبه القطریه أمینه العمادی علی ضوء نظریه لوسیان غولدمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 183-206

کلید واژه ها: السوسیولوجیه الأسره القصه قبل الغروب أمینه العمادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۲۱۶
تتطرّق الدراسه السوسیولوجیه إلی قضایا عدّه فی العمل الأدبی، ولمّا یکون العمل الأدبی مجموعه قصص لکاتب ما، فإنّ الرابط الاجتماعی هو الکفیل بنظم الدراسه فی النقد الاجتماعی، فی المجموعه القصصیه "قبل الغروب" تطرّقت الکاتبه القطریه أمینه العمادی إلی عنصر مقدّس فی حیاه البشر ألا وهو عنصر الأسره وتطرّقت إلی معالجته اجتماعیاً ونفسیاً ومزجت مجموعتها القصصیه بسوسیو-سیمیوطیقه العناوین التی اختارتها لقصصها الثمانیه فی مجموعتها القصصیه قبل الغروب وهی تتعمد هکذا تسمیات لبیان الإقناع القصصی فی هذه المجموعه القصصیه، هذا البحث یهدف إلی النقد الاجتماعی فی المثاقفه السوسیولوجیه فی هذه القصص الثمانیه، وذلک تحت إطار المنهج الوصفی-التحلیلی، ومن النتائج التی توصل إلیها البحث یمکن الإشاره إلی مزج الکاتبه بین سوسیو-سیمیوطیقه العناوین ومضمونها، الترابط بین البنیات اللغویه، وعلی رؤیه غولدمان ترکزت هذه المجموعه القصصیه علی الأسره والمرأه علی وجه الخصوص حیث تکثر فیها معالجه قضایا المرأه، والزوجه المضطهده، والزوجه المسترجله کما بیّنت لنا الواقع المزری فی عدم التکافوء فی الحیاه الأسریه فنلاحظ أنها تطرقت إلی الوفاء، والفقر، والانتحار، واللامبالاه وغیرها من القضایا الاجتماعیه وذلک برؤیه اجتماعیه معتدله تهدف إلی کشف رؤیه الکاتبه وطبقتها الاجتماعیه فی مجموعتها القصصیه من خلال العالم الخارجی والسیاق الثقافی.
۱۲.

دراسه سوسیولوجیه فی المجموعه القصصیه قبل الغروب للأدیبه القطریه أمینه العمادی علی ضوء نظریه لوسیان غولدمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 183-206

کلید واژه ها: السوسیولوجیه الأسره القصه قبل الغروب أمینه العمادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۲۹۳
تتطرّق الدراسه السوسیولوجیه إلی قضایا عدّه فی العمل الأدبی، ولمّا یکون العمل الأدبی مجموعه قصص لکاتب ما، فإنّ الرابط الاجتماعی هو الکفیل بنظم الدراسه فی النقد الاجتماعی، فی المجموعه القصصیه "قبل الغروب" تطرّقت الکاتبه القطریه أمینه العمادی إلی عنصر مقدّس فی حیاه البشر ألا وهو عنصر الأسره وتطرّقت إلی معالجته اجتماعیاً ونفسیاً ومزجت مجموعتها القصصیه بسوسیو-سیمیوطیقه العناوین التی اختارتها لقصصها الثمانیه فی مجموعتها القصصیه قبل الغروب وهی تتعمد هکذا تسمیات لبیان الإقناع القصصی فی هذه المجموعه القصصیه، هذا البحث یهدف إلی النقد الاجتماعی فی المثاقفه السوسیولوجیه فی هذه القصص الثمانیه، وذلک تحت إطار المنهج الوصفی-التحلیلی، ومن النتائج التی توصل إلیها البحث یمکن الإشاره إلی مزج الکاتبه بین سوسیو-سیمیوطیقه العناوین ومضمونها، الترابط بین البنیات اللغویه، وعلی رؤیه غولدمان ترکزت هذه المجموعه القصصیه علی الأسره والمرأه علی وجه الخصوص حیث تکثر فیها معالجه قضایا المرأه، والزوجه المضطهده، والزوجه المسترجله کما بیّنت لنا الواقع المزری فی عدم التکافوء فی الحیاه الأسریه فنلاحظ أنها تطرقت إلی الوفاء، والفقر، والانتحار، واللامبالاه وغیرها من القضایا الاجتماعیه وذلک برؤیه اجتماعیه معتدله تهدف إلی کشف رؤیه الکاتبه وطبقتها الاجتماعیه فی مجموعتها القصصیه من خلال العالم الخارجی والسیاق الثقافی.
۱۳.

مولفه های پایداری در مجموعه داستانی "حدث ذات جدار" اثر سناء الشعلان

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 13 - 22

کلید واژه ها: ادبیات پایدار مجموعه حدث ذات جدار سناء شعلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۱۸۷
مولفه های پایداری در مجموعه داستانی "حدث ذات جدار" اثر سناء الشعلان چکی ده ادبیات همواره عرصه ی عرضه مفاهیم والای انسانی بوده و نهانی ترین صحنه های زندگی بشر را به تصویر می کشد و جنگ و مقاومت به عنوان یکی از مهمترین جلوه های زندگی بشر در ادبیات نمود بارزی یافته و همواره ادیبان و نویسندگان از این مهم مستثنی نبوده و به خلق آثار زیبایی در این زمینه دست یازیده اند سناء شعلان از نویسندگان برجسته عصر حاضر است که رسالت خود را در جهت اهداف مقاومت و رویکرد ستیزه جویانه آن و به منظور آزادسازی سرزمین های اسلامی از سلطه ی رژیم صهونیست اختصاص دارد و با اثرپذیری از آموزه های دینی و باورهای اسلامی موجبات ارتقای روحیه ی مبارزان را فراهم آورد. مقاومت و جاودانگی، والای در زنان، ترسیم چهره ی دشمنان، هجو دشمنان و آوراگی اضطراب و آشفتگ ی دشم ن مهمت رین جلوه های پایداری در مجموعه داستانی او بشم ار می آی د. پژوهش حاضر به آن است که به بررسی ادبیات پایداری و مؤلفه های آن بپردازد. واژگان کلیدی: ادبیات پایداری، مجموعه حدث ذات جدار، سناء شعلان. واژگان کلیدی: ادبیات پایداری، مجموعه حدث ذات جدار، سناء شعلان.
۱۴.

بررسی نشانه – معناشناختی تطبیقی؛ الشّحاذ نجیب محفوظ و ماهی سیاه کوچولو صمد بهرنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 10.22126/jccl.2019.79.1042

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی نشانه - معناشناختی الشحاذ ماهی سیاه کوچولو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۳۳۹
در بررسی معناشناختی تطبیقی، شناخت زبان به مثابه پدیده ای پیچیده و در حال تحوّل است و چگونگی درک ویژگی های این پدیده نیازمند رویکردی جزءنگر و ژرف کاوی در بن مایه های زایش، شکل گیری و تولید واحدهای زبانی است؛ ضرورتی که در گذر زمان با پیشرفت مداوم زبان شناسی و رشته های مرتبط بیش از پیش رخ می نماید. پژوهش حاضر، تحلیلی نشانه - معناشناختی از دو داستان ماهی سیاه کوچولو اثر صمد بهرنگی و الشّحاذ نوشته نجیب محفوظ است و کوشیده است تا فرایند نشانه - معناشناختی این گفتمان را براساس الگوی مطالعاتی گرمس بررسی کند. وجه اشتراک این دو اثر، رهایی از وضعیّت موجود است، قهرمان رمان الشّحاذ (عمر الحمزاوی)، در پی آن است تا از بیماری ای که به آن دچار شده و هیچ سبب طبیعی و هیچ گونه عوارضی ندارد، رهایی یابد و برای رهایی و تغییر وضعیّت موجود می کوشد. در داستان ماهی سیاه کوچولو ، ماهی کوچولو که قهرمان داستان است نیز در پی گذر از مرحله ای است که توقّف در آن را نابودی خود می داند. این وجه اشتراک، رهایی از وضع موجود، کنش کنش گر را به تکاپو وامی دارد و زایش معنایی صورت می گیرد، نوشتار پیش رو در پی بررسی عناصر اصلی و دخیل در تولید معنا در این دو اثر است؛ روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی است.
۱۵.

تحلیل مؤلفه های ادبیات پایداری در رمان « رجال فی الشمس» اثر غسان کنفانی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 59 - 77

کلید واژه ها: غسان کنفانی مقاومت فلسطین مبارزه ادبییات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۳۱۳
غسان کنفانی یکی از مشهورترین نویسندگان معاصر فلسطین و جهان عرب است که علی رغم عمر کوتاه خویش(36سال) آثار فراوان و ماندگاری از خود بر جای گذاشت که این آثار شامل رمان، داستان های کوتاه، نمایشنامه و کتاب می باشند. «رجال فی الشمس» اولین رمان کنفانی که دارای شهرت جهانی و به چندین زبان زنده دنیا نیز ترجمه شده است. در «رجال فی الشمس» کنفانی با درک صحیح از زمان خود و همچنین وضعیت مردم فلسطین در آن دوره از زمان و احساس سرخوردگی و یأس ناشی از اشغال فلسطین، به نقد و بررسی دقیق جامعه خود می پردازد و به اصطلاح به نقد درونی جامعه خود پرداخته است. کنفانی عامل اصلی مشکلات فلسطین را اسرائیل می داند، ولی با این وجود مردم فلسطین را بی تقصیر نمی داند و معتقد است جامعه ای که تمامی رنج ها و محنت ها از آوارگی و فقر تا مردن در غربت را متحمل می شود اما هیچ گونه اعتراضی نمی کند و فریاد نمی زند، این جامعه هیچ وقت نخواهد توانست بر دشمن خود پیروز شود لذا سعی دارد با دست گذاشتن بر درد و سختی مردم جامعه خود علاوه بر رساندن فریاد بر حق مردم خود، جامعه فلسطینی را به تفکر و تحرک وادارد و در نهایت نیز با طرح پرسشی در پایان رمان غم انگیز خود مردم فلسطین را دعوت به مبارزه و مقاومت می کند و بر ضرورت خروج از حالت سکوت و تسلیم و یأس و حرکت در مسیر مبارزه و مقاومت تاکید می نماید.
۱۶.

الرؤیة التأمُّلیَّة فی روایة الشحاذ لنجیب محفوظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و یکم بهار و تابستان ۱۳۹۷ (۱۴۳۹ ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 75-92

کلید واژه ها: الرؤیة التأملیة الروایة العربیة نجیب محفوظ الشحاذ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۱۳
الرؤیة التأملیة فی الروایات الفلسفیة مِن أهمّ الدراسات فی الرؤیة الإنسانیة التأملیة لوظیفة الأدب الهادف، فالبحث عن الحقیقة مِن أهمِّ البحوث فی نظریات الأدب الفلسفی، روایة الشحاذ الفلسفیة والتی هی تعبیر مُکمِّل للبُعد الفلسفی والنفسی والصوفی الإنسانی، مِن روایات محفوظ القائمة علی بطل واحد، وهی تعبیر صادق عن بحث الإنسان عن الحقیقة وعن الذات وعن الله –تبارک وتعالی- محفوظ حاوَلَ مِن خلال شخصیة بطل الروایة «عمر الحمزاوی» أن یُبیِّن للجنس البشری أجمع تعاسةَ الإنسان وحیرته فی عالمه هذا، وإنّ الإنسان بحاجة ماسة إلی کشف ذاته، فهو فی الواقع شحاذ یشحذ ذاته وحقیقته ویتسول ویطلب بُعده الإلهی، هذه الروایة تجمع الآراء النفسیة والفلسفیة والصوفیة حیث تدعو الإنسان إلی مراجعة حساباته فی ذاته وفی نفسه وقراءة متطلبات الحیاة وقد توصل البحث إلی أنّ هذه الروایة الفلسفیة تدعو الإنسان إلی التأمّل فی حیاته ومماته، تدعوه للشک وللشکوی من الوضع الموجود وهی تُبیّن الواقع المُرّ المرکون إلیه فهی مزاج مِن الفلسفة والعرفان، تدعو إلی الاعتزال لکن اعتزال مع تأمّل فی مسار الحیاة. وهدف البحث دراسة روایة الشحاذ من منطلق الرؤیة الوجودیة، والمنهج المتّبع وصفی –تحلیلی.
۱۷.

کاوشی بر رمان ""بدایة و نهایة""نجیب محفوظ بر اساس نقد فمینیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: رمان نجیب محفوظ بدایه و نهایه فمینیستی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها فمینیسم و ابعاد آن
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در حوزه های ادبی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی ادبیات
تعداد بازدید : ۱۸۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۱۶
زن در طول تاریخ مورد ستم ها قرار گرفته، دین مبین اسلام به زن و حقوق آن توجه ویژه ای نمود و در اوایل قرن بیستم روشنفکران در تلاش بودند تا ندای مظلومیت زن را به گوش همگان برسانند از بین این روشنفکران نجیب محفوظ می باشد، وی در آثارش و به ویژه در رمان های واقع گرایانه اش از مظلومیت زن و اجحاف حقوق وی سخن گفت. پژوهشگر در این مقاله درتلاش است تا با استفاده از نقد فمینیستی و در چهارچوب عناصر فمینیستی، نگاه نجیب محفوظ بر زن در رمان بدایه و نهایه که یکی از رمان های مرحله ی واقعگرایانه ی خود می باشد را مورد بررسی قرار دهد همچنین بر اساس نقد فمینیستی ارتباط بین شخصیت های اصلی رمان و عنوان رمان""بدایة ونهایة"" مورد بررسی قرار گرفته شد.
۱۸.

استدعاء التراث فی روایة ثرثرة فوق النیل لنجیب محفوظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال هجدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ (۱۴۳۷ ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۳۶)

کلید واژه ها: نجیب محفوظ استدعاء التراث عوامل التراث ثرثرة فوق النیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۶ تعداد دانلود : ۳۶۸
استدعی الشعراءُ والکتّابُ المعاصرون تراثهم العریق فی أعمالهم الأدبیة وذلک لانتمائهم ولعلاقتهم بالماضی المزدهر أو الماضی المشین حتی یُبیّنوا نقاط القوة والضعف فی الواقع الذی یعیشونه، یتّخذ نجیب محفوظ فی روایة ثرثرة فوق النیل التراث عوناً له فی إکمال مسار الروایة للمتلقّی، ویوظّف التراث بأنواعه الدینیة والتاریخیة والأدبیة والشعبیة حتی یُشعرنا بمشارکة هذه العوامل فی أحداث الروایة، وبتناسب الحدث الروائی یتمّ الاستدعاء، وبما انّ هذه الروایة من روایات نجیب محفوظ الفلسفیة والرمزیة لذلک کثُر فیها توظیف التراث خاصّة فی نوعی الدینی والتاریخی؛ التراث الدینی یرتبط باتجاه الروایة الفلسفیة وأما التراث التاریخی فیرتبط بعلاقة محفوظ بالتاریخ وخاصة التاریخ المصری الذی استدعاه فی روایته هذه، یُحاول البحث کشف علاقة نجیب محفوظ بالتراث الإسلامی والأدبی وأثر القرآن الکریم والتراث الإسلامی والأدبی فی هذه الروایة ومِن النتائج التی توصلتُ إلیها فی هذه الدراسة أنّ محفوظ تأثّر تأثّراً کبیراً بالتراث الدینی ومِن ثمَّ التراث التأریخی وأنّه رَاعَی التناسب فی توظیفه فحینما تحدّث عن الموت ذَکرَ شخصیة الخیام وعندما ذکر العبث جاء بشخصیة صموئیل بیکت الذی عُرف مسرحه بالعبث، المنهج المتّبع فی هذه المقالة منهج توصیفی.
۱۹.

احیای فرهنگ گفتگو و ضرورت همگرایی جهان اسلام

نویسنده:
منبع: حبل المتین سال چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۰ (ویژه گفتگوی مذهبی)

کلید واژه ها: اختلاف تقریب گفتگوی مذاهب همگرایی امت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۸ تعداد دانلود : ۴۸۸
اوضاع پر تنش جهان اسلام کشورهای اسلامی را درموقعیتی قرارداده که بیش ازپیش نیازمند گردهم آمدن و کنارنهادن تفرقه ونزاع، می باشند. گفتگو امروزه با توجه به درگیریهای منطقه ای، وظهور گروههای تکفیری ضرورت بیشتری یافته است. با توجه به این تغییرات و نیز اهمیت آینده بشر برروی زمین نیاز به تجدید مفهوم گفتگو میان همه فرقه های امت اسلامی ملموس تر شده است. از مهمترین عواملی که تهدیدی بزرگ برای همگرایی جهان اسلام به شمار می رود، تفرقه ناشی از انگیزه های دینی بوده که برخی ازحاملان فکرشرعی درآن سهیم هستند. این نوشتار برآن است تا بااستناد به دومنبع قرآن وسنت نبوی، به بررسی ضرورت تجدیدگفتگو میان مذاهب اسلامی، آداب گفتگو، همزیستی مسالمت آمیز مسلمانان وراهکارهای پیاده سازی برنامه های تقریبی بپردازد.
۲۰.

دراسة نقدیة للصورة الفنیة فی القصة القرآنیة قصة النبیّ سلیمان (ع) نموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال هفدهم بهار و تابستان ۱۳۹۳ (۱۴۳۵ ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلید واژه ها: القصة النقد القصة القرآنیة الصورة الفنیة سلیمان (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۴ تعداد دانلود : ۴۱۶
تطرّق العلماء قدیماً إلی قضایا هامة فی البلاغة العربیة ومن هذه القضایا مبحث اللفظ والمعنی حیث نتج عنه بحث الصورة أو کما عبّر عنها المحدثون الصورة الفنیة ودخل النقد الأدبی بمنهجه الفنی فی دراسة الصورة أو التصویر الفنی کما ودرس النقّادُ والبلاغیون الصورة أو التصویر الفنی کآلیة من آلیات النقد الفنی ودراسة هؤلاء النقّاد أتت بثمارها لمعرفة الآیة القرآنیة أو القصة القرآنیة من حیث الدراسة الأدبیة؛ فی هذه المقالة درستُ الصورة الفنیة القرآنیة وذلک فی قصة نبی الله سلیمان (ع) وتطرّقت إلی قوة العرض والإیحاء فی هذه القصة وتخییل العواطف والانفعالات لدی متلقی هذه القصة القرآنیة، ولَاحَظتُ أنّ موسیقاها الخارجیة هی المکوّنة للموسیقی الداخلیة للنص القرآنی کما تتناغم ونفسیةَ المتلقّی؛ هذا وقد شکّلت الصورة الفنیة ملمحاً هاماً، ودوراً فاعلاً فی بنیة القصة القرآنیة، وقد تحدثت عن نماذج مختلفة للصورة الفنیة فی آیات کثیرة ورکّزتُ علی تطبیق الصورة الفنیة فی هذه القصة وذلک بمنهج وصفی تحلیلی.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان