فریبا حسینی

چکیده فارسی: این مقاله سه مبحث را دنبال می کند: 1- دلالت حروف بر معانی: در این مبحث رابطه میان حروف و معانی مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد. ناقدان عربی بررسی را به مقدار وسعشان دنبال کرده اند. بررسیهای آنان نشاندهنده این است که آهنگ برخی حروف با آوای فعلها شباهت تام دارد. این موضوع در این مقاله تحت عنوان «دلالت حروف بر معانی» نامگذاری شده است. 2- دلالت الفاظ بر معانی: در این مبحث نیز میان لفظ و معنی یا میان شکل و مضمون، پس از بررسی مورد نیاز، ارتباط معنایی یافته شده است؛ هم چنین آرای برخی از ناقدان معروف عربی چون جاحظ و ابن رشیق قیروانی، ابن جنی و ابوهلال عسکری و دیگر ناقدان در این موضوع مطالعه، و از چگونگی استدلال آنها آگاه شده ایم. 3- دلالت اوزان شعری بر معانی: در این بررسی نیز درصدد بررسی ارتباط و هماهنگی میان وزن شعر و معنای آن برآمدیم و معیارهای روشنی را که ناقدان ادب عربی به طور گسترده از آن بحث کرده بودند، ارزیابی کردیم و نظر نهایی خود را در این مورد به صورت تحلیلی بیان کردیم. چکیده عربی: هذه المقاله تشتمل علی ثلاثه مباحث: 1- دلاله الحروف علی المعانی: نعالج فی هذا القسم الصله بین الحروف و معانیها. عنی نقاد العرب بهذا اللون من الدراسه فتعقبوا هذه الصله بمقدار وسعهم. فنجد مثلا بعض دراساتهم حول جرس الحروف التی تضاهی اصوات الأفعال. و سنفصل القول فی هذا الموضوع فیما بعد تحت عنوان «دلاله الحروف علی المعانی». 2- دلاله الألفاظ علی المعانی: ندرس فیه الرابطه بین اللفظ و المعنی او بین الشکل و المضمون. ذاکرین آراء بعض النقاد کالجاحظ ،و ابن رشیق القیروانی، و ابن جنی، و أبی هلال العسکری و غیرهم فی هذا الموضوع. 3- دلاله الأوزان الشعریه علی المعانی: نعالج هنا، التلاؤم بین الوزن و المعنی مشیرین الی ما یجب من التلاوم بین الوزن و المعنی، ناقدین بعض الآراء فی ذلک.

مقدمه:سردرد تنشی یکی از انواع اختلالات روان تنی است که شیوع زیادی دارد.استرس و خلق منفی، عامل تشدید کننده سردردهای تنشی است. هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی کیفیت زندگی درمانی و درمان مبتنی بر معنویت اسلامی بر تحمل پریشانی، استرس، اضطراب و افسردگی در زنان مبتلا به سر درد تنشی بود. روش:طرح پژوهش حاضر به صورت نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود.جامعه آماری پژوهش مشتمل بر کلیه بیماران زن مبتلا به اختلال سردرد تنشی درشهر کرمانشاه بود. که در سال  1393 با استفاده از نمونه گیری در دسترس و با استفاده از ملاک های ورود و خروج، انتخاب شدند تعداد 39 نفر انتخاب شده به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل( هر گروه 13 نفر) قرار گرفتند.گروه آزمایش کیفیت زندگی درمانی در 8 جلسه 90 دقیقه ای تحت کیفیت زندگی درمانی و گروه آزمایش معنویت درمانی نیز در 8 جلسه 100 دقیقه ای تحت درمان مبتنی بر معنویت اسلامی قرار گرفتند، در حالی که گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت ننمود.ابزارهای پژوهش شامل مقیاس تحمل پریشانی و مقیاس افسردگی،اضطراب و استرس بودند که در هر سه گروه در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری بر روی شرکت گنندگان اجرا شدند. یافته ها:نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد در دو گروه کیفیت زندگی درمانی و درمان مبتنی بر معنویت اسلامی،  مداخله صورت گرفته بر تحمل پریشانی، استرس، افسردگی و اضطراب در مراحل پس آزمون و پیگیری تأثیر معنی داری داشته. اما اثربخشی معنویت درمانی در کاهش اضطراب و افسردگی در پس آزمون بیشتر از کیفیت زندگی درمانی بود.در حالی که در تحمل پریشانی و افسردگی تفاوت دو گروه مداخله در پس آزمون معنی دار به دست نیامد.در مرحله پیگیری نیز در همه متغیرها تأثیر معنویت درمانی بیشتر از کیفیت زندگی درمانی بود. نتیجه گیری:براساس یافته ها، هر دو درمان، کیفیت زندگی درمانی و درمان مبتنی بر معنویت اسلامی مداخلاتی مؤثر در بیماران مبتلا به سردرد تنشی است.اما تأثیر طولانی مدت درمان مبتنی بر معنویت اسلامی بیشتر است.

این مقاله بر چهار موضوع مهم تکیه دارد: 1ـ ویژگی های ظاهری خطیب: در این بخش به تأثیر ظاهر خطیب، زیبایی، وجاهت او، رسایی صدا، حرکات واشاراتش با دست وعصا و چشم و ابرو، نظافت و قامت بلند یا معتدل او پرداخته می شود. این ویژگی های خطیب می تواند در مخاطب تأثیر بسزایی داشته باشد. 2ـ ویژگی های درونی خطیب: در این بخش از تأثیر اخلاق و تقوا و قصد و نیت او بر دل مخاطبان بر حسب عادات و رفتار، علم و آگاهی و سرعت یادگیری آنان بحث می شود. 3ـ ظاهر خطابه: در این بخش مشخص می گردد که در سخن خطیب باید الفاظی به کار رود که معنایی روشن داشته باشد. نیز سخن وی باید با امثال وآیات قرآنی و شعر آمیخته باشد. در اینجاست که می توان فن خطابه را بر چهار ستون اصلی استوار کرد: حسن بیان، القای عبارات فصیح، فصاحت کلام، درآمیختن سخن با آیات قرآنی ومانند آن. 4ـ محتوای خطابه: در این بخش از موضوع خطابه سخن می رود و بیان می شود که موضوع باید متناسب با فهم شنوندگان باشد؛ به عبارت دیگر: مطابق با مقتضای حال باشد؛ چرا که اگر موضوع بدیع و جدید باشد، بیش از پیش بر مخاطب تأثیر می گذارد.

روند تخریب محیط زیست و اتلاف منابع طبیعی در جهان، یکی از مهم ترین واقعیت های روزگار ما را تشکیل می دهد. امروزه مسائل زیست محیطی دارای مفهوم اجتماعی اند .تخریب محیط زیست به عوامل زیادی ارتباط دارد که مهمترین آن عوامل اجتماعی وفرهنگی می باشد. در این تحقیق تلاش شد تاثیر عوامل اجتماعی فرهنگی بر تخریب محیط زیست شهر تهران مورد بررسی قرار گیرد . مطالعه حاضر از نظر هدف ، کاربردی و از نظر روش پیمایشی است . جامعه آماری این پژوهش ،جوانان بین 18- 35 سال ساکن مناطق (2-6-10-13-17 ) کلان شهر تهران می باشد .حداقل حجم نمونه برای تکمیل پرسشنامه های این پژوهش 453 نفر از جوانان در نظر گرفته شده که به روش سهمیه ای انتخاب گردیده و پرسشنامه در میان آنان توزیع گردید . تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارsamle power انجام شد. یافته ها نشان داد که بین همه متغیرهای مستقل پژوهش با متغیر تخریب محیط زیست رابطه معناداری وجود دارد (05/0 ≥ Sig). با توجه به مقادیر ضریب پیرسون می توان گفت رابطه متغیرهای طبقه اجتماعی، دانش زیست محیطی و سرمایه فرهنگی با متغیر تخریب محیط زیست ضعیف و معکوس برآورد شده است. در حالیکه رابطه متغیرهای مصرف گرایی و میزان دینداری با تخریب محیط زیست به ترتیب متوسط، ضعیف و مستقیم است.

اهداف: ابتلای کودکان به سرطان، کل خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد اما اکثر مطالعات انجام شده در دنیا بر افراد مبتلا و والدینشان تمرکز دارند و کمتر پژوهشی به همشیران کودکان مبتلا به سرطان پرداخته است. هدف این مطالعه بررسی مشکلات هیجانی، رفتاری و علائم استرس پس از سانحه در همشیران کودکان مبتلا به سرطان است. مواد و روش ها: جامعه آماری شامل همشیران کودکان مبتلا به سرطان در مرکز آموزشی درمانی حضرت علی اصغر است. در این مطالعه که از نوع علّی مقایسه ای است، سی نفر از همشیران 11 تا 18 ساله کودکان مبتلا به سرطان و سی نفر به عنوان گروه کنترل شرکت داشتند. این دو گروه از نظر سن و جنس همتا شدند و روش نمونه گیری به صورت دردسترس بود. در این پژوهش جهت ارزیابی مشکلات هیجانی، رفتاری و علائم اختلال استرس پس از سانحه از پرسش نامه خودگزارش دهی نوجوان آخنباخ و مقیاس علائم اختلال استرس پس از سانحه (فرم خودگزارش دهی) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که در زمینه مشکلات هیجانی، رفتاری و علائم اختلال استرس پس از سانحه تفاوت معناداری بین دو گروه وجود دارد (P≤ 0/01). نتیجه گیری: با توجه به نرخ بالاتر مشکلات روان شناختی در همشیران کودکان مبتلا به سرطان نیاز به بررسی دقیق تر آسیب شناسیِ این گروه و ارائه رهنمودهای اختصاصی جهت بهبود سلامت روان آنان ضروری به نظر می رسد.

در حال حاضر مسائل زیست محیطی، چالشی فراگیر و جهانی قلمداد می شود. رفتارهای زیست محیطی انسان به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر محیط زیست، مدنظر بسیاری از اندیشمندان، پژوهشگران و محیط گرایان قرار گرفته است. در همین راستا جامعه شناسان تحلیل و بررسی مسائل زیست محیطی را نیازمند مطالعات جامعه شناختی و راه حل های اجتماعی می دانند. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کمی و با هدف تبیین جامعه شناختی رفتارهای زیست محیطی جوانان شهر تهران انجام شد. روش استفاده شده در این پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. جامعه آماری پژوهش، جوانان 18-35 ساله شهر تهران بودند که 453 نفر از آن ها در مناطق مختلف شهر و با مدنظر قراردادن وضعیت توسعه یافتگی این مناطق به عنوان نمونه انتخاب شده و با استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای مطالعه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته های توصیفی پژوهش نشان دهنده وضعیت نسبتاً مطلوب رفتار زیست محیطی در بین افراد مطالعه شده است. یافته های استنباطی پژوهش بیانگر این است که متغیرهای مستقل پژوهش (طبقه اجتماعی، سرمایه فرهنگی، سطح دین داری، مصرف گرایی و آگاهی زیست محیطی) درمجموع 26درصد توان تبیین واریانس متغیر رفتار زیست محیطی را در بین افراد مطالعه شده دارند. اثر همه متغیرهای مستقل به جز متغیر سرمایه فرهنگی بر متغیر رفتار مخرب زیست محیطی به لحاظ آماری معنادار است. شایان ذکر است اثر متغیرهای طبقه اجتماعی و آگاهی زیست محیطی بر رفتار مخرب زیست محیطی معکوس و اثر متغیرهای مصرف گرایی و سطح دین داری بر این متغیر مستقیم است. متغیر طبقه اجتماعی نیز به صورت غیرمستقیم و با میانجی گری متغیر دین داری بر رفتار مخرب زیست محیطی اثر معکوس دارد.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      

امروزه صلح و همزیستی چنان مورد توجه است که حقوقدانان و سیاستمداران را در حیطه بین المللی یا منطقه ای برانگیخته تا به لوازم قانونی و اجرایی آن بیندیشند و راهکارهایی را جهت تحقّق آن ارائه کنند. اما باید دانست که آنچه در این تلاش ها مغفول مانده، توجّه به تعالیم وحیانی است. بر خلاف برخی از شرق شناسان و اسلام شناسان، که اسلام را دین جنگ طلب معرفی کرده اند، بسیاری از محقّقان معاصر اسلام معتقدند اسلام، دین صلح و همزیستی است و می توان حکومت های غیر اسلامی را به رسمیّت شناخت و روابط بین المللی دوستانه ای با آن ها برقرار کرد. قرآن کریم در مقام منبع مهم معرفتی و تربیتی، در آیات خود در تبیین چگونگی تعامل افراد انسانی با محور قراردادن اصل صلح و ثبات در جوامع، پیروان خویش را به رعایت آرامش و سلامت فرا خوانده است جستار حاضر بر آن است تا با بررسی آیات قرآن در ارتباط با صلح و همزیستی، ضمن بررسی مفهوم صلح، روش های تربیتی استنباط شده را نیز بررسی کند. روش انجام پژوهش در این تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از تحلیل محتوای کیفی بوده است که بعد از تحقیق، این نتیجه حاصل گردیده است که چندین واژه مرتبط با مفهوم صلح در قرآن وجود دارد که عبارت اند از صلح، سلم، هدنه و امنیت.

پژوهش حاضر با هدف تدوین بسته مشاوره ای مبتنی بر رابطه والد – نوجوان و تعیین اثربخشی آن بر کیفیت تعامل والد-نوجوان و سازگاری نوجوانان انجام گرفت. روش پژوهش کیفی، پدیدارشناختی و روش پژوهش در قسمت کمی، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل نوجوانان شهر اصفهان در سال تحصیلی 1400-1399 بود که در دوره دوم متوسطه مشغول به تحصیل هستند. نمونه در قسمت کیفی شامل 19 نوجوان بود که به شکل هدفمند انتخاب و تحت مصاحبه عمیق قرار گرفتند. در قسمت کمی نیز در این پژوهش تعداد 35 نوجوان با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و گواه جایدهی شدند (18 نوجوان در گروه آزمایش و 17 نوجوان در گروه گواه). مادران نوجوانان حاضر در گروه آزمایش، بسته مشاوره ای مبتنی بر رابطه والد – نوجوان را طی 9 هفته در 9 جلسه 75 دقیقه ای دریافت نمودند. پیش آزمون قبل از اجرای مداخله و پس آزمون پس از اتمام مداخله اجرا شد. دو ماه بعد نیز مرحله پیگیری اجرا شد. پرسشنامه های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه رابطه والد- فرزندی (فاین، مورلند و شوبل، 1983) و پرسشنامه سازگاری فردی-اجتماعی کالیفرنیا (کلارک و همکاران، 1953) بود. نتایج نشان داد که بسته مشاوره ای مبتنی بر رابطه والد – نوجوان از نظر متخصصان دارای روایی محتوایی کافی است. همچنین این بسته مشاوره ای بر کیفیت تعامل والد-نوجوان (0001>P؛ 69/0=Eta؛ 01/74=F) و سازگاری فردی (0001>P؛ 59/0=Eta؛ 73/47=F) و اجتماعی (0001>P؛ 63/0=Eta؛ 24/57=F) نوجوانان تاثیر داشته است.

امروزه مسائل زیست محیطی، مفهوم اجتماعی دارد و می توان گفت مشکلات زیست محیطی ریشه فرهنگی-اجتماعی دارند. رفتارهای زیست محیطی انسان به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر محیط زیست، مد نظر بسیاری از اندیشمندان، پژوهشگران و محیط گرایان قرار گرفته است. در همین راستا جامعه شناسان تحلیل و بررسی مسائل زیست محیطی را نیازمند مطالعات جامعه شناختی و راه حل های اجتماعی می دانند. در حال حاضر یکی از چالش های اصلی دنیای مدرن، شکل گیری بحران های زیست محیطی است که متأثر از رفتارهای انسانی است. فراوانی مسائل زیست محیطی در سال های اخیر، توجه و حساسیت اندیشمندان حوزه های مختلف، به ویژه جامعه شناسان را به این موضوعات برانگیخته است. در همین راستا جامعه شناسان تحلیل و بررسی مسائل زیست محیطی را نیازمند مطالعات جامعه شناختی و راه حل های اجتماعی می دانند. مطالعه حاضر با هدف تبیین جامعه شناسی تأثیر فرهنگ مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیست محیطی با استفاده از رویکرد کمی و روش پیمایش به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش جوانان 35-18 ساله شهر تهران بوده اند که 453 نفر از آن ها در شش منطقه و برحسب وضعیت توسعه یافتگی این مناطق با استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای انتخاب و با استفاده از ابزار پرسش نامه مطالعه شدند. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در دو قسمت توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته های توصیفی نشان دهنده وضعیت نسبتاً مطلوب رفتار زیست محیطی بین افراد مورد مطالعه است. یافته های استنباطی پژوهش، بیانگر این است که متغیر مصرف گرایی درمجموع در حد متوسط، توان تبیین واریانس متغیر رفتار زیست محیطی را بین افراد مورد مطالعه دارد و اثر این متغیر بر رفتار مخرب زیست محیطی نیز مستقیم و معنادار است. درباره تأثیر ابعاد این متغیر بر رفتار مخرب زیست محیطی نیز باید گفت اثر ابعاد فردمحوری، لذت و تجمل گرایی و تخیل گرایی بر رفتار زیست محیطی مستقیم و معنادار و اثر بعد کثرت گرایی غیرمعنادار است. درنهایت تفاوت معناداری بین مردان و زنان و همچنین سطح توسعه یافتگی مناطق مختلف به لحاظ میزان اثرگذاری متغیر مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیست محیطی وجود ندارد.