محمدرضا معصومی

محمدرضا معصومی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۶ مورد.
۱.

آینده نگاری مدیریت املاک بر بستر فناوری های جدید در صنعت مسکن ایران با بکارگیری رویکرد سناریونویسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال ۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۶) 189 - 222

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی املاک و مستغلات زنجیره بلوک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۲۳۹
بازار املاک و مستغلات یک از بزرگترین بخش های اقتصادی در ایران می باشد، که همواره مورد توجه دولتمردان بوده است، این بازار یکی از چرخ ها و موتورهای اصلی اقتصاد ایران محسوب می شود، رکود این بازار اثرات زیان باری به زندگی مردم و بخش های مختلف اقتصاد وارد می کند، از طرفی دیگر رشد و توسعه بخش املاک و مستغلات سبب رشد اقتصادی و رشد و توسعه سایر صنایع مرتبط با بحث مستغلات می گردد، از آنجا که بخش املاک و مستغلات و هر آنچه که در این بازار به وقوع می پیوندد تاثیر بسازایی در وضعیت کشور دارد، بحث مدیریت صحیح این بازار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این پژوهش به آینده نگاری حضور فناوری های جدید(زنجیره بلوک) در این حوزه و نحوه گذار از مدیریت سنتی به مدیریت مدرن این بازار درآینده می پردازد، در این پژوهش بر اساس نظرات نخبگان عوامل موثر در مدیریت املاک و مستغلات استخراج  و سپس با استفاده از رویکرد تحلیل متقابل، داده ها وارد در نرم افزار میک مک شده و پیشران های مهم و کلیدی شناسایی شد در مرحله بعدبر اساس پرسشنامه ای که توسط نخبگان وارد نرم افزار سناریو ویزارد گردید سناریو های محتمل بر اساس پیشران های کلیدی بیان گردید و در قسمت آخر به بررسی فرصت ها و چالش ها و مدل پیشنهادی پژوهشگر پرداخته شده است.
۲.

جلوه های تشبیه تمثیل دنیا در نسخه خطی مجلس آرای محمّد محسن شیرازی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی دوره ۱۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۶۱ 100 - 131

کلیدواژه‌ها: نسخه خطی مجلس آرا محمّد محسن شیرازی تمثیل تشبیه دنیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۱۳
تمثیل که یکی از روش های بیان غیر مستقیم معانی و اندیشه های شاعر و نویسنده است که کلام را ادبی و بر تاثیر سخن در مخاطب می افزاید و سخن را مؤثرتر می کند. نماد و تمثیل در ادبیّات کلاسیک فارسی به ویژه ادب عرفانی، علاوه بر شعر در متون نثر رایج بوده است. نویسنده به شیوه توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانه ای درصدد آن است تا جلوه های تشبیه و تمثیل دنیا در «مجلس آرا» مورد بررسی قرار دهد. مجلس آرا از متون تعلیمی و از نوع اخلاقی-روایی قرن یازدهم هجری است که محمّد محسن شیرازی در چهل حدیث و مجلس به رشته تحریر درآورده است. این اثر به عنوان یکی از آثار ادبی مهم، حاوی تصاویر و عباراتی است که با بهره گیری از تشبیه و تمثیل، مفاهیم عرفانی و اخلاقی را به خواننده منتقل می کند. ابتدا به تعریف و توضیح تشبیه و تمثیل پرداخته شده و سپس مثال هایی از این نسخه خطی ارائه و تحلیل گردیده است. در بخش تحلیل، نحوه استفاده نویسنده از این ابزارهای ادبی برای توصیف دنیا و انتقال پیام های اخلاقی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین مقایسه ای بین کاربرد تشبیه و تمثیل در این اثر انجام شده و تأثیر هر یک بر خواننده تحلیل شده است. در نهایت، نتایج نشان می دهد که تشبیه و تمثیل در «مجلس آرا» نقش بسزایی در تعمیق مفاهیم و ارتقاء کیفیّت ادبی اثر دارند و به مخاطب کمک می کنند تا به درک بهتری از موضوعات پیچیده و معنوی دست یابد. این مطالعه می تواند؛ زمینه ساز تحقیقات بیشتر در زمینه ادبیّات کلاسیک و تحلیل های ادبی مشابه باشد
۳.

«ترجمۀل شرح کشتی های جنگی انگریز»؛ رساله ای مهم در دریانوردی و تحوّل نثر فارسی در دورۀ قاجار(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۶۰ 55 - 78

کلیدواژه‌ها: کشتی های جنگی انگلیس مسیو میچل اسماعیل ولد صحاف باشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۹
دوره قاجار با دگرگونی های اجتماعی و فکری در غرب و اوج گیری پیشرفت های علمی و فنی و گسترش نیروهای استعماری اروپاییان در جهان آن روزگار و آوردن کارشناسان فنی در امور نظامی و مهندسی و ایجاد مدارس برای کارآموزی در این فنون و فرستادن دانشجو و کارآموز به کشورهای اروپا علی الخصوص فرانسه و انگلستان همزمان است.گروهی از فرزندان رجال و متمکنین و شاهزادگان با زبان و ادبیات فرانسوی و انگلیسی آشنا شدند. ترجمه کتب مختلف از رمان و داستان گرفته تا کتب علمی و فنی و نظامی به زبان فارسی آغاز گردید. در این میان مدرسه دارالفنون به همت میرزا محمد تقی خان امیرکبیر افتتاح یافت و آشنایی ایرانیان را با علوم جدید بیشتر معمول و میسر ساخت. از این دوره ترجمه های مختلفی در زمینه های گوناگون برجای مانده است. بررسی این رساله ها علوم مورد نیاز عهد قاجاری را آشکار می سازد. یکی از رساله های برجای مانده از این دوره «ترجمه شرح کشتی های جنگی انگریز» تألیف «مسیو میچل» است که «اسماعیل ولد صحاف باشی» از تربیت یافتگان مدرسه دارالفنون به زبان فارسی ترجمه کرده است. نگارندگان این مقاله با روش توصیفی– تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای به معرفی نسخ برجای مانده از این اثر پرداخته و ویژگی های زبانی و تاریخی این رساله را بررسی کرده اند.
۴.

مدل توسعه رهبری هوشمند در عصر دیجیتال: استفاده از هوش مصنوعی در تصمیم گیری استراتژیک

نویسنده:
منبع: مدیریت استراتژیک هوشمند سال سوم پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ 111 - 126

کلیدواژه‌ها: رهبری هوشمند هوش مصنوعی تصمیم گیری استراتژیک دنیای دیجیتال مدیریت سازمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۷۲
تحقیق حاضر به بررسی مدل توسعه رهبری هوشمند در عصر دیجیتال با استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند تصمیم گیری استراتژیک پرداخته است. با توجه به تحولات سریع در دنیای دیجیتال و ضرورت استفاده از فناوری های نوین در رهبری و مدیریت سازمان ها، این تحقیق به شناسایی چالش ها و فرصت های استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند تصمیم گیری استراتژیک می پردازد. در این راستا، با تحلیل کدهای رفتاری و کاربردی مختلف، مضامین اصلی استخراج شده به شبیه سازی فرآیندهای تصمیم گیری و بهینه سازی استراتژی ها پرداخته اند. نتایج تحقیق نشان می دهند که استفاده از هوش مصنوعی می تواند به رهبری هوشمند در سازمان ها کمک کرده و فرآیندهای تصمیم گیری را بهبود بخشد. همچنین، با بومی سازی و تطبیق این مدل ها با شرایط خاص سازمان ها و صنایع مختلف، می توان به بهبود استراتژی ها و عملکرد سازمان ها در دنیای دیجیتال دست یافت. این مدل ها می توانند به مدیران کمک کنند تا تصمیمات استراتژیک بهتری اتخاذ کرده و در نتیجه، پیشرفت و موفقیت سازمان های خود را تضمین نمایند.
۵.

نقد و بررسی تصحیح نظم جواهر اثر ضمیری جاجرمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ادبیات پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۹۳ 87 - 105

کلیدواژه‌ها: نظم جواهر ضمیری جاجرمی تصحیح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۸
ایرانیان از دیرباز به برتری و تأثیرگذاری کلام منظوم نسبت به سخن منثور در تعلیم و آموزش پی برده و با به کارگیری وزن و قافیه، آثار فراوانی را در این زمینه خلق کرده اند. «نظم جواهر» یکی از همین آثار است که با هدف تسهیل حفظ معنی لغات قرآن کریم، به همّت «ملاعلی جاجرمی» متخلص به «ضمیری» در سال 1205ه.ق. به رشته نظم کشیده شده است. ضمیری لغات قرآنی را در سی قصیده مطابق با سی جزء قرآن آموزش داده است. وی در سرودن این منظومه از نصاب الصبیان ابونصر فراهی تقلید کرده است. از کتاب نظم جواهر سه نسخه خطی در دست است؛ یکی از این نسخه ها در کتابخانه ملی و دو نسخه دیگر در کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می شود. این اثر در سال 1401ه.ش. بر اساس نسخه موجود در کتابخانه ملی، تصحیح و از طرف انتشارات مرکز ملی تحقیقات حلال چاپ شده است. پژوهش پیش رو به شیوه تحلیلی توصیفی و با استناد به نسخ خطی اثر، به بررسی و نقد این تصحیح اختصاص دارد. بررسی نسخه چاپی و مصحَّح نظم جواهر نشان می دهد که اغلاط و کاستی هایی در این کتاب وجود دارد که ناشی از ضعف نسخه اساس، خطای مصححان محترم در خوانش متن و نادیده گرفتن نسخه های بدل است.
۶.

معرفی و متن شناسی معدن الجواهر و بررسی نسخ خطی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن شناسی ادب فارسی سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 71 - 90

کلیدواژه‌ها: معدن الجواهر نسخ خطی متن شناسی دولت خان طرزی سبک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۳
کتاب معدن الجواهر تنها اثرِ در دست از دولت خان طرزی دهلوی، شاعر و نویسنده سرزمین شبه قاره است که در سال های 1024‑1025 ق. تألیف و به جهانگیرشاه گورکانی تقدیم شده است. این کتاب به صورت نسخه های خطی در کتابخانه های جهان نگهداری می شود که از میان آنها سه نسخه در ایران موجود است. مقاله حاضر که به شیوه توصیفی انجام شده است به متن شناسی و معرفی نسخه های خطی معدن الجواهر اختصاص دارد. نتایج پژوهش نشان می دهد که این کتاب در هفده باب و به شیوه گلستان سعدی، یعنی نثر آمیخته به نظم، تألیف شده است. کتاب مشتمل بر سی و شش حکایت است و طرزی دهلوی خود را گردآورنده این حکایات می داند، نه خالق آنها. اغلب شواهد شعری کتاب از خود نویسنده است؛ اما به اشعار شاعران دیگر فارسی سرا مثل سعدی، حافظ، نظامی، جامی و دیگران نیز استشهاد شده است. بیشترین اشعار تضمینی کتاب از سعدی است؛ این امر نشان می دهد که طرزی دهلوی علاوه بر اینکه در نثرپردازی به تقلید از گلستان پرداخته، به بوستان سعدی نیز نظر داشته است. کاربرد لغات نادر هندی مثل سُکهپال، موتی، جوگی و غیره، تطبیق صفت و موصوف، واژه سازی و کاربرد افعال در معانی خاص، کاربرد حشو و غیره از ویژگی های سبکی کتاب معدن الجواهر است.
۷.

تصحیح واژه «عاطار» در یکی از اخوانیّات منتجب الدین بدیع جوینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نثرپژوهی ادب فارسی دوره ۲۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۴ 303 - 321

کلیدواژه‌ها: اخوانیات عاطار عتبه الکتبه منتجب الدین بدیع جوینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۲۲
کتاب «عتبه الکتبه» مجموعه مراسلات دیوانی و مکاتبات اخوانی عهد سلطان سنجر سلجوقی با انشای منتجب الدین بدیع جوینی است. این کتاب نخستین بار به اهتمام علامه قزوینی و استاد اقبال آشتیانی به شیوه قیاسی، تصحیح گردید و در سال 1329ه.ش. چاپ شد. به دلیل دشواری های تصحیح قیاسی و تک نسخه بودن اثر، تصحیح و ضبط برخی واژه ها در این چاپ از کتاب به درستی صورت نگرفته است. یکی از این ضبط های نادرست، واژه «عاطار» است. نتیجه پژوهش پیش رو که به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای و نسخه خطی «عتبه الکتبه» انجام شده است نشان می دهد که هم مصححان «عتبه الکتبه» در خوانش واژه «عاطار» اشتباه کرده اند و هم شارحان کتاب، با استناد و اعتماد به تصحیح قزوینی-اقبال، در شرح این واژه به خطا رفته اند یا به معنادارنبودن آن اذعان کرده اند. در حقیقت، این واژه که در ادبیات فارسی و عربی سابقه و معنی ندارد، با تحریف کلمه آغازین تمثیل عربی «مِمّا طارَ بِهِ عنقاءُ مُغرب» به متن «عتبه الکتبه» راه یافته است.
۸.

بررسی مفاهیم عرفانی در دیوان املای بخارایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷۸ 147 - 170

کلیدواژه‌ها: دیوان غزلیات مفاهیم عرفانی املای بخارایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۹۸
املای بخارایی از شاعران عارف مسلک منطقه ورارود آسیای مرکزی است که سیروسلوک عارفانه را در خدمت پیران خویش طی نموده و به مقامات یقین نائل آمده است. غزلیاتش مشحون از اصطلاحات و رموز عرفانی است. هدف از انجام این مقاله بررسی مفاهیم عرفانی در دیوان املای بخارایی است که به شیوه کتابخانه ای و به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته است. تحلیل محتوایی غزلیات وی نشان می دهد که وی در سیروسلوک عارفانه، عشق، تقابل عقل و عشق و برتری عشق بر عقل، ستیز با زاهدنماها ، رندنوازی، گرایش به جبر و پارسایی تحت تأثیر عارفان بزرگی چون حافظ و مولاناست و بسیاری از غزلیات خود را به تبعیت از آن ها سروده است. املا برای بیان تجربیات خود در حوزه عرفان و تصوف از الفاظ، اصطلاحات و عبارات رمزگونه و نمادین عرفانی چون ساقی، زلف، آب حیات، خرابات، می، میکده و ... بهره برده است .
۹.

بررسی سبکی معدن الجواهر اثر ملا طرزی دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۴ 163 - 180

کلیدواژه‌ها: ملا طرزی دهلوی معدن الجواهر سبک ساختار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۲۱۵
دولت خان ملّا طرزی گوالیاری یا دهلوی (قرن یازدهم)، شاعر و نویسنده پارسی گوی شبه قاره هند است که مهم ترین اثر او کتاب معدن الجواهر است. این اثر تاکنون تصحیح نشده و به صورت نسخه خطی نگهداری می شود. مضمون این کتاب مسائل اخلاقی است که در قالب حکایات بیان شده اند. این اثر منثور به شیوه گلستان سعدی در هفده باب به نگارش درآمده است. در این کتاب بعد از ستایش خداوند و نعت پیامبر اکرم، به مسائل اخلاقی و تربیتی پرداخته شده است. در تحقیق حاضر که به روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای انجام شده است، نگارندگان به بررسی سبک کتاب معدن الجواهر پرداخته اند. نتیجه تحقیق نشان می دهد بسیاری از تعابیر عامیانه و الفاظ کوچه بازاری در کلام دولت خان راه یافته است. وجود اصطلاحات صوفیانه و عرفانی، نشانه علاقه طرزی به عرفان است. در حیطه زبانی، کاربرد انواع واژه های عربی، ترکیبات و عبارات کهن و ساختار دستوری کهن دیده می شود. در بررسی ادبی اثر، وجود انواع صور خیال، اعم از تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه، بیانگر توانایی نویسنده در پیروی از سعدی شیرازی است.  
۱۰.

معرفی منظومه جذبه حیدری اثر احسن بنگالی و متن شناسی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ادبیات بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۹۰ 133 - 156

کلیدواژه‌ها: احسن بنگالی جذبه حیدری متن شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۹۳
یکی از منظومه های دینی که در سرزمین شبه قاره و در تکمیل کتاب حمله حیدری باذل مشهدی سروده شده است جذبه حیدری نام دارد. این منظومه را «عبدالعلی خان بنگالی» متخلص به «احسن» در سال 1151ه.ق. به اتمام رسانده است. جذبه حیدری در قالب مثنوی و حدود 8000 بیت است. احسن بنگالی در این اثر، از خلافت تا شهادت حضرت علی (ع) و سه نبرد جمل، صفین و نهروان را به نظم کشیده است. این مقاله که به معرفی و بررسی جذبه حیدری و متن شناسی آن اختصاص دارد به شیوه توصیفی و با استناد به نسخ خطی منظومه و دیگرمنابع کتابخانه ای انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که شاعر در نقل وقایع، به قول راویان و استناد به منابع موجود، پایبند است. وی نوع ادبی «ساقی نامه» را در آغاز داستان ها گنجانده است و در خلق تصاویر حماسی، بیشترین استفاده را از «اغراق» کرده است. ذکر وقایع همراه با جزئیات و در قالب توصیف های مبسوط در سراسر منظومه مشهود است.
۱۱.

پیشنهاد تصحیح قیاسی چند واژه در عتبه الکتبه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نثرپژوهی ادب فارسی دوره ۲۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 133 - 155

کلیدواژه‌ها: عتبهالکتبه تصحیح قیاسی ضبط نادرست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۴۲
«روش قیاسی» از دشوارترین شیوه های تصحیح متون است که بیشتر برای آثاری که یک نسخه خطی از آن ها یافت شده است به کار می رود. یکی از آثار منشیانه ادبیات فارسی که تاکنون دو بار به این شیوه تصحیح شده، کتاب «عتبهالکتبه» اثر منتجب الدین بدیع جوینی است. بررسی عتبهالکتبه نشان می دهد که برخی واژه ها با ضبط های نادرست در متن این کتاب وجود دارد که از چشم مصححان محترم پنهان مانده است. در این مقاله، پانزده مورد از این ضبط های نادرست استخراج و صورت صحیح آن ها پیشنهاد شده است. روش کار در این پژوهش بر تصحیح این واژه ها و پیشنهاد ضبط اصیل و مناسب آن ها به شیوه قیاسی و با استناد به قرائن و شواهد موضوعی و زبانی از متن کتاب عتبه الکتبه و متون دیگر استوار است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که اغلب این ضبط های نادرست از نوع تحریف و تصحیف است که در اثر تصرف کاتبان و بدخوانی مصححان به کتاب عتبه الکتبه راه یافته است.
۱۲.

پژوهشی در معنای اصطلاح دیوانیِ «مشروح»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۹ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۸) 181 - 194
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۲۰۳
در میان واژه های عربی که وارد زبان فارسی شده اند، لغاتی وجود دارند که دستخوش تحول معنایی شده و در معنی یا معانی جدیدی به کار رفته اند. یکی از این لغات، واژه «مشروح» است که در متون فارسی مخصوصاً در منشآت و نثرهای منشیانه به عنوان یک اصطلاح و سند دیوانی به کار رفته است. در این تحقیق، که به شیوه توصیفی   تحلیلی انجام گرفته، کاربرد و معنای لغت «مشروح» با استناد به شواهدی از متون نظم و نثر فارسی بررسی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که «مشروح» در متون فارسی، به معنی«جریده»، «سند» و «حکم» به کار رفته و در دواوین استیفا و عرض رایج بوده است. این معانی در فرهنگ های لغت فارسی مغفول مانده است.
۱۳.

تأملی در شرح عتبه الکتبه به اهتمام مریم صادقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۹ 351 - 380

کلیدواژه‌ها: عتبه الکتبه منتجب الدین جوینی شرح متن شارح خطا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۲۵۱
در کنار تصحیح و چاپ متون ادبی، شرح درست لغات و دشواری های برخی متون، ضرورتی است که می تواند راهگشای خوانندگان این آثار باشد و به آنان در فهم بهتر متن کمک نماید. یکی از این متون، «عتبه الکتبه»، مجموعه مراسلات دیوانی و مکاتبات اخوانی عهد سلطان سنجر سلجوقی با انشای منتجب الدین بدیع جوینی است که در سال 1396ش. به اهتمام مریم صادقی و از روی چاپ علامه قزوینی و استاد عباس اقبال، مجدداً تصحیح گردیده و به همراه شرح متن، در انتشارات نگاه معاصر به چاپ رسیده است. این مقاله حاصل بررسی شرح متن این کتاب است که به روش کتابخانه ای همراه با تحلیل و توصیف یافته ها انجام شده است. ثمره این پژوهش نشان می دهد که شارح «عتبه الکتبه» با وجود تلاشی که در رفع کاستی های چاپ قزوینی- اقبال داشته است، در شرح برخی موارد، دچار خطاهای آشکار گردیده است که نه تنها ابهامات متن را برطرف نمی سازد، چه بسا موجب گمراهی خواننده نیز می گردد. در این پژوهش، برخی از این اشتباهات و نیز ایرادهای چاپی ارائه گردیده تا علاوه بر استفاده خوانندگان «عتبه الکتبه »، ضرورت رفع خطاهای راه یافته به کتاب و لزوم بازبینی آن از طرف شارح جهت چاپ های بعدی تبیین گردد.
۱۴.

مام خاک در اساطیر و باور ملل و جایگاه آن در شواهدی از آثار سنایی غزنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۵ 281 - 305

کلیدواژه‌ها: اسطوره سنایی خاک عناصر چهارگانه آفرینش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۰ تعداد دانلود : ۲۴۹
 خاک نماد سردی و تجدید حیات است؛ مردگان به زیرخاک می روند تا تجدید حیات کرده و به صورتی نو ظاهر شوند، به تعبیری زمین، مادر هستی و خاک بستری برای باروری و حیات بشر است. سنایی غزنوی به شهادت شمار زیادی از ابیات دیوان و نیز مثنوی حدیقه اش با فرهنگ باستانی ایران به خوبی آشنایی داشته وعناصر و مضامین اساطیری در شعر او نمودهای مختلفی دارد. این جستار با روش توصیفی تحلیلی محتوا، بر آن است تا رد پای اساطیری مام خاک را در شواهدی از آثار سنایی غزنوی بررسی کند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که سنایی به خوبی توانسته است با بهره گیری از سرچشمه غنی اساطیر ایرانی و فرهنگ اسلامی، اسطوره حیات و آفرینش از خاک را در آثارش نشان دهد؛ همچنین وی به ارتباط، تضاد و وحدت عناصر چهارگانه از جمله خاک با عناصر دیگر و مزاج آن ها آگاهی کامل داشته است.
۱۵.

تحلیل و بررسی بن مایه ها و شبکه های تداعی در اشعار درکی قمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فنون ادبی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۷) 81 - 106

کلیدواژه‌ها: درکی قمی بن مایه شبکه تداعی سبک هندی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۸۵
ملا محمدامین قمی متخلّص به «درکی»، ازجمله شعرای کمترشناخته شده قرن یازدهم هجری است. وی چند سال در حیدرآباد دکن زندگی کرد و بقیه زندگی خویش را در شهرهای قم، اصفهان و هرات سپری کرد. بررسی شعر درکی قمی به خصوص غزلیات او نشان می دهد که این شاعر پیرو سبک هندی با زبانی روان و معتدل است؛ اما اغماض و کلام معماگونه شاعران طرز خیال در اشعارش راه ندارد و بسیاری از خصایص رایج سبک هندی در شعرش دیده می شود. از عناصر سبکی درخور توجه در شعر درکی قمی، افزونی بسامد بن مایه ها و خلق شبکه تداعی درباره آن هاست. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای؛ کاربرد ده بن مایه را در شعر این شاعر بررسی و تحلیل کرده است. نتایج پژوهش نشان می دهد درکی قمی بر کاربرد بن مایه های رایج سبک هندی و ساختن شبکه تداعی درباره آن ها تأکید و تکیه دارد. وی اغلب این بن مایه ها را از محیط اطراف خود یا از باورهای عامیانه برگزیده و برای خلق مضامین تازه استفاده کرده است.
۱۶.

تصحیح قیاسی یا تغییر ذوقی؟ نقدی بر تصحیح مجدّد عتبه الکتبه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن شناسی ادب فارسی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 67 - 89

کلیدواژه‌ها: عتبه الکتبه تصحیح قیاسی تصحیح ذوقی قزوینی اقبال مریم صادقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۳۰۲
کتاب عتبه الکتبه انشای منتجب الدین بدیع جوینی مشتمل بر مراسلات دیوانی و مکاتبات اخوانی عهد سلطان سنجر سلجوقی است. این کتاب به اهتمام علامه قزوینی و استاد اقبال آشتیانی براساس عکسِ تنها نسخه موجود اثر، تصحیح شد؛ در سال 1329 ش. به چاپ رسید و در سال 1384 ش. تجدید چاپ شد. تصحیح دوباره این کتاب به همراه نمایه ها و شرح متن، در سال 1396 ش. به اهتمام مریم صادقی انجام شده است. صادقی گفته عتبه الکتبه را به روش قیاسی و براساس کتاب یا نسخه چاپی قزوینی اقبال تصحیح کرده است. مسئله اصلی این پژوهش، بررسی شیوه تصحیح صادقی و نقد برخی کاستی های آن است که پس از مقابله با تصحیح قزوینی   اقبال استخراج شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد در چاپ قزوینی اقبال، مواردی از خطاهای چاپی یا اشتباهات ناشی از سهو در کتابت یا تصحیح وجود دارد که صادقی در رفع آنها کوشیده و به ویژه برخی خطاهای چاپی را به خوبی اصلاح کرده است؛ اما در تصحیح متن، بارها از روش قیاسی خارج شده و به تصحیح ذوقی دست زده است؛ یعنی به سلیقه خویش، ضبط درست قزوینی اقبال را تغییر داده است؛ درنتیجه اشتباهات آشکاری را به متن وارد کرده است. در این پژوهش، مواردی از این دست تغییرات ذوقی، بررسی و تحلیل شده است.
۱۷.

معرفی و بررسی نسخه خطی دیوان درکی قمی با تکیه بر قالب های شعری

نویسنده:
منبع: نقد، تحلیل و زیبایی شناسی متون سال چهارم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 109 - 140

کلیدواژه‌ها: دیوان درکی قمی قالب شعری مضمون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۲۱۳
یکی از شاعران سبک هندی و از مسافران کاروان هند در قرن یازدهم هجری، «ملامحمد امین درکی قمی» است. تذکره نویسان وی را شاعری کثیرالشعر معرفی کرده و اشعارش را بین بیست تا سی هزار بیت تخمین زده اند. نسخه ای خطی از دیوان این شاعر به شماره 5146 در کتابخانه ی ملی ملک نگهداری می شود. این پژوهش که به شیوه ی توصیفی- تحلیلی و پس از تصحیح دیوان شاعر انجام شده است به معرفی و بررسی نسخه ی مذکور اختصاص دارد. نتایج پژوهش نشان می دهد که این نسخه از دیوان درکی قمی، حدود 6300 بیت از اشعار شاعر مشتمل بر قصیده، قطعه، غزل، مثنوی، ترجیع بند و ترکیب بند را در بر دارد. درکی، مدح بزرگان و مناقب دینی را در قالب قصیده، ماده تاریخ ها را در قالب قطعه، مضامین عاشقانه را در قالب غزل و ساقی نامه ی خود را در قالب ترجیع بند سروده است. وی شاعری نازک خیال و مضمون آفرین با زبانی روان و معتدل است. تکرار قافیه و التزام در آوردن ردیف، از ویژگی های بارز اشعار ملا درکی قمی است.
۱۸.

معرفی و بررسی دست نوشته «نوباوه روم» اثر سایلی قَرشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ادبیات بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۸۸ 245 - 274

کلیدواژه‌ها: نوباوه روم سایلی قرشی مکتب وقوع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۲۵۳
سایلی قَرشی، شاعر قرن دهم هجری و از جمله شاعران مهاجر به سرزمین عثمانی است. وی اشعار خود را در مجموعه ای موسوم به «نوباوه روم» گردآوری و در سال 908ه.ق. به سلطان بایزید دوم تقدیم کرده است. یکی از نسخ خطی این اثر در کتابخانه فاتح استانبول نگهداری می شود. با توجه به این که سایلی به کتابت نیز اشتغال داشته است؛ به احتمال قریب به یقین، این دست نوشته به خط خود اوست. «نوباوه روم» مشتمل بر یک دیباچه و 2880 بیت از اشعار سایلی است که در قالب های رایج شعر فارسی بویژه غزل سروده شده و تاکنون بررسی و تصحیح نگردیده است. پژوهش پیش رو که به معرفی این شاعر و بررسی اشعار وی- پس از تصحیح آن- اختصاص دارد؛ به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استناد به دست نوشته «نوباوه روم» و دیگر منابع کتابخانه ای انجام گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سایلی از شاعران متوسط مکتب وقوع در آسیای صغیر است. تقریب به معشوق، رقیب ستیزی، اغراق در لذت آزارخواهی، سگیه سرایی، حضور معشوق مذکّر و ... همراه با سادگی و روانی زبان و کاربرد عامیانه ها از خصایص مکتب وقوع است که با بسامد بالا در «نوباوه روم» به چشم می خورد.
۱۹.

آمیختگی استعاره با پارادوکس در شعر معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۷) 205 - 224

کلیدواژه‌ها: آمیختگی استعاره پارادوکس تخیل شعر معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۳۹۱
شعر به دلیل ترکیبات جدیدی از اندیشه ها و فرایندهای استعاریِ نوآورِ دیریاب است که می تواند هم قوه ی تخیل را تغذیه کند و هم باعث برجستگی کلام شود. شاعران معاصر در عرصه ی به کارگیری زبان استعاری، هرکدام به شگردهای گوناگون روی آورده اند تا ذهن خواننده را با چالش های غیرمنتظره روبه رو کنند؛ از جمله تصاویر چالش برانگیزی که در شعر معاصر باعث پیچیدگی شبکه ی تصویری کلام شده است، آمیختگی تصاویر استعاری با پارادوکس است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که این تناقض گویی های استعاری، چه نقشی در برانگیخته شدنِ ذهن خواننده به اندیشه ورزی و پرسشگری ایفا می کند. نگارنده، به روش توصیفی تحلیلی با ذکر مصداق هایی از شاعران معاصر به این نتیجه دست یافته است که اول، شاعران معاصر با چه شگردهایی تصاویر استعاری را با پارادوکس آمیخته کرده اند؟ دوم، انگیزه و هدف آن ها از همراه کردن این دو تصویر با هم چه بوده است؟ همچنین نویسنده می کوشد خواننده را به این شگرد ادبی در تصویرپردازی هایِ نوینِ استعاریِ شعر معاصر آگاه تر و ذهن او را به تکنیکی ترین برجسته سازی هنری که همان آمیختن هنری ترین ابزارِ تخیل (استعاره) با مبهم ترین تصویر شعری (پارادوکس) است؛ پربارتر کند.  
۲۰.

معرفی و بررسی بلاغی و دستوری «الوافی فی تعداد القوافی» اثر محمّد عصّار تبریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های دستوری و بلاغی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۹ 227 - 252

کلیدواژه‌ها: الوافی فی تعداد القوافی عصّار تبریزی فرهنگ قافیه نکات دستوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۳۵۰
قافیه در شعر فارسی اهمیّت فراوان و جایگاه قابل توجهی دارد؛ به همین دلیل و برای سهولت کار شاعران، از گذشته های دور تا دوران معاصر، کتبی در قالب فرهنگ های قافیه تألیف شده است. یکی از معتبرترین و معروف ترین این فرهنگ ها، «الوافی فی تعداد القوافی» اثر محمّد عصّار تبریزی، شاعر قرن هشتم هجری قمری است. دست نوشته هایی از این اثر در کتابخانه های ایران و جهان نگهداری می شود که تاکنون معرّفی، بررسی و تصحیح نشده اند. مقاله پیش رو به شیوه توصیفی – تحلیلی و با استناد از منابع کتابخانه ای، به معرفی و تحلیل متن «الوافی فی تعداد القوافی» همراه با جداول و نمودارها می پردازد. عصار تبریزی این رساله را در یک دیباچه و چند فصل تنظیم کرده و به مباحث قافیه مثل حروف، حرکات، رویّ و عیوب قافیه و همچنین اوزان و بحور شعر پرداخته است. وی در فصل آخر کتاب نیز، بیش از ده هزار لغت دو تا هفت حرفی را که می تواند در قوافی فارسی مورد استفاده شعرا باشد، به صورت الفبایی و فرهنگ گونه آورده است. نتایج این پژوهش که پس از تصحیح و مقابله دو نسخه از نسخ خطی کتاب به دست آمده است، نشان می دهد که معرفی و چاپ این فرهنگ ارزشمند می تواند کمک شایانی به پژوهش های علم بلاغت و تدوین تاریخ این علم و قافیه پژوهی نماید. همچنین با توجّه به این که در این کتاب، کلمات قافیه از نظر پسوند و هجاهای پایانی مورد تجزیه و تحلیل دستوری قرار گرفته اند، می تواند مورد استفاده زبان شناسان و پژوهشگران دستور زبان فارسی قرار گیرد و به عنوان یک فرهنگ زانسو و پسوند کهن استفاده شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان