در اندیشه حکومت جهانی واحد

مجله معرفت، ش 94، مهرماه 84
نوشتار حاضر بر آن است، تا با توجه به جنبه‏های الاهی ـ انسانی در زندگی فردی و اجتماعی انسان، حکومت جهانی واحد را مورد بررسی قرار دهد. به اعتقاد نویسنده، هنگامی یک حکومت، جهان‏شمول خواهد بود، که بتواند نظر جامعه بشری را، به خود جلب کرده و مصلحت عمومی جوامع انسانی را، در نظر بگیرد. قید «جهانی» و «واحد» ایجاب می‏کند که همه انسان‏ها به صورت یکپارچه، به حاکمیت نظام یگانه‏ای تن داده و آن را بپذیرند. اگر یگانه معیار جهانی بودن، گستردگی دامنه انتشار و استفاده جهان بشری از یک پدیده باشد، باید گفت که، امروزه غرب در جهانی‏بودن و جهانی‏شدن، گوی سبقت را از سایر جوامع ربوده است، زیرا؛ استفاده بسیاری از محصولات غربی، صورت بین‏المللی به خود گرفته است. نویسنده در بخشی از این مقاله، ضمن بازخوانی نقش غرب، در ایجاد حکومت جهانی واحد بر این نکته تأکید می‏ورزد که، سلطه اقتصادی و صنعتی غرب بر جوامع انسانی، هرگز به معنای دست‏یابی به معیارهای لازم برای حاکمیت جهانی نیست، زیرا؛ در برپایی حکومت جهانی لازم است، نقطه اتصال و اتکای جهان و انسان، به محوریت یگانه‏ای معطوف شود، که تمام قدرت‏ها از اوست و حکومت بر انسان و جهان را، به هر کس که، خود مصلحت بداند، واگذار می‏نماید. در بخش بعدی مقاله، با اشاره به سه فرضیه موجود، درباره تحقق نظام جهانی، فرضیه حاکمیت جهانی با تصاحب قدرت و زورگویی و زورمداری ابرقدرت حاکم به آمریکا، نسبت داده شده و نظریه نظم نوین جهانی، به عنوان معیاری که، غرب و به ویژه آمریکا، درصدد استقرار و اجرای آن است؛ معرفی می‏شود. برخی از عواملی که، به باور نگارنده، دستاویز غرب در سلطه خود، بر جهان قرار گرفته عبارتند از: 1. حالت انقیاد و سلطه‏پذیری دولت‏ها و حکومت‏های کوچک و ضعیف؛ 2. غفلت و بی‏خبری جوامع بشری؛ 3. بازبودن فضای سلطه به دنبال فروپاشی شوروی سابق. در فراز دیگری از این پژوهش، چهار فرضیه از فرضیه‏هایی، که گروهی از نظریه‏پردازان سیاسی و اجتماعی غرب، چارچوب و اصول آن را پردازش کرده و تا حدودی ساختار و شکل نظریه به خود گرفته و راهنمای عمل نظام سیاسی حاکم بر آمریکا شده است؛ مورد نقد و خدشه قرار می‏گیرند. عناوین این فرضیه‏ها، عبارتند از: نظریه آخرالزمان از فرانسیس فوکویاما، نظریه دهکده جهانی از مارشال مک لوهان، نظریه برترین‏ها از آلوین تافلر و نظریه برخورد تمدن‏ها و فرهنگ‏ها از ساموئل هانتینگتون. مؤلف در ادامه، با دست‏یابی به این نتیجه که غرب با نظام دموکراسی لیبرال خود، نتوانسته است راهی فراروی انسان‏ها به سوی نجات و سعادت بازکند، حکومت جهانی واحد را، در اندیشه جهانی اسلام، می‏کاود. وعده‏های قرآنی در وراثت صالحان و حاکمیت نیکوکاران و سالاری شایستگان بر زمین، همه حاکی از حکومتی الاهی است، که اقامه عدالت اجتماعی در گستره جهانی و تأمین رفاه عمومی جوامع بشری، از شاخص‏ترین اهداف آن حکومت به شمار می‏آید. به باور مؤلف، لحن آیات و روایات، به گونه‏ای است که، حکایت از حکومت جهانی ـ الاهی امام زمان(عج) در سراسر جهان داشته و بیانگر آن است که، انتظار برای این حکومت جهانی، گامی به سوی تحقق کامل تمدن اسلامی و انسانی است.
در بخش پایانی این نوشتار، دو گزاره توحید و ولایت، به عنوان مهم‏ترین عناصر بنیادین حکومت جهانی واحد امام زمان، معرفی شده و مورد شرح و بررسی قرار می‏گیرد. برخی از برترین‏هایی که با ظهور دولت کریمه امام زمان(عج) به منصه ظهور می‏رسند و از لوازم حکومت جهانی آن حضرت نیز به شمار می‏آیند، عبارتند از: دست‏یابی به برترین مرحله از رشد علم، جریان‏یابی برترین شکل از عدالت اجتماعی، نیل به برترین مرحله کمال عقلانی و بهره‏مندی از کارآمدترین فنون و تجهیزات نظامی ـ تسلیحاتی. در سایه این دولت کریمه است که، اسباب عزّت و سربلندی اسلام و مسلمانان در جهان فراهم آمده و کافران و منافقان ذلیل شده و شکست می‏خورند.
اصول و مبانی تجربه دینی و عرفانی در اسلام
مختار تبعه یزدی
دوماهنامه اندیشه حوزه، ش 51 ـ52، فروردین ـ اردیبهشت 84
امروزه، یکی از مباحث مهم کلام جدید و نیز فلسفه دین، مسئله تجربه دینی است، هر چند بعضی از مباحثی که اخیرا در این‏باره مطرح گردیده جدید است، اما بسیاری از مباحث این مسئله در عرفان و حتی در فلسفه اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله مباحثی که