جایگاه مصلحت عمومی و رضایت مردم در زمام داری ایرانی (مطالعه موردی کتیبه ها و متون کهن ایران) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پژوهش حاضر بر آن است تا برخی کتیبه ها و به ویژه متون کهن ایران را از منظر آیین زمام داری بازخوانی کند.وارسی متون کهن نشان می دهد مسئله زمام داری در ایران باستان گرچه بر محور اقتدارگرایی و نبود مشارکت مردم استوار بود اما در آیین زمام داری ایرانی، بحث خیر عمومی یا صلاح عامه از منزلت خاصی برخوردار بود. همچنین دوام زمام داری منوط به در نظر داشتن صلاح حال مملکت بود و در این میان، دادگری به مثابه فضیلتی مهم، سنجه ای استوار برای التفات زمام داری به مصلحت اهالی مملکت انگاشته می شد. بدین قرار، این پژوهش در پی بررسی این پرسش است که مسئله زمام داری در کتیبه ها و متون کهن ایران چه جایگاهی داشت و آیین زمام داری بر چه شالوده هایی استوار بود؟ در برابر چنین پرسشی، ضمن در پیش نهادن روش تحلیل محتوا برای بازخوانی مهم ترین کتیبه ها و متون تاریخی، این فرض از دِل متون تاریخی برمی آید که زمام داری سیاسی ایران به منزله بحثی مهم، بر اساس سه شالوده اقتدارگرایی، وحدت فراگیر و مراعات مصلحت عامه استوار بود و گرچه مردم نقشی در مشروعیتِ سیاسی زمام داران نداشتند اما، بنا بر متونِ کهن، زمام داری ایرانیان باستان التفات خاصی به رضایت مردم یا تأمین مصالح عامه به ویژه فضیلت دادگری داشت. همین امر منجر به مهار خودکامگی خودسرانه و تعدیل ساخت مطلقه قدرت می شد. در حقیقت، با تمایز اقتدارگرایی از استبداد یا خودکامگی، می توان خوانش سیاسی از متون تاریخی را معطوف به این امر دانست که نوع زمام داری که در متون تاریخی صورت بندی می شد، در هواخواهی از اقتدارگرایی و نکوهشِ استبداد و خودکامگیِ خودسرانه بود.The Role of Public Interest and Popular Consent in Iranian Governance (A Case Study of Ancient Iranian Inscriptions and Texts)
This study explores the role of governance in ancient Iranian texts and the underlying principles of governance during that era. Despite numerous studies on these texts, focusing on governance and reinterpreting them from this perspective offers new insights. An examination of these texts reveals that while governance in ancient Iran was centered on authoritarianism and lacked popular participation, it emphasized concepts such as public good and common interest. The continuation of governance depended on considering the country's interest and justice as a crucial virtue for assessing the ruler's commitment to the people's well-being. This research delves into the position of governance in ancient texts and the foundations of governance practices by employing content analysis to reexamine key historical texts. Accordingly, this research seeks to address the following question: What was the role of governance in ancient texts, and upon what principles were governance practices based? The primary hypothesis of this study is that political governance in ancient Iran was based on three pillars: authoritarianism, comprehensive unity, and consideration of the public good. Despite the absence of popular participation in legitimizing rulers and the lack of a right to resist oppressive rulers, ancient Iranian governance practices placed importance on popular satisfaction and securing the public good, particularly the virtue of justice. This served as a check on absolute despotism and moderated the power of rulers.
تبلیغات
