فتوگرامتری

ابوالوفای بوزجانی، ریاضیدان و منجم برجسته ایرانی در قرن چهارم هجری ضمن رسالة مختصری که نسخة خطی آن تاکنون بر جای مانده است، فاصلة بغداد ـ مکه معظمه را با روشی کاملاً ابتکاری تعیین کرده است. او این روش را به طور کلی برای تعیین فاصلة همه شهرها با معلوم بودن طول و عرض جغرافیایی آن ها تعمیم داده است. در این مقاله پس از مروری به عصر بوزجانی ـ یعنی عصر زرین تمدن اسلامی که ریاضیات کاربردی را متداول کرد ـ روش وی را با استفاده از علائم جدید ریاضی مورد تحلیل قرار داده، آنگاه نتیجه حاصل از آن را با نتیجه یکی از روش های جدید در این زمینه مورد مقایسه قرار می دهیم تا دقّت این ریاضیدان بزرگ را در محاسباتش بهتر نمایان کنیم.

این مقاله حاصل کوشش تعدادی از اساتید حفاظت و مرمت آمریکا می باشد که درآن تلاش شده است تا اشل عکاسی مرجعی حاوی تمام موارد لازم و ضروری در مستندنگاری اشیاء تاریخی هنری طراحی شود. استفاده از اشل در مستندنگاری اشیاء امری ضروری و مهم می باشد که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. در ادامه به توضیح بخش های مختلف این اشل، کاربرد و نحوه ساخت آن اشاره می شود. در بخش پیوست این مقاله نیز لینک-های مرتبط با دانلود بخش های مختلف این اشل بصورت استاندارد آورده شده است.

اهمیت وجایگاه اطلاعات مکان مرجع درکلیه امورعمرانی و تحقیقاتی برکسی پوشیده نیست. ازمیان روش های تهیه وتولید اطلاعات مکانی،روش فتوگرامتری بواسطه سرعت،صرفه اقتصادی وازهمه مهم تر،عدم نیاز به حضورمستقیم عوامل انسان ی در محل،از جایگاه منحصربه فردی برخوردار می باشد. درروش فتوگرامتری،دوربین های مستقربرسکوهای هوایی،بعنوانا بزاراصلی تأمین داده های ورودی واولین حلقه عملیاتی نقشی کلیدی در میزان موفقیت و دستاوردهای سایرمراحل ایفا می کنند. امروزه پیشرفت تکنولوژیک منجر به ارائه دوربین های رقومی با کیفیت بسیار بالایی شده است که این دوربین ها نویدبخش تهیه اطلاعات مکانی مورد نیازبه روش فتوگرامتری بادقت،سرعت وبهره وری بالا می باشند. با توجه به ظهور دوربین های رقومی جدید وتنوع در ساخت وتکنولوژی بکار رفته در این نوع ازدوربین ها ضرورت کالیبراسیون آنها به عنوان یک نیازاولیه شناخته می شود. باتوجه به هزینه های بالاو مشکلات اجرایی درانجام کالیبراسیون آزمایشگاهی،استفاده ازمعادلات خودکالیبراسیون به عنوان یکی از راه حل های مفید دراین زمینه شناخته می شود. برای این منظور درمقاله حاضر،استفاده ازمعادلات فوریه باترم های بهینه حاصل ازالگوریتم ژنتیک پیشنهاد شده وبررویداده های شبیه سازی شده موردارزیابی ومقایسهب امدل های پیشین قرارگرفته است. براساس نتایج حاصل،این مدل قادراست تا اعوجاجات چندگانه رابا حداقل وابستگی مدلسازی نماید. دقت ارائه شده برای مدلسازی اعوجاجات چندگانه در تصاویر شبیه سازی شده دوربین رقومیUltra Camدرمقایسه با سایر پارامترهایا ضافه بهبود دردقت مدلسازی درحدود 30 درصد وباکمترین وابستگی را نشان می دهد.

نتیجة فرایند بازآرایی اپی پلار، تولید تصاویر شبه نرمال است که نقاط متناظر در آنها در امتداد سطرها یا ستون ها قرار می گیرند. برخلاف تصاویر نرمالِ حاصل از فرایند بازنمونه برداری اپی پلار، هیچ تضمینی برای تناسب پارالاکس موازی و ارتفاع نقاط متناظر در این تصاویر وجود ندارد. بااین حال، تولید تصاویر شبه نرمال می تواند انجام طیف وسیعی از کارهای فتوگرامتری نظیر تناظریابی، مثلث بندی هوایی خودکار، تولید مدل رقومی زمین، تولید ارتوفتو، و برجسته بینی را میسر سازد. در پژوهش حاضر، روش جدیدی مبتنی بر مدل مراکز تصویر چندگانه برای بازآرایی اپی پلار تصاویر خطی پوش بروم ارائه شد و روند بازآرایی برای دو سیستم تصویربرداری Cross Track و Along Track جداگانه بررسی گردید. اساس روش پیشنهادی، تصحیح مسیر حرکت و پارامترهای وضعیتی سنجندة توسعه یافته است. از مزایای این مدل می توان به امکان تصحیح اثر دید غیرقائم سنجنده به سبب تعبیرپذیری فیزیکی پارامترهای مدل اشاره کرد. برمبنای نتایج حاصل از ارزیابی دقت تصاویر شبه نرمال تولیدشده به روش پیشنهادی برای یک زوج تصویر استریوی Cross Track در سطح نقاط چک، متوسط پارالاکس قائم باقی مانده در سطح مدل 94/0 پیکسل به دست آمد، که می تواند مؤید صحت و کارایی مدل پیشنهادی باشد. کلید واژه ها : فتوگرامتری، بازآرایی اپی پلار، تصویر شبه نرمال، تصاویر خطی پوش بروم، مدل مراکز تصویر چندگانه، تصحیح مسیر حرکت سنجنده.

میان تمامی عناصر تزئینی بناهای تاریخی، کتیبه نویسی از مهم ترین آن ها به شمار می آیند. ظرائف این هنر و قابلیت هایی که خط از لحاظ ماهیت شکل حروف و قرارگرفتن آن ها در موضوعات و جایگاههای مختلف دارد آن را از جایگاه صرفا تزئینی به کاربردی سوق داده به گونه ای که نمونه های متعدد بجای مانده از این هنر بر بسیاری از ابنیه تاریخی نه تنها از منظر زیبایی-شناسی حائز اهمیت هستند بلکه از نظر محتوایی نیز به دلیل داشتن اطلاعات تاریخی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دوران مختلف جایگاه ویژه ای در نزد محققان یافته اند. علیرغم این درجه از اهمیت، مشکلات و محدودیت هایی در مطالعه آن ها وجود دارد که اصلی ترین آن در دسترس نبودن عموم کتیبه ها و نبود تصاویر مناسب جهت بهره برداری از آن هاست. روش های قدیمی و فعلی برداشت، ثبت و مستندنگاری کتیبه ها، عموما بازخوانی و بازنویسی متن و عکاسی ساده از آن هاست و در بهترین حالت انجام طراحی فنی بصورت دستی است که در بسیاری موارد مستلزم صرف وقت، انرژی و هزینه بسیار می باشد. در این مقاله سعی شده است استفاده از فتوگرامتری در مستندنگاری کتیبه های بناهای تاریخی با برداشت کتیبه های گنبد الله الله بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، به عنوان روشی نوین و کاملا علمی و نوآورانه معرفی گردد که با استفاده از تجهیزات اندک و با صرف زمان کوتاه و هزینه کمتر در مقایسه با روشهای فعلی، می تواند جایگزین مناسبی برای آن ها باشد. فتوگرامتری؛ برداشت تصاویر دیجیتال است که با ساخت مدل های سه بعدی با ضریب خطای بسیار پائین، تصاویر بسیار باکیفیت در کمترین زمان حاصل می شود. این انتخاب از چند منظر گویای توانایی شیوه جدید در مستندنگاری کتیبه های ساختمانی با سرعت، کیفیت و دقت بالا خواهد بود. ارتفاع زیاد و پلان مدور بنا مانع آنست که با یک یا چند عکس تصویر مناسبی از کلیت آن در اختیار محققان قرار داد، اما با این شیوه جدید، تمام کتیبه ها در قالب یک عکس به طور کامل، قائم و با جزئیات زیاد ارائه خواهد شد.

هدف این پژوهش مطالعه اثر هشت هفته تمرینات DNS بر پاسچر، قدرت و استقامت عضلات تنه دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر بود. 26 دانش آموز دختر کم توان ذهنی بر اساس نمره ضریب هوشی همتاسازی شده و در دو گروه کنترل و تجربی قرار گرفتند که گروه تجربی تمرینات را طی 24 جلسه انجام دادند. متغیرهای قدرت و استقامت عضلات تنه، زاویه سر و گردن و قوس های پشتی و کمری آزمودنی ها به ترتیب توسط دینامومتر دیجیتالی دستی، تست سورنسن، ساید پلانک، پلانک، فتوگرامتری و خط کش منعطف ارزیابی گردید. داده ها توسط روش آماری تحلیل واریانس برای داده های تکراری تحلیل شد. اجرای هشت هفته تمریناتDNS منجر به ایجاد تفاوت معناداری در عملکرد عضلانی و پاسچر بین گروه تجربی و کنترل گردید (05/0>P) . بر اساس نتایج حاضر استفاده از تمرینات DNS در فرایند توانبخشی جسمانی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر توصیه می شود.

میراث فرهنگی سرمایه ای بی بدیل برای انسان است که دستاوردهای او را طی قرن ها به تصویر می کشد. نیاز به شناسایی و حفاظت از میراث فرهنگی به خوبی درک شده و تلاش متخصصان این است که از هر روش ممکن برای تحقق این هدف بهره بگیرند. حفاظت و مرمت میراث فرهنگی شامل حفاظت از بناهای تاریخی با استفاده از تمام فناوری های جدید است که در حفظ وضعیت اولیه تا حد ممکن موثر است. آنها اغلب با بررسی هندسی، نظارت و مستندنگاری میراث مرتبط هستند. این مقاله به صورت مروری و با بررسی و تحلیل 20 مقاله نشریات معتبر در پنج سال اخیر به معرفی علم فتوگرامتری، انواع، ابزار و تکنیک های این علم می پردازد و در پایان با معرفی چند نمونه موردی، کارآمدی این فناوری را در عصر حاضر در حفاظت، مرمت و مستندنگاری میراث فرهنگی نشان می دهد. مستندسازی بناهای تاریخی اولین قدم برای هرگونه مداخله و برنامه ریزی است. فتوگرامتری میراث معماری یک فرایند مفید و استاندارد به منظور دستیابی به داده های سه بعدی دقیق برای مستندسازی و تجسم مجازی بناهای تاریخی و یکی از توصیه شده ترین روش های غیرمزاحم (non-intrusive method) است، که متشکل از تکنیک هایی برای تفسیر، اندازه گیری و مدل سازی اشیا بر اساس تصاویر بدست آمده از آنها است. براساس مطالعات انجام شده، علم فتوگرامتری با توجه به لزوم مستندنگاری میراث فرهنگی به عنوان یکی از پرکاربردترین، ارزان ترین و در دسترس ترین فناوری های غیرمخرب در کلیه علوم مرتبط با میراث فرهنگی به صورت گسترده استفاده می شود و با پیشرفت علم، ابزارها و روش های جدیدتر و کارآمدتری در این زمینه ارائه می گردد.

در نقشه برداری از محدوده های پروژه هایی خطی مانند: راه ها، کانال های انتقال آب، خطوط انتقال نیرو (برق وگاز)، خطوط ریلی و مشابه آن ها، شیوه فتوگرامتری پهپادی استفاده می شود. فتوگرامتری پهپادی با توجه به هزینه کمتر، قدرت تفکیک مکانی و زمانی بیشتر و انعطاف پذیری در اخذ تصاویر در مقایسه با دیگر روش های هوایی و فضایی، جایگزینی مناسب برای نقشه برداری به روش های مرسوم است. ارزیابی و تضمین دقت برای نقشه های توپوگرافی اهمیت زیادی دارد. تعداد و نحوه توزیع نقاط کنترل در سراسر محدوده پروژه و شیوه تصویربرداری بهینه در تولید این نقشه ها اثرگذار است. برای دست یابی به حالت بهینه تصویربرداری و بیشترین دقت در تولید نقشه های توپوگرافی این نوع پروژه ها، اثرات پارامترهای طراحی پرواز، تعداد و نحوه توزیع نقاط کنترل مورد مطالعه قرار گرفت. پردازش تصاویر بدون اطلاعات دقیق مراکز تصویر با نقاط کنترل، پردازش تصاویر با اطلاعات دقیق مراکز تصویر و بدون استفاده از نقاط کنترل و پردازش تصاویر با اطلاعات دقیق مراکز تصویر و نقاط کنترل، در دو حالت پرواز با ارتفاع- ثابت و مقیاس- ثابت مدنظر قرار گرفت. از 25 نقطه ای که مختصات دقیق آن ها توسط سیستم تعیین موقعیت جهانی به صورت دیفرانسیلی اندازه گیری شده بود، 18 نقطه کنترل زمینی و 7 نقطه چک در نظر گرفته شد. میانگین خطای ارتفاعی کل نقاط در حالت مقیاس- ثابت در سناریوی 3 دارای کمترین مقدار است. مقدار عددی میانگین خطا در این حالت برای نقاط کنترل برابر010 /0 متر و برای نقاط چک برابر020 /0 متر به دست آمد. دقت مدل های رقومی حاصل از ابرنقاط با نمونه برداری مجدد 5 /0 متری نسبت به ابرنقاط 2 و 4 متری بیشتر می باشد. بیشترین اختلاف از مدل مرجع مربوط به حالتی است که از نقاط کنترل استفاده نشد. در نتیجه استفاده از نقاط کنترل زمینی، تصاویر مقیاس- ثابت و اطلاعات مراکز تصویر در فرآیند پردازش تصاویر جهت تولید نقشه های محدوده های خطی بهترین دقت ارتفاعی را نسبت به سایر حالات فراهم می کند.

هدف این پژوهش بررسی تأثیر تمرینات اصلاحی اپلیکیشن بیس بر ناهنجاری سر و شانه به جلو کاربران گوشی همراه بود. لذا 36 فرد مبتلا به ناهنجاری سر و شانه به جلو با دامنه سنی 18 تا 28 سال به صورت هدفمند انتخاب و به طور تصادفی به سه گروه تجربی1، تجربی 2 و کنترل با تعداد مساوی تقسیم شدند. گروه تجربی1 و 2 تمرینات را در 24 جلسه طی 8 هفته انجام دادند. زاویه سر به جلو و شانه به جلو نمونه ها به طور مجزا با روش فتوگرامتری ارزیابی شد. تحلیل آماری داده ها با آزمون تعقیبی بونفرونی، آنالیز کوواریانس و تی مستقل و با نرم افزار اس پی اس اس نسخه 20 با آلفای کوچکتر یا مساوی 05/0 و فاصله اطمینان 95/0 بررسی شد. اجرای هشت هفته تمرینات اصلاحی اپ بیس تفاوت معناداری در راستای سر و شانه گروه تجربی ایجاد کرد(05/0P≤). همچنین نتایج نشان داد که در دوره 4 هفته بی تمرینی، در هر دو گروه تمرین نکرده و آموزش دیده، اثر تمرینات ماندگاری داشته است. با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که تمرینات اصلاحی اپ بیس برای اصلاح سرو شانه کاربران گوشی های هوشمند موثر است و در دوره پیگیری اثر تمرینات ماندگاری دارد.

آثار باقی مانده از دوران حکومت کوتاه زندیه در شیراز بسیار متنوع بوده و با تزیینات مختلفی آراسته شده اند. استفاده از سنگ در بخش های مختلف این بناها قابل دیدن است به طوری که در ازاره های بیرونی و داخلی بنا، ستون ها، کف فرش حیاط و حوض ها مورد استفاده قرار گرفته است. ازاره ها گاهی با نقاشی و گاهی با حجاری مزین شده اند و یکی از ازاره های منحصر به فرد حجاری نبرد رستم و اشکبوس در حیاط مجموعه دیوان خانه است. هدف از انجام این پژوهش آسیب نگاری علمی تغییرات و تخریب های ایجادشده در حجاری عمارت دیوان خانه است. سؤال اصلی مطرح شده این است که چگونه فناوری فتوگرامتری برد کوتاه می تواند به دقت در مستندسازی آسیب های واردشده به آثار تاریخی کمک کند؟ روش تحقیق به صورت کاربردی تجربی است؛ که با استفاده از تحقیقات پیمایشی و میدانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل شده بیان می دارد که استفاده از روش فتوگرامتری یک روش بی خطر بوده که در آسیب نگاری بسیار مؤثر است و می تواند میزان تغییرات ایجادشده در ساختار اصلی سنگ را به نمایش بگذارد. در این روش میزان پوسیدگی و تخریب های مختلف اثر حجاری ارزیابی و آنالیز گردید که شامل جدایش، ترک و شکاف، از دست دادن مواد و فرسایش و تغییر رنگ و رسوب است.