مطالب
نمایش ۳۴۱ تا ۳۶۰ مورد از کل ۱٬۳۰۵ مورد.
منبع:
دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه ربیع و صیف ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ق) العدد ۲ (المتوالی ۶)
23 - 34
حوزه های تخصصی:
الأسره واحده من أهم الأسس الاجتماعیه حیث تم التأکید على أهمیتها ودورها فی التمیز الفردی والاجتماعی فی التعالیم الدینیه.یعتبر الاهتمام بالأسره وتعالیها هو فی الحقیقه الاهتمام بالمستقبل الدنیوی والاخروی لأفراد الأسره.هناک أضرار تهدد الأسره حیث یمکن لها أن تضعف أساسها وتشوه طریق التعالی والتقدم لأفرادها ؛ لذلک من المهم الانتباه إلى هذا الأساس الاجتماعی وحمایته من الأضرار المحتمله. تتناول الدراسه الحالیه، بمنهج وصفی تحلیلی مبنی الأسلوب العلوی فی نهج البلاغه أضرار المهدده للأسره فی ثلاثه أبعاد اقتصادیه وثقافیه واجتماعیه مع الاهتمام بمکانه الأسره فی أسلوب الحیات وتعالیها وتشیر إلى استراتیجیات التعامل معها من منظور نهج البلاغه فی إطار الإهتمام بهذه الأضرار. والنتیجه أن الاهتمام بهذه الإصابات والتعامل معها له نتیجتان سلبیتان وإیجابیتان ؛اذن فی النتیجه السلبیه یؤدی التعرف على هذه الأضرار إلى تطهیر الأسره منها کما هو الحال فی النهج الإیجابی، فإن الاهتمام باستراتیجیات المواجهه یساعد الأسره على التفوق فی الأبعاد المذکوره أعلاه.
معیارهای ارزش شناختی اخلاق در نهج البلاغه با نگاه بر مکاتب وظیفه گرا و غایت گرای اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: هدف در این پژوهش، دستیابی به مبانی ارزش شناختی اخلاق از دیدگاه نهج البلاغه بود تا با شناخت آن، بتوان معیارها و ضوابط اخلاقی را بر اساس آموزه های نهج البلاغه استخراج کرد. روش: این مقاله با روش داده بنیاد انجام شده است. یافته ها: با توجه به معیارهای ارزشی اخلاق در دو مکتب وظیفه گرا و غایت گرای اخلاقی، در مکتب اخلاقی امام علی(ع) گزاره هایی مبنی بر اخلاق وظیفه گرای قاعده نگر و سودگرای قاعده نگر وجود دارد؛ ولی این امر بدین معنا نیست که این مکتب اخلاقی به طور کامل منطبق با این دو دیدگاه اخلاقی است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق، گویای آن است که دو اصل عدالت و حق طلبی، به عنوان معیار ارزش شناختی اخلاق در نهج البلاغه مطرح شده است. معیارهای تحقق اصل عدالت در نهج البلاغه عبارتند از: رعایت انصاف و مساوات، قرار دادن هر چیز در جای خودش، رعایت حقوق و اعتدال و میانه روی در روابط انسانها؛ و معیارهای تحقق اصل حق طلبی عبارتند از: تحقق آنچه واقعیت و امر واقعی است، رسیدن و دستیابی به حقیقت امور، اجازه و اختیار داشتن انسانها در امور مختلف، در نظر گرفتن استحقاق انسانها و مطالبه حقوقشان.
خوف و حزن ممدوح و مذموم مؤمنین در قرآن و نهج البلاغه(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
توصیه به خوف و حزن و پرهیز از آن، مقوله ای است که هم مورد توجه بزرگان اخلاق و عرفان قرار دارد و هم آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام به آن پرداخته اند. گاهی نداشتن خوف و حزن، لازمه زیست مؤمنانه تلقی شده و گاهی نیز خائف و محزون بودن، ویژگی منحصربه فرد متقین و لازمه مأوا گزیدن در جنات عدن شمرده شده است. این اختلاف، نه تنها در میان آیات قرآن به چشم می خورد، بلکه بین آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام، به ویژه نهج البلاغه و در میان خود روایات نیز وجود دارد. ما در این مطالعه سعی داریم به شیوه توصیفی و البته تمرکز بر قرآن کریم و استخراج موارد خوف و حزن، تحلیل کنیم که چرا در برخی آیات، اتصاف به خوف و حزن امری ارزشی و توصیه ای است و در برخی دیگر، منهی عنه و مذموم. همچنین سعی داریم همین مقایسه را با نهج البلاغه و فرازهای نورانی آن انجام دهیم و اختلاف یا هماهنگی میان این دو دسته آیات و روایات را بررسی کنیم. بنابر مطالعات انجام شده، می توان چهار حالت برای خوف و حزن مؤمنین فرض کرد: خوف و حزن ممدوح در دنیا و آخرت؛ و خوف و حزن مذموم در دنیا و آخرت که با دقت در منابع معتبر قرآنی و روایی، از میان حالت های مفروض تنها خوف و حزن ممدوح در دنیا پذیرفتنی است.
الگوهای عملی صلح امیرالمومنین (ع) با تاکید بر نهج البلاغه
منبع:
صلح پژوهی اسلامی سال اول بهار ۱۳۹۹ شماره ۱
۲۰۴-۱۸۱
حوزه های تخصصی:
صلح و جنگ همیشه ملازم و همراه انسان بوده است. متفکران و فلاسفه نیز بطور مداوم بدنبال ریشه یابی جنگ ها و راه رسیدن به صلح پایدار بوده اند. دین اسلام مبتنی بر برادری، برابری و کمال انسانی، توصیه های متعددی برای دستیابی به صلح داشته و امامان معصوم الگوهای عملی پیاده نمودن توصیه های دین مبین اسلام می باشند. در این پژوهش راه های عملی صلح دوران کوتاه زمامداری امام علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است. با عنایت به متون و مقالات متعدد درخصوص صلح و موضوعات مختلف نهج البلاغه، تاکنون مقوله صلح با رویکرد عملی دوران زمامداری امیرالمومنین علی(ع) کمتر مورد توجه قرارگرفته است. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و ابزار توصیفی تحلیلی استفاده شده است. پژوهش به این سوال پاسخ می دهد که رویکردهای عملی امام علی(ع) در مقوله صلح و صلح طلبی دردوران زمامداری ایشان کدامند؟ پژوهش نشان می دهد که نگاه ایشان به جنگ و صلح بعنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف متعالی الهی بوده است.
مظاهر الاتّساق فی نهج البلاغه من منظور النحو الوظیفی (الرساله ۲۸ نموذجًا)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه ربیع و صیف ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ق) العدد ۲ (المتوالی ۶)
153 - 164
حوزه های تخصصی:
یعتبر الاتّساق من أهم القضایا التی تنضوی إلی لسانیات النصّ. رغم عدم ضبط دلاله واحده للاتّساق یتجه المعنی العام له إلی ترابط النصّ فی المستوی البنائی ویتحقق بارتکازه علی العناصر الترکیبیّه والمعجمیّه. نظرا لأهمیه نهج البلاغه کنصّ فرید ومتمیّز فی الأسلوب، یتناول هذا البحث کیفیه الاتّساق وأهمّ میزاته فی رساله وجّهها الإمام علی (ع) إلی معاویه ردّا علی رسالته واعتبرها الشریف الرضیّ من محاسن الکتب. الوصول إلی هذا المهم یتحقق باستخدام المنهج التحلیلی والإحصائی، وفی إطار النظریه التی قدّمها «مایکل هالیدای» و «رقیه حسن»، ویتمّ باستخراج أهم آلیات الاتّساق المسیطره علی البنیه اللغویه فی الرساله. قد تبیّن من البحث أنّ تلاحم الأجزاء والوحدات الترکیبیه والمعجمیه یمنح النصّ نوعا متمیزا من الاتّساق، ویکون نتاج الاتّساق الترکیبی بأنواعه المختلفه نحو الإحاله بالضمیر، وخاصه ضمائر الحضور، وأداه الربط، وکذلک الاتّساق المعجمی الذی یرکّز فی معظمه علی التکرار بنوعیه تکرار اللفظ والتکرار الاشتقاقی، والتضاد والتوازی.
کاربست الگوهای تحلیل کنش های کلامی امام علی علیه السلام در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دانش سیاسی سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲)
369 - 388
حوزه های تخصصی:
نظریه کنش کلامی یکی از نظریات مطرح در زمینه تحلیل گفتمان و متن شناسی است. این نظریه که شاخه ای از فلسفه زبان است به بررسی افعال و جملات در موقعیّت های مختلف می پردازد. نظریه کنش کلامی برای اولین بار توسط آستین مطرح شد و پس از او، سرل کار ناتمام او را در پنج الگو به صورت ترغیبی، اظهاری، عاطفی، تعهّدی و اعلامی به پایان رساند. در الگوی که سرل ارائه کرد اطلاعاتی که توسط افعال و جمله های معادل آن ها تبادل می شود مورد ارزیابی قرار می گیرد. این نظریه با بررسی و واکاوی افعال و جملات در متون دینی اعم از قرآن و نهج البلاغه و کشف لایه های زیرین و عمیق کلام به تولید شاکله نو می پردازد. هم چنین نهج البلاغه به عنوان یکی از شاهکارترین متون ادب دینی دارای فصیح ترین و بلیغ ترین جملات و کلمات است. این کتاب ارزنده شامل خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار امام علی (ع) در همه زمینه ها اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دایره المعارفی کامل و راهبردی در همه ادوار بوده است. بُعد سیاسی نهج البلاغه یکی از ابعاد مهم آن است زیرا عدالت اجتماعی، مساوات و برابری و مدیریت صحیح نظام اداری از دغدغه های اصلی حضرت علی (ع) بوده است.
واکاوی استراتژی سکوت براساس آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: امروزه سکوت تنها در سطح سازمان مطرح نبوده، بلکه می توان در سطح گسترده ای همچون جامعه مورد بررسی قرار داد. هدف از نگارش پژوهش حاضر، استخراج الگوی استراتژی سکوت براساس آموزه های نهج البلاغه است. روش: این پژوهش از حیث هدف، جزء تحقیقات توسعه ای طبقه بندی شده و از حیث جمع آوری داده ها، کیفی است و با روش تحلیل مضمون و از طریق واکاوی متن نهج البلاغه انجام شده است. یافته ها: در پژوهش حاضر با کمک نرم افزار Maxqda، 253 کد متناسب با موضوع شناسایی شد که منجر به تولید 11 مضمون سازمان دهنده و نهایتاً در 3 مضمون فراگیر جمع بندی شد و الگوی شبکه مفهومی آن شکل گرفت. نتیجه گیری: براساس سخنان گرانقدر امام علی (ع)، مولفه های سکوت با توجه به مضامین سازمان دهنده در سه مضمون فراگیر، سکوت تدافعی، سکوت مطیع و سکوت برای مصالح جمعی قابل طبقه بندی می باشند.
شناسایی سیاست های منابع انسانی دولت بر اساس اندیشه های امام علی(ع) در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات راهبردی بسیج سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۸۸
42 - 88
حوزه های تخصصی:
نهج البلاغه از مهم ترین منابع موجود به منظور پژوهش در خصوص سبک مدیریت در اسلام می باشد، و تحقیقات انجام شده بر این کتاب نشان از غنای این کتاب ارزشمند در علوم مدیریتی دارد. همچنین مدیریت منابع انسانی در مدیریت سازمان های امروزی دارای اهمیت بالا و اهمیت آن امری غیر قابل انکار است. از این رو، پژوهش حاضر به دنبال این هدف است که، سیاست های منابع انسانی دولت برای مدیران ارشد (کارگزاران) و مدیران سطوح پایین و کارکنان را بر اساس اندیشه های امام علی (ع) در نهج البلاغه شناسایی کند به منظور رسیدن به این هدف، از روش تحلیل مضمون استفاده شده و با بررسی تمام متن کتاب نهج البلاغه تعداد 116 گزاره استخراج شده و کدگذاری گردیده است و مفاهیم از دل این گزاره ها استخراج و در قالب جداول و در بیست طبقه برای کارگزاران و کارکنان با عنوان های مختلف دسته بندی شده است. نتیجه نهایی پژوهش، که از طبقات مضامین استخراج شده است،عبارت است از چارچوبی منسجم از سیاست های منابع انسانی دولت به تفکیک برای کارگزاران و کارکنان. با مقایسه مضامین استخراج شده برای کارگزاران و کارکنان وتجزیه وتحلیل آن ها می توان وجه تمایز بین سیاست های منابع انسانی کارگزاران و کارکنان را مشاهده کرد، از جمله این تمایزها می توان به تفاوت در میزان اهمیت موضوعات و مضامین مختلف برای کارگزاران و کارکنان و همچنین به سیاست های منابع انسانی عام تر برای کارگزاران و سیاست های خردتر برای کارکنان در نهج البلاغه اشاره کرد.
مؤلفه های آمادگی دفاعی فرماندهی و مدیریت نظامی در نهج البلاغه با تأکید بر سرمایه انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت نظامی سال بیستم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۷۹
115 - 144
حوزه های تخصصی:
دنیای کنونی دنیای توسعه در پیوند با ناامنی ها است. برای تحقق امنیت و تأمین نیازهای توسعه ای در آینده ی جامعه، حضور هوشیارانه و مؤثر نیروهای مسلح در عرصه های گوناگون، به ویژه در حوزه دفاعی نیازی ضروری است. لذا قائم نمودن سازمان نیروهای مسلح بر مبنای تعالیم رفتار علوی، در جهت اداره امور از اهمیت بالایی برخوردار است. امام علی (ع) که در تلقّی صحیح دینی پس از پیامبر اکرم( ص) بزرگ ترین مفسّر قرآن و معارف دینی به شمار می رود، در نهج البلاغه بیانات ارزنده ای در تبیین مؤلفه های آمادگی دفاعی فرماندهی و مدیریت نظامی با تأکید بر سرمایه انسانی، با محوریت آموزه های اصیل قرآن و سنّت وجود دارد که شناسایی آن ها مورد توجه نویسندگان پژوهش حاضر قرارگرفته است. لذا این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی به منظور بازشناسی جایگاه حقیقی مؤلفه های آمادگی دفاعی در نهج البلاغه، به شناسایی و تحلیل این مؤلفه های پرداخته است. به این ترتیب با مطالعه سطر به سطر کتاب نهج البلاغه 147 کد مفهومی کشف و با ترکیب مفاهیم مرتبط، در نهایت 16 مؤلفه تشکیل و سپس این مؤلفه ها از نظر فراوانی و درصد فراوانی نسبی و تجمعی مفاهیم تشکیل دهنده آن ها مورد محاسبه قرار گرفت که در نتیجه در مؤلفه های سرمایه انسانی « تقوا» با فراوانی 10.9 درصد بیش ترین فراوانی را نسبت به سایر مؤلفه ها به خود اختصاص داده و بارزترین ویژگی فرماندهان و مدیران نظامی از نظر فراوانی در کلام حضرت علی (علیه السلام) است و مؤلفه «انتقادپذیری» با فراوانی 2.1 درصد از کمترین فراوانی برخوردار بوده اند.
بررسی علم در نهج البلاغه از منظر تقابل و هم معنایی واژگانی
حوزه های تخصصی:
یکی از راه های دست یابی به دقایق معنا و فهم مقصود اصلی گوینده متن تحلیل معنایی واژگان آن از نگاه معناشناختی است. این نوشتار باروش توصیفی و کتابخانه ای بارویکرد روابط معنایی به بررسی-معنای علم از منظر روابط مفهومی و در سطح واژگان نظام زبان و رابطه هم معنایی و تقاب ل«علم» در نهج البلاغه علی(ع) پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که حضرت واژگان « ظنّ، هوی، ضلالت، غفلت، عمی و سفاهت» را در رابطه تقابل ب ا عل م و واژه های « تدبّر، تفکّر، تعقّل، حکمت، معرفت، بصیرت، حلم، درایت و وعی» را در رابطه هم معنایی با علم در باف ت م تن به عنوان واژه جایگزین علم ب ه ک ار برده و معنای علم را از آنها استخراج نموده و ضمن توسعه ی دستگاه معنا شناختی عصرخویش، در مواردی واژگان پیشین را با جامه ای نو بازگو نموده است. در نگاه نهج البلاغه به علم، همواره حضرت به فراگیری علوم نافع دعوت و از پرداختن به علوم سوء بر حذر می دارد و به طور مکرر انسان ها را به تعلیم علم واقعی تا دست یابی به سعادت و قرب الهی دعوت می نماید.
علل وموجبات جرم و راهبردهای مقابله با آن در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش به علل وموجبات جرایم از منظر نهج البلاغه وراهبردهای مقابله با آن پرداخته است .مطالعه سیاست ها و روش مبارزه آن امام با این ناهنجاری ها از آن جهت حایز اهمیت است که می تواند ملاک عمل موثری برای سیاست جنایی کشورهایی باشد که داعیه حکومت اسلامی دارند. از آنجایی که نظام جمهوری اسلامی ایران نیز در بیشتر موارد، نظام حکومتی حضرت امیر را الگوی رفتارها، سیاست ها و برنامه های خود قرار داده است بی تردید برای حرکت بهتر در زمینه پیشگیری از جرم ، بررسی وتحلیل اندیشه ایشان در این زمینه بسیار کارگشا خواهد بود. از این رو با رجوع به نهج البلاغه می توان اندیشه های این امام را در زمینه پیشگیری از جرایم، به دست آورد.یافته های به دست آمده نشان می دهد که تحقق عدالت اجتماعی، حقوق مداری، حفظ کرامت انسان، واصلاح فرهنگ عمومی از مهمترین راهبردهای مقابله باجرم است.پژوهش حاضر با شیوه توصیفی تحلیلی به مطالعه موضوع پرداخته است.
حقوق و اخلاق محیط زیست از دیدگاه نهج البلاغه
حوزه های تخصصی:
بر پایه آموزه های دینی اسلام، اخلاق یکی از ارکان اصلی شکل گیری هویت جوامع بشری است که کیفیت زندگی فردی و اجتماعی امروز و فردای انسان ها را تحت تأثیر قرار می دهد و کمیت و کیفیت، صلاح و فساد، بودونبود آن تأثیر مستقیمی بر زندگانی سعادتمندانه و شقاوتمندانه دنیوی و اخروی انسان ها دارد. اولین نمودی که از زندگی فردی و اجتماعی انسان نمایان می شود اخلاق است و هر فرد و جامعه نسبت به میزان ظهور ارزش های اخلاقی در افکار، گفتار و رفتار آن ارزیابی می گردد ، از این رو تلاش بر این شده تا با بهره گیری از کلام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و بازبینی مجدداً انجام گرفته، جایگاه اخلاق در سبک زندگی اسلامی را در کتاب گران سنگ نهج البلاغه مورد مطالعه قرار داده تا درنهایت یک الگوی کاربردی، از یک سبک زندگی اسلامی مبتنی بر اخلاق، معرفی گردد. لذا این تحقیق درصدد آن است که پس از تبیین چیستی اخلاق و چیستی سبک زندگی و تبیین مفهوم آن، به مساله اخلاق و تأثیر آن در سبک زندگی اسلامی از منظر نهج البلاغه بپردازد. در الگوی اخلاقی نهج البلاغه که ناظر بر سبک زندگی است نوع نگرش ها، باورها در رفتار، کنش های افراد و جهت گیری ها نسبت به زندگی نقش دارند. در این نگرش اصول اخلاقی حاکم بر سبک زندگی مبتنی بر ایمان و عمل صالح است که هر نوع بهره مندی از مظاهر طبیعت و جلوه های مادی بر اساس آن توصیف می شود. در تغییر الگو و سبک زندگی فعلی مؤثر بوده و ضمن اینکه کتاب نهج البلاغه به عنوان منبع غنی برای سبک زندگی اسلامی است می توان گفت نقش برجسته اخلاق در اصلاح سبک زندگی اسلامی وجه تمایز آن را با سایر سبک های زندگی نمایان می سازد.
واکاوی جلوه های اخلاق اسلامی در سازمان: پژوهشی مبتنی بر تحلیل مضمون در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات مدیریت دولتی ایران دوره سوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲
35 - 58
حوزه های تخصصی:
پیامدها و نتایج مثبت عمل به اصول اخلاقی در سازمان ها باعث شده که ضرورت اخلاق در محیط کار به مسئله ای غیرقابل انکار تبدیل شود. از آن جا که تعریف اخلاق و اصول اخلاقی متأثر از بینش و مکتب فکری است، رویکرد اسلامی به سازمان و مدیریت نیز چارچوب خود را در زمینه اصول اخلاقی حاکم بر سازمان دارد. برای شناخت این چارچوب لازم است به منابع دینی اعمّ از آیات و روایات مراجعه کرد. در میان این منابع، کتاب شریف نهج البلاغه ویژگی های منحصر به فردی دارد. لذا در پژوهش حاضر، برای کشف جلوه های اخلاق اسلامی در سازمان، با استفاده از روش تحلیل مضمون به این منبع مراجعه شده است. در این پژوهش، 14 مضمون اصلی و 41 مضمون فرعی شناسایی شده که در شش دستة اخلاق در مدیریت، اخلاق در عملکرد کارکنان، اخلاق در تعامل با رقبا، اخلاق در تعامل با هم پیمانان و اخلاق در تعامل با ارباب رجوع و مخاطبان دسته بندی شده اند. تعهد اخلاقی، روحیه خدمت گزاری و مردم داری، نگرش غیرمادی به مقام، عدالت، صداقت و حفظ عزت کارکنان در بعد مدیریت، کنترل درونی بر اساس تقوا، عزت مندی در برابر مافوق و زیردستان برای مدیر به منزله فرزند برای پدر در بُعد عملکرد کارکنان، توجه به حلال بودن مال و کسب روزی از طریق جلب رضایت خدا در بُعد مالی، رقابت سالم در بعد تعامل با رقبا، جلب رضایت مردم در تعامل با مخاطبان و پایبندی به تعهدات در تعامل با هم پیمانان، مضامین اصلی پژوهش می باشند.
بررسی مفهوم تعهد سازمانی از منظر نهج البلاغه (با تمرکز بر نامه های امیرالمؤمنین علیه السلام)(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سال های گذشته مورد علاقه بسیاری از محققان رشته های رفتار سازمانی و روان شناسی بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر نامه های امیرالمؤمنین علیه السلام با روش تحلیل مضمون در پی بررسی مفهوم تعهد سازمانی از نگاه مدیریت اسلامی و مقایسه آن با دیدگاه غربی است. بر اساس یافته های پژوهش می توان به دو نوع تعهد سازمانی اشاره کرد که عبارت اند از: تعهد سازمانی ممدوح و تعهد سازمانی مذموم. با کاوش در نامه های حضرت علی علیه السلام سه بعد از تعهد سازمانی ممدوح که در ادبیات غرب نیز وجود دارد (تعهد هنجاری، درونی و تبعیت) و یک بعد از تعهد سازمانی مذموم (متابعت منهی) کشف شد. در مرحله بعد به بررسی انواع تعهد سازمانی در نامه های حضرت پرداخته شد و پنج نوع تعهد سازمانی موجود در ادبیات مدیریت در نامه های نهج البلاغه استخراج شد، که عبارت اند از: تعهد به ارباب رجوع، تعهد به سازمان، تعهد به وظیفه، تعهد به گروه های کاری و گروه، و تعهد به خود. در آخر نیز راهکارهایی برای ایجاد و تقویت تعهد کارکنان و مدیران از منظر نهج البلاغه مطرح شد که عبارت اند از: عدالت و انصاف، ارزیابی و شایسته گزینی، مشارکت و مشورت.
بررسی تطبیقی گستره علم الهی در نهج البلاغه و گلشن راز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با توجه به اهمیت مسئله علم الهی در عرفان نظری و در متون دینی، مقایسه تطبیقی این نوع متون با یکدیگر به درک هرچه بهتر متون عرفانی کمک میکند. در میانه متون دینی، کتاب نهج البلاغه به لحاظ مباحث توحیدی از اوج و تعالی خاصی برخوردار است و از اینسوی در میان ادب صوفیه؛ گلشن راز یک دوره فشرده عرفان نظری بر اساس مبانی فکری ابن عربی است. اشتراکات و تمایزاتی میان این دو متن دیده میشود که با روشن شدن این وجوه اشتراک و تمایز، هم در درک بهتر گلشن راز گامی دیگر برداشته میشود و هم وجوه دیگری از عناصر اندیشه مولای متقیان علی (ع) در نهج البلاغه برای فرد محقق آشکار میگردد. جستار حاضر با استفاده از رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی موضوع علم الهی در دو کتاب نهج البلاغه و گلشن راز شیخ محمود شبستری پرداخته است، با توجه به رهیافت علمی این مقاله بااینکه امام علی (ع) در نهج البلاغه و شیخ محمود شبستری در گلشن راز، به عالم بودن خداوند معتقدند اما امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه بیشتر کیفیت سلبی و تنزیهی علم خداوند را آنهم با توجه به مطالب و آیات قرآنی بیان میکنند، اما مطالب گلشن راز در مورد علم الهی بر اساس اعتقاد به وحدت وجود و اعیان ثابته میباشد که مبنای آن تفکّرات ابن عربی است.
شرور طبیعی در حیات مادی از نظرگاه نهج البلاغه و شواهد قرآنی آن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۳
301 - 317
حوزه های تخصصی:
آدمی در برخورد با امور ناخوشایندی همچون درد، رنج، اندوه، بیماری و مرگ و انواع بلایا متوجه می شود که دنیا و هستی پیش رویش آکنده از ناملایماتی است که می تواند اندیشه او را هم مانند جسمش تحت تأثیر قرار دهد. فیلسوفان در برخورد با این امور ناخوشایند بوده که به اندیشه در باب شرور توجیه عقلانی آن برآمدند. در این زمینه آراء فراوانی از متفکران غربی و اسلامی وجود دارد، لیکن ما لازم دیدیم که به جست وجوی این مهم در اندیشه حضرت امیر المؤمنین(ع) در نهج البلاغه بپردازیم تا دریابیم مسأله شر که به عنوان یکی از دستاویزهای ملحدان از زبان بزرگان دینی همچون اسلام چه جایگاه و چه توجیهی دارد؟ در بادی امر باید توجه نمود که ایشان منکر وجود شرور طبیعی و مابعدالطبیعی نیستند بلکه آن را از اقتضائات دنیای مادی دانسته و به علاوه هیچ وجهی برای شرور اخلاقی قائل نمی باشند. در مورد شرور طبیعی و مابعدالطبیعی؛ باید گفت که بر اساس حکمت الهی وجود این شرور در عالم نیز، برای وصول به اهدافی است که از جمله آن می توان به امتحانات و آزمایش های الهی و پاک شدن از گناه اشاره کرد. تا بهتر بتواند خود را برای دنیای برقرار و جاوید آماده کند و بهشت را که عاری از زوال و اقسام شرور است برای خود برگزیند.
طرح واره های تصوری «دنیا» در خطبه ها و حکمت های نهج البلاغه بر اساس الگوی طرح واره های ایوانز و گرین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حدیث پژوهی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۴
۱۲۷-۱۴۸
حوزه های تخصصی:
در سه دهه اخیر، رویکرد زبان شناسی شناختی (cognitive linguistics) به طور خاص مورد توجه زبان شناسان قرار گرفته است. در این رویکرد ساختارهای اطلاعاتی ذهن، نقش اساسی در تعامل با جهان دارد و سازمان دهی،پردازش و انتقال اطلاعات توسط زبان صورت می گیرد. از این منظر، استعاره و تصاویر ذهنی از مهم ترین مقوله های ساختاری زبان به شمار آمده اند. همچنین استعاره نه تنها ابزار زیبایی شناسی، بلکه ابزاری فرازبانی شمرده شده که نظام مفهومی انسان را شکل و به اندیشه، رفتار و زبان او جهت می دهد. ایوانز و گرین نیز طرح واره های تصوری را زیرمجموعه ای از «تجسم و ساختار مفهومی» معرفی کرده اند. در جستار حاضر، پس از تعریف استعاره و برشمردن تفاوت های دو نگاه سنّتی و نوین به این مقوله، به تعریف طرح واره های تصوری پرداخته شد و طرح واره های تصوری دنیا در پیکره خطبه ها و حکمت های نهج البلاغه در چهارچوب معناشناسی شناختی بر اساس مدل انتخابی «طرح واره های تصوری ایوانز و گرین» مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه آنکه بر اساس انواع کلی طرح واره های ارائه شده در این الگو، طرح واره های حرکتی، ظرف بودگی، نیرو، اتحاد، فضا، تعادل، همسانی و شیء(موجودیت) در بافت متنی خطب و حِکَم نهج البلاغه وجود دارد. از این میان، بیشترین بسامد طرح واره ها، مربوط به طرح واره حرکتی است؛ همچنین بیشترین کاربست طرح واره ها، مربوط به دنیای مذموم بوده است.
گزارش سلسله نشست های صلح پژوهی در نهج البلاغه جمعیت ندای صلح
منبع:
صلح پژوهی اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
157-164
حوزه های تخصصی:
جمعیت ندای صلح، تشکل جدیدی است که از بهمن ماه ۱۳۹۷ با هدف ترویج صلح و مطالعات صلح با نگاه اسلامی و همخوان با نگاه انقلاب اسلامی راه اندازی شد. این موسسه به عنوان یک سازمان مردم نهاد علمی با مجوز از وزرات کشور و وزارت امور خارجه با هدف صلح پژوهی اسلامی و ترویج فرهنگ صلح و شناساندن صلح از نگاه دین مبین اسلام به عنوان دین صلح و دوستی با رویکرد پژوهش محور تشکیل شده است. امروز دشمن با خلق گروه های تروریستی و افراطی به ظاهر اسلامی همچون داعش و غیره، سعی در شناساندن جعلی اسلام به جهان به عنوان چهره مسلمانان است و البته هدف اصلی از این کار نیز ضربه زدن به چهره صلح آمیز اسلام و ایجاد اسلام هراسی در جهان است. از اینرو هدف از تشکیل این سازمان مردم نهاد، تلاش علمی در جهت شناساندن صلح و موضوعات مرتبط با این مفهوم در علوم سیاسی و روابط بین الملل با نگاه صلح پژوهی اسلامی است. در این راستا، این جمعیت سلسله نشست هایی را با عنوان صلح پژوهی در نهج البلاغه در دستور کار خود قرار داده است تا به صورت علمی این اهداف را دنبال کند. گزارش چهار نشست برگزار شده به اختصار بیان می شود.
مبانی و مؤلفه های رفتار آوایی در سازمان های آموزشی با نگرشی بر آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی مبانی و مؤلفه های اثرگذار بر بروز رفتار آوایی از دیدگاه امام علی (ع) درقالب یک پژوهش کیفی از نوع تحلیل مضمون بوده است. چرا که رفتار آوا به معنای بیان دیدگاه های مغایر با وضع موجود و مشارکت در فرایند تصمیم گیری ها، در دستیابی به اهداف سازمانی و بالندگی سازمان های آموزشی نقش مهمی ایفا می کند. بدین منظور پس از بررسی ادبیات نظریه رفتار آوایی، ابتدا مؤلفه های بروز رفتار آوا شناسایی شد، سپس با روش تحلیل مضمونی ازطریق نمونه گیری هدفمند، گفتارهای امام علی (ع) در نهج البلاغه، در شبکه ای از مفاهیم ترسیم شد و مضامین مهم تر در جایگاه مرکزی قرار گرفت و سایر مضامین، پیرامون این مضامین اصلی سازمان یافت. براساس یافته ها، باور به محوریت الهی، نیک سرشتی انسان، آزادمنشی انسان و نیز باور به حیات اخروی در زمره مهم ترین مبانی اسلامی اثرگذار در این رویکرد شناسایی شد و خوانش اسلامی این نظریه را از رهیافت های فردگرایانه غربی، متمایز کرد. دراین راستا بر سبک رفتار مشارکتی اسلامی با مؤلفه های تقویت همدلی، مسئولیت پذیری، نظارت اجتماعی و انصاف ورزی نیز تأکید شد. از این رهگذر، تشویق کارکنان در سازمان های آموزشی به تبادل نظر با مدیران و ایجاد فضایی برای طرح و اشتراک گذاری ایده ها و تعدیل نظرات بدون هرگونه تبعات منفی، امری بایسته محسوب می شود.
تدخل الحکومه فی وضع اللوائح ومراقبه السوق من منظور نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه ربیع و صیف ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ق) العدد ۲ (المتوالی ۶)
77 - 87
حوزه های تخصصی:
یعتبر موضوع التدخل الحکومی فی وضع اللوائح التنظیمیه ومراقبه السوق أحد القضایا المهمه فی مجال الاقتصاد الذی یقترن برأیین رئیسیین فی الجواز والمنع. تبرر وجهه نظر المصلحه العامه هذا التدخل وتلزم الحکومه بالتدخل فی حاله فشل السوق بسبب عوامل مثل الإنحصار. فی النصوص الفقهیه، نوقشت مسأله تدخل الحکومه فی السوق تحت عنوانَی «الاحتکار» و«التسعیر». والفقهاء، باتباع هذا الروایات، وعلى الرغم من اختلاف الآراء حول إذن الحکومه فی التسعیر، یسمحون عمومًا للحکومه بالتدخل فی حاله فشل السوق وعدم کفاءته. تحاول هذه المقاله دراسه الموضوع من منظور نهج البلاغه کمصدر سردی صحیح بمنهج متعدد التخصصات بین المجالین المعرفیین للاقتصاد والفقه وتبین أنه فی حاله فشل السوق، یلزم الإمام علی (ع) الحکومه بوضع اللوائح ومراقبه السوق بما یحقق المصلحه العامه فی سیاق العداله المتوازنه