پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی

در این مقاله به بررسی اثربخشی کنترل های داخلی بر افشای ریسک در متن گزارش های مالی پرداخته شده است. برای پاسخ به سؤال پژوهش مبنی بر اینکه اثربخشی کنترل های داخلی چگونه بر افشای متنی ریسک تأثیر می گذارد، داده های 114 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد شرکت هایی با سیستم کنترل داخلی ضعیف نسبت به شرکت هایی با کنترل داخلی کارآمد، سطوح پایین تری از افشای ریسک متنی را گزارش می کنند. همچنین نتایج نشان می دهد تکرار ادواری ضعف کنترل های داخلی و انتشار عمومی آن منجر به افشای سطح بالاتری از ریسک توسط مدیران می شود. بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که توجه حسابرسان به ضعف کنترل های داخلی و تقویت ساختار کنترل های داخلی شرکت می تواند افشای ریسک بیشتر را بهبود بخشد. در مجموع نتایج پژوهش خلاء پژوهشی موجود در حوزه اهمیت افشای ضعف های کنترل داخلی و سودمندی توجه حسابرس مستقل به کارآمدی کنترل های داخلی و مدیریت افشای متنی ریسک را پر می کند

هدف اولیه این مقاله بررسی جامعه پذیری حرفه ای دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی رشته حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی است. هدف بعدی آن مطالعه تأثیر راهبردهای انگیزشی برجامعه پذیری حرفه ای دانشجویان مذکور است. نمونه آماری پژوهش شامل 505 نفر از دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد – دکتری) رشته حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی سراسر کشور است که با استفاده از روش نمونه گیری غیر احتمالی انجام گردیده است. برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون چند متغیره با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس شماره 22 استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد انگیزش درونی، تأثیر مثبت و معنی داری بر جامعه پذیری حرفه ای  دارد. اما انگیزش بیرونی تأثیر معنی داری بر جامعه پذیری حرفه ای  ندارد. همچنین، جنسیت و مقطع تحصیلی تأثیر معنی داری بر جامعه پذیری حرفه ای  دارد، اما سن دانشجویان مورد مطالعه تأثیر معنی داری بر جامعه پذیری حرفه ای  آن ها ندارد.

انتخاب بهینه یک شرکت برای سرمایه گذاری با توجه به نسبت های مالی آن چالشی است که انتظار می رود با کاهش ابعاد داده ها تا حدودی ساده شود. تشخیص دقیق اهمیت نسبی معیارها در هر شرکتی برای بسیاری از تصمیم گیرندگان و سرمایه گذاران امر ساده ای نیست. هدف از این پژوهش ارائه روش هایی برای تصمیم گیری است که با حداقل دانش مالی تخصصی قابل اجرا باشد. بدین منظور، نمونه ای متشکل از 172 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به صورت سال-شرکت، مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا، نسبت های مالی با استفاده از تحلیل رگرسیون درخت تصمیم   برای پیش بینی چرخه عمر اولویت بندی شدند. نسبت های مالی به عنوان متغیر مستقل و داده های صورت جریان وجوه نقد به عنوان متغیر وابسته مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. به منظور پیاده سازی دقیق مدل های ارائه شده از محیط کدنویسی نرم افزار متلب استفاده شد. نتایج نشان داد که نسبت کفایت نقد و نسبت بدهی به ارزش ویژه به ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را دارند. سپس با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی نسبت های مالی برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها اولویت بندی شدند که نسبت های اهرمی و نسبت های سودآوری به ترتیب بالاترین و پایین ترین رتبه را به خود اختصاص دادند. نتایج این پژوهش می تواند جهت ایجاد تصویر روشنی از عملکرد مالی شرکت ها توسط تمامی سرمایه گذاران در بورس اورق بهادار، مورد توجه قرار گیرد.

ذینفعانی که در پی کسب اطمینان نسبت به صحّت محتوای اطلاعات مالی هستند از حسابرسی مستقل بعنوان ابزاری کارآمد در حوزه کنترل های مالی استفاده می کنند امّا غالباً، در مورد کیفیت این ابزار با ابهامات و سؤالات زیادی مواجه می شوند. در این میان، پژوهش حاضر و هدف آن که "ارائه مدل کیفیت حسابرسی مستقل با تأکید بر رفع نیازهای ذینفعان" است،  می تواند ابهامات و سؤالات آنان را به میزان زیادی برطرف نماید.پژوهش حاضر کیفی، داده بنیاد (با رهیافت ظاهر شونده، حاوی پارادیم تفسیری و رویکردی استقرایی) است که براساس نمونه گیری نظری، مصاحبه های عمیقِ نیمه ساختاریافته با چهارده نفر از متخصصین حسابرسی و توجهی استمراری به شاخص اقناع نظری، انجام شده است. یافته پژوهش "مدل کیفیت حسابرسی مستقل با تأکید بر رفع نیازهای ذینفعان" است. این مدل چند وجهی شامل چهار جزء مشترک و طبقه بندی سه گانه ذینفعان (حاوی یازده جزء) می باشد. اجزای مدل پژوهش دارای رابطه تعاملی با یکدیگر هستد. این رابطه وضعیتی را ایجاد می کند که هر جزء مدل، در شرایط اثرگذاری و اثرپذیری نسبت به دیگر جزء قرار می گیرد. این مدل ضمن تصدیق تئوری اخلاقی حسابرسی، دیدگاه و تصویر ذهنی مصاحبه شوندگان پژوهش از کیفیت حسابرسی مستقل با تأکید بر رفع نیازهای ذینفعان را نشان می دهد.اجرای مدل پژوهش و یا استفاده از اجزای آن، علاوه بر کمک به ذینفعان درخصوص کیفیت حسابرسی، منجر به افزایش اعتماد عمومی جامعه به اطلاعات مالی خواهد شد. 

واحد حسابرسی داخلی در برخی شرکت های بورس تهران، کارآیی لازم را نداشته و این امر موجب تجدید ارائه صورت های مالی و کاهش کیفیت گزارشگری مالی شرکت شده است. همچنین در شرایطی که نوسانات ریسک در بازار سرمایه در حد بالایی است و شرکت ها دارای واحدهای فرعی و وابسته هستند، کیفیت گزارشگری مالی می تواند تحت تأثیر این ریسک های بازار، کاهش یابد. با توجه به این مسئله؛ هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی اثرات وجود نظام کنترل های داخلی و پیچیدگی های سازمانی بر کیفیت گزارشگری مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. نمونه آماری تحقیق شامل 159 شرکت بوده و روش تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون رگرسیون چندگانه انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد کنترل داخلی گزارشگری مالی بر کیفیت گزارشگری مالی تأثیر مستقیم و معناداری دارد و پیچیدگی سازمان بر کیفیت گزارشگری مالی تأثیر معکوس و معناداری دارد. نتایج مربوط به متغیرهای کنترلی نیز نشان داد اندازه شرکت، اندازه هیات مدیره، استقلال هیات مدیره، مالکیت مدیریتی و نرخ بازده دارایی های سال جاری بر کیفیت گزارشگری مالی تأثیر مستقیم و معناداری دارند و تأثیر متغیرهای اهرم مالی و درصد سهامداران عمده بر کیفیت گزارشگری مالی معکوس و معنادار می باشد.

این مقاله به عوامل مؤثر بر رتبه بندی مؤسسات حسابرسی از دیدگاه خبرگان حسابرسی می پردازد یکی از مهم ترین راهکارهای ارتقای کیفیت حسابرسی کشور، شفافیت بیشتر از سوی حسابرسان و مقررات گذاران و همکاری آن ها با دانشگاهیان در هدف مشترک یعنی درک بهتر محرک های مختلف کیفیت حسابرسی است. بسیاری از پژوهشگران و صاحب نظران، حسابرسی را یک فرایند ارتباطی می دانند که به منظور اثربخشی بر روی مخاطبانش انجام می گیرد، نقش حسابرسی به عنوان مکانیزمی برای گواهی دادن بر پاسخگویی و مباشرت مدیریت می باشد. سازمان بورس و اوراق بهادر مؤسسات حسابرسی معتمد بورس را به چهار طبقه دسته بندی کرده است. رتبه بندی مؤسسات حسابرسی معتمد بورس بیانگر آن است که کیفیت مؤسسات حسابرسی معتمد طبقه "اول" بالاتر از مؤسسات حسابرسی معتمد سایر طبقاست. هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر رتبه بندی مؤسسات حسابرسی است. به منظور تحقق این هدف عوامل مؤثر بر رتبه بندی مؤسسات حسابرسی از جنبه های گوناگون شامل: ویژگی های فردی حسابرسان و عوامل ساختار سازمانی مؤسسات حسابرسی و عوامل فرهنگی و زمینه های اجتماعی تأثیرگذار و عوامل اقتصادی و سایر عوامل مرتبط با رتبه بندی مورد بررسی قرارگرفته است.  بدین منظور از روش پرسشنامه محقق ساخته و نظر خبرگان بهره گرفته شد. در این تحقیق جهت استخراج معیارهای اصلی و کلیدی مرتبط برای رتبه بندی مؤسسات حسابرسی از روش دلفی فازی استفاده شده است با توجه به نتایج بدست آمده از بین 51 ویژگی مطرح شده، خبرگان پژوهش 24 ویژگی ازجمله تعهد، مسئولیت پذیری، استقلال حسابرس به عنوان معیارهای برتر برگزیدندکه درصد توافق تمام متغیرهای احصا شده بیش از 70 درصد می باشد.

هدف از مقاله حاضر بررسی تحلیل توانایی حسابرسان در کشف تقلب در گزارشگری مالی با استفاده از تئوری رفتار برنامه ریزی شده و تأثیر تجربه حسابرس و تیپ شخصیتی باتوجه به نقش میانجی تردید حرفه ای در کشور ایران با مراجعه به نظر اعضای حرفه ای حسابداری، شامل حسابرسان شاغل در مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران است. میزان تأثیر تجربه حسابرس و تیپ شخصیتی بر توانایی کشف تقلب با نقش میانجی تردید حرفه ای، با استفاده از پرسش نامه و در مقیاس طیف پنج گزینه ای لیکرت بررسی شد. بدین منظور 333 پرسش نامه، طراحی و بین اعضای جامعه حسابداران رسمی توزیع شد و 302 فقره آن در نهایت مورداستفاده قرار گرفت. به منظور بررسی تأثیر متغیرها از روش معادلات ساختاری و برای تحلیل الگوها از رویکرد حداقل مربعات جزئی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که تجربه حسابرس، انواع تیپ های شخصیتی حسابرسان و تردید حرفه ای، بر توانایی کشف تقلب در صورت های مالی توسط حسابرسان، رابطه مثبت و معناداری دارند. همچنین، تجربه حسابرس و تیپ شخصیتی به طور غیرمستقیم باتوجه به نقش میانجی تردید حرفه ای بر کشف تقلب در صورت های مالی رابطه مثبت و معناداری دارند. بر اساس یافته های پژوهش، حسابرسان با شناسایی و رفع محدودیت های ناشی از عوامل منجر به شکل گیری تقلب باتوجه به نقش اثرگذار تجربه شغلی و تیپ شخصیتی با تأکید بر تردید حرفه ای، توانایی کشف تقلب را افزایش داده به نوعی که  هر چه حسابرسان در هنگام حسابرسی شک و تردید حرفه ای بیشتری نشان دهند، تمایل آن ها برای جستجوی اطلاعات در خصوص علائم تقلب بیشتر و از این رو توانایی کشف تقلب آن ها بالاتر است.

الگوهای چند عامله که برای پیش بینی بازده سهام به کار می روند، الگویی هایی ایستا بوده و تغییرات پویا در طی بازه های زمانی متاثر از عوامل پنهان نظیر سیاست های اقتصادی دولت، بحران ها و موارد مشابه که به ایجاد نویز در بازده سهام و تغییراتی چون حباب قیمتی و یا افت شدید قیمتی می گردند، نیستند. با استفاده از رگرسیون فاما-مک بث در برآورد پویای پارامترهای تأثیرگذاری عوامل و به ویژه تفکیک بین اثرات عوامل پنهان و آشکار مؤثر بر عملکرد آتی شرکت، می توان در شرایط متلاطم اقتصاد ایران برآورد دقیق تری را ارائه داد. نمونه تصادفی از شرکت های بورسی تهران طی مقاطع ماهانه در بازه زمانی ده ساله منتهی به 29/12/1397 مورد آزمون قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان داد که، بر مبنای آزمون گیبونز (1987)، تنها الگوی مبتنی بر الگوی Q قادر به تبیین ناهنجاری ها در بازده سهام است و همچنین الگوی مبتنی بر عامل Q قادر به توضیح ناهنجاری اقلام تعهدی اختیاری، هزینه های تحقیق و توسعه و بازده (PTH) می باشد.  

گزارشگری مسئولیت شرکتی با جنبه های ویژگی های فردی، اجتماعی و حاکمیت شرکتی و شرایط بیرونی شرکت ارتباط دارد. با توجه به اینکه کیفیت گزارشگری مالی تأثیر با اهمیتی بر بازارهای سرمایه دارد و بر نحوه تصمیم گیری کاربران گزارش های مالی اثر می گذارد لذا کشف و شناسایی صحیح عوامل تأثیرگذار بر کیفیت گزارشگری مالی از دیدگاه گروه های مختلف، می تواند گزارش های مالی را به عنوان یک منبع مهم اطلاعاتی قابل اتکا برای استفاده کنندگان تبدیل کند. بنابراین هدف این مقاله تبیین مؤلفه های پیشبرنده و بازدارنده مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها جهت ارتقاء کیفیت صورت های مالی است. جامعه آماری پژوهش اعضای هیات مدیره شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 98 می باشد که به روش تصادفی ساده 295 نفر جهت توزیع پرسشنامه انتخاب شده اند. جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق، از روش کتابخانه ای و جهت آزمون فرضیه های تحقیق برای اندازه گیری مسئولیت اجتماعی از پرسشنامه استاندارد مسئولیت پذیری اجتماعی شوآرتز (1998) استفاده گردید. همچنین برای اندازه گیری کیفیت صورت های مالی از پرسشنامه استاندارد کیفیت گزارشگری مالی فردی ون (۲۰۱۴) استفاده می شود. جهت بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون K-S و جهت آزمون فرضیه ها از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار PLS استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بعد ویژگی های فردی و مؤلفه های پیش برنده آن و مؤلفه های بازدارنده آن بر ارتقا کیفیت صورت های مالی تأثیرگذار است. بعد اجتماعی و حاکمیت شرکتی و مؤلفه های پیش برنده و مؤلفه های بازدارنده آن بر ارتقا کیفیت صورت های مالی تأثیرگذار است. بعد شرایط بیرونی و مؤلفه های پیش برنده و مؤلفه های بازدارنده آن بر ارتقا کیفیت صورت های مالی تأثیرگذار است

با وجود خصوصی سازی های انجام شده در دهه های اخیر، دولت هنوز سهام بسیاری از شرکتها را در اختیار دارد و یکی از مولفه های مهم اقتصاد کشور میباشد. هدف تحقیق بررسی انتخابات سیاسی کشور، ساختار مالکیت دولتی، رشد تولید ناخالص داخلی، ارتباطات سیاسی و میزان تورم حاکم بر کشور بر چسبندگی هزینه در شرکت های ایرانی می باشد. برای انجام این تحقیق در ابتدا با استفاده از مصاحبه خبرگان و شاخص لاوشه متغیرها وعوامل تأثیرگذار بر میزان چسبندگی هزینه های شرکت ها شناسایی و سپس متغیرهای شناسایی شده اندازه گیری گردید و در نهایت نمونه ای از 102 شرکت از شرکت های بازار سرمایه ایران انتخاب و با استفاده از اطلاعات این شرکت ها، فرضیات پژوهش مورد آزمون های آماری قرار گرفت. نتایج حاصل شده از آزمون فرضیه های تحقیق نشان داد که انتخابات سیاسی کشور، ساختار مالکیت دولتی، رشد تولید ناخالص داخلی، ارتباطات سیاسی و میزان تورم حاکم بر کشور برمیزان چسبندگی هزینه های شرکت ها تأثیرگذار می باشند.