پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم

پژوهش حاضر بنا بر تصریح قرآنیِ «هیچ چیز نیست مگر آن که گنجینه هاى آن نزد ماست و آن را جز به اندازه اى معین فرو نمى فرستیم» (حجر:21) و «خداوند از فضل خویش به هر که بخواهد عطا می کند» (جمعه:4)، آفرینش های هنری غرب را از نظر مفهومی شایان تأمل و تدبری دوباره می داند. آنچه در این مقاله مدنظر است بررسی ایده و مبنای نظری مکاتب هنری مدرن و نسبت آنها با رویکرد بیانی برخی مباحث قرآنی است. به عبارت دیگر پژوهش حاضر به این پرسش می پردازد که میان رویکردهای بیانی قرآن و روش های بازنمایی و بیانگری در مکاتب هنری مدرن چه نسبتی وجود دارد؟ منظور از مکاتب هنری مدرن در این پژوهش، برخی از مهم ترین مکاتب و جنبش هایی هستند که از اواخر قرن 19 تاکنون پدید آمده و بر دیگر جریانات هنری معاصر تأثیر گذاشته اند که عبارتند از: رمانتیسیسم، ناتورالیسم، رآلیسم، امپرسیونیسم، پوانتالیسم، سمبولیسم، اکسپرسیونیسم، کوبیسم، فوتوریسم، دادائیسم، کانستراکتیویسم، سورآلیسم، هایپررآلیسم، هنر مفهومی، هنر مشارکتی/تعاملی، آبستراکتیویسم، مینیمالیسم، و دیکانستراکتیویسم (ساختارشکنی). این پژوهش ضمن آن که از نوع کیفی و اکتشافی است، به روش توصیفی-تحلیلی به نگارش درآمده و از چارچوب نظریه انتقادی متفکرانی چون دلوز و گتاری بهره برده است. بر اساس یافته های این پژوهش، میان شیوه بیانی برخی مباحث در قرآن کریم با رویکرد اتخاذ شده توسط مکاتب و جنبش های هنری مورد تحقیق، از حیث مفهوم، همخوانی و تشابه وجود دارد.

نفوذ بیگانگان و دشمنان در سرزمین و فکر مسلمانان، سابقه ای به وسعت تاریخ اسلام دارد. از صدر اسلام تاکنون منافقان، اهل کتاب و سایر دشمنان دین در تلاش بوده اند تا به هر نحوی روزنه ای برای تحت تأثیر قرار دادن عقاید، فرهنگ، اقتصاد و... جامعه اسلامی بیابند. دشمنان، هنگامی که در خود توان رویارویی نظامی و مستقیم را نبینند، می کوشند از نقاط ضعف مسلمانان نهایت بهره را برده و در جهت مقاصد پلید خود بهترین استفاده را بنمایند. اصطلاحاً، نفوذ دشمن بیشتر به تاکتیک های غیرمحسوس و پنهانی آن ها جهت اعمال توطئه خود اشاره دارد؛ قرآن کریم در این میان نگاهی ویژه به مسئله نفوذ و اقسام و انواع آن دارد. بررسی های صورت گرفته نشان داد که در قرآن کریم، استفاده از جاسوسان، روابط صمیمانه با بیگانگان، شایعه پراکنی، تبلیغات و القای شبهات، تبعید یا حذف فیزیکی رهبران دینی جامعه، ترور شخصیتی رهبران، اغفال مسلمانان از طریق تظاهر به دوستی، افشای اسرار مسلمانان، برداشت ناصحیح از فضائل اخلاقی، ایجاد تنگناهای اقتصادی، سوءاستفاده از چهره های موجّه در جامعه، نافرمانی از دستورات رهبر جامعه، تخریب مراکز فرهنگی و نفوذ در آن ها، جنگ روانی و قرار دادن توده مردم در استضعاف فکری، کارآمدترین ابزارها و ترفندهای دشمن جهت نفوذ است که در این مقاله به تفصیل مستندات آن جمع آوری شده است.

در تفسیر علمی قرآن، آیاتی که جنبه اعجازی آنها مورد بررسی قرار می گیرد، از اهمیت بیشتری برخوردارند. اعجاز قرآن، یکی از موضوعات مورد علاقه مفسران و پژوهشگران دینی در عصر حاضر است؛ زیرا به وسیله آن می توان حقانیت این دین الهی را به اثبات رساند. طرح مباحث دینی به خصوص اعجاز قرآن در کلاس درسی نیز می تواند کمک شایانی به جذب دانش آموزان به معارف دینی داشته باشد که خلاء چنین فعالیت هایی در منابع درسی محسوس است. تاکنون نکات علمی مختلفی از آیات قرآن کریم در ارتباط با مبحث خلقت انسان کشف شده است. در این مقاله پژوهشی براساس منابع کتابخانه ای، به مقایسه تطبیقی میان نظرات مفسران، لغویون و علم جنین شناسی حول آیه 189 سوره مبارکه اعراف پرداخته و با ذکر دلایل متقن، نشان داده می شود که قرآن با رازگویی، به نحوه دربرگرفتن تخمک توسط اسپرم ها، لقاح بین هسته آنها و تشکیل زیگوت اشاره کرده است. لازم به ذکر است از مطالب مرتبط با موضوع که در کتاب درسی زیست شناسی پایه یازدهم متوسطه دوم ذکرشده است، جهت تدریسی اثربخش و جذاب، استفاده کرده ایم تا بتوان به وسیله آن، دانش آموزان را با مفاهیم قرآنی آشنا نمود.

روش های تربیتی یکی از بخش های مهم نظام تربیتی اسلامی هستندکه مربی با به کارگیری آن ها متربی را از وضع موجود، به وضع مطلوب می رساند.در این پژوهش تلاش شده با استفاده از روش تحلیل محتوا به استخراج مضامین روش های تربیت فرزند در سوره یوسف بپردازد که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهشی از نمونه گیری صرف نظر شد و کل جامعه تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت.نتایج حاصل از پژوهش نشان داد روش های کنشی با 51% بیشترین فراوانی و روش های بینشی با 28% و روش های گرایشی با 21% کمترین فراوانی شده است. براساس یافته ها روش های تغافل و همانندسازی سهم بزرگی درکنش و پرورش فضایل و اصلاح رذایل متربی دارد و روش های محبت و تکریم روش مؤثرتری در ایجادگرایش برای رشد تربیتی فراهم می کند و روش های موعظه و تذکر نقش به سزایی در زمینه ی بینش سازی متربی دارد.مقوله ی تربیت از ابتدایی ترین و اساسی ترین نیازهای زندگی بشری است. در حوزه تعلیم و تربیت، به فعلیت درآوردن و پروردن استعدادهای درونی بالقوه موجود در یک شیء، تربیت نامیده می شود.انسان در پرتو تربیت صحیح است که به عنوان موجودی هدفمند به آرمان های خود می رسد. اتخاذ مؤثرترین روش های متناسب با رشد فرزند برای تأمین نیازها و شکوفایی استعدادها لازم و ضروری است.فراهم می کند و روش های موعظه و تذکر نقش به سزایی در زمینه ی بینش سازی متربی دارد.

یکی از مباحث عدالت بین نسلی، حقوق نسل های آینده است که به موجب آن مواهب الهی که از نسل قبل به نسل فعلی به ارث رسیده است، به نسل آینده منتقل گردد و هر نسلی حق استفاده از مواهب الهی را دارد بدین معنا که طبیعت و منابع موجود درآن متعلق به همه انسان ها و نسل ها است و برای برطرف کردن نیازهای آنان آفریده شده است و هیچ دلیلی مبنی بر تعلق مواهب الهی بر نسل فعلی و برتری آنان به نسل های آینده وجود نداردآیات قرآن کریم مشتمل بر آموزه های مهمی در این زمینه است و خطابات عام قرآنی مبنی بر اینکه آنچه در آسمان و زمین است متعلق به همه انسان ها در هر نسلی می باشد و بدلیل اینکه آیات الهی به صورت قضایای حقیقی بیان شده، علاوه بر نسل کنونی(موجودین)، شامل نسل آینده(معدومین) نیز می شود و بر ضرورت حفاظت از حقوق نسل های آینده و مواهب الهی تاکید دارد و در کنار توجه به بعد معنوی، بشریت را به رعایت حقوق نسل های آینده تشویق نموده و اصول و ضوابطی را برای حفاظت از این امر مقرر نموده است .

در دنیای امروزی اراده یکی از عوامل کارایی در ابعاد مختلف زندگی است که مواجهه با چالش های ذهنی را زیاد کرده و باعث رشد و پیشرفت زندگی شخصی و کاری می شود. این موضوع یکی از موضوعات اساسی روان شناسی انسان گرا محسوب می شود که از آن برای تقویت خودآگاهی انسان استفاده می شود. از سوی دیگر مطالعه آیات قرآن نشان می دهد که شمار زیادی از آیات به اراده و راه های تقویت آن ارتباط دارند. در پژوهش حاضر سعی شده است که با روش تحلیلی - توصیفی و با مراجعه به آیات قرآن و نظریه روان شناسان مکتب انسان گرا راهکارهای لازم در امر تقویت اراده افراد بیان شود. از دیدگاه قرآن انسان اشرف مخلوقات خداست و با توانمندی های بی نهایت به سوی خداوند در حال حرکت است، استعدادهای انسانی فقط در مسیر تقرب الهی شکوفا می شوند لذا ازنظر قرآن عواملی چون تقوای الهی، جهاد، روزه، نماز، صبر، تزکیه نفس و... موجب تقویت اراده و حرکت انسان می شوند. حال اینکه در نظر راجرز محور اصلی برای پیشرفت و تقویت اراده خود فرد است، او و مازلو بر این باورند که سرشت آدمی نیک است به گونه ای که بدون راهنمایی دیگران می توانند رشد و ترقی کنند و اراده قوی داشته باشند. بر اساس نظریه ویکتورفرانکل عاملی که در تقویت اراده افراد بسیار نقش دارد، فناپذیر بودن آن هاست، باتوجه به این که فرد پایان مطلق دارد باید از تمام لحظه های زندگی اش نهایت بهره را ببرد و برای رسیدن به اهدافش تلاش کند.