مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ

مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ

مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ سال یازدهم بهار و تابستان 1400 شماره 1 (پیاپی 21) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

شناسایی عوامل کلیدی انتخاب راهبردی رسانه در ارتباطات تجاری؛ مطالعه موردی: صنعت مواد غذایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انتخاب رسانه ارتباطات تجاری رفتار خرید مشتری مدیران تجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۹۹
کانال ارتباطی یکی از مهمترین دغدغه های موفقیت وعملکرد ارتباطات تجاری بوده و انتخاب رسانه ها یک کار مهم برای مدیران بازاریابی محسوب میشود.مرور ادبیات پژوهش درحوزه انتخاب رسانه در ارتباطات تجاری نشان می دهد تاکنون مدل جامعی که بتواند با شناسایی همه عوامل کلیدی موثربرانتخاب رسانه دغدغه مدیران را دراین زمینه رفع نماید در تحقیقات پیشین علمی وجود ندارد. براین اساس و به منظور رفع این مشکل هدف از این پژوهش درک مفهوم " فرایند انتخاب رسانه " در ارتباطات تجاری از منظر مدیران به صورت جامع است. پژوهش حاضربا مدنظر قرار دادن این موضوع و با بکارگیری روش تحلیل دلفی به دنبال شناسایی عوامل کلیدی انتخاب رسانه درارتباطات تجاری ازمنظر مدیران بوده است. یافته های پژوّهش حاضر که درنتیجه مصاحبه با 33 نفر ازمدیران صنعت مواد غذایی و باآزمون T به دست آمده است نشان می دهد که مدل نظری پژوهش موردتائید بوده وبیشترین امتیاز عوامل راهبردی انتخاب رسانه به ترتیب به متغیرهای ضریب مواجهه، هزینه و رفتار رقبا اختصاص یافته است.لذا مدیران صنعت مواد غذایی در انتخاب رسانه کارآمد برای ارتباطات تجاری خود با مشتریان می بایست از میان رسانه های مختلفی که به آنها پیشنهاد می شود ابتدا رسانه ای را برگزینند که دارای بیشترین ضریب مواجهه با مشتریان خودوکمترین هزینه است.
۲.

«نگرشی به «روایت فتح» از شهید آوینی بر مبنای روایت گری»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روایت فتح روایت گری شهید آوینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۴۸۸
شهید آوینی با تلفیقی از روایت ادبی و تاریخی در نوشتار «روایت فتح»و شیوه بیان منحصر به فرد خود وی در گفتار آن خلّاقیّتی بی نظیر و تأثیرگذار آفریده است. از خصوصیّات بارز نثر «شهید آوینی»، در روایت گری، نقش آفرینیِ خیال انگیز با توجّه به نوا و آهنگ در موسیقی کلام و شاخص نمودن گفتار و نوشتار با استفاده از استعاره های تأویلی است. به لحاظ معنایی نیز وی بر مفاهیم و درون مایه های آرمانی دین اسلام، انقلاب اسلامی و دفاع مقدّس با تکیّه بر مضامینی همچون عاشورا، ایمان به معاد، و .... تأکید دارد. یکی از برجستگی های مستند «روایت فتح» در مقایسه با سایر مستندهای جنگی صداقت و حقیقت بینی راوی و عشق ورزیدن به شخصیّت هایی است که با دل و جان از آنها روایت می کند. همچنین کاربرد استعاره ها در زبان تأویلی و رویکرد اشراقی در نوشتار و گفتار خود از دیگر برجستگی های این مستند است. نگارندگان در این جستار به دنبال دست یافتن به پاسخ این پرسش هستند که ویژگی های برجسته مستند دفاع مقدّس «روایت فتح» چیست؟ این پژوهش، به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای تحلیل محتوای کیفی متن به بررسی برجستگی های گفتار متن «روایت فتح» از منظر روایت گری در مهمّ ترین اثر وی، «گنجینه آسمانی» می پردازد. واژه های کلیدی: روایت فتح، روایت گری، شهید آوینی.
۳.

شبکه های تلویزیونی استانی و هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت ملی نظریه داده بنیاد مخاطبان کردستانی نظریه کاشت رسانه های محلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۲۱۳
ظهور جامعه اطلاعاتی و شبکه ای متأثر از گسترش فن آوری های ارتباطی و اطلاعاتی و فضای مجازی به ایجاد تنوع و تکثر در هویت ملی و سبک زندگی افراد و گروه ها انجامیده است و هویت ملی که به طور توأمان هم منشأ انسجام است و هم عامل تمایز، در جهان کنونی تحت تأثیر رسانه های نوین دستخوش دگردیسی های بنیادینی شده است. پژوهش حاضر در صدد پاسخگویی به این پرسش است که رسانه های محلی چه نقشی در تقویت یا ایجاد هویت ملی مخاطبان دارند. بدین منظور با استفاده از روش پیمایش و مصاحبه نیمه ساختاریافته به مطالعه موردی شبکه استانی کردستان و مردم شهر سنندج می پردازیم. یافته های تحقیق حاکی از آن است که می توان از دو مجموعه راهکار برای تقویت هویت ملی مخاطبان شبکه استانی استفاده کرد: یک مجموعه مربوط به رویکرد کلی حاکمیت به مسئله قومیت و اقلیت های قومی در کشور و دسته دیگر مربوط به اقدامات سازمان صداوسیما و بالاخص شبکه استانی است. مجموعه اقدامات حاکمیت شامل تدوین سیاست گذاری جامع قومیتی، بازنگری در سیاست های فعلی، عدالت گرایی و سیاست چندفرهنگ گرایی و مجموعه اقدامات صداوسیما و بالاخص شبکه استانی شامل محلی عمل کردن، مخاطب محوری در سیاست ها، واقعیت گرایی، تابوزدائی از مسائل قومیت ها و هویت شهروندی می شود.
۴.

کارکرد رسانه های آزاد در کنترل جرم اختلاس؛ از کنش های پیشگیرانه تا مخاطرات فراروی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه های آزاد پیشگیری از جرم اختلاس شفافیت سواد رسانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۱۶۸
توسعه روزافزون رسانه های آزاد و تسهیل دسترسی به آن از طریق تلفن های همراه هوشمند موضوعی نوظهور و در عین حال فراگیر است که قابل بهره برداری در زمینه های مختلف حیات بشری ازجمله پیشگیری از جرم است. از این رو نویسنده این مقاله از رهگذر پژوهش میان رشته ای رسانه با حقوق کیفری، درصدد پاسخ به این پرسش است که رسانه های آزاد چگونه می توانند در پیشگیری از جرم اختلاس نقش آفرینی کنند؟ نتایج این نوشتار که از روش توصیفی–تحلیلی بهره برده است، نشان می دهد که رسانه های آزاد باتوجه به ویژگی هایی مانند سهولت دسترسی، ضریب نفوذ، کثرت مخاطب و وسعت انتشار می توانند با کمک به استقرار نظام شایسته سالار، فشار به دولت در جهت تأمین معاش کارمندان، ایجاد شفافیت ومطالبه گری، کارکرد پیشگیرانه کارآمدی در خصوص جرم اختلاس داشته باشند. اما باید توجه داشت که تحقق این کارکرد ازسوی رسانه های آزاد منوط به وجود بایسته هایی چون آزادی بیان، دسترسی آزاد به اطلاعات و بی طرفی رسانه ای می باشد. همچنین نباید از برخی مخاطرات استفاده از ظرفیت رسانه آزاد برای پیشگیری از جرم اختلاس نظیر نقض حریم خصوصی افراد، اتهام افکنی و عوام گرایی کیفری غافل شد. لذا باتوجه به نتایج بدست آمده به متولیان سیاست گذاری پیشنهاد می گردد با تصویب قوانین لازم ضمن بهبود کارآمدی رسانه های آزاد، از توالی نامطلوب آن ها اجتناب کنند.
۵.

نقش صداوسیما در مقابله با شایعات سیاسی انتشار یافته در شبکه های اجتماعی مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فضای مجازی شبکه های اجتماعی مجازی شایعات سیاسی صداوسیما گراندد تئوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۲۰۶
هدف از این پژوهش کیفی که با روش گراندد تئوری انجام شده است، شناسایی مناسب-ترین اقدامات سازمان صداوسیما در مقابله با شایعات سیاسی منتشر شده در شبکه های اجتماعی مجازی درکشور است. جامعه آماری خبرنگاران و دبیران خبر سازمان صداوسیما است که از میان آنها در خبرگزاری صداوسیما و شبکه های خبر، العالم و پرس تی وی به عنوان چارچوب نمونه گیری پژوهش، با نمونه گیری هدفمند 26 نمونه انتخاب گردیدند که با ابزار مصاحبه نیمه ساخت یافته، داده های پژوهش از آنها گرداوری و با روش تحلیل مقایسه ای مداوم، تحلیل، تبیین و کدبندی شد. براساس نتایج پژوهش مناسب ترین اقدام رسانه ملی جهت مقابله با شایعات سیاسی منتشر شده در شبکه های اجتماعی مجازی تشخیص به موقع شایعه، منبع تولید شایعه و هدف از انتشار آن است که می بایست با انجام اقدامات اصولی و برنامه ریزی شده جهت مقابله با شایعه از جمله آشنایی مخاطبان به ویژگی های شایعات اتتشار یافته در فضای مجازی، پوشش خبری مناسب و رفع ابهام از فضای سیاسی و اجتماعی کشور و حضور تأثیرگذار در فضای مجازی، با مناسب ترین روش شایعات موجود را تکدیب و اعتبار و جایگاه قطب خبری بودن خویش در جامعه را حفظ نماید و از دیگر سو با اقدامات پیشگیری کننده، مانع از تولید و انتشار شایعات دیگر در جامعه شود.
۶.

پدیدارشناسی ابعاد آزادی بیان در رسانه های ایران از دیدگاه اساتید علوم ارتباطات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آزادی بیان رسانه حقوق رسانه حقوق ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۲۵۳
پژوهش حاضر با هدف شناسایی تجارب اساتید علوم ارتباطات از آزادی بیان در رسانه های ایران انجام شد. روش پژوهش، کیفی از نوع پدیدار شناسی و تعداد مشارکت کنندگان 12 نفر از اساتید رشته علوم ارتباطات بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند مورد مطالعه قرار گرفتند. همچنین جمع آوری یافته ها تا اشباع نظری اطلاعات ادامه یافته و با روش کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در ادامه تعداد 62 مفهوم استخراج و پس از مقوله بندی در پنج بُعد شامل: 1.وضعیت رسانه ای؛ 2.تنوع رسانه؛ 3.مالکیت و محتوا؛ 4.قانونی و 5.موانع آزادی بیان، در رسانه های ایران دسته بندی شد. نتایج نشان داد که برای ارتقای آزادی بیان در رسانه های کشور، باید تمامی ابعاد فوق در تصمیم گیری و سیاستگذاری به طور بی طرفانه مورد توجه قرار گرفته و قوانین و فرایندها به گونه ای اصلاح شود تا برای رسانه ها شفاف تر و دارای محدودیت کمتری باشد.
۷.

ارائه مدل برندسازی شخصی کارآفرینان در فضای مجازی اینستاگرام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برندسازی شخصی کارآفرینان اینستاگرام نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۲۱۷
استفاده روزافزون از شبکه های اجتماعی و تأثیر آن بر شیوه ارتباطات و تعاملات، فرصت های جدیدی در استفاده از این شبکه ها بخصوص شبکه اجتماعی اینستاگرام را ایجاد کرده است به طوری که ابزاری برای تعاملات و ارتباطات کارآفرینان و رشد کسب و کار آنان شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر ارائه مدل برندسازی شخصی کارآفرینان در فضای مجازی اینستاگرام است. پژوهش حاضر با رویکردی کیفی و روش نظریه مبتنی بر داده انجام شده و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی با 20 نفر از کارآفرینان اینستاگرامی مصاحبه شد، سپس داده ها تحلیل و 1052 کد اولیه از کدگذاری باز، 66 مقوله از کدگذاری محوری و 6 عامل اصلی از کدگذاری انتخابی، شناسایی شدند. براساس نتایج پژوهش، پدیده اصلی این پژوهش، برندسازی شخصی کارآفرینان در اینستاگرام(جایگاه سازی برند شخصی، خلق برند قوی) در نظر گرفته شده که با توجه به شرایط علّی(افزایش درآمد، عوامل فرهنگی هنری، نگرش آموزشی، ارتقای عملکرد برند)، عوامل زمینه ای(مدیریت ساختاری، مدیریت مخاطب، تأثیر شخصیت برند) و عوامل مداخله گر(ناکارآمدی در برندسازی، شرایط اقتصادی، زیرساخت های قانونی) شکل گرفته است و از طریق راهبردها(تکنیک های برندسازی، هویت سازی، ایجاد تمایز، مدیریت برندسازی)، پیامدها(تداعی برند، تثبیت برند کارآفرین، توسعه کسب و کار، تصویر برند) به دست آمده است.
۸.

هستی شناسی شکاف دیجیتالی در ایران و راهبردهای گذار از آن مطالعه ای بر روستاهای استان قم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شکاف دیجیتالی فناوری اطلاعات وارتباطات راهبرد گذار روستاهای استان قم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۶
نابرابری دردسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات، حقیقتی است انکارناپذیر که خود را تحت عنوان شکاف دیجیتالی در کشورهای کمتر توسعه یافته عمیق تر نشان می دهد. پژوهش حاضر برآن است تا در پرتو هستی شناسی نوین، مبحث شکاف دیجیتالی را در روستاهای استان قم مورد تفحص و کاوش قرار دهد. پویش علمی حاضر به دنبال یافتن پاسخ به این سؤال که راهبردهای تأثیرگذار بر شکاف دیجیتالی درروستاهای استان قم چیست؟ داده های خود را با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی جمع آوری نموده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کارشناسان و مدیران ارشد حوزه ICT روستاهای استان قم بوده و در این میان حجم نمونه به دلیل محدود بودن جامعه آماری، تنها به تعداد 33 نفر بسنده شده است. روش نمونه گیری قضاوتی، و تکنیک های استفاده شده شامل دلفی، سلسله مراتبی فازی و تاپسیس فازی است. نتایج تحقیق پس از محاسبات دو مرحله ای دلفی، دستیابی به 36 راهکار گذر از شکاف دیجیتالی می باشد که طی محاسبات سلسله مراتبی فازی، از لحاظ وزنی اولویت بندی گردیدند نتایج تاپسیس فازی نشان می دهد که تشویق اپراتورها به سرمایه گذاری دراولویت اول واستفاده ازنیروهای متخصص جهت ارائه آموزش مفاهیم فناوری اطلاعات به کارشناسان در سازمان از الویت بسیار پایینی برخوردارمی باشد .
۹.

رهبران افکار در شبکه های اجتماعی (مطالعه موردی رهبران فکری سیاسی در توییتر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رهبران افکار شبکه های اجتماعی تحلیل شبکه کلان داده توییتر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۲۰۴
تکثر و پویایی ارتباطات شبکه ای که بارزترین مصداق آن در بستر شبکه های اجتماعی محقق شده؛ یک گام اساسی به اغلب پژوهش های ارتباطی و تحقیقات مرتبط با حوزه افکار عمومی اضافه کرده است. چیزی که می شود از آن به عنوان مرحله پالایش داده نام برد. پالایشی که هدف از آن مرتب سازی داده ها، حذف اطلاعات پرت و شناسایی روشمند محتوا یا کاربرانی است که به اقتضای موضوع تحقیق به دنبال آن ها هستیم. با توجه به حجم وسیع اطلاعات در شبکه های اجتماعی، برای پالایش داده ها در مقیاس کلان داده، چاره ای جز روی آوردن به رویکردهای میان رشته ای وجود ندارد. بهره گیری تیمی از امکانات رشته هایی نظیر علوم کامپیوتری، ریاضیات و هوش مصنوعی، راهکاری است که در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار گرفته تا شبکه ای اختصاصی تشکیل شود. در گام بعد با استفاده از روش تحلیل شبکه، بهینه ترین روش برای شناسایی رهبران افکار سیاسی در بستر توییتر انتخاب شد.اطلاعات کاربران در چهار لایه، مشتمل بر اطلاعات حدود 700 میلیون کاربر بررسی شد. سپس با تعریف شاخص هایی برای پالایش داده، شبکه ای اختصاصی و 94 هزار نفره تشکیل داده شد. شش شاخص رتبه بندی برآمده از اجماع نخبگانی به صورت تطبیقی مورد مقایسه قرار گرفت.
۱۰.

بررسی رابطه عضویت درشبکه اجتماعی اینستاگرام در بروز سندرم فومو میان کاربران (مطالعه موردی جمعی جوانان 18 تا 40 ساله شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی اینستاگرام فومو مقایسه اجتماعی سرمایه فرهنگی ویژگی های شخصیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲ تعداد دانلود : ۱۶۶
هدف این پژوهش بررسی تاثیر عضویت در اینستاگرام بر پیدایش یا گسترش سندرم فومو در میان کاربران است. محبوبیت فزاینده اینستاگرام، سبب شده افراد با انگیزه های مختلف، به استفاده از این شبکه اجتماعی روی آوردند. چنین گرایشی علاوه بر تامین اهداف و مقاصد آگاهانه، آثار و پیامدهای ناخواسته ای نیز دارد که بعضا برای کاربران ناشناخته است. فومو احساس ناراحتی و عدم آسایش برآمده از آگاهی نسبت به تجربه ارزشمند و خوشایند دیگران است و ممکن است با حضور در فضای مجازی و تعقیب فعالیت کاربران شکل بگیرد یا گسترش یابد. در این پژوهش، رابطه عضویت در اینستاگرام با پیدایش یا گسترش سندرم فومو، در پرتو نظریات مقایسه اجتماعی فستینگر، برانگیختگی احساسی ترنر، استفاده و خشنودی مک کوئیل، با روش ترکیبی اسنادی، میدانی و تکنیک مصاحبه نیمه ساختار یافته با 23(نمونه آزاد و نمونه کلینیکی) نفر بررسی شد. یافته های حاصل از مصاحبه نشان می دهند عضویت در اینستاگرام با فراهم آوردن امکان مقایسه اجتماعی و ایجاد احساس محرومیت، نگرانی و اضطراب ممکن است به ظهور یا گسترش فومو بیانجامد؛ همچنین به نظر می رسد، اختلالات شخصیتی، اعتماد به نفس پایین و ضعف سرمایه اجتماعی و فرهنگی در تشدید تاثیر عضویت اینستاگرام بر بروز فومو میان کاربران اینستاگرام شبکه تاثیرگذار باشد
۱۱.

تحلیلِ گونه های مصرف رسانه ایِ اوقات فراغت در شهر تهران؛ با تاکید به نسبت آن با قشربندی اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مصرف رسانه ای اوقات فراغت رسانه های غیرچاپی رسانه های چاپی قشربندی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۱۹۴
نظر به جایگاه قابل توجه فضای رسانه ایِ جمعی در جامعه کنونی ایران، و اهمیت مصرف رسانه چاپی در جوامع، مقاله حاضر، در راستای پاسخ به سوال محوری پژوهش:«آیا میان مصرف رسانه ای (چاپی/ غیرچاپی) شهروندان تهرانی، در اوقات فراغت، با قشربندی اجتماعی آنان، تفاوت وجود دارد؟» است، و با بهره گیری از دیدگاه «تمایز در مصرف» پیربوردیو، نگاشته شده است. روش پژوهش حاضر، کمی و از نوع پیمایش است. در این پژوهش، پس از انجام مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه کیفی با سی آزمودنی، با گمارش تصادفی، پرسشنامه محقق ساخت تنظیم و در میان 300 پاسخگوی ناهمگون در شش منطقه شهر تهران، انجام شده است. برای تحلیل یافته ها، از مدل آمار استنباطی ناپارامتریک مجذور خی، استفاده شد.یافته هایاین پژوهش بیانگر آن است که «میان مصرف رسانه ای(چاپی/غیرچاپی) شهروندان تهرانیدر اوقات فراغت، با قشربندی اجتماعی_اقتصادیِ آنان (فرادست، میانی، فرودست)، تفاوت وجود دارد.
۱۲.

دیپلماسی توییتری ایران در سال خروج امریکا از برجام ؛یک گام به پیش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توییتر دیپلماسی ایران قدرت نرم رسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۵ تعداد دانلود : ۱۷۷
هزاره سوم عصر رسانه هاست . توییتر که رسانه ای اجتماعی و جهانی است با داشتن 280 کاراکتر رسانه مورد علاقه سیاستمدران شده است. درسال 2018 ترامپ با اعلام خروج از برجام مقطع جدیدی را در روابط با ایران اغاز کرد . دراین دوره، که فصل تازه ای از رد و بدل کردن توییتها میان رهبران سیاسی ایران و امریکا شکل گرفت ، می تواند مبنایی برای تعیین راهبرد دیپلماسی ایران باشد. سؤال اصلی پژوهش این است که دیپلماسی ایران از طریق توییتر در سال خروج امریکا از برجام چه استراتژی را بازنمایی کرده است؟ دراین راستا با 17کارشناس سه حوزه ارتباطات ، روابط بین الملل و علوم سیاسی مصاحبه های عمیق صورت گرفت و بر اساس روش تحلیل محتوا کیفی با کمک نرم افزار maxqoda18 مفاهیم و مقوله ها استخراج گردید . بررسی مصاحبه ها مؤید آن است که دیپلماسی ایران در توییتر در ان مقطع به صورت تهاجمی و تدافعی در صدد تبیین هویت سازی و اعتماد سازی بوده است و قادر است دستورالعملی برای اینده دیپلماسی ایران باشد .این مهم می تواند به عنوان عنصری کمک کننده در دستور کار دیپلماسی کشوردر راستای قدرت نرم قرار گیرد .

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۶