مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی
مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی سال سوم پاییز 1399 شماره 3 (پیاپی 12) حلد دوم
مقالات
حوزه های تخصصی:
هویت فرهنگی یکی از مفاهیم چندبعدی در علوم اجتماعی است. هویت و فرهنگ روابط دیالکتیکی دارند و سبب توسعه و افزایش یکدیگر می شوند. افراد و جوامع بر اساس هویت فرهنگی خود تمایز پیدا کرده و خود را می توانند بر اساس دستاوردهای گذشته، منسجم و نوسازی کنند. افزایش و کاهش این نوع هویت منجر به انسجام و شکاف نسلی در جامعه می شود. این پژوهش برای شناسایی معیارها و بیان روابط بین آن ها، پس از مطالعه پژوهش های مرتبط، ابتدا مولفه های اثرگذار مشخص شده و پس از مصاحبه با متخصصان این حوزه با استفاده از متدولوژی تحلیلی نوین مدل ساختاری سازی تفسیری(ISM) روابط بین مولفه ها مشخص و در نهایت با استفاده از تحلیل MICMAC نوع متغیرها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری آن ها معین می گردد. نتایج این تحقیق نشان می دهد مولفه های اثرگذار بر هویت فرهنگی شامل پنج سطح است که سرمایه فرهنگی و تحصیلات در سطح پنجم به عنوان تاثیرگذارترین مولفه ها بر هویت فرهنگی است. همچنین بر اساس جدول MICMAC مولفه های در چهار گروه پیوندی، کلیدی، وابسته و مستقل قرار گرفتند که بیشترین مولفه در بخش پیوندی بوده است.
اثربخشی سبک های فرزندپروری والدین بر گرایش دانش آموزان به رفتارهای پرخطر
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سبک فرزندپروری والدین بر گرایش دانش آموزان به رفتارهای پرخطر صورت گرفت. روش تحقیق توصیفی از نوع علی مقایسه ای بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه والدین و کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوره دوم شهر تویسرکان در سالتحصیلی 95-1394 بودند، نمونه آماری با استفاده از جدول مورگان و کرجسی با روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعداد 95 نفر انتخاب شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از دو بخش آمار توصیفی (شاخص های پراکندگی و مرکزی و به همراه نمودارهای متناسب با جداول) آمار استنباطی (آزمون های کولموگروف – اسمیرنوف، تحلیل واریانس و همبستگی پیرسون توسط نرم افزار آماری SPSS ویرایش 22) بهره گیری شد. براساس یافته های حاصل از پژوهش، میان سه سبک فرزندپروری در میزان رفتار های پرخطر دانش آموزان تفاوت معنی داری دیده نمی شود. همچنین یافته های پژوهش در رابطه با فرضیه های فرعی نشان داد بین سه سبک فرزندپروری از نظر گرایش به مواد، سیگار، خشونت، رابطه با جنس مخالف، و گرایش به رانندگی پرخطر، تفاوت معناداری وجود ندارد.
ضرورت ایفای نقش بخش خصوصی در عرصه رفاه اجتماعی
حوزه های تخصصی:
در چند دهه اخیر، پیامدهای افزایش مخارج دولتی به سبب فعالیت تام دولتها در تدارک و تهیه خدمات رفاهی و هزینه های مربوط به تأمین اجتماعی، ساختار اقتصادی بسیاری از کشورها را با چالش روبرو کرده؛ بطوری که میتوان گفت روشنترین وجه غالب بر سیاست اجتماعی در آغاز قرن جدید حرکت به سمت خصوصیسازی و تلاش برای کاهش هزینهها بوده است. از سویی دیگر، تحولات اجتماعی و افتصادی شتابان در خارج از حوزه رفاه نیز، بر لزوم گسترش مشارکت نهادهای مختلف از جمله فعالیت جامعه مدنی و بخش خصوصی افزوده است. هدف اصلی این مقاله شناخت علل و تحلیل ضرورتهای اجتماعی و اقتصادی است که مشارکت بخش خصوصی در حوزه رفاه اجتماعی را لازم میداند. توصیف چگونگی فعالیت و ایفای نقش بخش خصوصی در پی فرایند خصوصیسازی نظام های رفاهی هدف دیگری است که این پژوهش در پی رسیدن به آن است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات تبیینی است که با استفاده از روش مطالعه اسنادی (کتابخانهای) و استدلال تحلیلی، علاوه بر توصیف نحوه فعالیت بخش خصوصی در عرصههای مختلف رفاهی، به بررسی و تحلیل عوامل ضرورتسازی میپردازد که در آن مشارکت بخش خصوصی در این حوزه را تبیین میکند.
ایدئولوژی دکتر علی شریعتی و انقلاب اسلامی
حوزه های تخصصی:
هدف از تحقیق حاضر پاسخ به این سؤال است که دکتر علی شریعتی از چه ایدئولوژی برای بیداری مردم در بحبوبه انقلاب استفاده کرد؟ برای پاسخ به این سؤال سعی شده از روش تاریخی و تحلیل اسنادی استفاده شود. یکی از مهم ترین وقایع سیاسی واجتماعی ایران پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی است. این انقلاب بدون شک حادثه بزرگی بود که با شعار «جدایی ناپذیر دین از سیاست» بر پایه ایدئولوژی اسلامی به وقوع پیوست و این پیروزی تاریخ معاصر ایران و بلکه منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده و الهام بخش خیزش ها و جنبش های بعد از خود شد. در واقع ایدئولوژی ها نقش مؤثری در انقلاب و فراگیر شدن و حفظ انقلاب دارند. ایدئولوژی انقلاب اسلامی برگرفته از ارزش های اسلامی است که کفر ستیزی، روحیه ایثار، شهادت طلبی، عدالت خواهی، حق پرستی و معنویت گرایی را سرلوحه خود قرار داده بود. یافته های این تحقیق حاکی از این است که ایدئولوگ ها یا به تعبیر دیگر اندیشه ورزان دینی از جمله دکتر شریعتی به عنوان یکی از کنشگران عرصه فرهنگ نقش مهمی در ایجاد انقلاب اسلامی ایفا نمودند. دکتر شریعتی با تفسیر انقلابی از مذهب تشیع و خلق فرهنگ مقاومت زمینه ذهنی انقلاب اسلامی را فراهم ساخت. تلاش شریعتی رهایی جوامع اسلامی از تباهی، رخوت و نفوذ فرهنگی غرب در بازیابی هویت اسلام بود
بررسی نقش تربیتی معلم در فرآیند تعلیم و تربیت
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله بررسی نقش تربیتی معلم در فرآیند تعلیم و تربیت میباشد. پژوهش به شیوه توصیفی و از نوع تحلیل اسنادی انجام شده است. با توجه به روش پژوهش، جامعهی آماری پژوهش شامل کلیه اسناد، مدارک و منابع مرتبط با موضوع مورد بررسی میباشد. پژوهشگر کوشش نموده تا نقش تربیتی معلم را به گونهای تبیین کند، که خواننده دریابد که، شاخصترین و ممتازترین مؤلفه تعلیم و تربیت، «معلم» است که بنیانی برای رویارویی با چالشها و بحرانهای حال و آینده تعلیم و تربیت محسوب میشود. معلم و نقش آن در تعلیم و تربیت از مسایلی نیست که در آن کسی تردید روا دارد. معلم از عوامل مهم تاثیرگذار در امور تعلیم و تربیت میباشد (نوری، 1382). در یک نگاه دقیق، تعلیم و تربیت در کانون رشد فردی و اجتماعی قرار میگیرد. با این ویژگی محوری، هیچ نهاد دیگری به اندازهی تعلیم و تربیت با چالش اساسی و بنیادی روبرو نبوده و نیست. امروزه نمیتوان ضرورت، فوریت و نیز اعجاز تعلیم و تربیت را برای آینده کم ارزش شمرد. بنیان همبستگی اجتماعی، پیشرفت همه جانبه جامعه، توسعه پایدار، تعالی انسانیت و صلح و دوستی، به تعلیم و تربیت وابسته است. البته نیل به این اهداف، در گرو عوامل متعددی است. البته نگرش نظامند ایجاب میکند که همه مؤلفهها را مورد توجه قرار دهیم؛ لیکن با توجه به موضوع بحث، میتوان نقش برخی عناصر از جمله معلم را برجسته تر دانست. لذا با چنین تأکیدی، آنچه فوریت دارد، تغییر نگاه نسبت به «نقش تربیتی معلم در تعلیم و تربیت» است. نقشی که به مراتب از نقش منتقل کننده مفاهیم و مطالب علمی به فراگیران، فراتر میرود.
مدیریت شهری با رویکرد اقتصاد مقاومتی
حوزه های تخصصی:
فقدان کارایی شهرداری ها در جذب منابع قابل وصول و سیاست های مقطعی و موردی باعث وابستگی شهرداری ها به درآمدهای ناپایدار از جمله عوارض ساخت و ساز و فروش تراکم شده است و این عوامل مدیریت شهری را در رسیدن به توسعه پایدار شهری با چالش هایی مواجه کرده است. تکیه بیش از اندازه شهرداری ها به الگوی کنونی تأمین منابع درآمدی ناپایدار اقتصاد شهری را در برداشته است. در رویکرد نوین اقتصاد شهری، مباحث نوینی پا به عرصه تئوری و اجرا گذاشته است که هدف عمده آن ها، شناسایی سازوکارهای ارتقاء و بهبود منابع پایدار برای تأمین هزینه ها در حوزه مدیریت شهری می باشد. از این رو راه حل پیشنهادی این پژوهش دستیابی به الگوی پایدار درآمدی منطبق با رویکرد اقتصاد مقاومتی از جمله تسهیل و شفاف سازی در زمینه سرمایه گذاری بخش خصوصی، استفاده از ظرفیت های نهادهای مالی و توجه ویژه به عوارض نوسازی به عنوان منبع درآمدی مستمر و پایدار می باشد که ازجمله الزامات اقتصادی مقاومتی در حوزه مدیریت شهری است.