راهبرد مدیریت مالی

نقدینگی به مانند شریان اصلی بانکهای تجاری برای بقا و ادامه فعالیت می باشد. از اینرو، اندازه گیری و مدیریت کردن ریسک نقدینگی اهمیت فراوانی دارد که این مهم پس از بحران 2008 دو چندان شده است. این پژوهش با تعریف شاخص نیاز نقدینگی که خود تابعی از تغییرات حجم داراییها و بدهیهای بانک می باشد، به کمی سازی ریسک زیان نقدینگی پرداخته است. هدف اصلی، برآورد ارزش در معرض خطر (VaR) و ارزش در معرض خطر شرطی (cVaR) زیان ناشی از ریسک نقدینگی در یکی از بانکهای تجاری منتخب برای دوره زمانی یکساله آتی با استفاده داده های آذر 1390 لغایت مرداد 1395 بوده است. جهت کمی سازی زیان ریسک نقدینگی، ابتدا نیاز نقدینگی بانک با مدلهای فرآیند تصادفی پیش بینی و سناریوسازی شده است و آن دسته از سناریوها که منجر به کسری نقدینگی شده اند، محاسبه گردیده و سپس این کسری با اقدامات جبرانی بانک مبنی بر فروش بخشی از دارایی های خود، جبران گردیده که زیان حاصل از فروش کمتر از قیمت واقعی به عنوان متغیر تصادفی ریسک زیان نقدینگی در نظر گرفته شده است و بر اساس توزیع آن ارزش در معرض خطر معرفی شده است. این پژوهش نشان داده است، فروش بهینه داراییها می تواند صرفه جویی اقتصادی قابل توجهی برای بانک منتخب به همراه داشته باشد و رقم Var ریسک نقدینگی از مبلغ 1،111 به 989 میلیارد ریال کاهش پیدا کرده است.

مهمترین فعالیت نظام بانکی را می توان جذب سرمایه و پس اندازهای شخصی و سپس بکارگیری و توزیع آن در قالب انواع تسهیلات اعطایی در بخش های گوناگون فعالیت های اقتصادی در سطح خرد و کلان در نظر گرفت. اما در این بین نباید مساله ریسک موجود در اعطای تسهیلات را فراموش کرد. از اینرو در این تحقیق یک الگوی چند هدفه بهینه یابی منابع و مصارف بانکی با تاکید بر نقش مدیریت ریسک ارائه شد. الگوی ریاضی با دو هدف حداقل کردن هزینه جذب سپرده ها و حداکثرسازی سود کسب شده از تسهیلات با در نظر گرفتن ریسک تسهیلات اعطائی و جریمه تاخیر تادیه ارائه شد. سپس برای حل این الگو یکی از بانک های کشور مورد مطالعه قرار گرفت و از روش معیار جامع با مقدار توان 2 در جهت حداقل سازی مجموع توان دوم انحرافات استفاده شد. در نهایت به دلیل غیرخطی بودن تابع هدف درجه دوم روش معیار جامع و محدب نبودن مساله از روش تسلسلی حداقل کردن بدون محدودیت برای یافتن نقطه بهینه استفاده کردیم. نتایج تحقیق حاکی از کارایی الگوی برنامه ریزی ریاضی ارائه شده جهت حل مساله غیرخطی درجه دو نامحدب بود

این مطالعه با استفاده از اطلاعات 178 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1388-1396 به بررسی اثرات معکوس بلندمدت می پردازد. فرضیه اثرات معکوس یا بازگشتی بلندمدت دلالت بر آن دارد که پرتفوی های بازنده (برنده) در بلندمدت به پرتفوی های برنده (بازنده) تبدیل می شوند. نتایج حاصل از پژوهش حاضر، این فرضیه را تأیید می کند و وجود سودهای بازگشتی در بازدهی های سهام برای یک دوره زمانی 36 ماهه را نشان می دهد. بعلاوه اثرات بازگشتی مذکور نامتقارن است و نتیجه مذکور در مورد سهام های برنده صادق نیست. همچنین در ادامه، این مطالعه به بررسی این موضوع می پردازد که این افزایش بازدهی های آتی سهام های بازنده به افزایش ریسک آن ها برمی گردد. بعبارت دیگر سهام های برنده (بازنده) در بلندمدت حتی پس از تعدیلات روی ریسک همچنان بازنده (برنده) خواهند بود. بدین منظور از مدل CAPM استفاده شد که این مدل نتوانست حتی با وجود کنترل اثرات اندازه، ارزش و نقدینگی، سودهای بازگشتی بلندمدت را بر اساس ریسک آن ها به طور کامل توضیح دهد. در مقابل استفاده از مدل های چند عاملی قیمت گذاری دارایی توانست بطور کامل سودهای بازگشتی بلندمدت را به نحو رضایت بخشی تبیین کند. در این توضیح دهندگی، اثر اندازه اهمیت بیش تری نسبت به سایر عوامل ریسکی دارد. این نتایج نشان می دهد که پرتفوی بازنده در مقایسه با پرتفوی برنده شامل سهام های با اندازه به نسبت کوچکتری می باشند که ریسک بالاتری دارند. بنابراین، بالاتر بودن بازدهی های پرتفوی بازنده نسبت به پرتفوی برنده چیزی جز جبران ریسک سبدهای بازنده نیست و نمی توان راهبرد سرمایه گذاری معکوس را به عنوان استراتژی تحصیل سود غیرعادی در بازار بورس تهران در نظر گرفت.

هدف کلی این پژوهش تبیین عوامل مؤثر بر روند صدور و ابطال واحدهای صندوق های سرمایه-گذاری مشترک می باشد. بدین منظور، نمونه ای شامل اطلاعات 60 صندوق سرمایه گذاری مشترک در محدوده زمانی 64 ماهه آغاز فرودین 1391 الی پایان تیر 1396 به تفکیک 42 صندوق سرمایه گذاری در سهام و 18 صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه، از دو روش آماری ماشین بردار پشتیبان و رگرسیون لوجستیک و 5 متغیر بازده صندوق، اندازه صندوق، شاخص عملکرد بازار، حجم معاملات بازار و نوسانات نرخ ارز جهت پیش بینی استفاده گردید. نتایج مطالعه نشان می دهد رفتار صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت و صندوق های سرمایه گذاری در سهام هم به لحاظ قدرت پیش بینی و هم به لحاظ تعداد متغیرهای معنی دار و مؤثر بر پیش بینی روند صدور و ابطال واحدهای سرمایه گذاری متفاوت از یکدیگر می باشند. در صندوق های با درآمد ثابت دو متغیر بازده صندوق و شاخص عملکرد بازار و در صندوق های سرمایه گذاری در سهام، کلیه متغیرهای مورد مطالعه بر روند صدور و ابطال واحدهای صندوق تأثیر معنی دار دارند. علیرغم اینکه توانایی پیش بینی متغیرهای مورد مطالعه در صندوق های سرمایه گذاری در سهام بالاتر از صندوق های با درآمد ثابت است، لیکن قدرت مدل های ماشین بردار پشتیبان و لوجستیک تقریباً برابر می باشند. نتایج این پژوهش می تواند برای سرمایه گذاران در انتخاب نوع صندوق مشترک جهت سرمایه گذاری و در نظر گرفتن متغیرهای مؤثر بر روند صدور و ابطال واحدهای سرمایه گذاری مفید واقع شود.

یکی از مهم ترین مسائلی که همواره بانک ها و موسسات مالی با آن مواجه هستند، مسئله ریسک اعتباری می باشد. رقم قابل توجه مطالبات معوق بانک ها در سراسر جهان نشان دهنده اهمیت این موضوع و لزوم توجه به آن می باشد. از این رو تاکنون تلاش های بسیاری به منظور ارائه مدلی کارا جهت ارزیابی و طبقه بندی هر چه دقیق تر متقاضیان تسهیلات اعتباری صورت گرفته است. در این راستا، پژوهش حاضر سعی در ارائه رویکردی نو برای ارزیابی ریسک اعتباری مشتریان بانکی دارد. روش ماشین بردار پشتیبان ( SVM ) به عنوان طبقه بندی کننده ی اصلی با یک روش انتخاب ویژگی به نام الگوریتم مورچگان باینری ( BACO-SVM ) ترکیب می گردد. به منظور نشان دادن اثر بخشی روش پیشنهادی از داده های مربوط به 85 شرکت از تسهیلات گیرندگان حقوقی یک بانک ایرانی در یک بازه ی 5 ساله (1389-1393) به همراه 16 ویژگی مربوط به هر یک از آن ها استفاده نموده ایم. نتایج روش BACO-SVM با روش PSO-SVM، GA-SVM و روش SVM به تنهایی مقایسه گردیده است. یافته های پژوهش دلالت بر آن داشته که در ارزیابی ریسک اعتباری، مدل BACO-SVM نسبت به روش های دیگر از عملکرد خوبی برخوردار است. در نتیجه با استفاده از روش BACO-SVM به طبقه بندی مشتریان به دو گروه مشتریان خوش حساب و بدحساب می پردازیم. و در نهایت جهت افزایش انعطاف پذیری در تصمیم گیری، مشتریان خوش حساب را با استفاده از روش VIKOR رتبه بندی می کنیم. این رتبه بندی منجر به آن می شود که قضاوت دقیق تری درباره ی وضعیت ریسک اعتباری متقاضیان خوش حساب صورت گیرد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه همزمان دیرش سهام با ریسک کل و ریسک سیستماتیک و امکان پیش بینی ریسک کل و ریسک سیستماتیک با استفاده از دیرش سهام است. برای این منظور نمونه ای متشکل از 107 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1386 تا 1397 بررسی گردید. جهت آزمون رابطه همزمان دیرش سهام با ریسک کل و ریسک سیستماتیک از آزمون همبستگی و به منظور بررسی توان پیش بینی ریسک از طریق دیرش از رگرسیون داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد رابطه بین دیرش سهام با ریسک کل و و ریسک سیستماتیک منفی و از نظر آماری معنادار است. همچنین دیرش سهام معیار مناسبی برای پیش بینی ریسک کل و ریسک سیستماتیک است. وجود رابطه معنادار بین دیرش سهام با ریسک کل و ریسک سیستماتیک حاکی از آن است که دیرش سهام را می توان به عنوان سنجه ریسک سهام تلقی کرد. علاوه بر این، نتایج نشان می دهد هرچه دیرش سهام بیشتر باشد ریسک سیتماتیک و ریسک کل برای دوره بعد کمتر خواهد بود که ممکن است این رابطه منفی به دلیل شرایط اقتصادی خاص کشور و تاثیر احتمالی آن بر فروش و ریسک شرکت ها حاصل شده باشد که این موضوع می تواند در پژوهش های بعدی مورد توجه قرار گیرد.

هزینه ی سرمایه، حداقل نرخ بازده ی مورد انتظار سرمایه گذاران است، این نرخ بازده مورد انتظار با در نظر گرفتن ریسک شرکت تعیین می شود. در این پژوهش با استفاده از اطلاعات مالی 97 شرکت طی سال های 1390 الی 1396 و به کمک متغیرهای حسابداری اقدام به پیش بینی هزینه سرمایه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران شده است. جهت پیش بینی هزینه سرمایه از روش های رگرسیون ماشین بردار و کرم شب تاب استفاده شد. نتایج نشان داد که بین متغیرهای نسبت بدهی، فرصت رشد، رشد فروش، نوع مالکیت (ارتباط سیاسی)، نسبت دارایی ثابت، اندازه شرکت با هزینه سرمایه رابطه ی معناداری وجود دارد. با توجه به خطای بسیار منطقی حدوداً 7 درصد الگوریتم کرم شب تاب و رگرسیون ماشین بردار در پیش بینی هزینه سرمایه در داده های ارزیابی می توان بیان کرد که الگوریتم کرم شب تاب و رگرسیون ماشین بردار با استفاده از داده های حسابداری توان پیش بینی هزینه سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را باقدرت بسیار بالا دارد و همچنین الگوریتم کرم شب تاب توانایی بالاتری در پیش بینی هزینه سرمایه نسبت به الگوریتم رگرسیون ماشین بردار دارد.

در سایه تفکیک مالکیت از کنترل و مشکل نمایندگی ناشی از آن در دنیای کسب و کار مدرن، لزوم توجه به ویژگی های روانشناختی و ادراکی مدیران به عنوان تصمیم گیرندگان این عرصه ضرور یافته است. گرایش های سوگیرانه رفتاری مدیرعامل به عنوان یکی از پیامدهای جدایی مالکیت از کنترل قلمداد می شود که نشان دهنده ی تفاوت انگیزه ها در مدیریت شرکت ها قلمداد می گردد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر انگیزه رقابتی مدیرعامل بر ارتباط سوگیری های رفتاری مدیران با ضعف سیستم کنترل داخلی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این پژوهش انگیزه های رقابتی مدیرعامل به عنوان متغیرتعدیل کننده به عنوان یک محرک رفتاری از طریق تفاوت پاداش مورد سنجش قرار گرفت و از کوته بینی و بیش اطمینانی مدیرعامل به عنوان معیارهای سوگیری ادراکی استفاده شده است. در این پژوهش تعداد 88 شرکت بورس اوراق بهادار تهران از طریق حذف سیستماتیک انتخاب و در دوره ی زمانی 1391 تا 1396 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد انگیزه های رقابتی مدیرعامل تاثیر مثبت سوگیری های رفتاری و ادراکی مدیرعامل بر ضعف سیستم کنترل داخلی را تعدیل می کند و به ارتقای سطح کیفیت مکانیزم های کنترل داخلی شرکت ها می افزاید.

این پژوهش به منظور بررسی سودآوری استراتژی مومنتوم با توجه به سطح توده واری صنعت طراحی شده است. وجود رفتار مومنتومی در کنار هیجانات ناشی از توده واری و تقلید سرمایه گذاران از رفتار یکدیگر می تواند نتایج راهبرد های سرمایه گذاری مبتنی بر مومنتوم را شدت بخشد . بنابراین با استفاده از اطلاعات بازده ماهانه سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1387 تا 1395، رفتار پرتفوی های برنده-بازنده با توجه به شرایط توده واری صنعت مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان دهنده وجود مومنتوم بازده کوتاه مدت در پرتفوی های برنده با توده واری بالا در مقایسه با پرتفوی های بازنده با توده واری پایین است، هر چند برای دوره های آتی یک تا دو ماه از معنی داری برخوردار است. همچنین مقایسه میانگین شرکت های برنده با توده واری بالا و پایین نیز وجود مومنتوم بازده کوتاه مدت را نشان می دهد. مقایسه میانگین بازده آتی شرکت های برنده و بازنده با توده واری پایین نیز وجود رفتار مومنتومی را در برخی از دوره های کوتاه مدت نشان می دهد که از الگوی مشخصی برخوردار نیست. در نهایت بیشتر اثر مومنتوم مربوط به موقعیت خرید پرتفوی های برنده با توده واری بالا و موقعیت فروش پرتفوی های بازنده با توده واری پایین است که مبین تشدید مومنتوم در شرایط توده واری بالاست.

در ادبیات اقتصادی و سرمایه گذاری، ریﺴک سیستماتیک به عنوان پیامد ناشی از رفتار متغیرهای عمدتاً اقتصادی و سیاسی نقش موثری بر عملکرد بازارهای مالی دارد. علیرغم مطالعات صورت گرفته پیرامون نقش ریسک سیستماتیک بر بازارهای سهام، نظر تغییر عوامل بنیادی این نوع ریسک در دوره های زمانی مختلف (مارمولینرو و همکاران، 2017) و فقدان وجود الگویی کامل و کاربردی، نیاز به تحقیقات بیشتر از جنبه های مختلف در این زمینه را می طلبد. از اینرو در مطالعه حاضر ابتدا ریسک سیستماتیک شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس مدل سه عاملی فاما و فرنچ محاسبه و در ادامه به بررسی تاثیر ساختار سرمایه ( نسبت بدهی)، میزان سرمایه گذاری بلندمدت و اندازه شرکت ( از بعد ارزش) بر ریسک سیستماتیک شرکتها طی دوره 95-1390 با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی (SYS-GMM) پرداخته است. بطور روشن، این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا ساختار سرمایه، میزان سرمایه گذاری بلندمدت و اندازه ارزش بازار شرکت در اثرپذیری شرکت ها از ریسک سیستماتیک نقش اساسی دارند. یافته های تحقیق نشان می دهد که ساختار سرمایه و اندازه شرکت ها تاثیر مثبت و معناداری و سرمایهگذاری بلندمدت تاثیر منفی و معناداری بر ریسک سیستماتیک شرکت ها دارد. نتایج از حیث کاربردی می تواند برای شرکتهای سرمایه گذاری، سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه کشور بسیار با اهمیت می باشد.