مطالعات شبه قاره

مطالعات شبه قاره

مطالعات شبه قاره سال دهم بهار و تابستان 1397 شماره 34 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی نهاد حکر در قانون مدنی افغانستان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 466 تعداد دانلود : 972
امروزه در علم حقوق مطالعات تطبیقی، در محافل علمی و پژوهشی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. علت آن است که می توان در قوانین کشورهای دیگر نهادهای حقوقی ارزشمندی یافت که تا حد زیادی در اصلاح قوانین و تعالی حقوق کشورهای دیگر، مثمر ثمر باشد. یکی از عقودی که در قوانین برخی کشورهای اسلامی وجود دارد، نهادی به نام استحکار یا حکر است که هم اکنون در کشورهایی مانند مصر، اردن، افغانستان و ... کاربرد دارد و بخشی از مقررات قانونی آنان را به خود اختصاص داده است. این عقد در خصوص اراضی ای که از حالت بهره برداری و انتفاع، خارج و احتیاج به عمران و آبادانی دارد، استفاده می گردد. به همین مناسبت امروزه در برخی جوامع از جمله کشور ایران، قراردادهایی رایج گردیده که فاقد عنوان صحیح حقوقی است و بررسی نهاد حکر در قانون مدنی افغانستان، می تواند راهگشای این نوع از قرارداد ها باشد. این پژوهش، به بررسی نهاد حکر به شیوه توصیفی و تحلیلی و با عنایت به قانون مدنی افغانستان پرداخته است.
۲.

مطالعه تطبیقی شرایط صحت قراردادهای الکترونیکی در اسناد تجاری بین المللی، حقوق ایران و هندوستان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 730 تعداد دانلود : 53
امروزه با توسعه ابزار الکترونیکی می توان به سادگی مبادرت به انجام تجارت نمود و فعالیت های متفاوت و گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیکی سهام، طراحی و مهندسی و فروش کالا و خدمات را انجام داد. تجارت الکترونیکی باعث شده تا قراردادهای الکترونیکی نیز به نوبه خود از اهمیت ویژه ای برخوردار شوند. در صورت تحقق ایجاب و قبول و انعقاد قرارداد بین طرفین و با احراز شرایط خاص می توان به داده های مربوط دست پیدا کرد و آنرا معادل ایجاب و قبول در قراردادهای تجاری به روش سنتی دانست، در این پژوهش، مفهوم، ارکان، شرایط صحت و سابقه قراردادهای الکترونیکی با مراجعه به قانون مدنی و قانون تجارت الکترونیکی ایران، کنوانسیون سازمان ملل متحد راجع به قراردادهای بیع بین المللی کالا(1980) و قانون نمونه آنسیترال در مورد تجارت الکترونیکی (1996) و کنوانسیون سازمان ملل متحد درباره استفاده از ارتباطات الکترونیکی در قراردادهای بین المللی(2005) و قانون قراردادها و قانون فناوری اطلاعات هندوستان بررسی شده است نتایج حاصل از این پژوهش که به روش توصیف و مقایسه ای انجام شده نشان می دهد که ماهیت و شرایط صحت قراردادهای الکترونیکی در اسناد تجاری یاد شده حقوق ایران و هندوستان عمدتاً یکسان است.
۳.

جهان اجتماعی و نقش مجسمه های شهری آنیش کاپور در میدان هنر از منظر پیر بوردیو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : 840 تعداد دانلود : 21
آنیش کاپور معاصر هنرمند مشهور هندی/ بریتانیایی، هنر را با مهندسی، زیبایی شناسی را با زندگی، هویت را با جهانی شدن پیوند داد. بوردیو می گوید هر میدانی "بینشی و برشی" از جهان به مشارکت کنندگان بازارهای آن، تحمیل می شود. نقش تحمیلی نظام سرمایه داری بر هنر معاصر روشن است. تفاوت های صوری آثار هنر معاصر همراه با همگنی وسیع و پیروی اصل تنوع است. این پژوهش در قلمروی جامعه شناسی هنر، درباره ی چگونگی رابطه ی پیچیده و چندوجهی میدان هنر معاصر است. هدف تشخیص نیروهای تاثیرگذار بر آثار هنری به ویژه مجسمه های شهری در عرصه عمومی و میدان هنر معاصر است. چرا و در چه شرایطی کنش گران اجتماعی این نوع آثار را تولید می کنند و پیآمدهایش بر تولید هنری، میانجی گری کدام است؟ این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی قصد دارد با تمرکز بر آثار کاپور به شاخص های هنر عمومی و شناخت میدان های تاثیر گذار این هنر دست می یابد. نتایج نشان می دهد ماهیت آثار کاپور مانند بسیاری از تولیدات هنر معاصر و کارکردهای آنها در جهان سرمایه داری تناقضاتی را نمایان کرده اند. آزادی در هنر معاصر از نوع عمومی و همگانی نبوده و بیشتر در زندگی نخبگان وجود دارد که امکان تجربه هنری ، حق انتخاب در مصرف و هر نوع گزینشی را برایشان فراهم می سازد.
۴.

رقابت هژمونیک هندوستان و چین در جنوب و جنوب شرق آسیا (با تاکید بر مولفه های اقتصادی و نظامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 791 تعداد دانلود : 345
یکی از جلوه های رقابت دولت ها در عرصه سیاست بین الملل، رقابت های منطقه ای است. این مسأله افزون بر دامن زدن به بحث های مربوط به موازنه قوای منطقه ای، موجب شده که در هر منطقه جغرافیایی چندین قدرت بزرگ برای به دست آوردن برتری یا هژمونی در آن منطقه، امکانات و منابع خود را بسیج نمایند. این رقابت و بسیج منابع، در هر دو حوزه مولفه های سخت و نرم قدرت صورت می گیرد. در دهه اخیر، دو کشور چین و هند در مناطق جنوب و جنوب شرق آسیا به رقابت برای به دست آوردن برتری منطقه ای و تغییر موازنه به سود خود پرداخته اند. در این پژوهش تلاش بر آن است که رقابت هندوستان و چین در جنوب و جنوب شرق آسیا در زمینه های اقتصادی و نظامی مورد بررسی قرار گیرد. نگارندگان در صدد پاسخ به این پرسش هستند که در رقابت هندوستان و چین در جنوب و جنوب شرق آسیا مولفه های اقتصادی و نظامی چه نقشی داشته اند؟ براین اساس، فرضیه پژوهش بدین گونه است که دو مؤلفه اقتصادی و نظامی، نقش بنیادین در رقابت های هژمونیک دو کشور به عنوان ابزار زمینه ساز نفوذ و تسلط برای به دست آوردن هژمونی در مناطق جنوب و جنوب شرق آسیا بازی می کنند.روش این پژوهش تحلیلی است و از رویکرد کیفی نیز جهت تجزیه و تحلیل داده ها بهره گرفته شده است.
۵.

بازنمایی مرگ در آیین بودایی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 761 تعداد دانلود : 918
مرگ شناسی در دهه های اخیر تبدیل به یکی از حوزه های مهم میان رشته ای در تکنولوژی پزشکی، فلسفه، هنر، علوم سیاسی، تاریخ، ادیان و جامعه شناسی شده است. در این مطالعه، مرگ به عنوان یک پویایی اساسی و پیش زمینه حیات در آیین بودایی مورد بررسی قرار می گیرد. سوال تحقیق این است که بازنمایی های مرگ در آیین بودایی چه چیزی را در خصوص یک جامعه بودایی و ارزش های آن مشخص می کند؟ بنابراین پژوهش حاضر با استفاده از روش بازنمایی و تکنیک بررسی اسنادی و کتابخانه ای ، بازنمایی های مرگ به عنوان نقطه پیوند تجربیات و دیدگاه های فرد و فرهنگ و ایدیولوژی غالب در آیین بودایی را مورد مطالعه قرار داده و به پاسخ سوال مورد نظر می پردازد. آیین بودایی تاکید می کند که به جای انکار مرگ باید آن را پذیرفت. پذیرش مرگ البته به معنای پذیرش دلمردگی به معنای شیوه زندگی نیست. آیین بودایی مانند تمام ادیان دیگر مناسکی برای مرگ تعیین کرده که باعث آرامش رفتگان و بازماندگان . بنابراین، زمانی که پای مسیله ای همچون مرگ در میان باشد، این آیین می تواند منشا خردورزی جامعه شناختی و روان شناختی باشد. آیین بودایی به ما یاداوری می کند که سرنوشت هرچه باشد، کنش های ما جریان خواهد داشت.
۶.

بررسی مردم شناختی آیین های ازدواج در ایران و هند(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 941 تعداد دانلود : 217
سه مرحله اساسی در حیات زیست فرهنگی انسان وجود دارد که شامل تولد، ازدواج و مرگ است. این مراحل در همه جوامع و سرزمین های مختلف آیین های مخصوص به خود را دارد که نیازمند بررسی و پژوهش از جهت میراث و فرهنگ مشترک ملل مختلف است. با توجه به اینکه در خصوص بررسی مردم شناختی و تطبیقی آیین های ازدواج در دو سرزمین ایران و هند، تاکنون پژوهش مستقلی صورت نگرفته، این مقاله سعی در انجام آن دارد. سیوال اصلی تحقیق این است که وجوه اشتراک در آیین های ازدواج در ایران و هند تا چه میزان است و ریشه اشتراک در کجاست؟ بر این اساس با هدف پاسخ به وجوه اشتراک و جستجوی ریشه های همسانی آیین های ازدواج در دو سرزمین ایران و هند و تجزیه و تحلیل مردم شناختی آنها با بهره گیری از مشاهدات نویسندگان و استفاده از منابع معتبر موجود و نیز جمع آوری اطلاعات به روش توصیف مقایسه ای به انجام پژوهش حاضر پرداخته خواهد شد. به طور کلی شباهت ها و اشتراکات بسیاری بین آیین های ازدواج در ایران و هند مانند اهمیت تشکیل خانواده، آداب و رسوم مربوط به مراسم ازدواج، هدایا، مهمانی ها و بزرگداشت مراسم وجود دارد که دلایل این وجوه مشترک را باید در ریشه های قومی، نژادی، سرزمینی، تاریخی، اساطیری و باورهای دینی آنها یافت.
۷.

بررسی مناسبات بینامتنی اشعار اقبال لاهوری و قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 208 تعداد دانلود : 510
نظریه ی بینامتنی حاصل رویکرد زبان شناختی به ادبیات است که هر متن ادبی را زاییده ای از متون گذشته یا معاصر می داند؛ به گونه ای که متن تازه(حاضر) خلاصه ای از متن یا متون متعدد (غایب) است. هدف از این پژوهش « واکاوی مناسبات بینامتنی اشعار اقبال لاهوری و قرآن» است، که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد زبان شناختی، روابط بینامتنی میان اشعار اقبال لاهوری و قرآن کریم را بیان کرده است. رابطه های موجود بین این دو متن، با هدف بیان مضامین و مفاهیم مشترک است . ازآن جا که علامه انس دیرینه ای با قرآن داشته، در راستای تشویق انسان ها به مفاهیم اخلاقی، از آیات - به صورت مستقیم و غیر مستقیم- استفاده نموده است. بر این اساس در جهت تحقق اهداف علامه اقبال، انواع بینامتنی در ابیات وی نمود یافته که در میان آنها، بینامتنیت نفی جزیی(اجترار) گستره وسیع تری را به خود اختصاص می دهد و بسامد بیشتری دارد. اما نمونه هایی از امتصاص(نفی متوازی) و حوار (نفی کلی) نیز در میان اشعار وی مشاهده می شود.
۸.

بررسی نقش وجایگاه افغانستان در روابط استراتژیک ایران و هند(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 264 تعداد دانلود : 869
در سال های اخیر روابط دوکشور ایران وهند علی رغم گذشته بسیار مطلوب، دارای فراز ونشیب های زیادی بوده است که یکی از مهمترین دلایل آن، حضور و نفوذ آمریکا در هند و دخالت های مستمراین کشور در مسایل منطقه ای می باشد. با این وجود، هنوز موارد متعددی در سطح منطقه وجود دارد که توجه دو کشور ایران وهند را برای همکاری های همه جانبه به خود جلب کرده است. یکی از مهمترین این موارد کشور افغانستان است که در منطقه استراتژیک قلب آسیا واقع شده وایران و هند منافع مشترک زیادی در این کشور برای همکاری مشاهده می کنند. از جمله مهمترین این موارد می توان به تهدیدات مربوط به فعالیت گروه های تروریستی و تندروی مذهبی مانند داعش و طالبان، پتانسیل های بسیار مساعد اقتصادی بخصوص بازارهای داخلی افغانستان، بحث های مربوط به حمل و نقل و ارتباطات، مساله انرژی بخصوص گاز، منابع غنی معدنی مانند طلا و مس و... اشاره کرد. بنابراین سوال اصلی تحقیق این است که در روابط استراتژیک ایران و هند، افغانستان چه نقشی را می تواند ایفا نماید؟ روش پژوهش با توجه به ماهیت نظری تحقیق کیفی مبتنی بر رویکرد توصیفی تحلیلی بوده که در آن از تکنیک مطالعه موردی استفاده شده است.
۹.

مؤلفه های جامعه شناختی داستان بهرام گور و شنگل هند در شاهنامه فردوسی (بر اساس الگوی گفتمان شناسی انتقادی ون لیوون)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 725 تعداد دانلود : 784
پژوهش حاضر جهت شناخت بهتر و عمیق تر شاهنامه فردوسی از الگوی گفتمان شناسی انتقادی ون لیوون(2008) برای بررسی مؤلفه های گفتمان مدار مبتنی بر پوشیدگی و صراحت استفاده نموده و به بررسی و تحلیل کمی و کیفی برشی از متن داستان پادشاهی بهرام گور در ارتباط با روابط ایران در زمان ساسانیان با شنگل هند و سرزمین هند پرداخته است. شیوه پژوهش تحلیلی-توصیفی است و با استناد به آثار کتابخانه ای انجام گرفته است. در این راستا، این پژوهش گامی نو در زمینه زبان شناسی ادبیات و سبک شناسی زبان شناختی برداشته است و نشان می دهد که چگونه یک اثر ادبی بزرگ با نشان دادن لایه های معنایی مختلف و پنهان آن همچون »تاریخ» می تواند فعال و پویا باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که فردوسی در داستان بهرام گور و شنگل هند با بسامد بالا از مؤلفه های جامعه شناختی-معنایی مطابق با الگوی پژوهش استفاده نموده است؛ این نکته مهم نشانگر بازتاب جریان قدرت و ایدیولوژی در لایه های زیرین متن و نقش آن در صراحت و پوشیدگی شخصیت ها یا کارگزاران و کارکردهای آنان است.
۱۰.

روابط خارجی هند: فر صت ها و محدودیت های پیش روی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 558 تعداد دانلود : 543
نوع جهت گیری که هر کشور در محیط خارجی اتخاذ می کند می تواند بر منافع راهبردی و کلان کشورهای دیگر به صورت های فرصت و محدودیت تأثیر گذارد. رابطه هند و جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، از این منظر نزدیکی هند به دوستان ایران می تواند به عنوان یک فرصت، با رقبای و دشمنان ایران می تواند باعث محدودیت هایی برای گسترش رابطه ایران و هند شود. برای مثال، دوستی سنتی هند با روسیه به عنوان فرصت، همکاری نزدیک با عربستان سعودی، رژیم صهیونیستی و امریکا به خودی خود می تواند به عنوان یک محدودیت برای توسعه روابط دوجانبه و چندجانبه بین ایران و هند عمل کند. هدف این پژوهش بررسی آثار و پیامدهای روابط خارجی هند برای جمهوری اسلامی ایران در محیط منطقه ای و بین المللی با رویکردهای فرصت و محدودیت است. روش پژوهش مورد استفاده، روش توصیفی-تحلیلی با استفاده از داده های کتابخانه ای است.
۱۱.

« فرش جنگ، فریاد بلند اعتراض با زبان تصویر »(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 218 تعداد دانلود : 897
جنگ به عنوان یک فرآینداجتماعی در هر جامعه ای که رخ دهد وجوه مختلف زندگی انسانی را تحت تأثیر قرار می دهد. از جمله ی این حوزه ها، زمینه های تولیدات هنری است. و گاه این تولیدات الزاماً توسط هنرمندان آکادمیک و با رویکرد و زبان هنری شناخته شده ی روز تولید نمی شود. از آثار پیش از تاریخ تا امروز آدمیان به هر شکل که توانسته اند موضوع جنگ را بازتاب داده اند و در بسیاری از این تولیدات، بخش نامطلوب آن را به امید توقف و تغییر به تصویر کشیده اند. از آخرین نمونه های اینگونه آثار که توسط مردمان عادی و سنتی در اعلام انزجار از جنگ بیان شده فرش هایی است که در افغانستان بافته شده و در آنها المان های جنگ، به عنوان موضوعی آزاردهنده مورد اشاره قرار گرفته است. پرسش آن است که آیا بافندگان و تولیدکنندگان فرش سنتی در افغانستان، بدون آموزش های هنری، چگونه و با چه سامانه ای به این مهم دست یافته اند؟ و آیا توان بازخوانی و دسته بندی در این گونه آثار امکانپذیر است؟ با این نگاه پس از بررسی مختصر نقش و طرح در قالی بافی، به بررسی نمونه هایی که به فرش جنگ در افغانستان مشهورند پرداخته شد و نتیجتاً با رهیافت به دست آمده یکی از آثار برجسته ی ایجاد شده در این زمینه تحلیل هنری شده است.
۱۲.

شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر در مناسبات هیدروپلیتیک ایران و افغانستان در حوضه آبریز هریرود(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 680 تعداد دانلود : 749
آب ماده ای ضروری برای بقای جوامع است و عبور آن از مرزهای بین المللی سبب شده تا به عنوان یک عامل مهم در شکل دادن به منازعه یا همکاری میان کشورها نقش آفرینی کند. یکی از اقدامات بنیادی در تجزیه و تحلیل مناسبات هیدروپلیتیک در سیستم رود های فرامرزی، شناخت متغیرهایی است که در اهمیت آب های فرامرزی برای کشورها نقش دارند. آب هریرود از افغانستان وارد ایران می شود و قرارگرفتن حوضه ی آبریز آن در نوار خشک و نیمه خشک جهانی سبب وابستگی آن ها به آب هریرود برای تأمین نیاز آبی شان شده است. برنامه های توسعه ای افغانستان سبب کاهش ورود آب هریرود به ایران شده به گونه ای که می تواند زمینه ساز چالش در امنیت آبی شمال خاوری ایران گردد. از این روی سوال پژوهش این است که متغیرها و شاخص های تاثیرگذار در اهمیت راهبردی هریرود برای ایران و افغانستان کدام است؟ برای این منظور ۸۶ شاخص شناسایی و داده ها با استفاده از روش دلفی و روش تحلیل ساختاری با نرم افزار میک مک تحلیل شده است. نتایج حاکی از آن است که شاخص های اهمیت هریرود برای آب آشامیدنی، امنیت غذایی، امنیت منابع آبی برای ایران و شاخص های اهمیت هریرود برای امنیت ملی، امنیت منابع آبی و انجام برنامه های توسعه ی اقتصادی برای افغانستان جزو شاخص های راهبردی محسوب می شوند.
۱۳.

امکان سنجی همگرایی ایران - پاکستان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 352 تعداد دانلود : 693
تا 1947 میلادی، ایران و هند، دو کشور همسایه بودند که به واسطه تقسیم استعماری شبه قاره، کشور حایل پاکستان با انبوهی از مشکلات جایگزین هند شد. پس از این تاریخ، مسایل داخلی و خارجی هند و پاکستان به شدت به یکدیگر گره خورد. امروزه شناخت سیاست خارجی پاکستان بدون درک عمیق محیط سیاسی- امنیتی پیچیده آسیای جنوبی بخصوص در تطبیق با هند و افغانستان، امکان پذیر نیست. هدف این مقاله امکان سنجی و بررسی چالش های پیشروی همگرایی ایران با پاکستان در مقایسه و تطبیق با هند است. یافته های پژهشی نشان می دهد با وجود اینکه ایران و پاکستان دارای زمینه همگرایی اند، این مهم تا حالا به صورت واقعی محقق نشده است. برعکس در انطباق با پاکستان؛ هند، در اغلب زمینه هایی که روابط پاکستان با ایران واگرا است، روابط همگرا و روبه رشدی با ایران دارد. قابل یادآوری است که هدف نویسندگان مقاله، ارایه پیشنهادی مبنی بر جایگزینی و ترجیح هند بر پاکستان و برعکس آن، در مناسبات و روابط خارجی ایران نیست؛ حال آنکه پاکستان همسایه مطمین و قابل احترام ایران است و هند به واسطه پتانسیل های فراوان و سطح گسترده روابط- در سیاست خارجی ایران کشوری است راهبردی. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای روش کیفی است. گردآوری داده ها، با استفاده از منابع و ابزار کتابخانه ای است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۵