۱.
کلید واژه ها:
سرمایه اجتماعی اعتماد اجتماعی مشارکت اجتماعی توسعه سیاسی شهروندان تهران دولت
این پژوهش به دنبال بررسی تأثیر ابعاد سرمایه اجتماعی بر ابعاد سه گانه توسعه سیاسی (رضایت از اوضاع سیاسی، احساس آزادی سیاسی، احساس تعلق به جامعه) می باشد. پژوهش با تمرکز بر شهروندان تهرانی بالای ۱۸ سال شهر تهران اعم از زن و مرد،در نیمه دوم سال 1397 انجام شده است.نتایج حاکی از آن است که اعتماد اجتماعی بر روی نگرش شهروندان تهرانی نسبت به توسعه سیاسی تأثیر مثبت دارد. همچنین متغیر اعتماد اجتماعی بر روی سه بُعد نگرش نسبت به توسعه سیاسی نیز تأثیر مثبت دارد. به لحاظ مطلوبیت نگرش شهروندان تهرانی به توسعه تنها بُعد احساس تعلق به جامعه در سطح مطلوبی قرار دارد، و ابعاد احساس آزادی سیاسی و رضایت از اوضاع سیاسی و همچنین متغیر نگرش به توسعه سیاسی در بین افراد در سطح مطلوبی قرار ندارند. در خصوص اولویت بندی ابعاد اعتماد اجتماعی نیز فقدان خشونت ساختاری در اولویت نخست، و ابعاد کنترل فساد اداری و مالی، تسهیل تعاملات سیاسی – اجتماعی، شفافیت رفتاری، میزان انعطاف پذیری، عدالت در مجازات، شفافیت اطلاعاتی، اعتماد به رسانه، اعتماد به نهادهای حکومتی، عدالت اقتصادی و شفافیت گفتاری در اولویت های بعدی قرار دارند.همچنین متغیر مشارکت اجتماعی بر روی سه بُعد نگرش نسبت به توسعه سیاسی یعنی ابعاد رضایت از اوضاع سیاسی، احساس آزادی سیاسی و احساس تعلق به جامعه نیز تأثیر مثبت دارد.
۲.
کلید واژه ها:
پهلوی دوم شوروی هراسی سیاست خارجی ایران
همواره تبیین ابعاد سیاست خارجی حکومت های گذشته ایران چراغ راهی برای تعیین سیاست گذاری و عرصه تصمیم گیری برای آینده است. در تحلیل سیاست خارجی رژیم پهلوی دوم، این نکته توسط نویسندگان شناسایی و تحلیل شده که ایران یک هراس همیشگی نسبت به شوروی داشته و این هراس در سیاست گذاری ها و راهبردهای روابط خارجی پهلوی نقش مهمی ایفا نموده است. این مقاله تلاش می کند عوامل و منابع ایجاد هراس از شوروی در حکومت پهلوی دوم را تبیین و نقش آن را در تصمیم گیری سیاست خارجی تحلیل کند. رویکرد محققان در این مقاله توصیفی تبیینی بوده و در همین راستا با ترکیب دو نظریه روان شناسی سیاسی ماروین زونیس و نظریه پیوستگی جیمز روزنا ، الگوی نظری جدیدی را طراحی نموده اند که مبنای تحلیل قرار گرفته است. نویسندگان با تبیین منابع فرد، نقش، ساختار حکومت، ساختار اجتماعی، عوامل فراملی یا نظام بین الملل، ابعاد شوروی هراسی را تبیین؛ و اثرگذاری آن در فرآیند تصمیم گیری سیاست خارجی پهلوی دوم را نشان داده اند.
۳.
کلید واژه ها:
طنز پهلوی دوم مطبوعات سیاسی مجلس شورای ملی گفتمان
مقاله حاضر موضوعی مرتبط با کارکرد مفهومی طنز در نقد گفتمان های سیاسی حاکم است؛ که با استفاده از روش تحلیل گفتمان، آثار مهم طنز در مقطع زمانی عنوان شده و در موضوع انتخابات مجالس شورای ملی مورد تتبع و جستجو قرارگرفته است. برای تحلیل متون طنز انتخابی با بهره گیری از روش تبیینی نورمن فرکلاف نشان داده ایم در دوره پهلوی دوم چگونه مطبوعات طنز موضوعات سیاسی روز را به باد انتقاد گرفته و محتوای گفتمانی خویش را تولید و هویت یابی کرده اند. با توجه به فضای سیاسی و گفتمان های انتقادی آن دوران، طنزهای مندرج در مطبوعات عمدتاً دارای دلالت های سیاسی بودند و در اکثریت موارد، سایر حوزه های مفهومی طنز منتشر شده نیز به ویژه در قالب اشعار با اغراض سیاسی و در جهت تامین مقاصد گفتمانی منتشر شده اند. فضای خاص سیاسی و نوع مناسبات و فرهنگ عمومی حاکم در دوره محمدرضا شاه پهلوی، سایه خود را بر آثار ادبی این دوران گستراند، به گونه ای که بعد از حوادث مهم و قابل تأمل کودتای 28 مرداد، با اعمال نظارت بیشتر بر فعالیت های مطبوعاتی، طنز به عنوان ابزاری برای بیان حقایق و آگاهی مردم مورداستفاده منتقدان قرار گرفت؛ در این میان موضوع نقد انتخابات یکی از سوژه هایی بود که هرازچندگاهی عناصر هویتی گفتمان حاکم را در معرض نقد قرار می داد.
۴.
کلید واژه ها:
آموزش محیط رسانه های ارتباط جمعی جامعه پذیری سیاسی دانشجو دانشگاه شیراز
هدف مقاله بررسی تأثیر محیط آموزشی و رسانه های ارتباط جمعی بر جامعه پذیری سیاسی دانشجویان دانشگاه شیراز است. شیوه پژوهش در این تحقیق پیمایشی است. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه و از یک نمونه 400 نفری از 12500 نفر دانشجویان دانشگاه شیراز در سال 1396 گردآوری شد. اساس نظری پژوهش نظریه کارکردگرایی ساختاری است. جامعه پذیری سیاسی در سه بعد آگاهی سیاسی و نگرش های سیاسی و ارزش های سیاسی بررسی شد. متغیرهای مستقل در 7 بُعد دسته بندی شدند: عوامل خانوادگی؛ عوامل شخصی و جمعیتی؛ ارتباط با هم سالان؛ تعهد مذهبی؛ محیط آموزشی؛ فعالیت داوطلبانه در انجمن ها؛ رسانه های ارتباط جمعی.در این نوشتار تأثیر محیط آموزشی و رسانه های ارتباط جمعی بر جامعه پذیری سیاسی دانشجویان، مد نظر است به منظور آزمون فرضیات از آزمون تی، تحلیل واریانس و رگرسیون دومتغیره و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که بین سطح تحصیلات، رشته تحصیلی دانشجویان قبل از ورود به دانشگاه و دانشکده ای که در آن تحصیل می کنند و جامعه پذیری سیاسی آن ها ارتباط است، درحالی که ارتباطی بین استفاده سیاسی از رسانه ها ارتباطی و گرایش به استفاده از این رسانه مشاهده نشد. نتیجه کلی پژوهش نشان داد که محیط آموزشی دانشگاه به مراتب بیشتر از عوامل بیرونی بر جامعه پذیری سیاسی دانشجویان تأثیر دارد.
۵.
کلید واژه ها:
جهانی شدن شهروندی حکمرانی جمهوری اسلامی ایران سوئد مسئولیت پذیری شفافیت مشارکت اجتماعی
در گذر تاریخ، شهروندی شاخص ها و مؤلفه های متعددی را به خود گرفته است. اضافه شدن مؤلفه هایی چون شفافیت، پاسخ گویی، مسئولیت پذیری و مشارکت جویی در حکمرانی خوب، شهروندی را نیز متعاقباً با این مسائل مواجه و روبه رو ساخته است. یکی از مهم ترین تأثیرات فکری از دهه 1970 میلادی به بعد، تأثیر جهانی شدن بر مدل شهروندی و شکل گیری مفهوم تازه ای بنام شهروند جهانی است. به گونه ای که اکنون مباحث بسیاری در خصوص شهروندی جهانی و پیروی از استانداردهای جهانی در این مدل از شهروندی وجود دارد. سؤالی که در این جا مطرح است این که «شهروندان ایرانی و سوئدی نسبت به شهروندی جهانی چه نگرشی دارند»؟ برای پاسخ به این سؤال، ابتدا شاخص ها و استانداردهای شهروندی جهانی بررسی شده و بعد از آن با استفاده از روش های کمی جامعه آماری مورد مطالعه قرار گرفته است. موضوعی که روشن است اینکه شبکه های اجتماعی، انقلاب ارتباطات، فناوری اطلاعات و به طور کلی عصر ارتباطات، نتوانسته شهروندان جهانی را در نقاط مختلف به یک اندازه جامعه پذیر کند که این موضوع نیز به دلایل متعددی برمی گردد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها، از نوع پیمایش میدانی است.
۶.
کلید واژه ها:
قدرت نرم دیپلماسی ورزشی جمهوری اسلامی ایران روابط خارجی
در میان انبوه سازمان های غیردولتی، چندملیتی و بین حکومتی، ورزش و نهادهای جهانی آن مانند کمیته بین المللی المپیک به عنوان بزرگترین ارزش مشترک جوامع امروز سبب شد تا فارغ از هر گونه رنگ قومی و نژادی، تحقق دهکده ای به واقع جهانی با شتابی روزافزون صورت گیرد؛ لذا هدف از پژوهش حاضر مطالعه تطبیقی دیپلماسی ورزشی در ایران و مقایسه آن با کشورهای منتخب (ایالات متحده، چین، استرالیا، ترکیه، روسیه و ژاپن) بود؛ پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی که با بررسی بیش از 50 مقاله، کتاب، یادداشت، خبر طی سال های 1380 تا 1397 با استفاده از الگوی بردی انجام شد. برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز متون انگلیسی و فارسی تا پایان سال 2018 میلادی جمع آوری و مورد مطالعه قرار گرفت؛ یافته های پژوهش نشان داد کشورهای توسعه یافته مانند ایالات متحده، ژاپن و استرالیا در کنار کشورهای دارای اقتصاد نوظهور (بریک) مانند روسیه و چین با ارائه برنامه ای جامع و در قالب استفاده از ورزشکاران، مربیان، داوران و حتی شرکت های ورزشی به دنبال تحقق اهداف کلان سیاسی خود در بستر ورزش هستند؛ حال آنکه تصمیم گیران سیاسی ایران به ورزش به عنوان پدیده ای تفریحی نگریسته و هنوز به "علاقه مندی" به جای "ادراک" از ظرفیت ورزش ایران در عرصه بین الملل بسنده کرده اند.
۷.
کلید واژه ها:
فرهنگ سیاسی مشارکت سیاسی عدالت سیاسی برابری پیچیده جمهوری اسلامی ایران ریاست جمهوری
مسئله پژوهش حاضر آن است که در جامعه ایران امروز؛ سلطه کدام موهبت اجتماعی بر حوزه سیاست از نظر مردم عادلانه است؟ برای یافتن پاسخ نویسندگان از نظریه «برابری پیچیده» مایکل والزر بهره برده و عدالت را آن موهبت اجتماعی ای معرفی کرده اند که باید بر حوزه سیاست مسلط باشد. سپس با بهره گیری از نظرات نخبگان عرصه عدالت اجتماعی و علوم سیاسی به روش دلفی، پرسشنامه ای را به منظور فهم نگاه عمومی به موهبت اجتماعی مسلط در حوزه سیاست از بین سه موهبت اجتماعی ثروت، خویشاوندی و دانش طراحی کردند. جامعه هدف این پژوهش ایرانیان بالای 20 سال ساکن در کشور است و میزان جمعیت نمونه با استفاده از فرمول کوکران 271 نفر تعیین شد. با تحلیل داده های به دست آمده، نویسندگان نشان دادند که از دید مردم موهبت اجتماعی «دانش» بیش از دو موهبت دیگر شایسته سلطه بر امر مشارکت سیاسی به عنوان جلوه اصلی حوزه سیاست است. جامعه ایران در باب دوری از موهبت خویشاوندی و پس ازآن نزدیک شدن به موهبت دانش به شرایط یک جامعه عادل نزدیک تر است اما در حفظ حوزه سیاست از سلطه موهبت ثروت بر آن با شرایط یک جامعه عادل فاصله بسیاری دارد.
۸.
کلید واژه ها:
جنگ نرم تهاجم فرهنگی جوانان آسیبشناسی فرهنگی استان همدان
تهدیدهای فرهنگی، به عنوان ابعاد تهدید علیه ساختار یک کشور شناخته شده است. این درحالی است که یکی از شیوه های تهدید علیه فرهنگ یک کشور به ویژه درباره ساختار ارزشی و فرهنگی کشور، در قالب تهاجم فرهنگی طراحی و اجرا می شود. پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی تهاجم فرهنگی در سطوح مختلف خرد، میانی و کلان در بین جوانان استان همدان، در سال 1396 انجام گردید. در این پژوهش کمی، برای جمع آوری داده ها، از فن پیمایش استفاده گردید. جامعه مورد بررسی، کلیه جوانان استان همدان بودند (10874N=). برای نمونه گیری جامعه پژوهش، از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب استفاده شد. برای تعیین حجم نمونه نیز از فرمول کوکران استفاده گردید (384n=). برای جمع-آوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته، استفاده گردید. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط پانلی از متخصصان تأیید گردید. برای تأیید پایایی ابزار پژوهش نیز یک مطالعه راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ صورت پذیرفت. نتایج تجربی مدل سازی معادلات ساختاری مشخص کرد که تهاجم فرهنگی اثر معنا داری بر هر سه سطح خرد، میانی و کلان فرهنگ داشته است. به علاوه، بیشترین تأثیر در سطح خرد بر گرایش به مد، در سطح میانی بر پایبندی جوانان به اصول خانوادگی و در سطح کلان بر تغییر سبک زندگی بوده است.
۹.
کلید واژه ها:
هویت بحران هویت هویت سازی برساخت گرایی اسرائیل رژیم صهیونیستی
هویت از جمله مهم ترین عوامل مؤثر در ضریب امنیتی جوامع معاصر ارزیابی می شود که متناسب با آن می توان نسبت به شناخت و تحلیل فرصت ها و تهدیدات امنیت ملی اقدام کرد. از این منظر موضوع چندپارگی هویتی وارد مطالعات امنیتی شده است. در پژوهش پیش رو با رویکردی توصیفی-تحلیلی به واکاوی جایگاه «هویت» در امنیت سازی رژیم صهیونیستی با استفاده از نظریه «برساخت گرایی»، پرداخته شده است. با توجه به تقابل راهبردی جمهوری اسلامی ایران با این رژیم نامشروع، نتایج پژوهش می تواند در اختیار نهادهای سیاسی و امنیتی ذی ربط قرار گیرد و در مدیریت سیاست ها و تقویت منافع ملی ایران و مصالح جهان اسلام، به کار آید. سؤال اصلی عبارتست از وضعیت بحران هویتی در جامعه اسرائیل چگونه است؟ نتایج به دست آمده دلالت بر آن دارد که رژیم صهیونیستی با تعریف منبع «سرزمین موعود»، «هویت واحد تاریخی» و «فرهنگ یهودی» در تلاش برای ترمیم خلأ هویتی سه گانه «مکان»، «زمان» و «فرهنگ مشترک» خودش و رهایی از وضعیت بحرانی ناشی از چندپارگی هویتی است. اگرچه رژیم صهیونیستی در این زمینه تلاش بسیاری کرده، لیکن در فرایند هویت بخشی، بامعضلاتی مواجه شده؛ چالش هایی نظیر «سکولاریسم و الحاد»، «اختلافات طایفه ای»، «چندزبانی» و دیگر موارد که می تواند در کانون توجه راهبردنگاران ایران قرار گیرد.
۱۰.
کلید واژه ها:
مذاکره دیپلماسی نبوی حضرت محمد سیاست خارجی قدرت سیاسی اسلام
مذاکره در دنیای نوین در زمره کلیدی ترین ابزارهای تحقق اهداف و منافع واحدهای سیاسی به ویژه دولت ها و از بخش های مهم تدبیر سیاسی است و تحقق حداکثری غایات ملی در گروی کاربست مطلوب اصول و فنون مذاکره بر محور مؤلفه های قدرت بازیگران دخیل تلقی می شود. ازاین رو، دین مبین اسلام که به مقوله اساسی سیاست اهتمام ویژه ای دارد، شاکله خود را به نحوی تنسیق کرده است که پاسخگوی نیازهای مختلف سیاسی جامعه اسلامی از جمله عرصه سیاست خارجی و دیپلماسی باشد. این مقاله با رویکرد تحلیلی و تمرکز بر اسناد تاریخی، و باهدف تبیین اصول حاکم بر سپهر مذاکرات پیامبر اکرم (ص) با این پرسش آغاز می شود که: مقتضای اسلامی بودن مذاکرات در گفتمان اسلام شیعی با تمرکز بر سیره نبوی (ص) چیست؟ در پاسخ به این پرسش، در دایره نظریات و تعاریف گسترده در حوزه مذاکرات، بر اساس جهان بینی توحیدی و بازخوانی کارویژه های دیپلماسی اسلامی مستند به سیره حکومتی نبی مکرم اسلام (ص)، الگوی مطلوب مذاکره از منظر حضرت و در قالب مدلی بر محور یازده اصل، استخراج و تدوین شده است. یافته های پژوهش نشان داد که این اصول در سه مرحله وضع اصول پایه ای، غایت گذاری جامع دیپلماتیک و مستحکم سازی دیپلماتیک در بستر محیط تعامل جای می گیرند و قابل تحلیل می باشند.
۱۱.
کلید واژه ها:
عدالت آزادی حکمت متعالیه علامه طباطبایی سیاست
عدالت و آزادی از مفاهیم بنیادین و اساسی جامعه بشری است که مفهوم شناسی، مبانی، نحوه اعتبار در جامعه و رابطه این دو همواره مورد توجه اندیشمندان علم سیاست بوده است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل داده های «تفسیر متن محور» به تعریف، انواع و مبانی دو مفهوم عدالت و آزادی در آراء علامه طباطبایی پرداخته و صورت بندی ای از رابطه این دو مفهوم با یکدیگر ارائه شده است. در این نگاه، عدالت امری عینی و در عین حال اعتباری است که اولین رکن حیات اجتماعی بشری را شکل داده و هویت حکمت سیاسی متعالیه قائم به آن است. عدالت بعد از تشکیل اجتماع در میان انسان ها، اعتبار شده و به معنای تناسب در امور و ارائه استحقاق حقیقی هر شخص است و در نتیجه تمام اعتباریات دیگر حیات اجتماعی بشر بر آن استوار شده و به واسطه آن مشروعیت و اعتبار می یاید. آزادی نیز مفهومی بدیهی و در عین حال از ابتدایی ترین نیازها و خواسته های انسانی بوده و بر اساس تقوم نفس انسانی و برمبنای اختیار، برای انسان امری اولی محسوب می شود. همچنین ازآن جاکه در اندیشه علامه طباطبایی، نظام اجتماعی جز بر پایه عدالت قوام نگرفته و سایر مسائل و موضوعات عمده فلسفه سیاسی، از جمله آزادی جز بر اساس آن شکل نمی یابد، آزادی در دو حیطه «زمینه و پیش شرط » و «هدف و نتیجه » وامدار عدالت است. در عین حال تعادل میان این دو مفهوم از عوارض قوام جامعه است.
۱۲.
کلید واژه ها:
قدرت منطقه ای رژیم پهلوی رهبری منطقه ای ایران ایالات متحده آمریکا
وقوع تغییرات ژئوپلیتیکی در محیط امنیتی ایران در کنار تحکیم قدرت شاه در اواخر دهه 1340 افزایش نقش آفرینی منطقه ای رژیم پهلوی را به همراه داشت. بر این اساس بود که رژیم پهلوی ضمن مطرح کردن خود به عنوان قدرت برتر منطقه ای نفوذ خود را در خلیج فارس گسترش داد و در جهت حفظ ثبات و امنیت منطقه ای گاه با استفاده از قوه قهریه و گاهی با بهره گیری از دیپلماسی و گسترش روابط با همسایگان سعی در ایفای نقش ژاندارمی کرد. هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش است که نقش آفرینی رژیم پهلوی به عنوان یک قدرت منطقه ای تحت تأثیر چه عواملی و چگونه صورت پذیرفته است؟ یافته های اولیه نشان می دهد در سطح بین المللی کاهش فشار ساختاری نظام بین الملل ناشی از عواملی چون تنش زدایی در دوران جنگ سرد، خروج بریتانیا از خلیج فارس و دکترین نیکسون به همراه توسعه توانمندی های داخلی موجب ایفای نقش سه گانه رهبری، پاسداری و پشتیبانی منطقه ای از سوی رژیم پهلوی شد. درحقیقت با توجه به قرار گرفتن خلیج فارس در ذیل بلوک غرب و روابط شاه با واشنگتن، رژیم پهلوی به نیابت از ایالات متحده به تأمین امنیت این منطقه پرداخت.
