۱.
کلید واژه ها:
مصونیت دولت ها دیوان بین المللی دادگستری حقوق بین الملل عرفی دعوی آلمان علیه ایتالیا شکایت ایران محاکم آمریکا کانادا لوکزامبورگ
علیرغم اینکه مصونیت دولت ها از صلاحیت محاکم ملی، قاعده حقوق بین الملل عرفی می باشد اما برخی قدرت ها برای افزودن استثناء به آن تلاش می کنند. تصویب کنوانسیون مصونیت دولت ها و اموال آن ها پس از 27 سال مطالعه کمیسیون حقوق بین الملل در سال 2004 نشان داد که جامعه بین المللی تحول مصونیت دولت ها از مطلق به محدود را پذیرفته است و استثنائات آن را مواردی نظیر قراردادهای تجاری، مالکیت و موافقت نامه های داوری می داند. با این وجود مصوبه 1996 کنگره آمریکا، احکام محاکم آمریکا، کانادا و لوکزامبورگ علیه ایران نشان دهنده تلاش برخی کشورها برای ایجاد استثنائات جدید به بهانه تروریسم، نقض حقوق بشر و قواعد آمره می باشد. دیوان بین المللی دادگستری در سال 2012 در دعوی آلمان علیه ایتالیا با تأکید تاریخی بر خدشه ناپذیر بودن اصل مصونیت دولت ها به عنوان قاعده حقوق بین الملل عرفی نشان داد که از نظر دیوان، نقض این اصل می تواند ثبات بین المللی را به مخاطره بیندازد. از سال 2016 با شکایت ایران علیه آمریکا (پرونده موسوم به برخی از اموال ایران) و دستور موقت 3 اکتبر 2018 دیوان مبنی بر داشتن صلاحیت رسیدگی به این پرونده، دیوان در معرض آزمون تاریخی دیگری برای دفاع از اصل مصونیت دولت ها قرار گرفته است. طبیعتاً تکرار رویه دیوان در این پرونده گام بلندی برای صیانت از قاعده عرفی مصونیت دولت ها از دکترین های جدید خواهد بود.
۲.
کلید واژه ها:
سیاست های کاربردی رسانه ای هیسپان تی وی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مخاطب شناسی نظریه داده بنیاد
تدوین سیاست های کاربردی مطلوب شبکه هیسپان تی وی، یکی از ملزومات مبنایی رسانه آلترناتیو مذکور است که در راستای تقویت دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی در کشورهای اسپانیایی زبان ایجاد شده است. کارشناسان معتقدند اگر رسانه مذکور نتواند به درک مشترکی با مخاطب برسد و بر تفاوت های بین فرهنگی فائق بیاید، نه تنها نمی تواند مؤثر واقع شود، بلکه ممکن است به اقدامی ضدتبلیغی تبدیل شده و موج اسلام هراسی، شیعه هراسی و ایران هراسی را دامن بزند. لذا محقق، با بهره گیری از نظریه داده بنیاد با 20 نفر از نخبگان و متخصصان عرصه دیپلماسی و رسانه، مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام داد. در خلال مصاحبه ها، 457 کد اولیه، 256 کد ثانویه، 60 کد مفهومی و 11 مقوله به دست آمد. بر اساس نتایج تحقیق که در قالب 7 طبقه اهداف و اولویت ها، سیاست های محتوایی، راهبردهای ساختاری، راهبردهای مدیریتی و توزیعی، محیط شناسی و مخاطب شناسی احصاء شد، هیسپان تی وی برای اینکه بتواند نقشی مؤثرتر در دیپلماسی فرهنگی ایفا کند، باید سیاست های محتوایی خود را بر اساس اهداف و اولویت های رسانه و با در نظر گرفتن شرایط محیطی مخاطب تدوین کرده و راهبردهای ساختاری، مدیریتی و توزیعی مطلوب و متناسبی را در برنامه ها و محیط درون رسانه در پیش بگیرد.
۳.
کلید واژه ها:
آمریکا معامله قرن فلسطین رژیم صهیونیستی قدس
شکست طرح های پیشین برای سازش بین دو طرف صهیونیستی- فلسطینی، سران رژیم-صهیونیستی و آمریکا را بر آن داشت تا طرحی نو برای تحقق اهداف پیشین ارائه کنند که امروزه از آن به «معامله قرن» یاد می شود. لذا پرسش اصلی مقاله پیش رو عبارت است از: «چه زمینه هایی موجب طرح چنین معامله ای شده است؟» واکاوی ماهیت طرح یاد شده و رفتار سیاسی طرّاحان و بازیگران آن در چارچوب ابعاد 5 گانه مکتب کپنهاگ و به روش توصیفی- تحلیلی، نگارندگان را به این نتیجه رساند که طرح مزبور، با توجه به زمینه هایی چون تأمین امنیت رژیم صهیونیستی، وجود نزاع سیاسی بین گروه های فلسطینی، تحولات قدرت در عربستان سعودی، کند شدن روند بیداری اسلامی، گسترش مقبولیت منطقه ای ایران به دنبال پیروزی های محور مقاومت، توسعه روابط آشکار و پنهان عربی- صهیونیستی، افزایش بحران اقتصادی در غرب آسیا و اهمیت انرژی در معادلات قدرت، در کنار جایگاه محوری مسجدالاقصی، صحرای سینا و کرانه باختری از منظر فرهنگی و ژئوپلیتیک، ارائه شده است.
۴.
کلید واژه ها:
قطع پخش ماهواره ای شبکه های تلویزیونی ایران تحریم اصل آزادی اطلاعات مسئولیت بین المللی حقوق بین الملل
قطع کنندگان پخش ماهواره ای برخی از شبکه های جمهوری اسلامی ایران، با عناوین ادعایی همچون اقدامات متقابل، اقتضائات تحریم های شورای امنیت و اتحادیه اروپا و نقض حقوق بشر توسط ایران تلاش دارند عمل خود را از لحاظ حقوقی مشروع جلوه دهند. تحریم شبکه های تلویزیونی ایران که خارج از رویه قطعنامه های سازمان ملل و به طور چندجانبه و یا یکجانبه، اعمال گردیده است منجر به نقض برخی اصول حقوق بین الملل همچون اصل آزادی اطلاعات و حق بر دریافت اطلاعات و حقوق معاهدات است. علاوه بر این، اقدام تعدادی از شرکت های ماهواره ای در برخی از مقاطع، در تحریم رسانه ای ایران بدون استناد معتبر به نقض شرایط پخش محتوای برنامه ها، نقض اصول «آزادی مشروط پخش برنامه های ماهواره ای» و «ممنوعیت انحصار در پخش برنامه های ماهواره ای» محسوب می شود. ضمن اینکه، این تحریم ها مغایر دکترین تحریم هوشمند هستند؛ طبق این دکترین، تحریم ها باید نهاد متخلف را که قاعدتاً نهادی دولتی است، هدف قرار دهند. نقض اصول حقوق بین الملل و تعهدات بین المللی در این خصوص، موجبات مسئولیت بین المللی دولت ها و تحریم کنندگان رسانه ای را فراهم می آورد و دولت جمهوری اسلامی ایران را نیز مجاز به اقدام متقابل و شکایت به مراجع قضایی بین المللی می کند.
۵.
کلید واژه ها:
فدراسیون روسیه ایالات متحده آمریکا رقابت های راهبردی همکاری های تاکتیکی دونالد ترامپ
روابط روسیه و آمریکا یکی از جذاب ترین موضوعات برای پژوهشگران حوزه روابط بین الملل محسوب می شود. در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ این روابط از نوسانات پیچیده ای برخوردار شده است. بخشی از این پیچیدگی به رقابت های راهبردی دو کشور و بخشی دیگر به کنش های همکاری جویانه تاکتیکی آن ها مربوط می شود. بر این اساس مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به این سؤال است که مهم ترین تعارضات روسیه و آمریکا در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ چه مواردی است؟ یافته های مقاله نشان می دهد که در سه سطح دوجانبه، منطقه ای و بین المللی می توان تعارضات دو کشور را در مقطع مذکور دسته بندی کرد. از جمله محل های منازعه می توان به موازنه هسته ای، اختلافات تجاری، تحریم ها در سطوح بین المللی، گسترش ناتو به شرق، دخالت در امور داخلی یکدیگر، مسئله اوکراین و سوریه اشاره کرد. در این مقاله پژوهشی به روش «توصیفی- تحلیلی» و با استفاده از بررسی راهبردها، اسناد امنیتی منتشر شده و همچنین تجزیه و تحلیل تصمیمات تقابلی متصدیان حوزه های مختلف دو کشور، مؤلفه های رفتار راهبردی مؤثر بر گسترش اختلافات دوسویه، تبیین می شود.
۶.
کلید واژه ها:
امنیت ملی الحشدالشعبی عراق سازه انگاری برساخت امنیت هویت
پس از نفوذ پدیده ی تروریسم تکفیری در عراق و ناامنی هایی که در این سرزمین به وجود آمد، الحشدالشعبی به عنوان یک سازمان مردم نهاد، برای تأمین امنیت این کشور تشکیل شد. مقاله ی حاضر نقش این گروه در امنیت ملی عراق را در چارچوب نظریه سازه انگاری تبیین می کند. برای شناخت و تحلیل جایگاه الحشدالشعبی در امنیت عراق، باید به جهان ارزش های اجتماعی و انسانی و معانی ای که کنشگرانِ این گروه، کنش خود را با آن تفسیر می کنند، مراجعه کرد. تلازم هویت دفاع از وطن و تبعیت از مرجعیت دینی، پایه حضور اعضای این گروه در سازمان الحشدالشعبی را برای دفع تهدید بنا نهاد. تکوین هویت ملی عراقی با دیدگاهی وسیع تر از مذهب و تعریف هویت غیرخودی در چارچوب تروریسم، توانست گروه هایی را با گرایش های مذهبی و قومی مختلف به این گروه ملحق کند. این تحدید هویت به معنای تشکیل پایه های امنیت مردمی در عراق و دفع هویت تهدیدآمیز غیرخودی بود. تکوین و توسیع ارزش و فرهنگ مبارزه با تروریسم در الحشدالشعبی، اهداف و قاعده های جمعی جدید امنیتی و دفاعی را در اعضای این گروه به وجود آورد و موجب تجمیع و وحدت ایده ی مقاومت در عراق شد. در نتیجه هویت و هنجارهای الحشدالشعبی، موجب تقویت امنیت عراق از طریق کنش عملی مبارزه با داعش گردید.
۷.
کلید واژه ها:
آسیای مرکزی تروریسم تکفیری عربستان سعودی موازنه قوا وهابیت تکفیری
آسیای مرکزی طی یک دهه اخیر با پدیده های مختلفی از جمله گسترش تروریسم تکفیری مواجه بوده است. علاوه بر علل و عوامل مختلف گسترش این پدیده، کشورهای مختلف نیز سیاست ها و رویکردهای مختلفی را در قبال آن اتخاذ کرده اند. هدف این مقاله بررسی نقش و رویکرد عربستان سعودی در گسترش تروریسم تکفیری در آسیای مرکزی است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به دنبال دستیابی به پاسخ این پرسش است که عربستان سعودی چگونه و چرا در پی حمایت از تروریسم تکفیری در آسیای مرکزی برآمده است؟ یافته های مقاله نشان می دهد که این کشور به عنوان آبشخور اصلی تروریسم تکفیری، سعی دارد تا از این پدیده به عنوان ابزار سیاست خارجی خود استفاده کند. به همین دلیل، ریاض در قالب اقدامات مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به گسترش این پدیده در این منطقه مهم دامن زده است. مهم ترین اهداف ریاض را رقابت منطقه ای با ایران و نیز ایفای نقش حمایتی در سیاست خارجی آمریکا برای فشار بر روسیه تشکیل می دهند.
۸.
کلید واژه ها:
آمریکا افغانستان حمله نظامی تجارت مواد مخدر تروریسم
از سال 2001، آمریکا با اشغال افغانستان بر مبارزه با تروریسم، مقابله با کشت مواد مخدر و دولت سازی در افغانستان تأکید می کند. هدف این مقاله، بر بررسی تبعات حمله نظامی ایالات متحده آمریکا به افغانستان در سال 2001 در گسترش تولید و تجارت مواد مخدر و تقویت تروریسم در این کشور متمرکز است. بر این اساس، با روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا به مختصات نظامی گری آمریکا با نگاه به جایگاه بین المللی این کشور پرداخته شده و سپس سابقه حضور نظامی آمریکا در دو مقطع پیش و پس از 11 سپتامبر در افغانستان بررسی شده است. پس از آن تأثیرات حمله نظامی بر گسترش تجارت مواد مخدر و تروریسم و آثار هر دو مورد در وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این کشور مطالعه شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که آمریکا چگونه با دائمی و فرسایشی کردن جنگ افغانستان موجب گسترش تجارت مواد مخدر و تروریسم را فراهم آورده است. در واقع هدف کانونی آمریکا از ایجاد زمینه حضور دائمی این کشور در این منطقه حساس، تداوم بخشیدن به مداخله و سلطه نامشروع خود است.
۹.
کلید واژه ها:
ژاپن رسانه برون مرزی رادیو-تلویزیون ملی ژاپن ان. اچ. کی قدرت نرم
مقاله حاضر با نگاهی به مفهوم قدرت نرم و دیپلماسی عمومی و فرهنگی، مهمترین رسانه های برون مرزی ژاپن را از نظر ساختار و راهبردها مورد بررسی قرار داده است. دولت ژاپن ضمن تلاش برای حفظ جایگاه این کشور به عنوان سومین اقتصاد بزرگ دنیا، با تدوین راهبردهای بلندمدت، برای افزایش قدرت نرم و تأثیرگذاری بر افکار عمومی جهانیان برنامه ریزی کرده است. در میان رسانه های قدرتمند این کشور، رادیو-تلویزیون ملی ژاپن- ان. اچ. کی- دارای جایگاه برجسته ای است. در پی ده ها سال فعالیت رادیوهای برون مرزی ژاپن، راه اندازی تلویزیون انگلیسی زبان «ان. اچ. کی ورلد» در سال 1995 میلادی، نقطه عطفی در فعالیت برون مرزی این رسانه بود. این مقاله از طریق بررسی فعالیت های رسانه ای برون مرزی ژاپن، امکان استفاده از تجربیات موفق این کشور در این زمینه را برای تصمیم سازان و سیاست گذاران رسانه ملی به ویژه در حوزه برون مرزی را فراهم می آورد.
۱۰.
کلید واژه ها:
شبکه های برون مرزی صداوسیما غرب آسیا دیپلماسی رسانه ای
پیشرفت های علمی و فنآورانه علاوه بر تأثیر مستقیم بر عرصه ارتباطات و رسانه، به طور غیرمستقیم بر روابط بین الملل و دیپلماسی اثر گذاشته اند. آن گونه که امروزه شاهد نقش شگرف دیپلماسی رسانه ای و قدرت نرم در تغییر جایگاه و نسبت دولت های ملی در مناطق مختلف جهان هستیم. جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و جایگاه منطقه ای ایران بر اساس نوع و میزان بهره گیری از مؤلفه های مختلفی از جمله دیپلماسی رسانه ای قابل ارزیابی است. در این مقاله تلاش شده است تا بر اساس مباحث دیپلماسی رسانه ای به بررسی تأثیر شبکه های برون مرزی صداوسیما بر جایگاه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در چهارمین دهه از انقلاب شکوهمند اسلامی پرداخته شود. یافته های مقاله نشان می دهند که شبکه های برون مرزی صداوسیما بر اساس الگوی بازتاب واقعی درباره مهم ترین وقایع منطقه جنوب غربی آسیا از جمله فعالیت های صلح آمیز هسته ای، جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین، تحولات سوریه، عراق و بحرین و تجاوز نظامی عربستان سعودی به یمن توانسته اند ضمن تبیین گفتمان انقلاب اسلامی، افکار عمومی جهان را متوجه موانع ریاکارانه رسانه های غربی نمایند. به طوری که افزایش تاثیرگذاری و ضریب نفوذ رسانه های برون مرزی در جوامع هدف و نقش آنها در تحکیم جایگاه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران، از سوی اندیشکده ها و مراکز تحقیقاتی معتبر غربی مانند رند نیز اذعان گردیده است.
۱۱.
کلید واژه ها:
آسیب شناسی ترجمه رسانه برون مرزی شبکه العالم شبکه الکوثر رادیو عربی
آسیب شناسی ترجمه اخبار در شبکه های برون مرزی (العالم، الکوثر و رادیو عربی) هدف اصلی این مقاله به شمار می رود. بنابراین تلاش شده است با نمونه گیری غیرتصادفی (هدفمند) از بخش های مشروح خبر نیمروزی شبکه العالم، الکوثر و رادیو عربی در بازه زمانی سه ماهه (خرداد، تیر و مرداد 1396) فرآیند ترجمه در بخش های خبری این شبکه ها با روش تحلیل محتوا آسیب شناسی شود. میزان حجم نمونه 1080 خبر بوده است. از میان الگوهای متعدد برای ارزیابی کیفیت ترجمه، از الگوی «گارسس» که در مقایسه با الگوهای پیشنهادی دیگر نسبتاً جامع تر می باشد، استفاده شده است. در این مقاله، پس از تعیین میزان فراوانی هر یک از زیرگروه های موجود در سطوح چهارگانه برطبق الگوی «گارسس»، نتایج به صورت جدول های توزیع فراوانی و نمودار نشان داده شده است. به نظر می رسد به طور کلی روند ترجمه در سه شبکه برون مرزی مورد مطالعه، مثبت است و وجود برخی کاستی ها در ترجمه و تنظیم متن اخبار، جز در مواردی، به دلیل حجم زیاد فعالیت و محدودیت زمانی خبر بوده است.
