مطالعات رفتار سازمانی

هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر رهبری خدمتگزار بر مالکیت روان شناختی کارکنان دانشگاه کاشان با نقش میانجی حمایت سازمانی ادراک شده بود. نوع پژوهش، توصیفی همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان دانشگاه کاشان به تعداد 547 نفر است که از میان آنها با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی ساده، 252 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد رهبری خدمتگزار با 28 گویه، مالکیت روان شناختی با 54 گویه و حمایت سازمانی با 8 گویه بسته پاسخ برحسب مقیاس پنج درجه ای لیکرت استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه ها براساس قضاوت کارشناسان و روایی سازه ازطریق تحلیل عاملی تأییدی، تأیید شد. ضریب پایایی پرسشنامه ها ازطریق ضریب آلفای کرونباخ برای رهبری خدمتگزار 75/0، مالکیت روان شناختی 82/0 و حمایت سازمانی 71/0 برآورد شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Spss و آموس در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها نشان داد میانگین هریک از متغیرها و مؤلفه های رهبری خدمتگزار، مالکیت روان شناختی و حمایت سازمانی، بالاتر از حد متوسط است. رهبری خدمتگزار به میزان 33/0 و حمایت سازمانی به میزان 34/0 روی مالکیت روان شناختی کارکنان، تأثیر مثبت و معنی دار دارد. همچنین نقش میانجی حمایت سازمانی روی مالکیت روان شناختی تأیید شد. باتوجه به تأثیر معنی دار رهبری خدمتگزار و حمایت سازمانی ادراک شده بر مالکیت روان شناختی کارکنان، پیشنهاد می شود دانشگاه ها به طورخاص و سایر سازمان ها به طورعام، توسعه رهبری خدمتگزار و حمایت سازمانی ادراک شده را به عنوان امری مهم در سرلوحه برنامه های خود قرار دهند تا بتوانند حس مالکیت روان شناختی کارکنان و مدیران را افزایش دهند.

هدف این پژوهش، تبیین نقش انعطاف پذیری منابع انسانی در رفتار کاری نوآورانه باتأکیدبر نقش میانجی سرمایه روان شناسی است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی- همبستگی و به طورخاص مدل معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش، شامل کارکنان بخش ستادی ادارات مرکزی بانک کشاورزی (1103 نفر) می باشد که به روش تصادفی طبقه ای با استفاده از جدول مورگان 278 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار جمع آوری داده ها، سه پرسشنامه استاندارد شامل ۴۶ آیتم بوده است. برای سنجش متغیرها از مقیاس انعطاف پذیر منابع انسانی بلتران- مارتین و همکاران (2008)، مقیاس سرمایه روان شناسی لوتانز و همکاران (2007) و مقیاس رفتار کاری نوآورانه دی جانگ و دن هارتوگ (2010) استفاده شد. برای تحلیل داده ها، مدل معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی (SmartPLS) استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که انعطاف پذیری منابع انسانی تأثیر مثبت و قوی بر رفتار کاری نوآورانه دارد. به علاوه، سرمایه روان شناسی نقش میانجی در رابطه بین انعطاف پذیری منابع انسانی و رفتارهای کاری نوآورانه ایفا می کند.

هدف از تحقیق حاضر، تبیین مفهوم رهبری خیرخواه و نقش آن در توانمندسازی روان شناختی کارکنان می باشد. تحقیق حاضر، باتوجه به هدف، کاربردی و به لحاظ گردآوری داده از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه لرستان است که در زمان انجام تحقیق 750 نفر می باشند. در این تحقیق برای اندازه گیری حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و حجم نمونه 254 نفر تعیین شد. ابزار اصلی گردآوری داده ها پرسشنامه است که شامل پرسشنامه کاراکاس و سارگلو(2012) برای سنجش رهبری خیرخواه و پرسشنامه وتن و کمرون (1998) برای سنجش توانمندسازی روان شناختی می باشد. تحلیل مدل ساختاری و آزمون فرضیه ها ازطریق مدل سازی معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی، با استفاده از نرم افزار smart pls3 انجام شد. نتایج آزمون فرضیه های تحقیق، حاکی از آن است که رهبری خیرخواه در توانمندسازی روان شناختی کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه، تأثیر مثبت و معنی داری دارد. 

درحال حاضر، خویشاوندگرایی یکی از پدیده های نامطلوب سازمانی است که در بیشتر کشورها، مخصوصاً کشورهای درحال توسعه به شکل های مختلف وجود دارد و عملکرد کارکنان را تحت الشعاع قرار داده است. درنتیجه، هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر خویشاوندگرایی بر عملکرد کاری کارکنان با درنظرگرفتن نقش میانجی شایستگی های آنان (خودشایستگی، شایستگی تیمی، شایستگی تغییر، شایستگی ارتباطی، شایستگی اخلاقی و شایستگی فرهنگی) است. جامعه آماری در این تحقیق،  کارکنان شرکت های خدمات مسافرتی و گردشگری در شهر تهران است و برای به دست آوردن حجم نمونه از روش نمونه گیری تصادفی ساده و فرمول کوکران استفاده شده است. در این تحقیق، برای گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه ای و میدانی به کار گرفته شده است. تحقیق حاضر ازحیث هدف، یک تحقیق کاربردی و همچنین ازحیث چگونگی به دست آوردن داده های موردنیاز، از نوع تحقیقات توصیفی و همبستگی است. برای تجزیه وتحلیل داده های پرسشنامه از تحلیل  مدل معادلات ساختاری، موجود در بسته های نرم افزاری LISREL و SPSS استفاده شده است. نتایج، نشان داد که خویشاوندگرایی بر عملکرد کاری کارکنان، خودشایستگی، شایستگی تیمی، شایستگی اخلاقی و شایستگی فرهنگی، تأثیر منفی معنی داری دارد و خودشایستگی، شایستگی تیمی، شایستگی تغییر و شایستگی ارتباطی نیز بر عملکرد کارکنان، تأثیر مثبت معنی داری دارد.

هدف اصلی این پژوهش، طراحی و اعتباریابی مدل باورها و ارزش های حمایتی فرهنگ سازمانی مدارس مبتنی بر ارزش های اخلاق اسلامی است. روش پژوهش، ترکیبی با طرح اکتشافی متوالی در دو مرحله مجزای تحلیل محتوای کیفی و زمینه یابی است. جامعه آماری شامل 821 مدرسه دوره اوّل متوسطه و متوسطه نظری استان کردستان است. داده های کیفی به شیوه هدفمند ازطریق منابع چندگانه گردآوری شد و اشباع نظری مدنظر قرار گرفت. اعتبار داده های کیفی ازطریق گروه کانونی حاصل شد. داده های کمّی ازطریق پرسشنامه در نمونه ای به حجم 350 نفر که به شیوه خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بود، گردآوری و با فن مدل یابی معادلات ساختاری، آزمون فریدمن و تی تک نمونه ای تحلیل شد. حاصل یافته های کیفی، تدوین مدل باورها و ارزش های حمایتی در ابعاد: 1. ارزش های معنوی شامل  ایمان، تقوا و عبادت؛ 2. ارزش های اخلاق فردی شامل عفت و پاکدامنی، کسب حلال، بهداشت و سلامت و اعتدال؛ 3. ارزش های اخلاق حرفه ای شامل توسعه حرفه ای، مسئولیت پذیری و مشارکت؛ و 4. ارزش های اخلاق اجتماعی شامل عدالت، آداب معاشرت، وحدت و اصلاح بود. نتایج یافته های کمّی حاکی از برازش خوب مدل و معنی داری تفاوت اولویت ها بین ابعاد مدل در جامعه آماری بود. همچنین، وضعیت موجود مدارس در ابعاد مدل، بالاتر از میانگین و در سطح مطلوب قرار دارد.

سازمان دورو، ثمره فرهنگ سازمانی نامطلوب است که رفتار مدیران، بستر آن را فراهم می کند. هدف این پژوهش، شناخت شاکله سازمان دورو در پرتو ایجاد نفاق سازمانی ازطریق مدیران ماکیاول گرایی است که تصاویری درجهت منافع خود ارائه می نمایند. نظرات 140 مدیر دستگاه های دولتی با استفاده از پرسشنامه های استاندارد، مورد تحلیل قرار گرفت. این پژوهش، ازحیث هدف، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی به شمار می رود که به صورت پیمایشی اجرا شده است. تحلیل داده ها با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی ازطریق نرم افزار Smart-PLS انجام شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که مدل پیشنهادی پژوهش، مورد تأیید واقع شده و براساس آن، اخلاق ماکیاولی مدیران به مدیریت تصویرپردازی از خود منجر شده و این امر باعث ایجاد سازمان دورو (نفاق سازمانی) می شود. همچنین متغیرهای مدیریت تصویرپردازی از خود در رابطه بین اخلاق ماکیاولی مدیران و سازمان دورو (نفاق سازمانی) نقش میانجی ایفا می کنند. نتایج این پژوهش سهم بسزایی در تبیین مؤلفه های رفتاری نامطلوب مدیران که منبعث از کژکارکردی های نظام بوروکراسی اداری در سازمان های دولتی است، دارد. اصول رفتاری ماکیاولی، نفوذ غیرمتعارف در رفتار دیگران است که پیشنهاد می شود با آموزش به کارکنان، تاکتیک های نفوذ را به آنها معرفی نموده تا رفتارهای هنجاری مطلوب را تشخیص دهند.

پژوهش حاضر درپی بررسی تأثیر سرپرستی اجحاف آمیز بر تمایل به ترک شغل با میانجی گری رفتار آوایی و خودکارآمدی کارکنان است. پژوهش حاضر، ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری اطلاعات، تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است. روش گرد آوری داده ها تلفیقی از روش کتابخانه ای و پرسشنامه ای است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان شرکت صنایع چوب و کاغذ ساری هستند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده اطلاعات از 395 نفر به صورت پرسشنامه جمع آوری و ﺗﺠﺰیﻪ وﺗﺤﻠیﻞ شد که آلفای کرونباخ پرسشنامه 83/0 به دست آمد. برای ﺗﺠﺰیﻪ وﺗﺤﻠیﻞ دادهﻫﺎی ﺟﻤﻊآوری ﺷﺪه و اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻠیﻞ ﻋﺎﻣﻠی تأییدی و آزﻣﻮن الگوی پژوهش از ﻧﺮم اﻓﺰار PLS و ﻫﻤﭽﻨیﻦ ﺑرای ﺑﺮرﺳی ﭘﺎیﺎیی و آمار توصیفی از ﻧﺮم اﻓﺰار SPSS اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. یافته های حاصل از تجزیه وتحلیل نشان می دهد که سرپرستی اجحاف آمیز اثر معنی داری بر تمایل به ترک شغل، رفتار آوایی و خودکارآمدی کارکنان دارد. همچنین رفتار آوایی، اثر منفی و معنی داری بر تمایل به ترک شغل دارد. ازطرفی، خودکارآمدی اثر معنی داری بر تمایل به ترک شغل و رفتار آوایی ندارد.

سازمان ها برای توسعه کارکنان خود از راه های متفاوتی استفاده می کنند؛ البته لازم به ذکر است، اقدامات توسعه ای صرفاً به آموزش منتهی نمی شوند. بدین منظور، هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اقدامات توسعه ای کارکنان بر تمایل به ترک خدمت داوطلبانه است که قابلیت استخدام می تواند این تأثیر را تقویت یا تضعیف نماید. روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی است و جامعه آماری آن را کلیه کارکنان اعم از دولتی و خصوصی تشکیل می دهند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه های دستی و الکترونیکی استفاده شده است. باتوجه به نامحدودبودن جامعه آماری تعداد 380 پرسشنامه توزیع شد. تعداد 207 پرسشنامه معتبر با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای SPSS  و SMART PLS  مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. اقدامات توسعه ای، هرکدام اثرات متفاوت و معنی داری بر قابلیت استخدام درونی و بیرونی دارند. افزون براین، قابلیت استخدام بیرونی، تأثیر بیشتری بر تمایل به ترک خدمت داوطلبانه نسبت به قابلیت استخدام درونی دارد. مدیرانی که از توسعه کارکنان خود هراسان هستند، بهتر است بر آموزش، سوابق شغلی و استقلال کارمند توجه داشته باشند؛ زیرا این اقدامات توسعه ای کم تر به ترک خدمت منجر می شوند تا زمانی که اقدامات توسعه ای متوجه گردش شغلی، غنی سازی شغلی و مأموریت شغلی باشد.

بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر نفاق در سازمان ازطریق نقش میانجی شایعه سازمانی، هدف مطالعه حاضر است. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازجهت شیوه گردآوری داده ها، آمیخته اکتشافی است. در بخش کیفی، جامعه آماری را جمعی از صاحب نظران و در بخش کمی تمامی کارکنان دانشگاه دولتی شهر بندرعباس تشکیل داده است. برای تعیین حجم نمونه در بخش کیفی از نمونه گیری نظری و برای تعیین حجم نمونه بخش کمی از جدول کرجسی و مورگان (1997) و به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است. ابراز گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی پرسشنامه های محقق ساخته و استاندارد بود که روایی ابزار کیفی با استفاده از فرآیندهای سه گانه تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مشارکتی بودن پژوهش و در بخش کمی با استفاده از روایی صوری و روایی سازه مورد تأیید قرار گرفت. همچنین برای ارزیابی پایایی در بخش کیفی از سه فن کسب اطلاعات دقیق موازی، کنترل های اعضا، و خودبازبینی محقق و در بخش کمی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تجزیه وتحلیل شدند. نتایج نشان داد فرهنگ مشارکتی، مأموریتی و انطباق پذیری بر شایعه سازمانی، نفاق فردی و نفاق سازمانی، تأثیر منفی دارند و فرهنگ سازگاری بر هیچ یک از متغیرهای مذکور تأثیرگذاری معنی داری ندارد. درنهایت فرهنگ سازمانی بر کاهش نفاق در سازمان تأثیرگذار و شایعه سازمانی نیز به عنوان متغیر میانجی این رابطه را تقویت می کند.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر ابعاد شخصیت بر احساس، اعتماد و جذابیت در برند کارفرماست. جامعه آماری شامل 13000 نفر از دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی و 147 نفر از کارکنان شرکت نفت در شهر اردبیل است. براین اساس، تعداد 410 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. پژوهش حاظر ازحیث هدف، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری اطلاعات تحقیق، از نوع توصیفی همبستگی است. برای اندازه گیری ابعاد شخصیتی برند کارفرما مدل لیونس و همکاران (2005)، احساس و اعتماد نسبت به برند کارفرما مدل های چاودری و هالبروک (2001) و براکوس (2009) و جذابیت برند کارفرما مدل رامپل و کنینگ (2012) مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها با روش مدل معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و نرم افزار پی.ال.اس انجام گرفت. نتایج به دست آمده، نشان داد که بین ابعاد شخصیتی برند کارفرما و احساس و اعتماد نسبت به برند کارفرما رابطه مثبت وجود دارد. همچنین رابطه مثبت بین احساس و اعتماد نسبت به برند کارفرما با جذابیت برند کارفرما تأیید شد. همچنین نوع جامعه آماری (کارکنان یا دانشجویان) در تأثیر شخصیت برند بر احساس و اعتماد نسبت به برند کارفرما مؤثر بود؛ اما تأثیر احساس و اعتماد نسبت به برند کارفرما بر جذابیت برند کارفرما بین دو جامعه آماری، تفاوت نداشت.

این پژوهش، با هدف بررسی رابطه جوً سازمانی، استرس شغلی و تعلق شغلی با سلامت روان شناختی و معنوی کارکنان انجام شده است. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی است و با به کار بستن طرح پژوهش همبستگی اجرا شده است. جامعه آماری پژوهش همه کارکنان زندان های استان کردستان (394 نفر)  بود که 283 نفر از آنها با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، درراستای شمول حداکثری و افزایش روایی، به عنوان آزمودنی مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با بهره گیری از نسخه ویرایش شده  فهرست استرس شغلی اوسیپو و دیویز (1998)، پرسشنامه جوً سازمانی هالپین و کرافت (1963)، پرسشنامه تعلق شغلی کانونگو (1982)، پرسشنامه سلامت معنوی پائولوتزین و آلیسون  (1982) و چک لیست علائم مرضی SCL-25 هنجاریابی شده توسط نجاریان و داودی (1380) گردآوری شد. نرم افزار SPSS22 و روش ﺗﺤﻠﯿﻞ همبستگی و تحلیل رگرسیون چندگانه برای تحلیل داده ها به کار بسته شد. یافته ها نشان داد همبستگی میان جوً سازمانی، استرس شغلی و تعلق شغلی با سلامت روان شناختی، معنی دار است و نرخ همبستگی چندگانه این سه متغیر با سلامت روان شناختی برابر با 49/0=R و نرخ تبیین آن 23/0=r²  بوده است؛ یعنی 23 درصد از واریانس سلامت روان شناختی آزمودنی ها قابل پیش بینی است. ولی همبستگی این متغیرها با سلامت معنوی، معنی دار نبود. بنابر یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که کاهش استرس شغلی و تعلق شغلی و افزایش مشارکت کاری و فضای امن سازمانی باعث افزایش سلامت روان شناختی کارکنان زندان ها می شود.