ترجمه اساسی خاص در ادبیات تخیلی همواره مورد توجه مترجمان و محققان بوده است، زیرا تصمیمات مترجم هنگام ترجمه این اسامی برصورت، معنی و نقش آنها در بافت ادبی تاثیر می گذارد. این جستار، با استناد به نتایج تحقیقی تجربی که با استفاده از طرح پژوهشی چند روشی به انجام رسیده است، راهکارهایی را که مترجمان فارسی زبان برای ترجمه اسامی خاص در ادبیات فانتزی والای نوجوانان، به ویژه در دو مجموعه «سفر دلتورا» و «سه گانه ارثیه»، به کار برده اند بررسی می کند. سپس به ارتباط راهکارها با تعدادی از عوامل احتمالی مورد توجه مترجمان در ترجمه آنها می پردازد و تاثیر احتمالی تصمیمات مترجمان را بر صورت، معنی و نقش اسامی ترجمه شده مورد بحث قرار می دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد که انتقال (آوانگاری) و ترجمه، دو راهکار اصلی مورد استفاده مترجمان فارسی زبان، حاکی از گرایش آنها به دور نشدن از متن اصلی است. کاربرد معدودتر راهکارهای جایگزینی و ادغام دو استراتژی با هم را می توان به این امر نسبت داد که ادغام دو استراتژی منحصرا در ترجمه اسامی مکان ها استفاده شده و کاربرد جایگزینی نیز به موارد بسیار خاصی محدود شده که مترجم توانسته است با استفاده از منابع بافت فرهنگی واژه های جدیدی بیافریند. در رابطه با تغییر دستوری اسامی خاص در فرآیند ترجمه، تحلیل داده ها نشان می دهد که تفاوت های میان دو زبان، به ویژه تفاوت های معنایی، دلیل احتمالی این تغییرات است.
متون دینی از جمله قرآن کریم به دلیل اینکه به وسیله افراد مختلف در یک زبان واحد و همچنین در زبانه های گوناگون ترجمه می شوند منابعی بسیار ارزشمند در تحلیل متن به منظور کشف پارامترهای سبک فردی و عمومی در نگارش و ترجمه به حساب می آیند. در این پژوهش با عنایت به این مهم شش فعل کمکی وجهی در ده جزء از هفت ترجمه انگلیسی قرآن کریم (ترجمه های آربری، پیکتال، قرایی، ایروینگ، صفارزاده، شاکر و یوسف علی) مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش نشان داد که بسامد افعال وجهی به طور کلی در ترجمه های فوق الذکر از تفاوت معناداری برخوردار است. همچنین، هر یک از افعال وجهی جداگانه در ترجمه های مورد بررسی نیز دارای بسامد متفاوتی هستند. این پژوهش همچنین نشان می دهد که علاوه بر اینکه نگرش و ایدئولوژی مترجمین تاثیری بسزا در تغییر متن دارد، پیشینه زبانی مترجم، مشخصا بومی و غیربومی بودن وی، در تولید متنی متفاوت موثر است. متفاوت بودن بسامد افعال وجهی در ترجمه های مورد بررسی از دیگر نتایج این پژوهش است؛ در حقیقت، در شرایط یکسان نیز مترجمان از فعل وجهی یکسانی استفاده نمی کنند.
هدف این تحقیق بررسی تاثیر پیش ویرایش بر کیفیت خروجی ماشین ترجمه پدیده است. ابتدا متن های خروجی نرم افزار پدیده جهت مشخص کردن مشکلات متداول زبانی این نرم افزار مورد بررسی قرار گرفت؛ سپس با توجه به مشکلات عمده، پیش ویرایش مناسب تعریف شد. پس از اعمال پیش ویرایش، کیفیت خروجی ماشین ترجمه پدیده قبل و بعد از پیش ویرایش با استفاده مدل ارزیابی کارول از لحاظ قابلیت فهم و صحت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که پیش ویرایش، بهبود قابل ملاحظه ای در کیفیت خروجی ماشین ترجمه پدیده به دست نمی دهد.
در پژوهش حاضر به مقایسه ضرب المثل های فارسی و انگلیسی از نظر میزان تطابق های معنایی و واژگانی پرداخته شده است. روش کار در این بررسی توصیفی - تحلیلی بوده است که در نهایت از میان ضرب المثل های مقایسه شده (جامعه آماری برابر با 500 ضرب المثل) نتایج زیر به دست آمد (نتایج بر اساس ترتیب بیشترین درصد بیان شده است):
امروزه صحبت زیادی از ترجمه ماشینی و قابلیت کامپیوتر در انجام این مهم به میان می آید. با توجه به عدم درک صحیح از قدرت کامپیوتر در این حوزه و شناخت ناکافی افراد، در این مقاله سعی شده است ضمن معرفی اجمالی ترجمه ماشینی و موانع و مشکلات آن، عملکرد سه نرم افزار مطرح در این حوزه در زبان فارسی به نام های پارس و پدیده و نیز سایت گوگل مورد تست و ارزیابی قرار گیرد. این مقاله به هیچ وجه درصدد کم ارزش جلوه دادن زحمات بیکران تهیه کنندگان این دو نرم افزار و سایت ترجمه گوگل نیست؛ بلکه قصد آن داریم ضمن ارایه تصویری مبتنی بر واقعیت نشان دهیم ترجمه ماشینی امری بسیار عظیم و بزرگ است و در صورت عدم پشتیبانی و حمایت مادی گسترده در این حوزه، نمی توان به نرم افزارهای این چنینی اکتفا کرد و تا ارایه یک مترجم قدرتمند فرسنگ ها راه در پیش رو داریم.
تعادل همواره به عنوان یکی از مفاهیم اصلی نظریه ترجمه مورد توجه بوده و بیشترین بحث را به خود اختصاص داده است. هدف از انجام این پژوهش، تاکید بر نقش اصول کاربردشناختی بر روانی و قابل فهم بودن ترجمه برای مخاطب و یا به زبانی دیگر دستیابی به تعادل ترجمه ای است. در این مقاله تنش سه شرط از اصل همکاری گرایس (کمیت، شیوه بیان، ارتباط) - به عنوان عواملی مهم در حفظ پیوستگی متن - بر اساس میزان موفقیت سه متن ترجمه شده از کتاب «پیامبر» اثر «جبران خلیل جبران» مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر آن در ارایه ترجمه ای متعادل بر اساس پرسشنامه ای سنجیده شد. آزمودنی های این پرسشنامه چهل نفر از دانش آموختگان رشته مطالعات ترجمه بودند. نتایج به دست آمده بدین شرح است: آزمودنی ها بیش از همه به نمونه های ترجمه ای ناقض شروط ارتباط و شیوه بیان حساسیت نشان داده و رعایت آنها را در انتقال پیام متن مبدا و ارایه ترجمه ای متعادل و مطلوب موثر می دانند، اما نقض شرط کمیت را مانعی جدی در انتقال پیام متن مبدا و ارایه ترجمه ای متعادل و مطلوب محسوب نمی کنند.
التقاط ویژگی ایست که در فضاهای فرهنگی خاصی مانند «دایاسپورا» یا غربت ظهور می کند. با این حال، صرفا متون تولید شده در غربت از این ویژگی برخوردار نیستند. متونی که در وطن - در این پژوهش، ایران - تولید می شوند نیز ممکن است تا اندازه ای دورگه محسوب شوند. اما اینکه این دو دسته - متون تولید شده در وطن و غربت - تا چه اندازه به لحاظ نوع ومیزان التقاط با یکدیگر متفاوتند، پرسشی است که تاکنون بدان پاسخ داده نشده است. از این رو، مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از پیکره عظیم 670000 کلمه ای، متشکل از یازده رمان و مجموعه داستان کوتاه که در بازه زمانی 10 سال، از 1378 تا 1388، در ایران و در غربت توسط مهاجران ایرانی تولید شده اند، معلوم نماید که بین این دو دسته متون، از نظر نوع و میزان التقاط چه تفاوت هایی وجود دارد.
