مطالعات ترجمه

مطالعات ترجمه

مطالعات ترجمه پاییز 1386 شماره 19 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

آشکارسازی متنی در دو نوع متن توصیفی و خبری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آشکارسازی متنی نوع متن متنی حذف متنی نوع متن توصیفی نوع متن خبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷۶
آشکارسازی فرآیندی است که طی آن اطلاعاتی که در صورت متن مبدا به صورت تلویحی وجود دارد در متن مقصد آشکار می شود. آشکار سازی موضوعی گسترده است، انواع گوناگونی دارد و در سطوح مختلفی روی می دهد. در این تحقیق، فرضیه آشکارسازی بلوم کولکا (1986) مبدا کار و ساختارهای حذفی متنی (بین جمله ای) به واسطه تلویحی بودن اطلاعات در آنها و احتمال آشکارسازی این اطلاعات در آنها در محوریت هستند. هدف اصلی پژوهش یافتن پاسخ این پرسش بود که آیا آشکارسازی متنی به نوع متن وابسته است یا خیر. در اینجا منظور از آشکارسازی متنی، آشکار سازی عناصر حذفی متنی است. نوع متون مورد نظر در این تحقیق را دو نوع متن توصیفی و خبری تشکیل می دهند که بر پایه دسته بندی کاترین رایس (1977, 1971) استوار است. لذا پیکره ای متشکل از دو زیر پیکره فراهم گردید؛ زیر پیکره اول شامل سه متن روایی انگلیسی و ترجمه آنها به فارسی بود. زیر پیکره دوم از سه متن روان شناسی و ترجمه فارسی آنها تشکیل شده بود. علت گزینش این متون آن بود که آنها به خوبی بیانگر متون توصیفی و خبری هستند. تحلیل بر روی 200 جمله آغازین و ترجمه یافته متون مبدا صورت پذیرفت. نتایج مشاهدات مبنی بر آن است که (1) آشکارسازی در هر دو نوع متن رخ می دهد، (2) گرایش به آشکار بودن در متون آموزنده به مراتب بیش از متون توصیفی است، (3) گرایش به آشکاربودن در متون آموزنده هم پیش از ترجمه و هم پس از آن بیشتر است، و در نتیجه (4) آشکارسازی متنی به نوع متن وابسته است.
۲.

اصطلاحات ورزشی و دوگانگی معنایی در ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: دوگانگی معنایی زبان حرفه ای مضامین غیرورزشی رویدادهای ورزشی، اصطلاحات ورزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۱
با توجه به اقبال روزافزون رسانه های گروهی از ورزش و رویدادهای ورزشی، واژگان و اصطلاحات بسیاری در این زمینه وارد زبان انگلیسی گردیده اند. به علاوه، نقش اساسی ورزش در توسعه تفاهم و ارتباطات بین المللی لزوم احاطه بر واژگان ورزشی را آشکارتر می سازد. از سوی دیگر، اصطلاحات و واژگان ورزشی در فرآیند ترجمه عمدتا چالش برانگیز بوده و وجوب آشنایی مترجم با مقررات و زبان حرفه ای ورزشی را بیشتر نمایان می سازند.
۳.

الگویی ساختاری - نقشی برای سبک شناسی گفتمان انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک شناسی سبک تحلیل گفتمان تحلیل گفتمان انتقادی مشخصه سبکی ساختارگرایی، صورت گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰۰
در این مقاله ابتدا تعریف سبک، مشخصه سبکی و شیوه تشخیص آن بیان می گردد. همچنین رویکرد زبانشناسی ساختارگرایی، صورت گرایی، تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی به سبک شناسی معرفی می شود. نظریه انتقادی در نظریه و کارکرد با دیگر مکاتب زبانشناسی نیز مقایسه می گردد. سپس انواع فرآیندهای مادی، ذهنی، رابطه ای، وجودی، رفتاری و بیانی که در نقش اندیشگانی دستور نظام مند هلیدی آمده است با نمونه هایی از زبان فارسی ارایه می شود.
۴.

بررسی تلمیح اسامی خاص در ترجمه های انگلیسی گلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ تلمیح راهکار ترجمه مفاهیم فرهنگ محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶۳
ترجمه تلمیح را می توان یکی از دشوارترین جنبه های ترجمه یک متن دانست زیرا در این عنصر فرهنگ محور با اشارات ضمنی در زبان و فرهنگ مبدا (و نه الزاما در زبان و فرهنگ مقصد) روبرو هستیم. تحقیق حاضر به بررسی تلمیح اسامی خاص در گلستان سعدی و پنج ترجمه انگلیسی آن به قلم اندرسون (1861)، برتن (1890)، ایستویک (1859)، راس (1879) و ریهاتسک (1956) پرداخته است تا کارایی راهکارهای متفاوت مترجمان در برخورد با چنین تلمیحاتی مشخص شود.
۵.

جان بخشی در ترجمه: ترجمه جان بخشی به حیوانات در کتاب مزرعه حیوانات اورول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان مجازی صنایع لفظی استعاره مفهومی جان بخشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۰۸
این تحقیق به منظور ارایه موثرترین راهبرد ترجمه جان بخشی به طور کلی و جان بخشی به حیوانات به طور اخص انجام پذیرفته است. برای نیل به این هدف، به این دلیل که مطالعه جان بخشی به تمام حیوانات امری ناممکن است فهرستی از حیوانات نام برده شده در مزرعه حیوانات جورج اورول تهیه گردید. سپس محققان مشخصه های جان بخشی این حیوانات را در انگلیسی و فارسی با هم مقایسه کردند. نتایج تحقیق نشان می دهد که انگلیسی و فارسی در جان بخشی به حیوانات متفاوت عمل می کنند که این خود راهبردهای ترجمه خاصی را می طلبد که در این مقاله ارایه شده اند.
۶.

ضمایر در ترجمه: زبان و فرازبان (با تمرکز بر متون دینی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتمان قرآن زبان ترجمه ضمیر نظام زبانی فرازبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴۶
ترجمه ضمایر در نگاه اول ممکن است برخلاف ترجمه سایر مقولات مانند اسم، فعل و غیره خالی از مشکل به نظر رسد. ولی واقعیت امر این است که ضمایر در ترجمه می توانند بیشتر از سایر مقولات مشکل آفرین ظاهر شوند. علت این مشکل آفرینی مضاعف این است که ضمایر علاوه بر اینکه در نظام زبانی زبان مبدا و مقصد مطرح هستند، به دلیل اشاره ای بودن آنها زبان را با ابعادی از گفتمان مانند زمان، مکان، ... پیوند می دهند. نظام زبانی جنسیت دستوری علاوه بر مطابقت، عدد و حالت ضمایر را در دو زبان مبدا و مقصد به چالش می کشد. ضمایر، برخی از ابعاد اجتماعی را کدگذاری می کنند، نیازمند مرجع هستند و از همه مهم تر تعبیر آنها وابسته به گفتمان است و در خصوص متون دینی، بیشتر از سایر متون، متن و تاریخ را نیز در سیطره گفتمان به چالش می کشند. مقاله حاضر به بررسی ترجمه ضمایر در ترجمه های قرآن می پردازد ولی موضوعات مطرح شده، قابل تعمیم به سایر متون و ترجمه ضمایر به طور کلی هستند.
۷.

هنجارهای زیرنویس: بررسی مقایسه ای فیلمهای ایرانی و آمریکایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ترجمه فیلم زیرنویس حوزه های چالش برانگیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۱
مقاله حاضر حاصل پژوهشی است درباره چالشهای ترجمه فیلم و به طور اخص زیرنویس به عنوان یکی از انواع آن (دوبله و زیرنویسی). هدف از نگارش این مقاله بررسی نحوه عملکرد مترجمان فیلم در برخورد با موارد چالش برانگیز در فرآیند ترجمه است. روند تحقیق بررسی ای مقایسه ایست میان فیلمهای ایرانی و آمریکایی از نظر نحوه برخورد مترجمان آنها با موقعیتهای چالش برانگیز موجود در فیلمها. در گام نخست هدف از این تحقیق یافتن پاسخ برای این پرسشها بوده است: مترجمان فیلم در روند ترجمه از چه هنجارهایی پیروی کرده اند؟ چه تفاوتها و شباهتهایی بین هنجارهای به کار رفته توسط مترجمان ایرانی و آمریکایی در ترجمه فیلمها وجود دارد؟ بدین منظور ده فیلم ایرانی و آمریکایی زیرنویس شده به زبان انگلیسی مورد بررسی مقایسه ای قرار گرفتند. حوزه های چالش برانگیز در ترجمه فیلم از نظر پژوهش گرا این تحقیق به چهار گروه قابل تقسیم است: