محمدرضا عنابی سراب

ترجمه اساسی خاص در ادبیات تخیلی همواره مورد توجه مترجمان و محققان بوده است، زیرا تصمیمات مترجم هنگام ترجمه این اسامی برصورت، معنی و نقش آنها در بافت ادبی تاثیر می گذارد. این جستار، با استناد به نتایج تحقیقی تجربی که با استفاده از طرح پژوهشی چند روشی به انجام رسیده است، راهکارهایی را که مترجمان فارسی زبان برای ترجمه اسامی خاص در ادبیات فانتزی والای نوجوانان، به ویژه در دو مجموعه «سفر دلتورا» و «سه گانه ارثیه»، به کار برده اند بررسی می کند. سپس به ارتباط راهکارها با تعدادی از عوامل احتمالی مورد توجه مترجمان در ترجمه آنها می پردازد و تاثیر احتمالی تصمیمات مترجمان را بر صورت، معنی و نقش اسامی ترجمه شده مورد بحث قرار می دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد که انتقال (آوانگاری) و ترجمه، دو راهکار اصلی مورد استفاده مترجمان فارسی زبان، حاکی از گرایش آنها به دور نشدن از متن اصلی است. کاربرد معدودتر راهکارهای جایگزینی و ادغام دو استراتژی با هم را می توان به این امر نسبت داد که ادغام دو استراتژی منحصرا در ترجمه اسامی مکان ها استفاده شده و کاربرد جایگزینی نیز به موارد بسیار خاصی محدود شده که مترجم توانسته است با استفاده از منابع بافت فرهنگی واژه های جدیدی بیافریند. در رابطه با تغییر دستوری اسامی خاص در فرآیند ترجمه، تحلیل داده ها نشان می دهد که تفاوت های میان دو زبان، به ویژه تفاوت های معنایی، دلیل احتمالی این تغییرات است.