جامعه شناسی تاریخی (دانش نامه علوم اجتماعی)

جامعه شناسی تاریخی (دانش نامه علوم اجتماعی)

دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس دوره دوم دی 1389 شماره 4

مقالات

۱.

میزان پذیرش یا عدم پذیرش هویت جنسیتی رسمی از منظر اقوام (با تأکید بر منابع هویت ساز)

کلید واژه ها: هویت جنسیتی رسمی منابع هویت ساز قوم ترک و کرد و لر قوانین جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 736 تعداد دانلود : 223
این پژوهش میزان پذیرش یا عدم پذیرش هویت جنسیتی رسمی را در میان اقوام بررسی می کند و به این سؤال ها پاسخ می دهد: آیا منابع هویت ساز مادی و غیر مادی در میان سه قوم ترک و کرد و لر با پذیرش هویت جنسیتی رسمی رابطه دارد یا خیر؟ آیا میان این سه قوم در میزان پذیرش یا عدم پذیرش آن تفاوت وجود دارد؟ برای پاسخ به این سؤال ها از روش تجربی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق 377 نفر از دانشجویان پسر و دختر 18-29 سال دورة کارشناسی (سال اول و دوم) از سه قوم کرد و لر و ترک ساکن در خوابگاه های دانشگاه های تهران هستند. روش نمونه گیری سهمیه ای و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه است. نتایج یافته ها نشان می دهد میان منابع هویت ساز با میزان پذیرش هویت جنسیتی رسمی رابطه وجود دارد. از میان منابع هویت ساز، پای بندی دینی، جنسیت و کلیشه های جنسیتی قومی بیشترین تغییرات متغیر وابسته را توضیح می دهند و کردها کمترین و لرها بیشترین توافق را با هویت جنسیتی رسمی دارند.
۲.

بررسی تجربی ارتباط سطوح دینداری با رفتار انتخاباتی دانشجویان

کلید واژه ها: رفتار انتخاباتی میزان دینداری مشارکت در انتخابات گرایش رأی دهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 780 تعداد دانلود : 831
رابطة دینداری و رفتار انتخاباتی به عنوان سؤال اصلی این تحقیق، پس از مشاهدة نتایج متناقض برخی تحقیقات در این باره مطرح شد. در این تحقیق اثر میزان دینداری بر رفتار انتخاباتی در دو سطح گرایش و مشارکت تحلیل شده است. براساس مروری بر پیشینة نظری و تجربی تحقیق، دو فرضیه مطرح شده که فشردة آن ها بدین شرح است: دینداری قوی به مشارکت بیشتر و رأی دادن به اصول گرایان منجر می شود و دینداری ضعیف به مشارکت کمتر و رأی دادن به اصلاح طلبان می انجامد. روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه است. جمعیت تحقیق، دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس است و از میان آن ها 376 نفر به روش نمونه گیری غیرتصادفی به عنوان نمونة آماری تحقیق انتخاب شده اند. در تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی همچون میانگین و جدول های توزیع فراوانی و نیز روش های تحلیلی مانند آزمون تی، تحلیل رگرسیون خطی و لجستیک استفاده شده است. نتایج تحقیق هر دو فرضیه را تأیید می کند. میزان دینداری اثر معناداری بر رفتار انتخاباتی (گرایش رأی دهی و میزان مشارکت افراد در انتخابات) دارد؛ به این صورت که میزان دینداری بیشتر به رأی دادن به اصول گرایان و مشارکت بالاتر در انتخابات منجر می شود و دینداری کمتر نیز موجب رأی دادن به اصلاح طلبان و مشارکت کمتر در انتخابات می شود.
۳.

ارتباط بین تبلیغات و جذب گردشگر فرهنگی در ایران (مطالعةموردی گردشگران خارجی فرهنگی اصفهان)

کلید واژه ها: ایران تبلیغات اصفهان گردشگری گردشگر فرهنگی جذب گردشگر فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 982 تعداد دانلود : 272
امروزه، جاذبه های فرهنگی از عوامل مهم در جذب گردشگر فرهنگی است. به کارگیری ابزارها و عوامل مؤثر در تبلیغات از عواملی که می تواند صنعت گردشگری کشور را توسعه و بهبود دهد. این پژوهش به تبیین و تحلیل تأثیر تبلیغات در جذب گردشگر فرهنگی به کشور ایران می پردازد . مدعای تبیینی نویسندگان در تحقیق این است که صنعت تبلیغات ایران نتوانسته است آن طور که باید و شاید در جذب گردشگر فرهنگی نقش زیادی ایفا کند. سؤال اصلی تحقیق این است: تبلیغات ایران چگونه و به چه اندازه تبیین کنندة میزان جذب گردشگر فرهنگی به کشور ایران است؟ روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه است. جمعیت آماری پژوهش تمام گردشگرهای فرهنگی است که وارد اصفهان می شوند و حجم نمونه سیصد نفر است. تحلیل به دو صورت توصیفی و تبیینی انجام شده است . یافته های تحقیق نشان می دهد از نظر گردشگران فرهنگی مهم ترین ابزار تبلیغاتی برای جذب گردشگر فرهنگی به ترتیب عبارت انداز : بازاریابی (3/21 درصد)، اینترنت (7/19 درصد)، کتاب و مقاله از جاذبه های گردشگری فرهنگی (3/15درصد). ضریب همبستگی متغیر تبلیغات با میزان جذب گردشگر فرهنگی به اندازة 47/0 است و میان زن و مرد از لحاظ نگرش آن ها به تبلیغات هیچ تفاوتی وجود ندارد.
۴.

تحلیل نگرش گروه های سیاسی درون حاکمیت به نقش مردم در نظام سیاسی

کلید واژه ها: نگرش سیاسی فرهنگ سیاسی گروه های سیاسی نگرش تکلیف گرا نگرش حق گرایانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 521 تعداد دانلود : 340
موضوع این مقاله، تحلیل نگرش گروه های سیاسی درون حاکمیت به نقش مردم در نظام سیاسی است. سؤال تحقیق عبارت است از: فرهنگ سیاسی گروههای سیاسی حاکم چگونه است؟ استدالال نظری تحقیق ناظر بر نظریههای فرهنگ سیاسی است. فرضیههای این مقاله با روشهای کمّی و کیفی آزمون شدهاند. نتایج تجربی موجود دلالت بر آن دارد نگرش سیاسی گروههای سیاسی از دورة اول انتخابات ریاست جمهوری تا انتخابات دورة نهم از نگرشی تکلیفگرا به نگرش حق گرایانه تغییر یافته اند. این تغییر نگرش از دورة هفتم انتخابات ریاست جمهوری به بعد کاملاً محسوس است.
۵.

مکان یابی پادگان های نظامی طبرستان در صدر اسلام ( براساس منابع مکتوب)

کلید واژه ها: اسلام عباسیان پادگان اسپهبدان طبرستان پراکندگی مکانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 443 تعداد دانلود : 727
با روی کار آمدن حکومت های نیمه مستقل محلی در سواحل جنوبی دریای خزر ، ایالات شمالی ایران صحنة درگیری و مناقشات سیاسی میان فرمانروایان محلی با حاکمان اموی و عباسی شد. تأمین امنیت سیاسی منطقه و ایجاد فضایی مساعد برای توسعة اقتصادی موجب شکل گیری پادگان های چند منظوره ای در گسترة وسیع جغرافیایی طبرستان شد. این پادگان ها که در متن های تاریخی و جغرافیایی با عنوان مسلحه ، ساخلو و زینستان از آن ها یاد شده، در دورة زمامداری والیان خلافت عباسی در طبرستان به دست ابوالعباس طوسی، فرمانده و حاکم طبرستان بنا شد. قلمرو جغرافیایی تحت پوشش آن ها در سه ناحیة جلگه ، میان بند و کوهستان از شهر تمیشه در مرز شرقی طبرستان آغاز می شد و در شهر چالوس در غرب این ایالت به پایان می رسید. تعداد پادگان های طبرستان در تاریخ های محلی و متن های جغرافیایی بین 31 ، 45 و 50 عدد متغیر بوده و از این تعداد 31 پادگان در این مقاله شناسایی شده است. در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از منابع تاریخی و جغرافیایی به شناختی منطقی از علل پراکندگی و عملکردهای چندگانة پادگان ها دست یافته شود.
۶.

مبانی نقد اجتماعی در ادبیات

کلید واژه ها: نقد اجتماعی نقد ادبی جامعه شناسی ادبیات نظریه های ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 365 تعداد دانلود : 371
ادبیات به عنوان یکی از مهم ترین عوامل انتقال فرهنگ هر ملت، به قدر پیچیدگی زندگی و فرهنگ، دارای اجزا و عناصر پیچیده ای است. اگر نقد را ابزاری برای سوق دادن ادبیات به سمت خلاقیت بدانیم، آن گاه جایگاه ضروری و درعین حال حساس آن را در میان جوامع درک خواهیم کرد. نقد به مثابة وجدان بیدار ادبیات، آن را از خود فریبی می رهاند و دریچه های تازه ای را به سوی خلاقیت و تکامل هرچه بیشتر به روی آن می گشاید. ناقدان در این زمینه می توانند به فراخور علاقه و تخصص خود، شیوه های مختلفی را برگزینند. نقد اخلاقی، نقد اجتماعی، نقد روان شناختی، نقد تاریخی، نقد زیبایی شناسانه و نقد تطبیقی از مهم ترین شاخه های نقد ادبی است که ضمن تلفیق با علوم دیگر و استفاده از دستاوردهای آن، وابستگی ادبیات را به علم از یک سو و به فرهنگ جامعه از سوی دیگر اثبات می کند. این پژوهش با نگاهی تحلیلی به نقد اجتماعی توانسته است ضمن تبیین مبانی نقد اجتماعی در ادبیات، از ورای آرای گوناگون و گه گاه متناقض موجود در این زمینه به نوعی همگرایی و همسویی دست یابد. براساس این، با تلقی جامعه به عنوان موضوع تفکر ادیب نه منبع آن، تعریف فردیت هنرمند یا ادیب به تمایز دیدگاه وی از دیگران و نیز پذیرش جنبه های هنری آثار ادبی به عنوان وجه تمایز هنر از علم، بسیاری از چالش های موجود در این زمینه برطرف خواهد شد.
۷.

طیف سنجی تابش مجهول فلورسنس نهشته های هولوسن دشت شوشتر: روشی برای شناسایی محوطه های پیش از تاریخ

کلید واژه ها: خوزستان شوشتر باستان شناسی رسوب هولوسن طیف سنجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 221 تعداد دانلود : 472
باستان شناسی با آمیختگی دیگر علوم و استفاده از آن ها به نقش زیست بوم در شکل گیری محوطه های باستانی به طور گسترده ای پرداخته است. هزینه های سنگین کاوش های باستان شناسی موجب شد روش های مختلفی برای شناسایی محوطه هایی که درون خاک مدفون هستند، ا بداع و به کار گرفته شود. در این میان تجزیة چندعنصری خاک های پوشیده بر سطح محوطه های باستانی ، که روش آزمایشگاهی بسیار مناسبی است، می تواند داده هایی را برای ما فراهم کند و این داده ها به شناسایی دقیق ساختار محوطه ها و حریم آنان بسیار کمک می کند. دشت شوشتر از مکان هایی است که در اواخر هولوسن قدیم در 7هزار سال پیش به دست کوچندگان فصلی اشغال شد. روند استقرار جمعیت طی دورة هولوسن، تابعی از تحولات اکولوژیکی گذشتة دشت بوده و عوامل محیطی ازجمله مورفولوژی تغییرات اقلیمی، فرسایش، تغییر مسیر رودخانه ها بر الگوهای استقراری پیش از تاریخی آن تأثیر گذار بوده است . در این مقاله نتایج آزمایشگاهی نمونه هایی از خاک های باستانی و اکوسیستمی دشت شوشتر تحلیل شده است؛ این نمونه ها با روش آزمایش طیف سنجی تجزیة چند عنصری XRF و تعیین سال یابی مطلق به روش AMS آزمایش شده است. هدف این تحلیل، بازسازی محیط دیرین و تحولات زیست محیطی- فرهنگی دشت شوشتر طی دورة هولوسن و تعیین موقعیت مکان های باستانی در چشم انداز های گذ شته است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۹