درخت حوزه‌های تخصصی

هنجار اخلاقی انصاف به منزلة تجلی عدالت در سطح جامعه، مهم ترین معیار رفتاری برای توزیع منابع است. این مقاله نیز درجهت تحلیل اجتماعی این قاعدة رفتاری تنظیم شده است. رویکرد اصلی این مقاله، نظریة تلفیقی و چندبُعدی نظم اجتماعی است؛ چراکه در آن به ارتباط وثیقِ نکات محوری نظریه های تربیتی توجه و از تقلیل گرایی مرسوم اجتناب شده است. روش انجام تحقیق، بنابه امکانات و ماهیت، پیمایش درون موردی از نُه دبیرستان در سطح استان تهران و 739 دانش آموز است. در این مقاله، هنجار اخلاقی انصاف به دو بُعد اصلی عام گرا و خاص گرا تقسیم شده است که شعاع به کارگیری این هنجار را مطمح نظر دارد. فرضیه های تحقیق ازطریق شواهد کمی و کیفی به لحاظ تجربی تأیید می شوند. نتایجِ تحلیل رگرسیونی چندگامه حاکی از آن است که در سطح فرد، متغیرهای تعهد خاص گرا، اعتماد عام گرا، و صداقت عام گرا بیشترین نقشِ تقویت کننده را در تمایل جوانان برای رعایت عام گرای هنجار انصاف دارا هستند. در سطح خانواده، ویژگی های هم گامی و مذهب مهم ترین عوامل مقوم انصاف عام گرا هستند. در سطح مدرسه، هم گامی در مدرسه بیشترین نقش را در تقویت انصاف عام گرا دارد و در سطح جامعه، میزان ارزیابی از گسترش عدالت در انصاف عام گرای جوانان نقش منفی ایفا می کند.

مقالة حاضر از رهگذر روش شناسی کیفی بر آن است تا به مطالعة چگونگی شکل گیری نهاد رسمی ولایت فقیه به منزلة اصلی ترین رکن حکومتی نظام جمهوری اسلامی بپردازد و با تحلیل محتوای مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی سال 58 و شورای بازنگری سال 68 نشان دهد در کدام ساخت زبانی و با کدام دیدگاه های ذهنی و طی کدام فرآیند عاملیت و ساختار این ساخت قدرت در این نوع بدیع از حکومت شکل گرفت و منسجم و تثبیت شد. بنابراین، با مروری کوتاه بر نظریة ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی (ره) و با اشاره ای به زمینه های اجتماعی، سیاسی و اعتقادی شکل گیری اصل ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی، واحدهای تحلیل تحت مطالعه قرار گرفت، و واحدهای معنا و واحدهای فشردة معنا تعیین و رمزگذاری شد. تفسیر مقولات برآمده از دل متن نشان داد که اصل ولایت فقیه چگونه و از بطن کدام دیدگاه ها و ساختارهای زبانی، اجتماعی و تاریخی به مقتدرترین ساخت قدرت در جمهوری اسلامی تبدیل شده است.

دین با راهنمایی ها، احکام و قواعد خاصِ اخلاقی خود فرد را مجهز می کند که با کنترل خویشتن از برخی رفتارها امتناع کند. تقوا در معارف اسلامی معادل خودکنترلی است و خودکنترلی نیز به مثابه یک سد مستحکم در برابر گرایشات رفتاری انحراف آمیز است. تحقیق حاضر در پی آن است تا رابطه دینداری، خودکنترلی و رفتارهای انحرافی را در میان دانشجویان دانشگاه مازندران بررسی کند. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه است. جمعیت این تحقیق شامل کلیه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه مازندران در سال تحصیلی93-1392 است که 416 نفر از آنان به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم به عنوان نمونه انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفته اند. تحلیل داده ها نشان می دهند: خودکنترلی و دینداری با رفتارهای انحرافی رابطه معکوس و معناداری دارد، اما بین دینداری و خودکنترلی رابطه معناداری مشاهده نشده است. به عبارت دیگر، می توان چنین استنباط کرد که خودکنترلی نقش واسطی در رابطه دینداری و انحراف نداشته، بلکه به طور مستقل بر رفتار انحرافی مؤثر است.

رادیو، از نظر ویژگی های وسایل ارتباط جمعی و رسانه، یعنی سرعت، مداومت حوزة انتشار، دسترسی آسان، و فراوانی و گوناگونی محتوا، برترین وسیلة ارتباط جمعی به شمار می رود. تأثیر برنامه های رادیویی ملی و محلی بر اطلاع رسانی و آگا ه سازی و آموزش مخاطبان اثبات شده و آن را به یکی از کانال های بسیار مناسب آگاهی بخشی و آموزش در حوزه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، و سیاسی تبدیل کرده است. در این زمینه مطالعة رابطة میان استفاده از رادیو و محتوای برنامه های آن و آگاهی از حقوق شهروندیْ ردیابی یکی از مسائل مهم اجتماعی به شمار می رود که در سال های اخیر توجه محققان و مسئولان و برنامه ریزان را به خود معطوف کرده است. در این مطالعه، با بهره گیری از نظریه های جامعه شناسان و نظریه پردازان علوم ارتباطات، چون بال روکیچ و دی فلور، ترنر، کاتز، مارشال، فالکس، و جزآن به گردآوری اطلاعات با روش پیمایشی پرداخته شد. جامعة آماری ساکنان شهر خرم آباد لرستان بود که با فرمول کوکران از 384 تَن سؤال شد. یافته های پژوهش نشان دهندة آن است که در مجموع بین استفاده از رادیو و محتوای برنامه های آن و میزان آگاهی از حقوق شهروندی در ابعاد سه گانة مدنی، سیاسی، و اجتماعی رابطه ای معنادار وجود دارد. بنابراین، تدوین و برنامه ریزی جامع آگاه سازی در زمینة حقوق شهروندی از طریق رادیو با استفاده از برنامه های متنوع و متعدد، ایجاد شبکة توسعة اجتماعی در جهت دادن به آگاهی افراد جامعه در زمینة مؤلفه های شهروندی، و ایجاد شبکه های محلی رادیویی برای توسعة فرهنگ شهروندی بین مردم مناطق مختلف با توجه به فرهنگ بومی مردم آن منطقه می تواند بر بالارفتن آگاهی های مردم جامعه تأثیر بگذارد و زمینه را برای تحقق دموکراسی و جامعه ای شهروندمدار فراهم سازد.

برخوردهای میان الگوهای زندگی سنتی-ایرانی با الگوهای زندگی غربی را به روشنی در جامعه امروز ایران می توان دید. دین داری اسلامی با الگوهای سنتی حیات اجتماعی ایرانی پیوند خورده است؛ آن چنان که جلوه های آن را می توان در ابعاد مختلف سبک زندگی ایرانیان یافت. در سبک زندگی ایرانی، محوریت با الگوهای دینی است و اغلب همه چیز در راستای ارزش های دینی سنتی جهت گیری شده است. یکی از مهم ترین نظام های ارزشی هر جامعه ای دین است که برای استواری خود نیاز به بازتولید آن در نسل های بعدی دارد. به نظر می رسد در جامعه نوین ایران، نقش دین در شکل دادن به سبک زندگی به خصوص سبک زندگی جوانان تغییر کرده است. به همین منظور، در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از روش نظریه زمینه ای و مصاحبه با جوانان دختر در شهر مشهد به فهم نوع دین داری در سبک زندگی ایشان رسید. بر این اساس، نمونه گیری هدف مند و با ملاک اشباع نظری هفت نفر از دختران شهر مشهد از تیپ های مختلف انتخاب شدند. یافته های به دست آمده شامل پنج مقوله عمده است که عبارت اند از مدارا، سلیقه فردی، کارآمدی بیشتر مادی، دوگانگی هویتی و سنت ستیزی. مقوله هسته ای نیز در این مقاله »دین داری گزینشی» است که دربرگیرنده مقولات فوق می باشد. دین داری گزینشی به این معناست که افراد در هر موقعیتی که قرار می گیرند و با توجه به شرایط موجود ممکن است از قسمتی از دین که با آن موافق هستند، پیروی کنند و بخش هایی از دین را که به اصطلاح مانع رسیدن آن ها به منافعشان می شوند را کنار می گذارند.

امروزه مسائلی مانند شکست در تحصیلات، استرس های اجتماعی، احساس ناامنی و حوادث منفی زندگی از جمله جدایی از والدین، ازدست دادن کار و یا محرومیت نسبی و هراس اجتماعی از عوامل اجتماعی هستند که بر استرس های فرهنگ پذیری در میان مهاجران واردشده به محیط های فرهنگی جدید تأثیر زیادی می گذارند. هدف این مقاله بررسی رابطه بین محرومیت نسبی و هراس اجتماعی با استرس های فرهنگ پذیری مهاجران واردشده به شهر طبس است. روش پژوهش در این مطالعه، پیمایش است و از ابزار پرسشنامه محقق ساخته برای اندازه گیری استفاده شده است. جامعه آماری، مهاجران واردشده به شهر طبس هستند که تعداد 200 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای برای مطالعه انتخاب شدند. از اعتبار صوری و سازه برای روایی و آلفای کرونباخ برای پایایی ابزار استفاده شد. از روش های آماری ضریب همبستگی و تحلیل واریانس برای آزمون فرضیه ها استفاده شد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد رابطه ای معنی دار بین متغیرهای مستقل محرومیت نسبی (56/0=r)، هراس اجتماعی (31/0=r)، میزان تحصیلات (19/0=r) و متغیر وابسته استرس ناشی از فرهنگ پذیری مهاجران واردشده وجود دارد. همچنین وضعیت اشتغال و وضعیت تأهل بر استرس های فرهنگ پذیری، تأثیری معنادار دارند. افزایش میزان هراس اجتماعی و محرومیت نسبی برای مهاجران واردشده به جامعه مقصد یا فرهنگ جدید، استرس های فرهنگ پذیری مهاجران را در ابعاد یکپارچگی و همانندی آن ها با فرهنگ جامعه مقصد می تواند کاهش دهد و به افزایش استرس های فرهنگ پذیری در دو بعد احساس جدایی و حاشیه نشینی منجر شود. می توان استنباط کرد افزایش میزان محرومیت نسبی و همچنین هراس اجتماعی در استرس های فرهنگ پذیری مهاجران واردشده به محیط فرهنگی جدید می تواند اختلال ایجاد کند.

مساله اساسی تحقیق حاضر این است که چرا اعضای هیات علمی گروه علوم انسانی کمتر از گروه غیر علوم انسانی اقدام به اجرای طرح پژوهشی در دانشگاه یا خارج می کنند. نتایج بررسی و تحقیق نشان داد که درک استادات از موانع اجرای طرح، انتظار سود و زیان از اجرای آن، تعریف پژوهش در رشته خود، نگرش به خصلت پژوهش در رشته خود و بالاخره فرصتهای موجود برای فعالیت علمی بر تمایل استادان به ارائه و اجرای طرح پژوهشی تاثیر داشته است.

این پژوهش در پی کشف گفتمان و یا گفتمان های مسلط خبری سه سایت بی.بی.سی فارسی، پرس. تی .وی و صدای امریکا در خصوص پوشش خبری وقایع موسوم به جنبش اشغال وال استریت در بازه زمانی سه ماهه مهر، آبان و آذر (پاییز) سال 1390 و مقایسه آنها با یکدیگر است. همچنین، این پژوهش کوشیده است تا با اتکا بر محورهای گفتمانی کشف شده از سه سایت مورد بررسی، دیپلماسی رسانه ای دولت های حامی این سه منبع خبری را در قبال وقایع یادشده مورد بررسی و کندوکاو قراردهد. به همین منظور، از نظریه های انتقادی حوزه خبر همچون چارچوب سازی، نظریه گفتمان و نظریات مربوط به حوزه دیپلماسی استفاده شده است. همچنین، با به کارگیری «روش عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام)»، پوشش های خبری مزبور تحلیل گفتمانی شده اند. جامعه آماری این پژوهش، کلیه اخبار مربوط به جنبش اشغال وال استریت در سه سایت مذکور در بازه زمانی مورد نظر است که پس از بررسی جامعه آماری به روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 344 گزاره (بی. بی. سی فارسی: 101 گزاره)، (پرس. تی. وی: 116 گزاره)، (صدای امریکا: 127 گزاره) انتخاب و مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج تحقیق حاکی از این است که بی. بی. سی فارسی دیپلماسی رسانه ای «ابهام و تحریف»، صدای امریکا دیپلماسی رسانه ای «تقابل و تهاجم» و پرس. تی. وی دیپلماسی رسانه ای «بحران سازی» را در خصوص وقایع مورد بررسی درپیش گرفته اند.