درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله، پس از توضیح نحوه تکوین پادشاهی هخامنشی و توصیف وضع استبدادی حکومت در ایران باستان، نحوه مالکیت زمین های کشاورزی ـ و موضوع آب و آبیاری ـ مطرح شده است. مقاله می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که آیا آب به تنهایی عامل پیدایش ساختار استبدادی در ایران باستان بوده یا عوامل دیگری هم در ایجاد آن (استبداد) نقش داشته اند.مؤلف با توصیف وضع جغرافیایی ایران در دوران باستان، و به هنگام حاکمیت مادها و هخامنشیان، «مباشرت دولت در کارهای عمومی» را مورد توجه قرار داده است. مقاله به اهمیت آب و چگونگی آبیاری طبیعی و مصنوعی در ایران باستان نیز پرداخته و جایگاه و ویژگی های تأسیسات آبیاری، به ویژه قنات ها و کاریزها و آب بندهای متعدد را درنقاط مختلف ایران در مقطع تاریخی یاد شده تشریح کرده است.

این مقاله با تبیین مفهوم سه ارزش اصلی آزادی، برابری و عدالت، به مثابه سه رکن زندگی اجتماعی و مقایسه آن ها، می کوشد تا ارزش مقوله «عدالت» را تشریح و شفاف کند. این نوشتار پس از توضیح دو مفهوم آزادی و برابری، ارزش عدالت را در حقوق اخلاق، واکاوی و تصریح می کند که عدالت، والاترین ارزش مذهبی و اخلاقی است.در ادامه، «اهمیت مقاومت» در برابر«قانون غیر عادلانه» بررسی و عنوان می شود که ارزشی فراتر از قوانین دولتی وجود دارد که به نام همین ارزش برتر از قوانین، انتقاد می شود؛ این ارزش ها جنسی، اخلاقی دارند و با قوانین از حیث ماهیت، متفاوت می باشند. مقاله، هدف حقوق را گرایش به سوی عدالت ارزیابی می کند و قواعدی را «الزام آور» می خواند که برای ایجاد نظم و عدالت وضع شود. ضمن این که، آن عاملی که به نظم و امنیت ارزش می دهد و جوهره آن است، «عدالت» توصیف می گردد. به بیان دیگر، نویسنده معتقد است، اگر کسی حقی هم داشت، آن اختیار و حق را باید به شکلی اعمال کند که با عدالت و اخلاق، مخالف نباشد.در ادامه، با بیان چند مثال، به تبیین نسبت نظم و عدالت می پردازد. آنگاه، مفهوم عدالت با تکیه بر آرای افلاطون، سیسرون و ارسطو، تشریح می شود: اگر در جامعه ای به هر کس، آنچه داده شود که شایسته است، و اگر هر کس به کاری بپردازد که شایستگی اش را درد، عدالت اجرا شده است.

نویسندگان مقاله، با نقطه عزیمت «رفاه اجتماعی»، به تعریف و تشریح مفهوم «سلامت» و توضیح مقوله «سلامت عمومی» پرداخته اند.مقاله، برخی از مهم ترین ویژگی های عصر نو در ارتباط با سلامت عمومی نوین را (پرورش سلامت) برشمرده و به تبیین نسبت نابرابری و سلامت پرداخته است. از همین منظر، رابطه امید به زندگی، بار درآمد سرانه، رابطه درآمد و میزان مرگ ومیر در مردان سفیدپوست آمریکا، تفاوت میزان مرگ ومیر نوزادان ومردان 46-20 ساله، بر حسب طبقه اجتماعی، در سوئد و بریتانیا، بررسی و تحلیل شده است.نویسندگان مقاله، خدماتی را که برای تأمین، حفظ و ارتقای سلامت ارائه می شود، براساس سطوح مداخله آن ها به سه نوع (خدمات سطح پیشگیری، خدمات سطح درمان و خدمات سطح توانبخشی) تقسیم کرده و توضیح داده اند. همچنین این نوشتار مهم ترین سیاست هایی که برای پرورش و ارتقای سلامت جامعه ایران می توان در نظر گرفت برشمرده است. در همین خصوص، تأکید بر پیشگیری، به جای اکتفا به درمان تأکید بر سلامت روانی- اجتماعی به جای اکتفا به سلامت جسمی، تأکید بر عوامل اجتماعی سلامت به جای اکتفا به عوامل زیست محیطی آن، افزایش تأثیر شبکه های بهداشت در شهر، بین رشته ای دیدن سلامت و بین بخشی دیدن سلامت و قراردادن آن در چهارچوب وسیع رفاه اجتماعی، تشریح شده است.

نویسنده نخست به تعریف و تبیین ویژگی های رفاه اجتماعی و نیز مفهوم «دیدمان» پرداخته و در ادامه، زمینه تاریخی رفاه اجتماعی و دیدمان های رفاه اجتماعی را بیان کرده است. در این مقاله سه دیدمان (پارادایم) توضیح و تبیین شده است: دیدمان دولت سازنده یا مدل حداقلی رفاه، دیدمان دولت تأمین اجتماعی یا مدل نهادینه رفاه، و دیدمان دولت رفاه اجتماعی یا مدل ساختاری رفاه. آنگاه مؤلف اصول هر یک از دیدمان های یاد شده، نگاه آن ها به «منشأ مشکلات اجتماعی»، موضعشان در برابر دولت رفاه، و نیز الگوی مطلوب رفاه اجتماعی را از نظر هر دیدمان تشریح می کند. البته هر سه پارادایم یاد شده نیز نقد و بررسی گردیده و هر سه، حداقلی، نهادینه و ساختاری معرفی شده اند. مؤلف معتقد است چون برای هر سه دیدمان رفاه اجتماعی، نقاط ضعف و قوت فراوان مطرح است هنوز نمی توان به هیچ دیدمانی به عنوان دیدمان «غالب» اشاره کرد.

این مقاله، جایگاه ارزش پول ملی را در نگرشی ویژه از توسعه اقتصادی مورد بررسی قرار می دهد که در این نگرش ، آزادی به مثابه خاستگاه نهایی و غایی توسعه مطرح می شود. در چنین دیدگاهی، مطلوبیت ماهیت رفتار «مقام پولی کشور» به عنوان «مجموعه ای از دولت» بر شروطی تکیه می کند که مشروعیت دولتی به آن متکی است. مقاله به توضیح این نکته می پردازد که در نگرش توسعه ـ به معنای برخورداری از آزادی ـ ارزش پول ملی چگونه جایگاه می یابد و عملکرد ارزی کشور طی دهه 1370 چگونه و به چه میزان توانسته خود را به این جایگاه برساند. چگونگی تعیین ارزش پول ملی و تبیین سیاست های پولی کشور، در همین راستا، به تفصیل مورد توجه واقع شده است.مؤلف موضوع محوریت آزادی در توسعه اقتصادی از منظر آمارتیاسن، آزادی و قدرت خرید، و انواع «هویت» های مجاز را توضیح داده و همچنین رابطه دولت و کیفیت زندگی، جایگاه عدالت در بین هویت های فردی و جمعی، و همچنین نسبت ارزش پول ملی و تعهدات هویت جمعی را تشریح کرده است.

این مقاله می کوشد پیشنهادها و طرح های دو حزب عمده ایالات متحده (دموکرات و جمهوری خواه) در مورد تأمین اجتماعی – که در انتخابات ریاست جمهوری سال 2000 مطرح شده بود – و نقدهای طرفین بر طرح ها و دیدگاه های یکدیگر، را بررسی کند.این نوشتار ضمن تشریح ماهیت و دامنه مسأله و ترسیم چهارچوب مشخص برای ارزیابی پیشنهادهای اصلاحی مآلاً به ارزیابی طرح های جورج بوش و ال گور می پردازد. از نظر این گزارش ، بهترین امتیاز حزب دموکرات، «تأکیدهای شدید بر کاهش دیون» و بهترین امتیاز حزب جمهوری خواه، «تأکیدهای شدید بر ایجاد اندوخته های قبلی برای مستمری های آینده» عنوان شده است.نقاط ضعف پیشنهادهای حزب دموکرات نیز عبارتند از: «اتکای زیاده از حد بر مازادهای بودجه تأمین اجتماعی، فقدان هرگونه پیشنهاد برای کاستن از مستمری ها یا برای افزایش درآمدها از جهت تأمین کسر بودجه صندوق امانی تأمین اجتماعی، تعیین هدف های مالی و اقتصادی نامناسب، به قصد پرداخت بدهی های صندوق تأمین اجتماعی در آینده و ایجاد حساب های پس انداز جدید برای بازنشستگی بدون کاستن از تعهدات بدون پشتوانه نظام جاری».از سوی دیگر، نقاط ضعف پیشنهادهای حزب جمهوری خواه، موارد زیر عنوان شده است: «اتکای زیاده از حد به بازده سرمایه گذاری هایی که در حساب های جدید بازنشستگی شخصی به عمل خواهد آمد، فقدان هرگونه پیشنهاد برای کاستن از مستمری ها یا افزایش درآمدها برای تأمین کسر بودجه صندوق امانی تأمین اجتماعی، فقدان هرگونه هدف کلی روشن و مشخص، در نظر نگرفتن هزینه های انتقالی ناشی از ایجاد حساب های جدید بازنشستگی شخص با استفاده از بخشی از حق بیمه های کنونی ».

این مقاله، ترجمه گزارشی است درباره قانون تأمین درآمد بازنشستگی کارفرما، اریسا (ERISA) که خطاب به مشمولان بالقوه طرح های بازنشستگی در آمریکا و برای راهنمایی آنان نوشته شده است.این نوشتار با توضیح هدف «اریسا» دامنه پوشش آن و موارد خارج از شمول این قانون و نیز طرح های مختلف آن را به اجمال توضیح می دهد. همچنین به توصیف نقش وزارت کار در تنظیم طرح های بازنشستگی می پردازد.در ادامه، شرایط ارائه اطلاعات و ویژگی های اسناد و منابع اطلاعات از سوی طرح های بازنشستگی، تشریح می گردد. مزایای علی الحساب و قطعی، دیگر محورهای مورد توجه در مقاله نمی باشد. گزارش مذکور، حقوق و دیگر مزایای مشمولان طرح های بازنشستگی در ایالات متحده را به تفصیل توضیح می دهد. چگونگی و کیفیت پرداخت مزایا (از جمله : زمان دریافت مزایا، زمان واجد شرایط شدن، زمان الزامی بودن پرداخت مستمری و نحوه پرداخت مستمری) نیز در این گزارش تشریح شده است.در ادامه گزارش ، حمایت هایی که «اریسا» پس از فوت مشمولان از همسر ایشان به عمل می آورد، و قواعد و اطلاعات مربوطه، بیان می شود.چگونگی ارائه درخواست برقراری مزایا و اقامه دعوی، با قانون اریسا نیز در قالب پرسش و پاسخ، تشریح شده است.گزارش همچنین بیانگر حقوق اشخاص ذینفع و تعهدات طرح در مواردی که همسر، فرزند، و سایر وابستگان، بخش معینی از مزایای مستمری مشمول را مطالبه کنند، نیز می باشد.مسئولیت های مدیران طرح اریسا، در خصوص حفظ دارایی های طرح از سوء مدیریت و سوءاستفاده، حمایت های اریسا در برابر کمبودهای مالی طرح، چگونگی حمایت از مزایای مشمول در صورت پایان طرح یا تلفیق آن با طرح های دیگر نیز به تفصیل بیان شده اند.

این مقاله، پژوهشی است در مورد صید ماهی و میگو در ساحل جزیره قشم و مراسم دسته جمعی و آیین های مربوط به این فعالیت گروهی. محقق در ابتدا به تشریح وضع جغرافیایی قشم و نیز وضع اجتماعی این جزیره می پردازد و سپس شیوه صید ماهی را در این منطقه خلیج فارس توضیح می دهد. گفتگوهایآن جام شده با صیادان در جریان صید، اطلاعات مستندی را در اختیار علاقه مندان می گذارد و جایگاه صید را در تأمین معیشت و زندگیِ اهالی منطقه تبیین می کند. مؤلف در ادامه گزارش تحقیقی خود، محله های قشم را توضیح می دهد و با معتمد محل و عضو شورای شهر به گفتگو می نشیند. نحوه صید میگو در «درگهان» (یکی از بخش های قشم) نیز در ادامه مطلب بیان شده است. در پایان مقاله «یافته های قابل توجهی» در مورد صید گروهی به چشم می خورد. فقدان لوازم و امکانات (تور و کشتی و لوازم صید) و نیز سردخانه در کشتی های صید، ابتدایی بودن طرز فروش صید، شیوه تقسیم درآمد و عدم وجود امکانات دارویی و درمانی از موضوعات مورد اشاره در این قسمت از مقاله اند.

مقاله ابتدا جایگاه و رسالت نمایندگی و انتظارات مردم را از نمایندگان توضیح می دهد و آنگاه شرایط و ویژگی های داخلی و خارجی در دوره مجلس ششم در حوزه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و خارجی تشریح می شود. نویسنده سپس ضرورت توجه به «امنیت جامع انسانی» را که دربرگیرنده حقوق از جمله امنیت فردی، شغلی، زیست محیطی و حق برخورداری از هویت است توضیح می دهد. بهبود مدیریت اقتصادی دولت و برداشتن موانع مشارکت و حضور همه اقشار و اقوام ایرانی در صحنه های تصمیم گیری و برنامه ریزی و سیاستگذاری از دیگر موضوعات مورد بررسی در این مقاله است. همچنین فراهم آوردن راه همکاری های عملی، فنی و اقتصادی ایران با جهان در شرایط عقلایی، مورد تأکید نویسنده است. ایشان اعتقاد دارد مجلس ششم در شرایط «جهانی شدن»، رسالت تأمین و ارتقای کرامت انسانی ایرانیان را برعهده دارد؛ رویکردی که عاملی تعیین کننده، هم برای رشد و توسعه اقتصادی کشور، هم برای حفظ و نگهداری و بهره برداری سرمایه های مادی و انسانی، و هم برای معاشرت با دیگر کشورهای جهان محسوب می شود.

این مقاله می کوشد برنامه های صندوق بین المللی پول را در مورد مقوله رفاه و تأمین اجتماعی و نیز نحوه اجرای آن ها را در کشورهای عضو صندوق تشریح کند. از این منظر، نخست وظایف و اهداف صندوق بین المللی پول و آنگاه فعالیت های صندوق در این راستا، به اجمال بیان می شود. نویسنده همچنین دیدگاه های صندوق را در باب رشد اقتصادی، کنترل تورم و تقویت بخش کشاورزی توضیح می دهد. به عقیده او، تحقق رشد در سه زمینه یاد شده، مستلزم سیاستگذاری اقتصادی مبتنی بر سیاست های اقتصاد کلان، اصلاح ساختاری، اجتماعی و مدیریت صالح دولتی و نیز مشارکت عام در امر توسعه است که موارد یاد شده را تبیین می کند. مقاله همچنین ابعاد اجتماعی سیاست های پیشنهادی صندوق، و مسائل سیاستگذاری های اجتماعی را در عملیات نظارتی و طراحی برنامه های صندوق شرح می دهد. تبیین آثار اجتماعی کوتاه مدت و تورهای ایمنی اجتماعی و معیارهای بلندمدت تر سیاستگذاری های اجتماعی در پیوند با اهداف و وظایف صندوق بین المللی پول، و موضوع همکاری صندوق با نهادهای دیگر، از جمله محورهای دیگری است که در مقاله به آن ها پرداخته شده است.

در این مقاله، نخست مقوله تأمین اجتماعی و اهمیت جهانی آن و سپس نسبت بانک جهانی با این موضوع تشریح می شود. این نوشتار، معیارهای بانک جهانی را در ارزیابی سیاستگذاری های تأمین اجتماعی، اهداف یک برنامه اصلاحات ساختاری و نیز تحقیقات و نوآوری ها را از منظر این نهاد توضیح می دهد. پس از آن، تأکیدات جدید بانک جهانی بر مقوله «حمایت های اجتماعی» و رویدادهایی که به طرح مجدد این مفهوم منجر شد بیان می گردد.دکتر صالح خو، اصول و به گزینی تجربه های سیاستگذاری اجتماعی و فعالیت های مرتبط با به گزینی تجربه ها در بانک جهانی را شرح می دهد. مدیریت تبعات اجتماعی تکان های اقتصادی و تجربه های متعالی در سیاستگذاری و نحوه های مقابله رسمی، ازجمله سیاست های اقتصاد کلان، تورهای تأمینی، آموزش و پرورش ، بهداشت و درمان، سیاست های بازار کار، اطلاعات و نهادها نیز بررسی شده اند. به تصریح نویسنده، بانک جهانی بر این باور است که هیچ مدل واحدی برای سیاستگذاری ایدئال در دست نیست و هر کشوری باید راه حل های خود را با عنایت به ویژگی های پیشینه تاریخی، فرهنگ و نهادهای موجود انتخاب کند؛ ضمن این که از دیدگاه بانک جهانی، نظام موجود تأمین اجتماعی به طور کلی در پنج زمینه (عدم انطباق با شرایط محیط اقتصادی جدید، ارائه خدمات غیر مؤثر، آثار اقتصادی نامطلوب، فقدان پایداری مالی، و مخاطرات سیاسی بیش از حد) دچار مشکل است.

این مقاله 15 کشور عضو «سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)» را از نظر نسل سوم مطالعات بررسی می کند. کانون این مطالعات معمولاً ارتباط بین تلاش برای رفاه، ابزار رفاهی، و نتایج رفاه است. مقاله همچنین تأثیر عوامل ساختاری گوناگون را بر انتقال فقر و درآمد مورد توجه قرار می دهد. نتایج مذکور در مقاله نشان می دهد که سهم افراد مسن تر در کل جمعیت با افزایش انتقال درآمد مرتبط است و این امر نباید باعث شگفتی شود. البته در مورد گروه های جمعیتی جوان تر، نتایج معکوس است. این نتایج نشان می دهد که هرچه تعداد افراد مسن در ترکیب جمعیت بیش تر باشد، میزان فقر پایین تر خواهد بود. مقاله، رابطه متقابل عوامل ساختاری، انتقال درآمد و فقر، و نیز تأثیر تغییرات تولید ناخالص داخلی و بیکاری را بررسی می کند. بنا به تصریح نویسنده، نرخ بیکاری از سویی با رشد انتقال درآمد، و از سوی دیگر با افزایش فقر در ارتباط است.