درخت حوزه‌های تخصصی

جهانی شدن اقتصاد و فرهنگ، فضای جدیدی را برای بلوچ های ایران از حیث مصرف رسانه ای به وجود آورده است که از سه مشخصة عمده برخوردار است: 1) مصرف متون قومی، 2) مصرف انیمیشن های جذاب امریکایی دوبله شده به زبان قومی و 3) مصرف گستردة فیلم های عامه پسند هندی. پدیده های فوق، نوعی سیاست فرهنگی محلی را تشکیل می دهند که از یک جهت، برخی از مؤلفه های سنتی هویت بلوچی را به شدت دچار چالش نموده و زمینه ساز نهادینه کردن مؤلفه های جدیدی در این هویت شده است، و از جهتی دیگر، با برجسته ساختن هویت قومی سنتی ، تضعیف مؤلفه های هویت اسلامی و شیوع عناصر فرهنگی شبه قارة هند، هویت ملی ایرانی را بحران زده کرده است. روش شناسی این پژوهش مبتنی بر یک روش شناسی «کیفی ترکیبی» شامل نشانه شناسی، مصاحبه عمقی، مشاهده مشارکتی و مطالعة اسنادی است. بعد از ارائة تحلیلی که از شرایط اجتماعی فرهنگی بلوچستان ایران ارائه شده است، عناصر کلی متون قومی، انیمیشن های امریکایی دوبله شده به زبان قومی و فیلم های عامه پسند هندی استنتاج شده و خوانش های بلوچ های ایرانی از آن ها دریافت و تبیین شده است.

این مقاله به بررسی گفتمان های فرهنگی جهانی شدن در غرب و مقایسه آن با گفتمان های رایج در ایران می پردازد. جهانی شدن در سال های پایانی قرن بیستم فرصت ها و تهدید های فراوانی را برای کشور های در حال توسعه همچون ایران به وجود آورده است. از جمله آن ها، فرصت ها و تهدید های هویتی و فرهنگی است که پیامد های بسیاری برای کشور ما داشته است. ازاین رو این مقاله با درک شرایط و اهمیت پدیده جهانی شدن و تأثیرات عمیقی که می تواند بر ساختار فرهنگی و اجتماعی کشور داشته باشد، درصدد آن است تا با طرح این موضوع به بررسی نظریه ها و اندیشه های جهانی شدن در ایران بپردازد. چارچوب نظری این مقاله بر پایة نظریات شولت، گیدنز، کاستلز و رابرتسون قرار دارد و علل و عوامل پیدایش جهانی شدن، ماهیت و پیامد های فرهنگی جهانی شدن از منظر نویسندگان ایرانی مورد ارزیابی قرار می گیرند. روش پژوهش در این مطالعه فرانظریه است که از طریق تحلیل محتوای متون و با کاربرد ابزار سنجش پرسش نامه معکوس صورت گرفته است. این پژوهش در حوزه مقالات مندرج در روزنامه ها و مجلات انجام گرفته است. نمونه پژوهش شامل110 مقاله است که از این تعداد، 57 مقاله مربوط به روزنامه ها و 53 مقاله مربوط به مجلات است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد، رویکردهای متنوعی که در خصوص ماهیت، علل و عوامل و پیامدهای جهانی شدن در بین نظریه پردازان جهانی شدن وجود دارد، در آثار نویسندگان ایرانی نیز مشاهده می شود؛ به عبارتی نویسندگان ایرانی نیز گرایش های نظری مختلفی از قبیل نئولیبرالیستی، رادیکالیسم و اصلاح طلبی دارند.

با وجود برابر نهاده‌های گوناگون ،‌ کلمه اصلی در نگرش سیستمی ، واژه «تعادل» ، یا به عبارتی ، دستیابی به تعادل میان عناصر تشکیل دهنده ورودی‌ها و خروجی‌هاست . اصرار بر وجود تعادل و چشم پوشی از ستیزه‌های موجود میان عناصر تشکیل دهنده سیستم از پویایی نگرش سیستمی می‌کاهد ؛ و در نتیجه جایگاه خود سیستم هرگز مورد پرسش قرار نمی‌گیرد . در مقاله حاضر ، نظریه سیستم‌ها بر فرضیه‌ای استوار است که اطلاعات را با توجه به برخورداری از معانی چندگانه در بستر پست مدرنیسم مطرح کرده و نیز تولید و مصرف اطلاعات در چارچوب برداشتی خطی را ، آن گونه که در دوره مدرنیسم دارای ارزش و اعتبار بوده است ، مورد انتقاد قرار می‌دهد ...

رافائل کاپورو از جمله فلاسفه ای است که به بحث از ماهیت اطلاعات اهتمام دارد. او قائل به تشکیکی بودن مفهوم اطلاعات است. در بحث از ماهیت اطلاعات، کاپورو به نقادی تعاریف اقناعی و معجمی و بالاشاره می پردازد و بر حیث تاریخی و زمانی اطلاعات تاکید می کند...

جهانی شدن به عنوان فرایند تحول نسبتاً عمیق و با دامنة گسترده ، تقریباً همة ساخت های زندگی بشر به خصوص فرهنگ های ملی را که پایة تمدن و هویّت ملت هاست در معرض تغییر و تحول و در بیشتر مواقع مورد تضعیف قرار می دهد. این مقاله در پی تبیین مفهوم همزیستی فرهنگی در بین جوامع چندفرهنگی، قومی است و همچنین در پی پاسخ به این سؤال است: جامعه ای که شاهد حضور فرهنگ ها و قومیت های مختلف است و با توجه به فرایند گریزناپذیر جهانی شدن، فرهنگ های گوناگون چگونه می توانند در کنار یکدیگر به حیات خود ادامه دهند؟ در این مقاله سعی شده با روش اسنادی و تکیه بر منابع مکتوب و رهیافت تحلیلی در حوزة فرهنگ، به بازاندیشی در مفهوم همزیستی فرهنگی پرداخته شود. برای تحلیل این موضوع دیدگاه تلفیقی میان نظریه های جامعه شناسان کلاسیک و معاصر و حوزة پست مدرن بررسی شده است. همچنین در این زمینه دیدگاه اندیشمندانی چون هاروی، فیدرستون و فوکویاما تحت واکاوی قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که در فرایند همزیستی فرهنگی در جوامع چندفرهنگی، وجود تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جوامع، ذاتی است اما اگر این تغییرات و دگرگونی ها هماهنگ با هویّت ملی و حفظ عناصر فرهنگ های قومی باشد، نه تنها می تواند به پویایی فرهنگی کمک کند بلکه می تواند عاملی برای افزایش همزیستی و انسجام ملی در جوامع چندفرهنگی باشد.

درعصر حاضر که فرایند های جهانی شدن حیات اجتماعی ما را با تغییر و تحولات زیادی مواجه کرده است فضای جغرافیایی کشورها به وسیله اینترنت آنچنان تاثیر پذیرفته که فاصله های دور در میان انسان ها برداشته شده گویی که انسان ها در اقصی نقاط جهان در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. این شبکه جهانی فرصت ها و امکانات زیادی برای حکومت ها و ملت ها فراهم ساخته، اما نگرانی های فزاینده ای نیز در خصوص حفظ ارزش های حیاتی و امنیت ملی بوجود آورده است. در این مجال کوتاه تلاش خواهد شد تا به طور اجمالی شناختی در رابطه با فضای سایبر و حقوق مرتبط با آن برای خوانندگان محترم ارائه شود.

جوامع در فرایند جهانی شدن، تحت تأثیر ارتباطات رسانه ای، در معرض نظام ها و ارزش های گوناگونی قرار می گیرند که ریشه در توسعه اجتماعی آن ها ندارد و از زهدان آن جوامع برنیامده است. فرهنگی که به این ترتیب و تحت تسلط فنّاوری به شکل کالای مصرفی به سرزمین های ملی راه می یابد، بی آن که مجالی برای نقد و بررسی آن وجود داشته باشد، شیوة نوینی از آگاه شدن از جهان و تفسیر آن را منتقل می کند. ایجاد شکاف در بنیادها و ساختارهای اجتماعی و همچنین آشوب در میان نمادهای بنیادین جامعه می تواند از نتایج مخرب چنین رویدادی باشد

امروزه جهانی شدن [1] با مختصات نوپای خود پدیده ای است که موجب پیدایش زلزله ای در جغرافیای سیاسی شده است و تمامی ساختارهای کلان فرهنگی و اجتماعی را تحت الشعاع خود قرار داده است. از جمله پیامدهای ژرف جهانی شدن می توان به تأثیرات آن بر ساحت فرهنگ اشاره نمود. لذا امروزه نظریه پردازی در حوزه تأثیرات جهانی شدن بر تغییر فرهنگ جوامع و زندگی افراد مورد توجه قرار گرفته و بخشی از این نظریات در زمینه تأثیرات آن بر نگرش و رفتار افراد جامعه است. این تحقیق به بررسی ارتباط جهانی شدن فرهنگی و مدیریت بدن زنان پرداخته است . در ابتدا، مطالعات پیشین بررسی شده و سپس با استفاده از نظریه گیدنز و رابرتسون فرضیات تحقیق به آزمون گذاشته شدند. این مطالعه به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری آن، زنان و دختران شهر کرمانشاه بودند. روش نمونه گیری مورد استفاده، تصادفی سهمیه ای چند مرحله ای بوده است و حجم نمونه براساس جدول لین، با سطح معناداری 95 درصد و خطای 4 درصد برابر با 597 نفر برآورد گردید که برای اطمینان بیشتر و به منظور کاهش میزان خطا، نمونه تا 600 نفر افزایش داده شد. شایان ذکر است که متغیر جهانی شدن فرهنگی به عنوان متغیر مستقل، شامل: مصرف وسایل ارتباط جمعی، میزان آگاهی از جهانی شدن، نگرش نقش جنسیتی، سبک زندگی و میزان بازاندیشی بوده است. یافته های تحقیق نشان دهنده آن است که بین متغیرهای: بازاندیشی، سبک زندگی مدرن، استفاده از فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی، سبک زندگی دوستانه، آگاهی از جهانی شدن و نگرش نقش جنسیتی با متغیر وابسته مدیریت بدن ارتباط معنادار و مثبتی وجود دارد. همچنین، براساس نتایج رگرسیون چند متغیره، متغیرهای: استفاده از فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی، سبک زندگی مدرن، سبک زندگی دوستانه و بازاندیشی در مجموع توانستند 2،52 درصد از تغییرات متغیر مدیریت بدن را تبیین کنند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه میان اطلاعات و ارتباطات، عوامل موثر در همگرایی اولیه و روز افزون این دو مفهوم، تاثیر این همگرایی در عصر جدید، و معایب حاصل از همگرایی روزافزون اطلاعات و ارتباطات انجام شده است...

"جریان سریع جهانی شدن یکی از ویژگی های مهم و برجسته پایان هزاره دوم و آغاز هزاره سوم خصوصا از زمان گسترش سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات است. در عین حال، به دلیل تغییر و حرکت از اقتصاد صنعتی به اقتصاد دانش محور، دانش و توانمندی های حرفه ای و تخصصی و انتقال آن اهمیت زیادی یافته است.... "

مطالعه حاضر به بررسی رابطه میان فرایند جهانی شدن و هویت ملی در بین دو گروه قومی عرب و لر در ایران پرداخته است. چارچوب نظری تحقیق برگرفته از آرای گیدنز درباره فرایند جهانی شدن و هویت است . برای آزمون فرضیه ها770 زن و مرد بین سنین 15 تا 64 سال از دو گروه قومی به شیوه نمونه­گیری تصادفی چند مرحله­ای انتخاب شدند. نتایج به دست آمده در سطح تحلیل رگرسیونی چند مرحله­ای برای کل جمعیت سبک ­های موسیقیایی بومی، سبک فرهنگی، آگاهی نسبت به جهانی شدن، سبک مذهبی، سبک موبایلی و بازاندیشی بر روی هم نزدیک به 25 درصد تغییرات هویت ملی را توضیح داده­اند. همچنین، در میان گروه قومی عرب متغیرهای مستقل نزدیک به 28 درصد و در میان گروه قومی لر متغیرهای مستقل 34 درصد تغییرات را توضیح داده­اند.

اتوپیا به معنی شرایطی آرمانی همواره در ذهن بشر بوده است . زمانی اندیشه ای اتوپیایی است که از دل نظام موجود و برای برپایی نظامی آرمانی بر می خیزد . اتوپیاها در طول تاریخ بشر به چندین شکل بروز کرده اند . می توان جامعه اطلاعاتی را ، که مفهومی جدید است و نوید تمدنی آرمانی را می دهد ، نیز نوعی اتوپیا محسوب کرد . بحران ها و رکودهای پیاپی ، سرمایه داری را وادار کرد که در دهه 1970دست به بازسازی خود بزند .

مسئله ی این مقاله، ناظر بر تأثیر استفاده از رسانه های جمعی بر احساس تعلق خاطر جوانان به هویت دینی است. گستردگی و عمق تأثیر نرم افزاری رسانه ها، باعث شکل گیری و رواج تعابیری نظیر دهکده ی جهانی و جهانی شدن فرهنگ، در ادبیات اجتماعی، فرهنگی و رسانه ای جوامع مختلف گردیده است. تعلق خاطر به عناصر هویتی از جمله حوزه های تأثیر پذیر عرصه ی فعالیت رسانه های جمعی است. مقاله ی حاضر که نتیجه ی پژوهشی تجربی در این حوزه است، به دنبال بررسی تأثیر استفاده از رسانه های جمعی جهانی (ماهواره و اینترنت) بر تعلق خاطر جوانان به هویت دینی است. به عبارت دیگر، پرسش اساسی پژوهش این است که آیا استفاده از رسانه های جمعی جهانی بر روی تعلق خاطر جوانان به هویت دینی تأثیر می گذارد یا خیر؟ و اگر تأثیر می گذارد، این تأثیرها از طریق چه سازوکار هایی صورت می پذیرد؟ جهت پاسخ به پرسش های فوق، پس از بررسی ادبیات موضوع، مدل علی تحقیق شامل متغیرهای سازوکاری ترسیم شد. جامعه ی آماری این پژوهش، کلیه ی دانش آموزان سال سوم دبیرستان های شهر شیراز است. روش مورد استفاده، میدانی و از تکنیک پیمایش به منظور جمع آوری داده ها استفاده شد. اعتبار متغیرها با استفاده از اعتبار صوری و روایی متغیرها با استفاده از آلفای کرونباخ مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمون های مورد استفاده در این تحقیق، شامل همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر است. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد، میزان استفاده از رسانه های جمعی جهانی یک رابطه ی معنی دار منفی با هویت دینی دارد .