وجود حالاتی همچون ترس، غم، غصه، و اندوه که ملایم طبع و نفس انسانی نیستند و نیز شادی و نشاط که ملایم طبع و نفس انسانی است چه آثار و پیامدهایی برای روح و روان انسان دارد؟ آنچه مهم است نحوه و نیز میزان بهره مندی از این حالات روحی و روانی است و اینکه چگونه به درستی و به موقع از آنها استفاده کنیم و در بهره مندی از آنها دچار افراط و تفریط نشویم امور غریزی، خوردنی ها، آشامیدنی ها، غضب، شهوت و... جملگی نعمت هایی هستند که در نهاد انسان به ودیعت نهاده شده اند. استفاده به هنگام و صحیح از آنها، آثار و پیامدهای بسیاری بر روح و روان آدمی دارد. بهره مندی نامناسب، نابهنگام، افراط و یا تفریط گون از هر یک از امور فطری و غریزی آثار زیانباری بر روح و روان انسان وارد می سازد. باید با استفاده درست از این حالات روحی و غریزی و نیز خوف و ترس از خدا و تعلق و دلبستگی نداشتن به لذایذ و تعلقات مادی، زمینه روشنایی دل خود و هدایت به سوی سرای ابدی را فراهم ساخت.
این نوشتار به شرح و تفسیر سخنان حضرت علی علیهالسلام در توصیف بندگان و دوستان خدا میپردازد. آن حضرت در این بخش از خطبه 87، مهمترین ویژگی مؤمنان و دوستان خداوند متعال را اخلاص و عدالتورزی قلمداد میکنند. اخلاص و نیل به مقام مخلِصین، از طریق ریاضت و مجاهدت، خلوص در نیت، سخن و عمل حاصل میشود. مقام مخلَصین، پس از مبارزه با نفس و تحصیل اخلاص در فکر، سخن و رفتار، به بنده برگزیده خدا اعطا میشود. با خلوص عمل، و خودسازی بنده برای خدا، معارف الهی و دین بر قلب بندگان خدا جاری میشود. اهلبیت علیهمالسلام چشمهسار معارف الهی بر قلب بندگان مخلص خداوند هستند.
انتظار با چه تفسیرى مى تواند سازنده و تاثیرگذار در جامعه اسلامى باشد؟ در این نوشتار نویسنده به این پرسش پاسخ مىدهد و مفهوم انتظار را مرتبط با مجموعه کل دین مى داند و این که در عصر غیبت تکلیف مسلمانان همانند عصر حضور بلکه سنگین تر است و متقابلاً تفسیرهاى اشتباه از این مفهوم به همه مفاهیم دینى آسیب مى رساند و عرصه را براى سوء استفاده ها فراهم مى آورد.
از جمله اوصاف بندگان شایسته خدای متعالی، عدم وابستگی به شهوات و لذایذ مادی زودگذر دنیایی است. هرچند مؤمنان نیز همچون سایر انسانها برای ادامه حیات و زنده ماندن، نیازمند بهرهگیری از خواستها و لذایذ دنیوی هستند، اما هیچگاه ایشان، دلبستگی به مقام دنیا نداشته، آن را مقدمه و وسیله قرب خویش به رضوان الهی میدانند.
آنچه در آموزههای دینی نکوهیده شده است نه اصل بهرهگیری از شهوات و لذایذ مادی، بلکه دوستی، وابستگی و هدف قرار گرفتن آنهاست. اصل بهرهگیری از شهوات و لذات مادی و دنیوی و... توسط مؤمنان و آن را مقدمه سعادت، کمال و تعالی خویش قرار دادن، امری شایسته و پسندیده است. این مقال، به تفصیل به این موضوع میپردازد.