فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۹۷ مورد.
مبانى حق بهرهمندى از محیط زیست سالم در قرآن کریم
منبع:
رواق اندیشه ۱۳۸۴شماره ۴۲
حوزه های تخصصی:
بىتردید، موضوع آلودگى محیط زیست یکى از مهمترین معضلاتى است که انسان معاصر را با چالشهاى جدى روبهرو کرده است. این مسأله از آن جهت داراى اهمیت است، که علائم تهدید کننده حیات، آشکار شده و نسل حاضر و آینده را به دلیل آلودگیهاى گسترده زیست محیطى، با تهدید مواجه ساخته است. از سوى دیگر، انسان بدون داشتن محیط زیستى امن و سالم، قادر نخواهد بود به زندگى طبیعى خود ادامه دهد. به همین جهت، حفظ و حمایت از محیط زیست و سالم نگه داشتن آن، به عنوان یکى از مهمترین نیازهاى اساسى براى ادامه حیات، مورد توجه و عنایت همگان قرار گرفته است. حق انسانها در داشتن محیط زیستى امن و سالم، به عنوان یک حق بشرى در کنار سایر حقوق شناخته شده براى بشر، چند سالى است که مورد بحث و بررسى محافل علمى و طرفداران محیط زیست است.
در این نوشتار، مبانى حق بهرهمندى از محیط زیست سالم، از دیدگاه قرآن کریم مورد بحث و بررسى قرار مىگیرد.
چیستی و ماهیت شادی در قرآن و روایات و راهکارهایی برای شاد زیستن
حوزه های تخصصی:
شادی و نشاط و سرور، یکی از نیازهای روحی و فطری انسان است که در بسیاری از جنبه های حیاتی انسان نقش مؤثری ایفا می کند. دین اسلام که به تمام نیازهای روحی و جسمی انسان توجه داشته، این موضوع را نیز مورد توجه قرار داده است. وجود آیات متعدد در قرآن کریم، سخنان پیامبر(ص) و احادیث و روایات منقول از ائمه معصومان(ع) حاکی از اهمیت موضوع شادی در اسلام است. درباره اهمیت شور و نشاط و سرور و جایگاه آن در تعالیم دینی همین بس که مفهوم شادی ۲۵ بار با الفاظ مختلف در قرآن کریم آمده و یکی از اصول کتابهای روایی به باب «ادخال السرور» اختصاص داده شده و از کسانی که موجبات دلخوشی و شادکامی بندگان را فراهم می آورند، ستایش شده است. سؤال اصلی در این نوشتار، چیستی ماهیت شادی در قرآن و روایات و دیدگاههای پژوهشگران اجتماعی است؟ و اینکه راهکارهای عملی برای شاد زیستن چیست؟
ارتباطات درون فردی از منظر اسلام(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق معاشرت[اجتماعی]
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق زیستی
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت اخلاقی
ارتباط هر فرد با خودش ارتباط «درون فردی» نام دارد. تبیین مفهوم «خود»، حقیقت انسان و ضرورت شناخت خود می تواند به فهم دقیق تر مفهوم «ارتباط درون فردی» کمک کند. ارتباط با خود، کارکردهای فراوانی، از قبیل افزایش اعتماد به نفس، خود کنترلی، وجدان کاری و خود شناسی کارکنان در سازمان را به همراه دارد. خودشناسی کارکنان، که یکی از عوامل افزایش بهره وری است، از طریق ارتباط با خود و مراحل آن - یعنی مشارطه، مراقبه، محاسبه و معاتبه نفس - به شکوفایی می رسد. رابطة بین خودشناسی و ارتباط مؤثر با خود یک رابطة دوری فزاینده است؛ بدین معنا که موفقیت و شکست در هر یک، مستلزم موفقیت و شکست در دیگری است. از منظر اسلام، مهم تر از اصل این نوع ارتباط، جهت گیری آن است. برای اینکه انسان بتواند ارتباط مؤثری با خود برقرار کند، لازم است خود را به خوبی بشناسد تا جهت گیری این ارتباط به سوی نیل به کمال و سعادت او باشد. با توجه به تصویری که قرآن کریم از انسان ترسیم می کند، سمت و سوی ارتباطات درون فردی از منظر اسلام، باید به سویی باشد که انسان را تافتة جدا بافته ای از خالق خود نبیند و بتواند او را هر چه بیشتر به خالق و مبدأش نزدیک کند.
بازی های رایانه ای از منظر اخلاق کاربردی با رویکرد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
کودکی و نوجوانی، حساس ترین سنین تربیتی هستند و بازی جزء جدایی ناپذیر این سنین است. امروزه بازی های رایانه ای، رقیب اصلی در عرصه بازی های کودکان و نوجوانان هستند. تحقیقات صورت گرفته درباره آثار مثبت و منفی این بازی ها بیشتر بر ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و سیاسی متمرکز است و کمتر به بعد اخلاقی پرداخته شده است.
بررسی این بازی ها از منظر اخلاق کاربردی با رویکرد اسلامی با به کارگیری روش موازنه متفکرانه مسئله مقاله است. بررسی چالش های موجود در این بازی ها از منظر دینی و نیز نحوه پیاده سازی اصول دینی به ویژه اصول اخلاق اسلامی بر بازی های رایانه ای از دیگر مباحث این مقاله است.
تبیین و آسیب شناسی تربیت دینی و رابطه آن با روان شناسی رشد
حوزه های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق زیستی
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه تعلیم و تربیت
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت روانی
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
بی توجهی مربیان به مراحل رشد، ریشه اغلب آسیب ها در تربیت دینی است؛ زیرا مربیان بدون توجه به مراحل رشد، با شتاب زدگی هر مطلبی را به هرکس و در هر شرایط و سنی منتقل می کنند. در این مقاله نگارنده ابتدا به منابع اسلامی همچون مکارم الاخلاق، نهج البلاغه و احادیث معصومین(ع) به ویژه حدیث پیامبر اکرم(ص) درخصوص مراحل تربیت دینی پرداخته است. رشد هوش و مراحل آن از نگاه پیاژه(1- مرحله حسی- حرکتی از تولد تا 2 سالگی 2- مرحله پیش عملیاتی شامل پیش تصویری از 2 تا 4 سالگی و تفکر شهودی از 4 تا 7 سالگی و...)، نظریه رشد دینی پیاژه و مراحل مختلف آن(1- ساخته پنداری اساطیری از 4 تا 7 سالگی 2- ساخته پنداری فنی از 7 تا 10 سالگی و...)، مراحل رشد دینی هارمز(1- دوره دینی داستان پریان از3 تا 6 سالگی 2- دوره واقعی 7 تا 12 سالگی و...) و گلدمن(مراحل رشد دینی به دوره های ماقبل تفکر مذهبی از 7 تا 8 سالگی و دوره تفکر مذهبی ناقص اول از 7 تا 9 سالگی و...) از جمله مباحث مطرح شده در این مقاله است. در ادامه نیز محورهای آسیب شناختی تربیت دینی و راهکارهایی مؤثر در تربیت دینی از جمله مرحله آماده سازی مخاطب، مرحله عرضه کردن یا ارائه پیام و.... مورد بررسی قرار گرفته است.
اسلام و اخلاق زیست محیطی با تأکید بر آرای آیت الله جوادی آملی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مهم ترین چالش و معضلی که بحث اخلاق در محیط زیست را دامن زده، پدید آمدن مخاطره یا بحران زیست محیطی است که بر اثر توسعهٔ زندگی مادی انسان پدید آمده است. دغدغه مندان و پژوهشگران این عرصه مباحثاتی را در جهت چگونگی برطرف سازی این مخاطره یا نحوهٔ مدیریت آن به راه انداخته اند که مهم ترین آن ها به نحوهٔ بازنگری مسائل اخلاقی در محیط زیست، شناخت رابطهٔ اخلاقی صحیح انسان با سایر موجودات طبیعی، ریشه یابی معضلات و مشکلات زیست محیطی، و نقد اخلاق سنتی مردانهٔ غربی در مواجهه با محیط زیست بازمی گردد. در این مقاله ضمن گزارش روشن این مباحثات، سعی شده خطوط کلی منظر اسلامی در آن ها با نظر به آثار حضرت استاد آیت الله جوادی آملی (حفظه الله) ترسیم شود.
اخلاق، محیط زیست، اخلاق زیست محیطی، اسلام، استقلال طبیعت، اکوسیستم، اکوفمنیسم.
نسبت ارزش های سازمانی و اخلاق سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله، رابطه میان دو مفهوم متداول در ادبیات امروزه مدیریت (ارزش های سازمانی و اخلاق سازمانی) بررسی شده است؛ مفاهیمی که گاه به جای یکدیگر به کار گرفته می شوند. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی ویژگی ها، اشتراکات و افتراقات این دو مفهوم است. این پژوهش، از نوع تحلیل، اکتشافی و از حیث هدف کاربردی است. از حیث مصداقی، چهار نسبت میان این دو مفهوم متصور است که دو نسبت «تباین» و «تساوی» مردود و نسبت های «عموم و خصوص من وجه» و «عموم و خصوص مطلق» پذیرفتنی هستند. از حیث وجودی، اخلاق را می توان قرائت بسط یافته ارزش های سازمانی دانست. این بررسی نشان می دهد ارزش های سازمانی و اخلاق سازمانی در دامنه شمول و اثرگذاری، نقش و متولی ترویج و توسعه مشترک اند و در پایداری، نوع انتخاب و جهت رابطه از یکدیگر متمایز هستند.
آداب مهمانی از منظر روایات اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
گنجینة روایات معصومان(ع) سرشار از روایاتی است که به مسائل مهم اجتماعی همچون آداب مهمانی می پردازد. مهمانی دادن و به مهمانی رفتن، سبب انس و الفت میان امت اسلامی شده، اتحاد و برادری را ایجاد می کند؛ ازاین رو، در دین اسلام توصیه های فراوانی به مهمانی دادن و دعوت از مهمان شده است. میزبان و مهمان دو طرف این رفتار اجتماعی اند و هریک وظایفی در قبال دیگری دارد. برخی وظایف میزبان، در روایات اسلامی چنین بیان شده است: اکرام و استقبال از مهمان، پذیرایی کافی و مناسب از وی، غذا خوردن با مهمان، پرهیز از به کار گرفتن مهمان و بدرقه کردن وی. اما وظایف مهمان در برابر میزبان عبارت است از همراه نبردن غیرمدعو، نشستن در جایگاه تعیین شده از سوی میزبان، کوتاه کردن زمان مهمانی، نگاه داشتن چشم، تجسس نکردن و رازداری مسائل خانوادگی میزبان.
مبانی و اهداف تربیت زیست محیطی از دیدگاه آیت الله جوادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
محیط زیست و مشکلاتش زندگی انسان را تهدید می کند؛ ازاین رو تربیت زیست محیطی از موضوعات مهم دوران معاصر است. تربیت زیست محیطیْ رشد و پرورش دانش ها، گرایش ها و رفتارهای لازم برای حفظ و آبادانی محیط زیست است. هدف این تحقیق، بررسی مبانی و اهداف تربیت زیست محیطی با تأکید بر نظریات آیت الله جوادی آملی است. در این مقاله علاوه بر تدوین مبانی و هدف کلی تربیت زیست محیطی (تربیت انسان مؤمن صالحِ هماهنگ با محیط زیست)، شش هدف واسطه ای استخراج کرده ایم: پرورش نگرش توحیدی به جهان هستی و محیط زیست؛ آشنا کردن متربی با فلسفه آفرینش جهان هستی و نسبت خود و محیط زیست؛ آشنا کردن متربی با وظایف خود درقبال محیط زیست؛ پرورش احساس دوستی و مسئولیت الهی درقبال محیط زیست؛ پرورش احساس همدلی و تکلیف درقبال اعضای جامعه و نسل های آتی؛ پرورش مهارت های ضروری برای آبادانی محیط زیست و بهره گیری درست از آن. سپس مصادیق این اهداف را با جزئیات بیشتری بررسی کرده ایم.
بررسی مطالعات جهانی اخلاق زیست محیطی و لزوم آموزش مبانی مشترک آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زیست کره زمین فارغ از مرزبندی های سیاسی، دینی و زبانی نیازمند مراقبت ویژه ای است. این مراقبت در سایه رعایت اصول اخلاقیِ مشترکِ جهانی تحقق می پذیرد که می توان تحت عنوان اخلاق زمین (Earth Ethics) از آن یادکرد. شاید، اصرار بر ارائه تعریف مشترک جهانی پیرامون رابطه انسان با خدا، خودش و دیگران ضرورتی نداشته باشد، اما سلامت و حفظ زیست کره نیازمند تعریفی مشترک از رابطه انسان با طبیعت است. بحران محیط زیست که در قرن اخیر چهره خود را آشکارتر ساخته است، موجب شده است علاوه بر بازنگری نحوه تعامل انسان با طبیعت در استفاده از علم و تکنولوژی، یک بازنگری کلی در همه ادیان و نحله های فکری، دینی و اخلاقی در مورد جایگاه انسان در جهان و اخلاق زیست محیطی صورت گیرد. شاید، بتوان مقاله لین وایت را بزرگترین محرک در این بازنگری در جهان مسیحیت دانست؛ به گونه ای که از سال تألیف این مقاله (1967) تا کنون، به اشکال گوناگون در موافقت و مخالفت آن سخن رفته است که تحت عنوان اخلاق زیست محیطی (Environmental Ethics) که زیرشاخه ای از فلسفه است، از آن یادمی شود. در جهان اسلام نیز شاهد شکل گیری تألیفات و تحقیقات وسیع در این زمینه هستیم؛ از آن جمله، می توان از آثار سید حسین نصر، پرویز منظور، محقق داماد، خالد فضلان و جوادی آملی نام برد. در این مقاله بر آنیم تا ضمن بیان گزارشی از این تحقیقات، به این امر تصریح کنیم که بی آنکه لازم باشد برای حفظ محیط زیست به مکتب خاصی در غرب یا شرق روی آوریم، می توانیم به جهانی های مشترک در اخلاق زمین دست پیدا کنیم که از مکاتب و ادیان مختلف نشئت می گیرد. با شناخت و آموزش این اصول می توان هم زمان با حفظ محیط زیست، به توافقی جهانی در بخشی از اصول اخلاقی نیز نائل شد.
اخلاق زیست محیطی: زمینه ها، دیدگاه ها و چشم انداز آینده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
درنگ در مناسبات اخلاقی انسان و محیط زیست خود، به شکل گیری رشتهٴ «اخلاق زیست محیطی» انجامیده است. این رشتهٴ شکوفا، فیلسوفان، الاهی دانان، مورخان، متخصصان، و فعالان محیط زیست را به یک اندازه، درگیر مسائلی جدی کرده است. همین امر، مایه تنوع نگرش ها و دیدگاه ها در این عرصه شده است. این مقاله می کوشد با نگرش تاریخی، زمینه های شکل گیری و رشد این عرصه را بکاود، دیدگاه های موجود را گزارش کند، و چشم انداز آیندهٴ آن را ترسیم نماید. در عین حال، یکی از مباحث داغ این عرصه، نقش دین در حفظ یا تخریب محیط زیست بوده است که این مقاله به تحلیل آن می پردازد.
الگوی تربیت شهروندی فضیلت گرای ارتباطی: الگویی برای تربیت سیاسی و اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله ارائه الگویی برای تربیت سیاسی و اجتماعی متناسب با وضعیت کشور است. در این راستا سؤال اصلی پژوهش این است که در ادبیات نظری ساحت تربیت سیاسی اجتماعی، مهمترین الگوها و رویکردهای نظری کدام است؟ و الگوی نظری مناسب برای تربیت سیاسی اجتماعی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی چیست. روش تحقیق، تحلیل کیفی (غیر تجربی) است. در این زمینه شانزده الگوی نظری از جمله رویکرد آموزش مستقیم سیاسی مدنی، رویکرد مدارس دموکراتیک، رویکرد آسیب شناسی اجتماعی، رویکرد قانون محور، رویکرد نظامدار، الگوی فردگرایانه و لیبرالی، الگوی جمهورگرایانه و نولیبرالی، الگوی فمینیستی، الگوی شهروند جهانی، الگوی شهروند زیست بومی، رویکرد انتقال فرهنگی، رویکرد شهروندی دموکراتیک و رویکرد تغییر اجتماعی شناسایی شد که کلا در دو رویکرد جامع ""محافظه کار"" و ""پیشرفتگرا"" قابل تقسیم است. در این میان رویکرد ""تربیت شهروندی فضیلتگرای ارتباطی"" به عنوان رویکرد پیشنهادی برای تربیت سیاسی اجتماعی جمهوری اسلامی معرفی شده است. انتخاب تعبیر شهروندی در این رویکرد به لحاظ اهمیت کلیدی آن در مباحث مربوط به تربیت سیاسی و اجتماعی است.
آثار خانوادگی و اجتماعی رفق و مدارا از منظر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زندگی خانوادگی و اجتماعی، با ناملایمات و مشکلاتی آمیخته است که از تزاحم منافع افراد با یکدیگر ناشی می شود. در صورتی که این ناملایمات استمرار یابد، نه تنها افراد، بلکه نهاد خانواده و جامعه با انحطاط و نابودی مواجه می شوند. اسلام به منظور تحکیم روابط خانوادگی و اجتماعی، مراعات اصولی، همچون «رفق» و «مدارا» را پیشنهاد می کند. آگاهی از آثار خانوادگی و اجتماعی رفق و مدارا، خانواده ها را تشویق می کند، تا در ناملایمات واکنش منطقی نشان داده، از تندروی بپرهیزند. در این صورت، افراد و اعضای خانواده با انعطاف خردمندانه، زندگی خانوادگی را سرشار از آرامش، همدلی و همراهی می نمایند و از طرفی آرامش و کمال را برای دیگران نیز به ارمغان می آورند. اصول رفق و مدارا در مقام تعامل افراد با یکدیگر در احادیث فریقین و نیز آثار علمای امامیه و اهل سنت از همان سده های نخستین اسلام مورد اهتمام بوده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی، اصول رفق و مدارا را در منابع فریقین مورد بررسی قرار داده و برجسته ترین آثار آنها را در روابط خانوادگی و اجتماعی تبیین می نماید. دستاوردهای مقاله نشان می دهد که سلامت جسمی و روانی، آرامش، برکت، بهره مندی مشروع، رزق وافر و تربیت سالم فرزندان، از جمله آثار خانوادگی، و کینه زدایی، امنیت، محبوبیت، پایداری روابط اجتماعی و تألیف قلوب، از جمله آثار اجتماعی رفق و مدارا هستند.