درخت حوزه‌های تخصصی

رسانه‎های فراگیر مدرن همه جهان را زیر سلطه گرفته‎اند. این فرایند را هم می‎توان جشن گرفت و هم با واهمه و دلواپسی پذیرفت؛ تا به کدام قطب جغرافیای سیاسی جهانی تعلق داشته باشیم. می‎گویند با آن میلیاردها دلاری که رونالد ریگان، رئیس جمهوری دهه هشتاد میلادی امریکا، صرف جنگ ستارگان کرد، پای بشر به مریخ نرسید؛ اما جهانیان توانستند صدا و تصویر را از سرزمین‎های دور، در خانة خود دریافت کنند. اندیشة دهکده جهانی که مارشال مک‎لوهان، در اواخر دهه 60 میلادی به دنیا عرضه کرد تا وقتی بزرگراه‎های رایانه‎ای و شبکه‎های ماهواره‎ای فعال نشده بودند، تحقق نایافتنی به نظر می‎رسید. اما حالا دنیا بدون نیاز به فصل‎های یک کتاب می‎تواند زوایای این طرح را دریابد. کارکرد ماهواره امروز با میراث گذشتگان ما، با فرهنگ ما، با باور ما و… با نان سفرة ما ارتباط یافته است. می‎توان این کارکرد را نادیده گرفت، می‎شود آن را منکر شد و می‎شود با این فرایند به مدد طرح و برنامه و هدف کنار آمد. اما سکوت و بلاتکلیفی به یقین مشکلی از پیش پای ما بر نخواهد داشت.

" یکى از هدف هاى مهم این تحقیق، تبیین نظام مطلوب مطبوعات افغانستان است، زیرا نظام مطبوعات این کشور با 129 سال سابقه روزنامه نگارى، اینک تحت تاثیر بحران و جنگ 23 ساله در سراشیبى سقوط قرارگرفته است. براى پر کردن این خلا ارتباطى و نیز به منظور حفظ دست آوردهاى این صنعت فرهنگى تصمیم گرفتم تا به صورت علمى نظام آتى مطبوعات افغانستان را تبیین نمایم. براى نیل به این مهم، نظریه ها و نظام هاى مطبوعات غرب و همچنین تجارب روزنامه نگارى افغانستان را با استفاده از مقوله آزادى که سنگ بنا و جوهره هر نظام مطبوعاتى است، بررسى کردم. سرانجام براى اولین بار در این تحقیق، نظام هاى مختلف مطبوعات افغانستان از هم متمایز شدند. نیز با استفاده از روش کیو که مناسب ترین روش براى آزمون نظریه ها است، پرسشنامه اى در قالب پرسش هاى بسته (مقیاس هفت درجه اى لیکرت) طراحى و تهیه شد. در ساختن پرسشنامه از 75 گویه که معرف پنج نظام مطبوعاتى غرب (نظام هاى آمرانه، آزادى گرا، مسئولیت اجتماعى، کمونیستى و توسعه اى مطبوعات) است، مدد گرفته شد. پرسشنامه براى شصت نفر از استادان و روزنامه نگاران افغان که دست کم ده سال سابقه روزنامه نگارى داشتند ارسال شد. تعداد 45 نفر از استادان و روزنامه نگاران مقیم داخل و خارج افغانستان به پرسش هاى تحقیق پاسخ دادند. پس از دریافت پاسخ ها، با استفاده از برنامه رایانه اى کوانل محاسبات آمارى انجام شد. هرسه طیف پاسخ دهندگان به دو گونه تقسیم شدند. سپس ضریب همبستگى میان آن ها محاسبه شد تا میزان همبستگى هر پاسخگو با پاسخگویان دیگر مشخص گردد. همچنین مقادیر وزن پاسخگویان در گونه هاى (1 و 2) محاسبه شد و با استفاده از مقادیر وزن، نمرات استاندارد (Z) نیز محاسبه گردید. سرانجام با استفاده از تحلیل داده ها ثابت شد که پاسخگویان در درجه اول با ویژگى هاى نظام هاى مسئولیت اجتماعى و آزادى گرا موافقت دارند و با گویه هاى نظام آمرانه و کمونیستى مطبوعات به مخالفت برخاستند، که این، تمایل آن ها را به برخوردارى از شرایط آزاد و غیردولتى نشان مى دهد. به تعبیر دیگر، نظام مطلوب مطبوعات افغانستان از منظر 45 پاسخگوى این تحقیق، معجونى از نظام هاى مسئولیت اجتماعى و آزادى گراست که فرضیه این تحقیق را نیز تایید مى کند. "

" ارتباطات غیرکلامى شامل کلیه پیام هایى مى شود که افراد علاوه بر خود کلام، آن ها را نیز مبادله مى کنند. با به کارگیرى درست و شایسته ارتباطات کلامى و غیرکلامى در علم و عمل و تجارت مى توان با سرعت بیش ترى به توسعه در این زمینه دست یافت. هیچ زبان و فرهنگى را نمى توان یافت که در آن، ارتباطات غیرکلامى وجود نداشته باشد و انسان توانایى آن را دارد که حتى بدون درک کلمه اى از زبانى بتواند احساسات و عواطف خود را، هر چند ناقص، به دیگران منتقل کند. این مسئله به وضوح در صنعت جهانگردى که تنها صنعتى است که بیش ترین کاربرد ارتباطات غیرکلامى در آن وجود دارد، مشاهده مى شود. دست اندرکاران و صاحب نظران ارتباطات، به خصوص بیر دویسل که در این حوزه ارتباطات غیرکلامى سرآمد دیگران است، تخمین زده اند که حداقل 65 درصد از کل معنا در ارتباطات چهره به چهره از طریق نشانه هاى غیرکلامى منتقل مى شود. تحقیقاتى که در تعدادى از مدارس عالى بازرگانى و دانشکده هاى مدیریت در خارج از ایران انجام شده، نشان مى دهد که مشکل اصلى دانش آموختگان این موسسه ها ضعف آنان در مهارت هاى انسانى و روابط عمومى است؛ این مسئله اى است که در کشور ما ایران و به خصوص در صنعت جهانگردى به آن پرداخته نشده است، زیرا کارشناسان و دست اندرکاران این رشته اکثراً ضعف ارتباطى دارند و معمولاً این خلاء ارتباطى در آمیختن با دیگر مردمان از فرهنگ هاى مختلف به خوبى خود را نشان مى دهد زیرا فرهنگ و شناخت آن است که غیرمستقیم به ما مى آموزد که چگونه با دیگران به طرق مختلف ارتباط برقرار کنیم. این جاست که آموزش مهارت هاى ارتباطى اعم از کلامى و غیرکلامى جهت توسعه صنعت جهانگردى بسیار ضرورى به نظر مى رسد. از میان مهارت هاى ارتباطى غیرکلامى، به ترتیب چهره و دست ها و سپس کیفیت و نوع صدا و در نهایت جاذبه و ظاهر افراد و فاطه جهت جذب دیگران از اهمیت برخوردارند و این مسئله اى است که در چارچوب آموزش ارتباطات غیرکلامى، دست اندرکاران صنعت جهانگردى لحاظ مى کنند هر کدام از این مهارت هاى ارتباطى مى تواند پیام خاصى را به جهانگردان منتقل کند. بالاخره این که هر فرهنگى در به کارگیرى ارتباطات غیرکلامى شیوه خاصى دارد که لازم است در بعد کلى ابعاد فرهنگى و ارتباطات غیرکلامى جهت توسعه صنعت جهانگردى آن را شناخت."