درخت حوزه‌های تخصصی

تغییرات زیادی در آموزش عالی بر مبنای فن‌آوری اطلاعات که زمینه رو به رشدی است، در حال وقوع می‌باشد. اطلاعات هم با سرعتی بیشتر از همیشه تولید می‌شود و هم بخش اصلی همهء اجزاء جامعه و اقتصاد را تشکیل می‌دهد. بسیاری از کارخانجات و شرکتها متکی به اطلاعات و فن‌آوری اطلاعات هستند. دانشجویان در حالی به دانشگاهها وارد می‌شوند که انتظار زیادی از اطلاعات و فن‌آوری دارند و به همین دلیل اعضاء هیئت علمی و مدیریت دانشگاه را با چالش‌های خاصی روبرو می‌سازند. رقابت برای پذیرش دانشجو، بودجه، و متخصصین فن‌آوری از رویدادهای معمول در درون و آموزش عالی است. تقاضا برای بودجه و عوامل حاکم1 از نظر سنجش نتایج فراگیری همه دانشجویان و برنامه‌های آموزشی در حال افزایش است. روزآمد کردن برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها به گونه‌ای که موجب رضایت دانشجویان و عوامل حاکم گردد چالش‌های مضاعفی را برای اعضاء هیئت علمی و مدیریت دانشگاه فراهم آورده است. انتظار بیشتر از بهره‌وری اعضاء هیئت علمی به لحاظ تدریس، پژوهش، و فعالیتهای پژوهشی تنش بیشتری را بر محیط دانشگاه تحمیل می‌کند. دانشجویان خواستار محیطهای آموزشی قابل انعطاف هستند، استفاده بیشتر از شبکه جهانی وب را در فعالیتهای آموزشی و فراگیری انتظار دارند و طالب دسترسی بی‌وقفه به اطلاعات هستند. همچنین متخصصین کتابداری و اطلاع‌رسانی به تغییرات فراوان ناشی از الکترونیکی شدن محیط اطلاع‌رسانی پرداخته‌اند و در تعامل با این محیط متغیر موفق بوده‌اند. سازمانهای تخصصی مانند انجمن کتابخانه‌های تحقیقاتی2 در حال تهیه معیارهای ارزشیابی برای کتابخانه‌های پژوهشی، فعالیتهای پژوهشی، شیوه‌های کسب اطلاعات و استفاده از آن، شیوه‌های جهانی اطلاع‌رسانی ودیگر فعالیتهای جدید مبتنی بر اطلاع‌رسانی می‌باشند. انجمن کتابخانه‌های دانشگاهی و پژوهشی3 فعالیتهای جدیدی را برای بخش‌های مختلف خود آماده کرده است، از جمله ارزیابی نتایج آموزش اطلاع‌رسانی در محیط آموزش عالی....

در این‌ پژوهش‌ اطلاعات‌ کمّی‌ و توصیفی‌ از امکانات‌ ارائة‌ خدمات‌ اطلاع‌ رسانی‌ در کتابخانه‌های‌ دانشگاه‌ تهران‌ از جمله‌ دستیابی‌ به‌ اطلاعات‌ منابع‌، و انواع‌ برگه‌دان‌ها، فهرست‌های‌ چاپی‌، پایانه‌های‌ رایانه‌ای‌، چگونگی‌ دستیابی‌ به‌ منابع‌، ساعات‌ کار کتابخانه‌ها، چگونگی‌ عضویت‌، وضعیت‌ امانت‌ از نظر تعداد عنوان‌ها و طول‌ مدت‌ امانت‌، انواع‌ امانت‌ و چگونگی‌ مبادلة‌ منابع‌ و اطلاعات‌ آن‌، گردآوری‌ شده‌ است‌. یافته‌های‌ پژوهش‌ به‌ جدولهایی‌ تبدیل‌ و با توجه‌ به‌ نظرات‌ صاحبنظران‌ کتابداری‌ مورد تجزیه‌ و تحلیل‌ قرار گرفته‌ و در نهایت‌ نتایج‌ و پیشنهادهایی‌ ارائه‌ شده‌ است‌.

تکامل فوق العاده و بی سابقه حوزه های اطلاعات تخصصی, کار را در جریان زمان به یک سری دانش های مختلف مربوط گردانیده است. این دانش ها یا هم اکنون جاافتاده و استحکام یافته اند و با اینکه درحال قوام گرفتن و استحکام یافتن هستند. تکامل حوزه های اطلاعاتی تخصصی همچنین به تحقیق در مناسبات اساسی متقابل بین این حوزه ها و نیز بررسی ترتیب منطقی آنها در نظام دانش ها منجر شده است. ما در اینجا آنچه را که مربوط به حوزه های اطلاعات تخصصی می‌شود حوزه های موضوعی و آن دانش هایی را که به این حوزه ها مربوط هستند حوزه های احاطی نام می‌گذاریم.

از دههء 1950 تا امروز، کتابخانه‌ها بیش‌تر از هر زمان دیگری در طی تاریخ خود، دستخوش تغییرات سریع و عمیق شده‌اند. البته این تغییر به علت کاربرد رایانه و فناوری‌های مخابراتی پیش آمده است. فناوری، کلیه فعالیت‌های ما را در زمینه نگهداری رکوردها بهبود بخشیده و در ترویج اشتراک منابع بین کتابخانه‌ها بسیار موفق بوده است. کتابخانه بدون دیوار هم اکنون واقعیت پیدا کرده زیرا بسیاری از افراد، اکنون می‌توانند به فهرست‌هایی دست یابند که نمایشگر منابع موجود در یک کنسرسیوم کتابخانه‌ای است و حتّی در پاره‌ای موارد می‌توانند از راه دور به نام خود از کتابخانه‌های دیگر کتاب دریافت کنند یا فتوکپی مورد نیاز خود را درخواست نمایند؛ این مواد بعداً به طور مستقیم از طریق پیک، پست، یا به شیوه‌های الکترونیکی به دست آن‌ها می‌رسند. کتابخانه‌ها از جهت در اختیار قرار دادن پایگاه داده‌های الکترونیکی به صورت سی‌دی-ر‌ام، یا تسهیل در دستیابی شبکه‌ای به منابعی که موجودیت فیزیکی در کتابخانه ندارند، بسیار مفید بوده اند. بعضی از کتابخانه‌ها از این منابع برای ارائه خدمات‌آگاهی‌رسانی جاری(1) سفارشی‌به استفاده‌کنندگان خاص بهره گرفته‌اند. پیشرفته‌ترین کتابخانه‌ها از نظر فناوری، بیش‌تر تکنولوژی خود را به مراجعین راه دورمعطوف می‌کنند، که خدمات الکترونیکی دریافت می‌کنند ولی اصلاً لازم نیست شخصاً به کتابخانه مراجعه کنند. ظاهراً فناوری همه مشکلات را حل کرده و همه چیز در کتابخانه عالی است. آیا به راستی این گونه است؟

ضبط پروانه اختراع و اطلاعات موجود در آن, به تازگی و به دلایل مختلفی, برای صنعت اهمیت فزاینده ای پیدا کرده است. شرکتها, برای تحقیق و توسعه به طور جدی سرمایه گذاری می کنند. انتقال تکنولوژی بین المللی در حال افزایش است. تحقیق علمی به سویی هدایت می شود که تضمین کنند, دارای سود سریع و هنگفتی باشد. از زمانی که اهمیت پروانه اختراع در سیاستگذاری شرکتها افزایش یافته, اطلاعا ت به دست آمده از پروانه اختراع تبدیل به منبعی استراتژیک شده است. جستجوی اطلاعات, از پروانه اختراعات را میتوان تحت سه عنوان مختلف تقسیم کرد پروانه اختراعات به مثابه منابع اطلاعاتی برای تکنولوژی؛ حقوق صنعتی؛ و امور اقتصادی. هر یک از این عرصه ها مستلزم شیوه های جستجوی خاص خود است و استراتژی جستجوی هریک از آنها به یکدیگر متفاوت است.

وشتن مقالات دانشجویی برای نسل پیشین فرایندی بالنسبه استاندارد بود. دانشجویان پژوهشگر به کتابخانه مراجعه کرده, با استفاده از برگه فهرستنویسی چند کتاب را-که همه آنها با نظر کتابداران حرفه‌ای و یا متخصصین انتخاب شده بود- برمی‌گزیدند. به چند نمایه نشریه ادواری نیز- که آنها هم توسط متخصصین بررسی و انتخاب شده بود- مراجعه نموده, چند مقاله مربوط به موضوع موردنظر را تکثیر می کردند و در نهایت گزارشی آماده در حدود دو هزار کلمه تحویل می‌دادند. امروزه, نوشتن مقالهء دانشجویی ساده‌تر و در عین حال سرشار از مسائل آزاردهنده‌ای است که حتی یک دههء قبل هم قابل پیش‌بینی نبود. حال دانشجویان پشت کامپیوتر خود نشسته, وارد دنیای جذاب ولی آشفته اینترنت می‌شوند, و عکسها و متونی را جستجو می‌کنند که منشاء معتبری ندارند و گاهی هم کاملاً نادرست‌اند. با فشار یک دکمهء موس(1), دانشجویان مذکور می‌توانند متون و تصاویر را ذخیره نموده, روی تصاویر کار کنند, آنها را در پروژه‌های چند رسانه‌ای گنجانیده (در حالی که چندان نگران مسائل حقوق موولف و نقل قول از منابع نیستند، پروژهء خود را از طریق شبکه برای استاد خود ارسال نمایند. انجام پژوهش و یا استفاده از مواد چاپی همیشه موجی از مشکلات را پدید آورده که دانشجویان دورهء کارشناسی را وادار به تسلیم می‌کند: استفاده از منابع قدیمی, مستند نساختن مقالات با ذکر منابع, عدم مراجعه به همه مطالب موجود و نظایر آن. اما امروزه این موانع تقریباً قدیمی شده, زیر با توجه به پراکندگی منابع خارج از محدودهء کتابخانه‌ها امکان خطا بسیار بیشتر شده است. رسانه‌های بیشتر, خطای بیشتر به جهت انفجار اطلاعات تولید و ذخیره شده, پراکندگی نامنظم اینترنت, انتقال از فرهنگی چاپ-محور به فرهنگ تصویر-محور توسعهء آرشیوهای صدا و سیما, و سهولت فراوان در امر تکثیر نوشتار و تصاویر توسط رسانه‌های الکترونیک. مشکلات دانشجویان نیز به گونه‌ای تصاعدی افزایش یافته است. اطلاعات بسیار زیاد است, بسیاری از آن از نظر کیفی مشکوک است, و از طرق متعدد نیز قابل دسترسی است. این دنیایی است که دانشجویان دانشگاه در آن زندگی می‌کنند و بقیهء عمر خود را نیز زندگی خواهند کرد. آیا دانشگاهها این دانشجویان را برای بقاء در چنین تکثر رسانه‌ای آماده می‌سازند؟ تغییرات حادث در محیط اطلاع‌رسانی با تغییرات ‌مهم دیگری در الگوهای شغلی دانشجویان و نیز تجارب و انتظارات دانشجویان از محیط دانشگاه همراه شده است. نوع دانشجویانی که در دانشگاه ثبت نام می‌کنند تفاوت عمده‌ای با دانشجویان نسل‌های پیشین دارد: دانشجویان بیشتری از طبقات اجتماعی مختلف به دانشگاه راه پیدا می‌کنند؛ سن آنها بالاتر است؛ به صورت نیمه وقت کار می‌کنند؛ گاهی اوقات به مرخصی تحصیلی رفته تا به مسائل شغلی و یا خانوادگی خود رسیدگی نمایند؛ در عین حال در دو یا چند رشته دانشگاهی به طور همزمان به تحصیل مشغولند؛ طول مدت تحصیل آنان شش سال است؛ بعد از اخذ مدرک کارشناسی به احتمال زیاد به تحصیلات خود ادامه داده؛ و بیشتر آنها سه یا چهار بار شغل خود را تغییر می‌دهند. علاوه بر آن, دانشجویان نیز با مهارتهای کاملاً متفاوتی وارد دانشگاه شده و در مقابل پیشرفتهای سریع و روشهای غیرمستقیم و غیره, پیوسته در تفکر و پژوهش احساس آرامش بیشتری می‌کنند. برای آنان, تصاویر دیداری, و نه کلمات, وسیلهء اصلی ارتباط و موجب تبادلات فرهنگی است.

در مقاله حاضر چهار توانایی شناختی (سرعت ادراکی، قیاس منطقی، درک فضایی و درک کلامی) کتابداران و استفاده کنندگان مقایسه شده است. بررسی نشان می‌دهد که متوسط توانائی قیاس منطقی و درک کلامی کتابداران بالاتر از استفاده کنندگان است. بنابراین تمایز بین توانایی‌های شناختی کتابداران و استفاده‌کنندگان را موجد پیامدهایی برایخ دمات کتابداری می‌داند. در بررسی سطح چهار توانایی شناختی در بین کتابداران دانشگاهی و دانشجویان، مشخص گردید که میانگین توانایی‌های درک منطقی و کلامی کتابداران، از دانشجویان بالاتر است. به دلیل تاثیر توانایی شناختی در بازیابی اطلاعات، این یافته‌ها، رهیافتهای مختلفی راکه در بازیابی اطلاعات برای کتابداران و دانشجویان مناسب است، توصیه می‌کنند. هوش یا توانایی عقلی، ترکیب پیچیده‌ای از عواملی است که توانایی شناختی نامیده می‌شود. نمونه‌هایی از توانایی شناختی شامل توانایی‌های استدلال، یادآوری، فهم زبانی، و تعیین موقعیت و درک موارد بصری است. این توانایی‌های شناختی درمطالعات تحقیقی متنوعی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. برای نمونه، پژوهش‌های مدیریتی نشان داده است که توانایی‌های شناختی، در چگونگی اجرای صحیح کارهای مشخص توسط افراد بحساب می‌آید. بررسی کتابخانه‌ای ثابت کرده است که افراد با سطوح عالی‌تری از توانایی‌های شناختی، معین، از سیستم بازیابی اطلاعات با کارایی بیشتری استفاده می‌کنند. در برسیهای جداگانه، تحقیق تاثیر چهار توانایی شناختی را بر موفقیت کتابداران دانشگاهی و کامیابی مراجعان کتابخانه‌های داشنگاهی در انجام پرس و جوهای استفاده کننده مورد ارزیابی قرار داده‌اند1. متعاقباً، محققین توانایی‌های شناختی کتابداران و استفاده کنندگان را مقایسه کردند. این مقاله نتایج قیاس مزبور را ارئه می‌دهد و تمایز در توانایی‌های شناختی کتابداران و استفاده کنندگان را موجد پیامدهایی برای خدمت کتابداری می‌داند.

در شئون مختلف نظام اطلاع‌رسانی کشور پراکندگی و تشتت مشخصی حاکم است. یکی از عوامل موثر در این ناهماهنگی، نبود الگویی واحد برای ذخیره اطلاعات کتاب شناختی بر روی رسانه های جدید اطلاع رسانی ـ همچون کامپیوتر ـ در سطح ملی است. کشورهای پیشرفته از سالها پیش و کشورهای در حال توسعه طی دهه اخیر، هر یک الگویی ملی را برای خود طراحی و مورد استفاده قرار داده اند. در ایران نیز، پیش نویس الگویی تحت عنوان «ایران مارک» توسط مراکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، با اقتباس از الگویی به نام «یو. اس. مارک» که در کتابخانه کنگره مورد استفاده قرار گرفته، تدوین شده است. امید است این پیش نویس بتواند بین مراکز اطلاعاتی، نقش موثری را در هماهنگ نمودن شیوه‌های ذخیره و مبادله اطلاعات کتاب شناختی، ایفا نماید. این مقاله مروری است بر شرایط فعلی حاکم بر مراکز اطلاعاتی کشور و تشریح دلایل لزوم استفاده از یک الگوی ملی. در پایان مقاله نیز، خلاصه ای از الگوی مزبور ارائه شده است.

این بررسی به منظور رشد سالانه منابع ردیف اول علوم دامپزشکی, تعیین مجلات هسته, مشخص کردن نیمه عمر و کاربردهای کتابسنجی برای کتابداران کتابخانه های علوم دامپزشکی انجام شد. کاربرد تحلیل استنادی با استفاده از نشریه Journal Citation Report منجر به فهرستی از 15 مجله هسته شد. از این فهرست می توان به عنوان مبنای یک طرح آگاهی رسانی جاری استفاده نمود. قانون پراکندگی برادفورد در منابع ردیف اول علوم دامپزشکی نیز همانند سایر علوم مصداق دارد. اگر منابع ردیف اول هر 15 تا 20 سال دو برابر شود, آنگاه هر 7 تا 8 سال نیمی از آن ها کهنه می شود. نیمه عمر منابع علوم دامپزشکی 5/7 سال است. اکثر متخصصین این رشته استفاده از سیستم اطلاعاتی بازیابی مبتنی بر ردیابی منابع مقالات مجلات را ترجیح می دهند.

در این گفتار تاریخچه مختصر توسعه کتابداری و دکومانتاسیون در بنگلادش همراه با معرفی مهمترین کتابخانه ها و مراکز اسناد این کشور  آمده است. تقریباً تمام کتابخانه ها و مراکز اسناد با مشکلاتی از قبیل کمبود جا، بودجه،  ناکافی بودن تعداد کارکنان آموزش دیده و مجموعه های محدود روبرو هستند.

امروزه هیچکس خدماتی که شبکه ها در اشتراک منابع سخت افزاری و نرم افزاری انجام می دهند، نفی نمی کند. برای مراکزی که به نحوی بخواهند در جهت کاهش هزینه، وقت و انرژی گامهای اساسی بردارند، آشنائی با شبکه، کاربرد، ریخت‌شناسی های مختلف آن، مزایا، مشکلات اجرائی و پیاده سازی آنها، لازم است. برای مراکز اطلاع رسانی ای که وظیفه اصلی شان پشتیبانی علمی از محققان و پژوهشگران و استفاده کنندگان از اطلاعات است؛ و ضرورتاً از ابزارهای ذخیره و بازیابی اطلاعات به شیوه‌های نوین (سخت‌افزاری- نرم‌افزاری) بهره می برند، لازم و ضروری است که از ساختارهای شبکه‌ای دیسک‌های فشرده نوری و نحوه اشتراک منابع اطلاعاتی در این محیط، آگاهی داشته باشند. این متن، سعی دارد علاوه بر ارائه آگاهی‌های بسیار کلی و عمومی در خصوص شبکه‌ها و کاربرد آنها ـ که بویژه می تواند مورد استفاده متخصصان حوزه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی قرار گیرد ـ در خصوص شبکه‌های اطلاعاتی دیسکهای فشرده نوری و شیوه‌های مختلف ارائه خدمات اطلاعاتی از این طریق، مطالبی را عنوان نماید. در همین راستا، تجربه مرکز اطلاع‌رسانی و خدمات علمی جهاد سازندگی (JSIS) در زمینه شبکه اطلاع‌رسانی با عنوان (JSISNET) نیز با تاکید بر شبکه دیسک‌های فشرده نوری مطرح می گردد.

بررسی نظامهای اطلاعات کتابشناختی و کتابخانه های مهم در برزیل نشان داده است که مهمترین مشکلات بترتیب اهمیت عبارتند از: کمبود کارمندان با تجربه، کمبود منابع مالی، کمبود رهنمودهای رسمی، مشخص نبودن سیاستهای دولت وکمبود شبکه ها و فقدان همکاری لازم. مشکلات فنی صرف، در مرتبه پائینتری قرار می گیرند. کمبودهای آموزشی و تعلیمات حرفه ای نیز در مقایسه با تجربه از اهمیت کمتری برخوردار است. پاسخ دهندگان هیچ گونه تمایزی بین تجربه تحلیل گران نظام با کتابخانه و تجزیه کتابداران با کامپیوتر قائل نشده اند. بعبارت دیگر مشکل اصلی، ارتباط بین این دو حرفه است. سادگی نظامها، کمبود تجهیزات کامپیوتری درون سازمانی و بالا بودن میزان اشتباهات در دروندهی اطلاعات به نظامهای خودکار، همگی نمایانگر کمبودهای مالی هستند. همچنین کمبود برنامه ریزی ملی که اغلب امری حاشیه ای تصور می‌شود وجود دارد، و ارگانهای مرکزی کتابخانه ای و اطلاع رسانی ضعیف می باشند و تبادل اطلاعات بین سازمانها تقریباً بصورت اتفاقی است. غالباً خودکار کردن نظامها بطور منفرد صورت می گیرد و هیچگونه مبادله داده های کتابشناختی بین کتابخانه ها وجود ندارد. نویسندة مقاله تعدادی طرحهای کوچک مقدماتی را برای گسترش تجربیات عملی در سراسر مملکت پیشنهاد می کند.

کتابدار ما هر کسی است که اطلاعات را در اسرع وقت در اختیار درخواست کننده قرار دهد. تعداد انگشت شماری از کتابداران امروزی به این درجه از تبحر رسیده اند. مسئله ای که همه جا به چشم می‌خورد این است که منابع موجود در هر کتابخانه ای جوابگوی نیاز متقاضیان نیست. نظر به افزایش تعداد انتشارات کتب و مجلات و با توجه به افزایش قیمتها در مقایسه با درآمدها، مراجعه به کتابخانه ها افزایش یافته و در نتیجه کتابداران برای پاسخگویی به نیاز متقاضیان، مجبورند با از خود گذشتگی بیشتری سعی نمایند. و این مسئله در تمام کتابخانه های سراسر دنیا مشاهده می شود. فقر اطلاعات یک موضوع نسبی است و نسبت آن همیشه هم با محدودیت های اقتصادی هماهنگ نیست. حتی کشورهایی که زیربنای اقتصادی قوی دارند ممکن است با فقر اطلاعاتی بویژه در مناطق روستایی مواجه باشند. اگرچه درجه فقر اطلاعاتی در بین کشورها با نوساناتی توام است؛ اما دسترسی به اطلاعات در حال افزایش، با قیمتی که امکان پرداخت آن توسط متقاضیان وجود داشته باشند، به عنوان یک مسئله بین المللی مطرح می باشد. در بسیاری از کشورها همکاری بین کتابخانه ای، توسط سیاستمداران و کتابداران، البته بعنوان یک مرهم و نه به عنوان یک چاره اساسی، صورت می پذیرد. وقتی که ما به یک مراجعه کننده توضیح می‌دهیم که، مدرک موردنظر او در کتابخانه وجود ندارد، بلافاصله می پرسد که آیا کتابخانه دیگری را می‌شناسید که مدرک موردنظر را داشته باشد؟ آیا شما می توانید هر چه سریع تر آن را برای من تهیه نمایید؟ این مقاله، نحوه برخورد ما با این مسئله و چگونگی انتقال اطلاعات بوسیله دستگاههای الکترونیکی، از یک کتابخانه به کتابخانه دیگر در سراسر جهان را مطرح می کند.

به منظور ارزیابی دقت 37 موتور کاوش اینترنتی1، در این پژوهش سه نمونه سؤال مرتبط با علوم زمین بکار رفته است. ساختار سه نوع اصلی موتورهای کاوش اینترنتی و راهکارهایی جهت بهبود نتایج جستجو مورد بحث قرار گرفته است. پرسش‌های نمونه نشان داده است که: جی اوتو2، اینفوماین3 و آرگوس کلیرینگهاوس4 دارای بیشترین دقت در ارتباط با موتورهای کاوش نوع فهرستی می‌باشند. اکسایت5، اینفوسیک6 و نورترن لایت7 بیشترین دقت را در ارتباط با موتوهای کاوش نوع کلیدواژه‌ای دارند. در این ارتباط برای موتورهای کاوش نوع چند شاخه‌ای، هیچ نمونه بعنوان بهترین بدست نیامده است. جستجوگران تمایل دارند هنگام استفاده از موتورهای کاوش اینترنتی جهت یافتن پاسخ سؤالات ویژه موضوعی ابزارهای متعددی را بکار گیرند.

اصطلاح شناسی حوزة علمی نوینی است که به مطالعة علمی اصطلاحات و مفاهیم می پردازد. عده ای معتقدند که اصطلاح شناسی شاخة فرعی زبان شناسی است و عده ای دیگر برآنند که اصطلاح شناسی یک علم چند رشته ای است و علوم سازنده آن عبارتند از: کامپیوتر، اطلاع رسانی، فلسفة علم، زبان شناسی و... بودین در این مقاله بر ماهیت میان رشته ای اصطلاح شناسی تاکید می کند و در عین حال، از برنامه ریزی زبان به عنوان حوزه ای که می تواند در خدمت اصطلاح شناسی قرار گیرد، سخن می گوید. توجه خوانندگان گرامی را به این نکته جلب می کنم که برنامه ریزی زبان اگر چه از مباحث جامعه شناسی زبان است، اما به نظر می رسد شماری از فعالیتهای کتابداری و اطلاع رسانی، همچون تهیة سرعنوان های موضوعی، تدوین اصطلاحنامه، و نمایه سازی – که به نحوی با زبان سر و کار دارد و برحسب نیاز، سازماندهی جدیدی به واحدهای زبانی می دهد – می تواند نوعی برنامه ریزی زبان تلقی شود. (مترجم)

سمینار ارزشیابی مدیریت علمی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی با شرکت 52 نفر که اکثر آنها از کشورهای عضو ناتو بودند از 22 مرداد تا 7 شهریور در دانشگاه بریستول تشکیل گردید. موضوع اصلی این جلسات ارزشیابی و مدیریت علمی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در ارتباط با کاربرد خدمات کامپیوتری و سیستم های مکانیزه شده در این قبیل مراکز بود.

علم شکلی از آگاهی اجتماعی است که به انسان توانایی میدهد تا قوانین عینی طبیعت و اجتماع را بیاموزد و علم خود را به مرحلة عمل درآورد. علم نیز تابع قوانین رشدی خاص خود است که برای کار موفقیتآمیز در هر زمینة خاص علمی ضروری هستند.

با مخفف (CA) نشریه ای است هفتگی بزبان انگلیسی منتشر میشود. این نشریه از بیش از 12000 مجله علمی در زمینه شیمی خالص، مهندسی شیمی و صنایع وابسته به آن، چکیده تهیه میکند، همچنین چکیده مدارک متعددی از قبیل گزارشهای فنی، کنفرانسها، رساله ها، کتابها و سمپوزیم ها در آن درج میگردد CA مهمترین مرجع بازیابی اطلاعات در زمینه شیمی و علوم وابسته است و از نظر شمول بر جنبه های مختلف شیمی و داشتن فهرست های مختلف یک مرجع کامل و جامع است و میتواند بعنوان ماخذی جهت تحقیقات جاری(Current Awarness) و نیز مسائل گذشته (Retrospective) مورد استفاده قرار گیرد. این نشریه از سال 1907 انتشار یافته است و جانشین نشریه ای بنام: (Review of American Research) است. هر شماره از نشریه CA از دو قسمت چکیده و فهرست تشکیل شده است. در زیر هر یک از این دو قسمت تشریح میگردد.

در این نوشته پایان نامه های کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران به منظور آگاهی از میزان استفاده از قواعد کتابشناختی مورد بررسی قرار گرفته است. میانگین نمره های حاصله برابر 96/84 و نمره خوبی است. اما با توجه به انحراف معیار 18/11 , این نتیجه حاصل می شود که هرچند استفاده از قواعد استناد در سطح بالایی است, ولی پراکندگی و ناهماهنگی در جامعه نمونه وجود دارد.