معصومه باقرپور

در پژوهش حاضر، تأثیر آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبه اسلامی بر امنیت روانی و پایبندی مذهبی در دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور کردکوی بررسی شده است. روش پژوهش ازنوع شبه آزمایشی، طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بوده و جامعه آماری، شامل ۶۷۵ نفر از دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور شهر کردکوی در سال تحصیلی 1400 است. حجم نمونه به صورت تصادفی در دو گروه (25 نفر گروه گواه و 25 نفر گروه کنترل) انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های «پایبندی مذهبی» جان بزرگی (1388) و «امنیت روانی» مازلو (2004) بوده و ابزار مداخله نیز مشتمل بر محتوای جلسات آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبه اسلامی طبق الگوی نصرتی، جعفری اردی و غباری بناب (1399) در هشت جلسه نوددقیقه ای بوده است. تجزیه وتحلیل داده ها ازطریق آزمون تحلیل صورت گرفته است و یافته ها نشان می دهد آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبه اسلامی بر مؤلفه های امنیت روانی، مشتمل بر کاهش احساس ناخشنودی، ناسازگاری محیطی و بهبود دید مردم درخصوص فرد در دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور کردکوی مؤثر است؛ همچنین براساس یافته های پژوهش، آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبه اسلامی بر مؤلفه های پایبندی مذهبی (پایبندی مذهبی، دوسوگرایی و ناپایبندی مذهبی) در دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور کردکوی به صورتی معنادار اثر می گذارد.

سابقه و هدف: نشاط معنوی مقوله ای است که با وجود اهمیت فراوان آن به عنوان موضوعی مجزا کمتر به آن توجه شده است. نشاط لازمه زندگی و عامل محرکی برای نیل انسان به سلامت روانی و قُرب الی الله است. در عین حال، عامل خانواده به ویژه محبوبیت والدین با بهزیستی روانی و کاهش آسیب های اجتماعی-روانی ارتباط معناداری دارد. ازاین رو، این پژوهش با هدف بررسی نقش پیش بینی کنندگی محبوبیت والدین و نشاط معنوی با احساس خودارزشمندی نوجوانان انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری همه نوجوانان دارای والد نابینای تحت پوشش سازمان بهزیستی در 31 استان ایران در سال 1400 بود که 240 نفر از آنان به روش نمونه گیری هدفمند و برحسب مراجعات متوالی به مراکز بهزیستی انتخاب شدند و پرسش نامه های احساس خودارزشمندی روزنبرگ، نشاط معنوی افروز و محبوبیت والدین افروز و اسدی را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد بین نشاط معنوی با احساس خودارزشمندی (63/0=r و 011/0>P) و همچنین بین محبوبیت والدین (52/0=r و 017/0>P) با احساس خودارزشمندی همبستگی مثبت و معنادار برقرار بود. تحلیل رگرسیون نشان داد به ترتیب نشاط معنوی توان تبیین 20% از واریانس احساس خودارزشمندی، نشاط معنوی و محبوبیت والدین با هم توان تبیین 28% از واریانس احساس خودارزشمندی؛ و محبوبیت والدین مستقل از نشاط معنوی توان تبیین 7% از این واریانس را داشتند. دو عامل محبوبیت مادر و پدر نیز توانستند 8% از واریانس احساس خودارزشمندی را پیش بینی کنند. در میان متغیّرهای مربوط به محبوبیت مادر و پدر، محبوبیت مادر با ضریب بتای 26/0=β قوی ترین پیش بینی کننده بود. نتیجه گیری: ازآنجایی که محبوبیت والدین و نشاط معنوی میزان بالایی از تغییرپذیری احساس خودارزشمندی را تبیین می کنند، می توان توجه به این عوامل را در بهبود احساس خودارزشمندی نوجوانان مهم دانست و در برنامه های ارتقای سلامت در جامعه مدنظر قرار داد.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش های روانی- تربیتی با رویکرد معنوی بر هویت ملی و خویشتن داری در دانش آموزان دختر پایه هشتم شهر گلوگاه صورت گرفت. روش انجام پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با گروه گواه و آزمایش است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان دختر پایه هشتم شهر گلوگاه به تعداد 1521 نفر در سال تحصیلی 1399-400 هستند. باتوجه به معیارهای ورود به مطالعه که شاملِ دانش آموزان دختر، همگن بودن جامعه آماری و تمایل به شرکت در پژوهش و جلب رضایت والدین جهت مشارکت در پژوهش، دانش آموزان موردمطالعه به صورت نمونه گیری در دسترس به دو گروه 25 نفرِ (25 نفر گروه گواه و 25 نفر گروه کنترل) به عنوان نمونه تقسیم شدند. یک گروه آزمایش که دوره آموزشی روانی- تربیتی با رویکرد معنوی در آنها اجرا شد و گروه گواه که این آموزش در آنها اجرا نشد. ابزار گردآوری داده ها نیز شامل پرسشنامه های استاندارد خویشتن داری نیک منش ( 1386) و هویت ملی ابوالحسنی (1387) بود. ابزار مداخله نیز شامل 12 جلسه 90دقیقه ای اثربخشی آموزش های روانی- تربیتی بارویکرد معنوی براساسِ الگوی پیری و همکاران ( 1396) بود. تجزیه و تحلیل دادها از طریق آزمون کوواریانس با استفاده از نرم افزار 24 SPSS صورت گرفت. یافته ها نشان داد آموزش های روانی- تربیتی با رویکرد معنوی بر مؤلفه های هویت ملی (فرهنگی، زبانی، اجتماعی، سیاسی، سرزمینی و دینی) دانش آموزان تأثیر مثبت و معناداری داشت و همچنین رویکرد توانست بر مؤلفه های خویشتن داری (خطرپذیری، واکنش معنایی و غی معنایی، پشتکارداشتن، خودمحو بودن، تابع امیال آنی بودن و عصبانیت) در دانش آموزان دختر پایه هشتم شهر گلوگاه تأثیر معناداری داشته باشد.

تحقیق حاضر با هدف اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر میزان از خودبیگانگی تحصیلی و هویت تحصیلی در دانش آموزان دختر پایه هفتم شهر بندر ترکمن صورت گرفت. تحقیق نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری نیز شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه هفتم شهرستان بندرترکمن سال تحصیلی 1401-1400، به تعداد 1250 بود که بصورت تصادفی 25 نفر در گروه آزمایش و 2۵ نفر درگروه گواه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد از خود بیگانگی تحصیلی میو و روزالیند (1992)، هویت تحصیلی واز و ایزاکسون (2008) بود و ابزار مداخله آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب را طی 13 جلسه 90 دقیقه ای به مدت دو بار در هفته بر اساس الگوی امینی و همکاران (1396) بود. داده های به دست آمده از اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از تحلیل کوواریانس در نرم افزار SPSS24 تحلیل شد .نتایج کوواریانس نشان داد ازخودبیگانگی تحصیلی (بی هنجاری، بی معنایی، بی قدرتی و انزوای اجتماعی) و بهبود مولفه های هویت تحصیلی (هویت تحصیلی موفق، هویت تدریس دیر رس، هویت تحصیلی سردرگم و هویت تحصیلی دنباله رو) در سطح 01/0>P تفاوت معناداری را دارند.

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه بین راهبردهای آموزشی و انضباطی بر تعلل ورزی تحصیلی با نقش میانجی باورهای معرفت شناختی دانش آموزان دختر صورت گرفت. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از حیث روش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل دانش آموزان دختر متوسطه دوم مدارس دولتی شهر بهشهر بود که از بر اساس جدول گرجسی و مورگان ، 320 نفر از دانش آموزان بر اساس روش طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها پرسشنامه های راهبردهای آموزشی برزآبادی فراهانی ، راهبردهای انضباطی عظیم پور ، مصرآبادی و یارمحمدزاده ، تعلل ورزی تحصیلی و باورهای معرفت شناختی توسط شومر به کار گرفته شد. داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی و روش معادلات ساختاری تحلیل شد. یافته ها نشان داد بین مؤلفه های راهبردهای آموزشی (راهبرد محوریت دانش آموز ، راهبرد آموزش مبتنی برگروه ، راهبرد ایجاد تمرکز و انگیزه ، راهبرد تدارک محیط بهینه ، راهبرد تدریس مستقیم ، راهبرد کنترل فرایند آموزش) با باورهای معرفت شناختی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و بین این راهبردها با تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه رابطه منفی معنادار وجود دارد. بین مؤلفه های راهبردهای انضباطی (راهبرد مستقیم ، راهبرد پیشگیری مبتنی بر قانون گذاری ، راهبرد انسانی (غیر مستقیم) ، راهبرد واکنش سریع ، راهبرد مبتنی بر رابطه و شناخت ، راهبرد غیر کلامی ، راهبرد نمونه و مدل سازی و راهبرد ارجاع) و باورهای معرفت شناختی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و بین این مؤلفه ها با تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه رابطه منفی معنادار وجود دارد. همچنین ، دیگر یافته های پژوهش نیز نشان داد باورهای معرفت شناختی در رابطه بین راهبردهای آموزشی و انضباطی بر تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه نقش میانجی معناداری دارد.