قاسم ترابی

قاسم ترابی

مدرک تحصیلی: دانشیار روابط بین الملل، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۸ مورد.
۱.

تغییر نگرش ها و نظام ارزشی نخبگان سیاسی در ایران پسا انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 143 - 163

کلید واژه ها: نخبگان سیاسی توسعه یافتگی حقوق سیاسی حقوق اجتماعی جامعه ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۵۴
تصمیم گیری به کنش سیاسی -اجتماعی نخبگان سیاسی مربوط است به اینکه نخبگان به واسطه قدرت و تأثیری که دارند پیشرفت سیاسی جامعه را با عملکرد خود سرعت بخشیده یا مانع از آن گردند. این پژوهش با هدف بررسی نقش نخبگان سیاسی در فرایند توسعه حقوق سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی انجام شده است. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و متکی بر منابع کتابخانه ای بوده است.  بر طبق نتایج به هر میزان که نخبگان و شایستگان بر مسند امور حاکم شوند، حکومت و حکومت داری به مراتب بالایی از کارآمدی و کارآیی دست می یابد و جنبه هایی چون مشروعیت، مقبولیت و عدالت ورزی حکومت تقویت می شود. همچنین با حاکمیت نخبگان، سایر مفاهیم حوزه سیاست اعم از مشارکت رقابت، گردش نخبگان و... در وضعیت بهینه ای قرار می گیرند و  توسعه سیاسی و اجتماعی در مسیری رو به رشد قرار خواهد گرفت. 
۲.

بررسی تأثیر وضعیت سیاسی رژیم اسرائیل بر امنیت آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۷۵) 29 - 60

کلید واژه ها: امنیت سیاسی چالش ها مشروعیت رژیم اسرائیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۹۸
محور اصلی سیاست کلان رژیم اسرائیل برحفظ بقا وموجودیت آن استوار است ودرطول 7 دهه ی گذشته،همواره امنیت  به عنوان یکی ازدغدغه های اساسی مقامات سیاسی وامنیتی این رژیم محسوب می شود.اما به دلیل تحولات بنیادین درقرن بیست ویکم  و ویژگی های منحصر به فردآن درعرصه ی بین الملل ، به ناچاردرکنارکاربرد زورواستفاده از ابزار نظامی روبه سوی امنیت موسع آورده است. با این وجود، چالش های رژیم اسرائیل درحوزه ی سیاسی ازنظرکمی وکیفی درحال  افزایش می باشد و همچنان امنیت وجودی برای آن به عنوان یک مسئله است.ازاین رو، مقاله حاضر برآن است باکاربست روش توصیفی– تحلیلی  به این سئوال اصلی پاسخ دهدکه« وضعیت سیاسی رژیم اسرائیل چه آثار وپیامدهایی برامنیت آن دارد؟».هدف پژوهش آن است که تنها بروضعیت سیاسی رژیم اسرائیل وتأثیر آن برامنیت این رژیم تمرکز نماید. یافته های پژوهش نشان می دهدجدایی نژادی یاآپارتاید ، بی ثباتی، فساد ،کاهش مشارکت سیاسی و بن بست روند صلح در خاورمیانه ازچالش های سیاسی تأثیرگذار برامنیت رژیم اسرائیل  می باشند که امنیت و مشروعیت آن را با تهدید وجودی  مواجه کرده است.
۳.

ابتکار جادۀ ابریشم و امنیت انرژی چین در غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 1 - 25

کلید واژه ها: ابتکار جاده ابریشم امنیت انرژی غرب آسیا چین رشد و توسعه اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۴۹
بررسی هدف های ابتکار جاده ابریشم در حوزه انرژی در منطقه غرب آسیا هدف این نوشتار است. از این رو، پرسش این است که چین با ابتکار جاده ابریشم چه هدف هایی را در غرب آسیا دنبال می کند؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که چین با تلاش برای اجرای ابتکار جاده ابریشم، به دنبال تأمین امنیت انرژی خود با قراردادها و سرمایه گذاری های بلندمدت با کشورهای غرب آسیا است. امنیت انرژی متضمن تداوم رشد اقتصادی و ارتقای موقعیت چین در نظام بین الملل است. بنابراین، اطمینان از اختلال نداشتن در تأمین انرژی، اصلی خدشه ناپذیر در پیگیری منافع ملی این کشور محسوب می شود. چین به عنوان یکی از مهم ترین کشورهای مصرف کننده انرژی جهان با سازوکارهای ابتکار جاده ابریشم، روش های متفاوتی مانند سرمایه گذاری های سنگین در اکتشاف و استخراج میدان های نفتی و گازی، تقویت زیرساخت های انرژی برای بهبود بهره وری و مشارکت گسترده در طرح های نفت وگاز کشورهای غرب آسیا را در پیش گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد، چین در قالب کمربند جاده ابریشم با سرمایه گذاری و امضای قراردادهای بلندمدت انرژی در منطقه غرب آسیا، ضمن تقویت حضور و نفوذ فزاینده در منطقه، امنیت انرژی و توسعه اقتصادی خود را تضمین کرده است. روش پژوهش این نوشتار، روش کیفی مبتنی بر تحلیل محتوا و مفهوم امنیت انرژی است
۴.

تبیین مفهومی و محتوایی جنگ های نوین در عرصه روابط بین الملل

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال ۶ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۰ 1 - 21

کلید واژه ها: جنگ های نوین جنگ سایبری جنگ شناختی جنگ اطلاعاتی و جنگ ترکیبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۴۰
هدف مقاله حاضر تبین مفهومی و محتوایی جنگ های نوین ازجمله جنگ سایبری، جنگ شناختی، جنگ اطلاعاتی و جنگ ترکیبی است. در این راستا سؤال اصلی مقاله این است که در مفهوم شناسی جنگ های نوین، چه عناصر مشترکی وجود دارد؟ در پاسخ به سؤال فوق این فرضیه مورد سنجش قرار می گیرد که فناوری مهم ترین عنصر مشترک در تمامی جنگ های نوین محسوب می شود. به تعبیری دیگر، درنهایت آنچه باعث شده جنگ های نوینی چون جنگ سایبری، جنگ شناختی و جنگ ترکیبی شکل بگیرد و یا باعث تحول جنگ های کلاسیک ازجمله جنگ اطلاعاتی به ابعاد جدیدی شده است، بحث انقلاب در عرصه فناوری و به ویژه انقلاب سایبری است. در این راستا سطح آمادگی جهت مقابله با چنین جنگ هایی، بستگی فراوانی به سطح دانش و فناوری هر کشوری دارد. با توجه به این امر، مقاله حاضر قصد دارد چهار حوزه جدید جنگ شامل حوزه سایبری، شناختی، اطلاعاتی و ترکیبی را موردبحث و بررسی قرار دهد و ضمن واکاوی مفهومی و محتوایی، نقش برجسته فناوری در ابعاد مختلف آن ها را مورد توجه قرار دهد. روش مورد استفاده در این مقاله، روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه روش کتابخانه ای و اینترنتی است.
۵.

عوامل هویتی و تعارض در روابط جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده امریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره پانزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۲ 61-72

کلید واژه ها: عوامل هویتی تعارض هویت ایران امریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۸۶
سؤال اصلی پژوهش که با هدف شناسایی و تبیین، عوامل هویتی مؤثر بر مناسبات ایران و امریکا مورد برسی قرار گرفت، اینست که «علل و عوامل هویتی تعارض در روابط ایران و امریکا کدامند.» و در پاسخ به سؤال مذکور فرضیه مطرح عبارتست از تضاد و تقابل در هویت خواهی و استقلال طلبی ناشی از فرهنگ ملی و اسلامی ایران از یک سو و هژمونی طلبی با نگاه یک جانبه و نگرش لیبرالیستی آمریکا از سوی دیگر موجب تعارض در روابط دو کشور شده و ایجاد روابط مسالمت آمیز و توأم با احترام متقابل را بسیار دشوار کرده است. این مقاله، با بهره گیری از روش تحلیلی - مقایسه ای و در چارچوب نظریه سازه انگاری، تلاش کرده، ضمن کشف و شناسایی عوامل هویتی ایران و امریکا، به بررسی و مقایسه ی عوامل هویتی متناظر و درعین حال متضاد، دو کشور بپردازد که نتیجه کلی آن عبارت است از اینکه: این رویکرد به دلیل معنا محوری و توجه به هنجارها و انگاره های هویتی، از ظرفیت خوبی برای فهم و درک موضع جمهوری اسلامی ایران در مقابل امریکا برخوردار است.
۶.

واکاوی علل و عوامل رشد پوپولیسم ملی گرا در بریتانیا با تمرکز بر برگزیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره ۱۱ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۲) 99 - 138
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۲۰
جوامع اروپایی و ایالات متحده در سال های اخیر ظهور پوپولیسم و موج گسترش سریع آن را شاهد بوده اند. در این میان موضوع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) بعنوان بخشی از موج گسترده پوپولیسم برجسته شده است. تحلیل های زیادی در خصوص مسئله برگزیت انجام شده که عمدتاً ناظر بر پیامدهای برگزیت بوده است. در این پژوهش سعی شده که ضمن بررسی تاثیرات جهانی شدن از ابعاد مختلف فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و سیاسی موثر در رشد پوپولیسم، علاوه بر آن به سایر علل و عوامل تأثیر گذار در رشد پوپولیسم و تحقق برگزیت که در بسیاری از تحلیل ها مغفول مانده بپردازد. بنابراین این مقاله به این پرسش پاسخ می دهد که کدام عوامل در رشد پوپولیسم ملی گرا و تحقق برگزیت در بریتانیا موثر بوده اند؟ که در پاسخ فرضیه اصلی پژوهش این است که بحران های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی، مسئله مهاجرت و شکاف های اجتماعی ناشی از جهانی شدن، روابط فرا آتلانتیکی، تفوق علقه های هویتی و میراث فرهنگی تاریخی، ناسیونالیسم نزد نیروهای اجتماعی به عنوان عوامل موثر در رشد پوپولیسم ملی گرا به ویژه در تحقق برگزیت در بریتانیا موثر بوده اند. روش پژوهش کیفی، از نوع تبیین علی و روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای با بهره گیری از منابع مختلف ضمن بازخوانی مفاهیم نظری در خصوص پوپولیسم می کوشد زمینه های رشد پوپولیسم ملی گرا و نقش آن در تحقق برگزیت را تا اندازه ای روشن کند.
۷.

انقلاب سایبری و تحول مفهوم جنگ اطلاعاتی در عرصه روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۷ بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۸) 47 - 65

کلید واژه ها: جنگ اطلاعاتی انقلاب سایبری اطلاعات غلط عامدانه اطلاعات غلط غیرعامدانه پروپاگاندا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۶ تعداد دانلود : ۳۴۵
جنگ اطلاعاتی جنگ در فضای اطلاعات باهدف آسیب زدن به سامانه ها، فرآیندها، منابع اطلاعاتی و ساختارهای حیاتی کشور هدف تعریف می شود. هدف این جنگ برخلاف گذشته که عمدتاً پیروزی نظامی در جنگ کلاسیک بود، اثرگذاری بر نظام های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، ایجاد کمپین های روانی گسترده جهت تضعیف ثبات جامعه و فشار بر یک دولت به گونه ای است که مطابق با منافع عاملان جنگ اطلاعاتی تصمیم گیری و عمل کند. در این راستا، سؤال اصلی مقاله این است که تحت تأثیر انقلاب ارتباطات و اطلاعات و انقلاب سایبری، جنگ اطلاعاتی دچار چه تحولاتی شده است؟ در پاسخ به سؤال فوق، این فرضیه مطرح می شود که تحت تأثیر انقلاب ارتباطات و اطلاعات و انقلاب سایبری، جنگ اطلاعاتی از سطح عملیاتی و تاکتیکی به سطح راهبردی گسترش یافته و ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را دربرگرفته است. روش تحقیق مقاله حاضر توصیفی و تحلیلی است. هدف نهایی مقاله، بحث در مورد تحول در مفهوم و مصداق جنگ اطلاعاتی تحت تأثیر انقلاب ارتباطات و اطلاعات و انقلاب سایبری است. یافته های تحقیق نشان می دهند، دانش و به ویژه دانش سایبری کلید موفقیت در عرصه جنگ اطلاعاتی بهشمار می آید.
۸.

گسترش حضور فرانسه در آسیای جنوب غربی و تاثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۹ 69 - 90

کلید واژه ها: آسیای جنوب غربی سیاست خارجی فرانسه ایران کشورهای عربی روابط اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۴۴۵
فرانسه به لحاظ تاریخی و سیاسی همواره ارتباط تنگاتنگی با مسائل آسیای جنوب غربی داشته و دارد. با اعلام راهبرد آمریکا در قبال این منطقه، فرانسه فرصت مناسبی را به عنوان یکی از قدرت های میانی برای گسترش مناسبات خود فراهم دید و این کشور می کوشد متناسب با اهداف کلان سیاست خارجی،مناسبات خود در آسیای جنوب غربی را گسترش دهد.هدف،بررسی روابط سیاسی،اقتصادی و نظامی فرانسه با کشورهای عربی و به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس است که این امر باعث گسترش مسابقه تسلیحاتی در منطقه و به تبع آن شکاف و تنش منطقه ای بین کشورهای عربی و جمهوری اسلامی ایران می شود. نگارنده در این نوشتار بیان می دارد که تداوم وضع موجود و ادامه تنش بین کشورهای عربی و ایران و تحکیم مناسبات بین دولت های عربی با فرانسه ایران را در بلند مدت با تشدید انفعال و انزوا و تقویت تهدیدات امنیتی در ابعاد مختلف مواجه خواهد کرد.روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات و داده های مورد نیاز بر مبنای روش کتابخانه ای و فیش برداری تهیه شده است
۹.

تاثیرات گفتمان اخوانی قطر بر تحولات جهان عرب طی سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 283 - 294

کلید واژه ها: گفتمان اخوانی قطر تحولات جهان عرب رهبری جهان عرب الجزیره بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۱۵
قطر به مثابه یکی از کشورهای کوچک و ذره ای در خلیج فارس با منابع کلان انرژی که سرمایه های بسیاری نصیب آن ساخته است و البته بهره گیری از شبکه رسانه ای الجزیره در سال های اخیر کوشیده است از سیطره عربستان سعودی رهایی یابد و به ایجاد موازنه قدرت جدیدی در منطقه خاورمیانه بپردازد. لذا علاوه بر پول و شبکه الجزیره، نباید از مبانی فکری گفتمان اخوان المسلمین در این کشور نیز غافل ماند؛ که در دهه ۵۰ میلادی و دوره شیخ علی عبدالله آل ثانی به این کشور نفوذ کرد و بعدها در سال ۱۹۶۱ با ورود شیخ یوسف القرضاوی به قطر، رهبران این کشور تلاش کرده اند، با بهره گیری از ظرفیت های این گفتمان به غیریت سازی با وهابیت سعودی پرداخته و عنوان یکی از کشورهای قدرتمند و تاثیرگذار در جهان اسلام را به دست آورند. آنچه در این مقاله به عنوان مسئله و هدف اصلی مطرح شده است؛ تبیین تاثیرات گفتمان اخوانی قطر بر تحولات جهان عرب موسوم به بیداری اسلامی طی سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ می باشد. یافته های مقاله نشان می دهد؛ رهبران قطر بر خلاف سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، با حمایت از مخالفان رژیم های اقتدارگرا به حمایت از انقلابیون و معترضان پرداخته و با رسانه هایی همچ ون الجزی ره وحمایت از پژوهشگران و علمای اخوانی تلاش کرده اند، تحولات منطقه ای را به مثابه فرصتی تازه برای کاستن از تهدیدات منطقه ای و فعال شدن سیاست خارجی خویش قلمداد کرده و با ایجاد نظم نوین منطقه ای رهبری سیاسی جهان عرب و خارمیانه را ازآن خود کنند.
۱۰.

ابتکار راه ابریشم و هژمونی چین در آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۸) 75 - 98

کلید واژه ها: آسیای مرکزی امنیت انرژی راه ابریشم تسلط اقتصادی توسعه اقتصادی نفوذ سیاسی و امنیتی چین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۳۰۷
در این نوشتار می خواهیم، هدف های راهبردی و کلان چین از عملیاتی کردن ابتکار راه ابریشم را بررسی کنیم. با توجه به این هدف، این پرسش مطرح است که ابتکار راه ابریشم چگونه به شکل گیری هژمونی چین در منطقه آسیای مرکزی کمک می کند؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که ابتکار راه ابریشم به عنوان راهبرد کلان چین در بازی بزرگ جدید با آمریکا و روسیه از راه ایجاد تسلط اقتصادی و گسترش نفوذ سیاسی و امنیتی، به شکل گیری هژمونی چین در منطقه آسیای مرکزی کمک می کند. در سال 2013، رهبران چین ابتکار راه ابریشم را راهبرد کلان و محور اصلی سیاست داخلی و خارجی خود معرفی کردند. در این راهبرد، آسیای مرکزی با توجه به منابع غنی هیدروکربنی و موقعیت ویژه ژئواستراتژیک، ژئوپلیتیکی و ژئواکونومی اصلی ترین منطقه هدف به شمار می رود. بر این اساس، چین می کوشد با قراردادهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی در چارچوب ابتکار راه ابریشم، نقش و نفوذ خود در منطقه آسیای مرکزی را گسترش دهد و در عمل به هژمون منطقه تبدیل شود. نتایج این نوشتار نشان می دهد، چین در راستای ایجاد و تثبیت هژمونی منطقه ای خود، ابتکار راه ابریشم را به عنوان راهبرد کلان در اولویت خود قرار داده است و برای جلوگیری از ایجاد نگرانی قدرت های بزرگ دیگر از جمله آمریکا و روسیه، سیاست خارجی محتاطانه ای را در پیش گرفته است. روش پژوهش در این نوشتار روش کیفی، مبتنی بر ثبات هژمونیک با بهره گیری از منابع اینترنتی و کتابخانه ای است.
۱۱.

تاثیر ساختار نظام بین الملل پساجنگ سرد بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 2173 - 2187

کلید واژه ها: ساختار نظام بین الملل نظام بین الملل پساجنگ سرد سیاست خارجی ایران ساختار-کارگزار واگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۱۲۰
ساختار نظام بین الملل متغیر مهمی است که استراتژیها، جهت گیریها و تصمیمات کشورها را در دو سطح داخلی و خارجی تحت تأثیر قرار میدهد؛ به گونه ای که این ساختار در کنار امکاناتی که پیش روی دولتها می گذارد، محدودیتهایی نیز بر رفتار آنها تحمیل می کند. ایران به مثابه کشوری با امتیازات ویژه ژئوپولتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک در منطقه خاورمیانه، همواره مورد توجه قدرت های بزرگ بوده و نقش کلیدی در تأمین منافع این قدرت ها و پایداری و ناپایداری سیاست های منطقه ای داشته است. با توجه به این امر، سوال اصلی مقاله ی حاضر این است که ساختار نظام بین الملل پساجنگ سرد چه تاثیری بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با آن داشته است؟ فرضیه ی مقاله نیز این گونه مطرح شده است که ماهیت ایدئولوژیک سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با نقد ساختار نظام بین الملل و پیگیری سیاست تغییر وضع موجود، زمینه ساز ایجاد شکاف و واگرایی در روابط با ساختار نظام بین الملل پساجنگ سرد شده است. نتایج مقاله بیانگر این مهم است که از زمان شکل گیری انقلاب اسلامی، به واسطه تاثیر مولفه های ایدئولوژیک در سیاست خارجی، جمهوری اسلامی ایران ساختار نظام بین الملل را در تعارض با اصول و اهداف خود دیده است. در نتیجه، تا امروز سیاست خارجی خود را در مقابله با ساختار نظام بین الملل طرح ریزی کرده است. نوع روش تحقیق در این مقاله توصیفی – تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای بوده است.
۱۲.

چالش های ژئوپولیتیکی دولت اقلیم کردستان عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۶) 229 - 262
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۵۳
هدف از انجام این مطالعه تبیین ژئوپلیتیک دولت اقلیم کردستان و چالش های رو به رو با آن بعد از تشکیل کشور عراق پس از جنگ جهانی اول تا به امروز می باشد. ژئوپلیتیک تحمیلی قدرتهای فرامنطقه ای در عراق بیش از نیم قرن است که مقاومت خشونت آمیز قومی و مذهبی را رقم زده است. کشور عراق قبل از هر چیز مخلوق سیاست ژئوپلیتیکی فرا منطقه ای است. مشارکت ندادن کردها و اعراب شیعه در عراق به صورت مبارزات خشونت آمیز و مسلحانه در سرتاسر تاریخ عراق نمود پیدا کرده است. به نظر می رسد که اصرار بر تداوم مقاومت ضد ژئوپلیتیکی کردها در عراق در نتیجه شکست نیروهای صدام در سال ۱۹۹۱ در تهاجم متحدین به رهبری آمریکا در طی عملیات موسوم به "طوفان صحرا" نوعی گشودگی مرزهای مسدود ژئوپلیتیکی را به دنبال داشته است. کردها بعد از صدور قطعنامه ۶۸۸ شورای امنیت سازمان ملل متحد در تاریخ ۵ آوریل ۱۹۹۱ و در سایه منطقه پرواز ممنوع توانسته اند به حداقلی از حقوق قومی و انسانی خود دست بیایند. رفراندوم استقلال کردستان عراق توسط دولت نیمه مستقل این منطقه در مهرماه سال 96 نشان دهنده پیچیدگی های ژئوپلیتیک منطقه ای و جهانی و فاصله کردها با عملی شدن آرمان تشکیل کشور کردی است. این پیچیدگی ناشی از واقعیت های جغرافیای از یک سو و ناهم سویی خواسته ها و منافع کشورهای تأثیرگذار و تأثیرپذیر از استقلال کردستان است. در این نوشتار سعی شده است وضعیت پیچیده ژئوپلیتیک در ارتباط با شکل گیری کردستان مستقل در عراق چالش های رو به رو با آن مورد بررسی قرار گیرد.
۱۴.

Iran's Naval Defense Strategy

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال چهارم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 15 - 25

کلید واژه ها: asymmetric defense Martyrdom Naval Force Passive Defense Decentralization

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۵۴
    Given to the impacts of the Iran-Iraq war and strategic importance and geographical situation of Hormoz strait, Islamic Republic of Iran Navy has adopted the asymmetric defense pattern. In accordance, Iranian Naval force has deployed this naval policy with defensive aims and deterrent purpose against the enemy, through taking advantage of geographical situation and strategic importance of the region as well as focusing on Shiite-inspired concepts like martyrdom. This pattern concentrates on using the advanced technologies and modern weaponry in situation unexpected for the enemy. In other word, in this defense pattern, speed, ambiguity, spread and dispersion by the usage of armed speedboats, extensive mining and missile attacks from submarines and sites situated in the Persian Gulf shores and islands beside the combined and simultaneous air attack are considered key factors. Given to these issues, the article aims to evaluate principles of Iran’s naval defense pattern.
۱۵.

تاثیر ناامنی هویتی ملی بر گسترش نئوتروریسم در خاورمیانه با تاکید بر کشور عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۰) 31 - 60
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۱۹
در عصر حاضر، همچنان نئوتروریسم مهمترین عامل شکل گیری ناامنی در نقاط مختلف خاورمیانه است. طی سالیان گذشته پژوهش های متنوعی با موضوع شناسایی دلایل شکل گیری و تشریح اشکال و ابعاد تروریسم انجام شده اما پژوهش ها و اقدامات موجود برای مهار تروریسم، همچنان از ورود به موضوع ناامنی هویتی کم بهره بوده اند. پژوهش حاضر به روش کیفی و با رویکرد توصیفی و تحلیلی به دنبال یافتن پاسخ این سوال است که؛ ناامنی هویتی ملی چه تاثیری بر گسترش نئوتروریسم در خاورمیانه داشته است؟ به نظر می رسد؛ به دلیل نقش بنیادین هویت به ویژه هویت «مذهبی» در طراحی پلان های هویتی در خاورمیانه، میان ناامنی هویتی، خلل در استمرار روایت های مذهبی و گسترش نئوتروریسم رابطه مهمی برقرار است. برای آزمایش این فرضیه، کشور عراق به عنوان عرصه پژوهش انتخاب شده است. این رابطه بیان می دارد که انتخاب گزینشی اجزاء روایت بیوگرافیک و ره گیری مطلق آن توسط کنشگران مذهبی در داخل عراق، ضمن ایجاد ناامنی هویتی، موجب آغاز یا تشدید اضطراب ناشی از شرم در باور و رفتار بازیگران داخلی، ره گیری سیاست کسب شرافت و در اثری به نظر ناخواسته، سبب گسترش نئوتروریسم در عراق شده است.
۱۶.

ضرورت ها و الزامات تدوین راهبرد سایبری کارآمد

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۸۵) 185 - 193
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۶۴
کشورها برای مقابله با تهدیدات رو به گسترش سایبری و همچنین کسب فرصت های گسترده و جلوگیری از عقب ماندگی سایبری، نیازمند تدوین راهبرد سایبری جامع و کارآمدی مطابق با ماهیت خاص و پویای فضای سایبر هستند. بدین منظور تقریباً تمام کشورهای توسعه یافته سایبری طی چند سال گذشته حداقل یک یا چند راهبرد سایبری داشته اند. برای نمونه، ایالات متحده آمریکا به عنوان پیشگام ترین کشور دنیا در حوزه سایبری، در کنار سایر کشورهای عضو ناتو، دارای حداقل دو یا سه راهبرد سایبری هستند که تاکنون عملیاتی شده اند
۱۷.

روندهای مسلط منطقه ای و آینده نظم در خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۶ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 7 - 29

کلید واژه ها: نظم سایکس پیکو اقلیم کردستان رقابت منطقه ای احیای ملی گرایی بازیگران فرامنطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۳۴۰
هدف اصلی مقاله حاضر شناخت روندهای ساختاری و نهادینه در خاورمیانه و پیش بینی تحولات آتی با تأکید بر تجزیه طلبی کردها است. سؤال اصلی مقاله این است که روندهای ساختاری موجود در خاورمیانه، به خصوص تجزیه طلبی کردها چه تأثیری بر نظم منطقه ای خواهند داشت؟ منظور از روندهای ساختاری و نهادینه مسائل مهمی چون احتمال تجزیه برخی از کشورها و شکل گیری کشورهای جدید بر محوریت کردها، اوج گیری اسلام رادیکال سنی و احتمالاً افول آن طی سال های آینده، احتمال فزاینده تسری بی ثباتی به قدرت ها و بازیگران اصلی خاورمیانه به خصوص ترکیه و عربستان، روند روبه گسترش سیاست های دست راستی در اسرائیل، کاهش اهمیت استراتژیک خاورمیانه برای آمریکا و درنهایت اهمیت فزاینده خاورمیانه برای کشورهای اروپایی است. با توجه به این روندها و در پاسخ به سؤال اصلی، فرضیه بدین شکل مطرح می شود: «نظم منطقه ای در خاورمیانه درنتیجه هجوم عوامل و بازیگران مختلف در آستانه یک دوره انتقالی جدی قرار دارد، بر این اساس پیش بینی می شود در سالیان آینده شاهد خاورمیانه ای متفاوت با محوریت رشد ملی گرایی، تجزیه طلبی، شکل گیری کشورهای جدید و جدال آن ها با بازیگران مسلط، تداوم رقابت ایدئولوژیک قدرت های منطقه ای با افزایش احتمال تسری بحران به آن ها باشیم». مقاله حاضر قصد دارد این موضوع را در پنج بخش به روش تحلیلی و با رویکردی مبتنی بر آینده موردبحث و بررسی قرار دهد.
۱۸.

ابتکار جاده ابریشم؛ ابتکار چین برای هژمونی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره یازدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 101 - 125

کلید واژه ها: ابتکار جاده ابریشم اهداف اقتصادی و امنیتی چالش ها و موانع هژمونی منطقه ای و جهانی رقابت با آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۸۹
ابتکار جاده ابریشم بزرگ ترین ابتکاری است که تاکنون توسط یک کشور در سطح جهان اعلان شده و در حال اجرا می باشد. این ابتکار شصت وپنج کشور مختلف جهان را در برمی گیرد و هزینه آن بالغ بر چهار هزار میلیارد دلار در 900 پروژه مختلف برآورد می شود. ضمن اینکه این طرح ابعاد و اهداف اقتصادی، سیاسی و امنیتی گسترده ای دارد که هدف مقاله حاضر تجزیه وتحلیل ابعاد مختلف آن است. در این راستا سؤال اصلی مقاله این است که ابتکار جاده ابریشم به عنوان مهم ترین راهبرد چین در قرن بیست و یک برای تحقق چه اهدافی طراحی شده است؟ در پاسخ به سؤال فوق، فرضیه مقاله بدین شکل مطرح می شود که هدف نهایی چین از عملیاتی کردن ابتکار جاده ابریشم، فراهم نمودن زمینه های اقتصادی، سیاسی و امنیتی لازم برای تبدیل شدن به هژمون منطقه ای و جهانی است. بااین حال یافته های پژوهش نشان می دهند این طرح با موانع و مشکلات جدی مواجه است و درنهایت اهداف چین به شکل حداکثری محقق نخواهد شد. مقاله حاضر قصد دارد سؤال و فرضیه مطرح شده را در کنار اهداف، فرصت ها و موانع طرح در سه بخش و به روش توصیفی تحلیلی موردبحث قرار دهد.
۱۹.

چالش ها و آسیب پذیری های جمهوری اسلامی ایران در فضای سایبر (یادداشت راهبردی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۷۹) 173 - 178
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۳ تعداد دانلود : ۴۴۸
در شرایط کنونی که امنیت فضای سایبر برای کشورهای مختلف از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، برای دریافتن فرصت ها و دفع تهدیدهای آن، باید راهبرد جامع، به روز و پویایی داشت. داشتن راهبردی این چنینی نیز مستلزم شناخت فضای سایبر و آسیب پذیری های اصلی کشور در این فضاست. بر این اساس، راهبردی می تواند موفق باشد که طراحان آن حداقل بر سه حوزه تسلط داشته باشند؛ 1. شناخت عمیق، ماهیت محور، روندمحور و دوراندیش از فضای سایبر؛ 2. آگاهی از آسیب پذیری های اصلی کشور در حوزه سایبری و تلاش برای پوشش و تقویت آن ها؛ 3. آشنایی با انواع تهدیدهای سایبری و چگونگی ترکیب تهدید با آسیب پذیری و تلاش برای شناخت و اجرای راه کارهای مقابله ای با آنها. با وجود اهمیت این موضوع، سؤال اصلی این نوشتار این است که مهم ترین آسیب پذیری جمهوری اسلامی ایران در حوزه سایبر کدامند؟ نویسنده این نوشتار معتقد است با توجه به روندها و رویدادهای گذشته و تجربه سایر کشورها، پیچیدگی و مشکل بودن شناخت فضای سایبر، کاربربودن در تمامی عرصه ها، ضعف در اعتماد عمومی نسبت به دولت در حوزه سایبری، نداشتن راهبرد جامع و کارآمد سایبری و جزیره ای عمل کردن و همگام نبودن با فضای انقلاب سایبری از جمله مهم ترین آسیب پذیری ها و چالش های کشور در حوزه سایبر هستند.
۲۰.

نقش هویت در سیاست خارجی عربستان سعودی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۷ 1 - 25

کلید واژه ها: عربستان سعودی خاورمیانه انقلاب اسلامی ایران جنبش اخوان المسلمین امنیت هستی شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۸۳
تقابل هویتی یکی از منابع اصلی تقابل و تضاد در عرصه سیاست بین المللی به شمار می آید. به این معنا که وجود اختلاف در هویت کشورها، موجبات تنش بین آنها را فراهم می آورد، در حالی که همگرایی و شباهت بین کشورها می تواند منجر به همکاری شود. مقاله حاضر با درک چنین تناقضی درصدد پاسخ با این سوال است که چرا عربستان سعودی که خود را رهبر جهان اسلام می داند، بارها با قدرت گرفتن کشورها و جنبش های اسلام گرا در منطقه مخالفت کرده است؟ فرضیه پژوهش متضمن این نکته است که عربستان سعودی رشد بازیگران اسلام گرا در منطقه را تهدیدی برای هویت اسلامی و سنی خود به عنوان رهبر جهان اسلام می داند، به همین دلیل سیاست خارجی این کشور در راستای تضعیف رقبای هویتی عمل می کند. مقاله حاضر برای مشخص نمودن این پارادوکس تلاش کرده توضیح دهد چگونه شباهت در هویت می تواند موجب شکل گیری تنش و ناامنی شده و ریسک های هویت را به ارمغان آورد. یافته های تحقیق نشان می دهند شباهت های فرهنگی نقش مهمی در سیاست عربستان ایفا می کنند. مقاله حاضر قصد دارد این موضوع را به روش توصیفی و تحلیلی موردبحث و بررسی قرار دهد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان