علیرضا ولی پور

علیرضا ولی پور

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۴ مورد.
۱.

بررسی ویژگی های صوت شناختی همخوان های سایشی در زبان روسی در بیان دانشجویان فارسی زبان ایرانی و مقایسه آن با زبان معیار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 238 - 256

کلید واژه ها: همخوان سایشی شدت صوت دیرش ویژگی های فیزیکی جایگاه تولید واج سازه اول سازه دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۲۸
هدف اصلی در آموزش زبان خارجی، توانایی ایجاد ارتباط با بیشترین تطابق ممکن با زبان مقصد است (Азимов, 2009, 98). اولین گام در فهم و انتقال معنی در مبانی آواشناسی نهفته است. فارغ از میزان تسلط زبان آموز به مباحث دستوری و دانش واژگانی، نامفهوم بودن تلفظ عملا می تواند در امر ارتباط اختلال ایجاد کند. هدف از تحقیق پیش رو مقایسه تلفظ دانشجویان فارسی زبان در ادای برخی واج های زبان روسی با تلفظ معیار است. بررسی تطبیقی در این حوزه امکان به حداقل رساندن تاثیر منفی نظام آوایی زبان مادری (در اینجا زبان فارسی) در یادگیری زبان دوم (در اینجا زبان روسی) را فراهم می نماید. نتایج بدست آمده به روشنی نشان می دهد واج های روسی که مشابه آن در زبان فارسی وجود دارد (از جمله همخوان های سایشی مورد بررسی در این مقاله) از نظر ویژگی های فیزیکی، جایگاه تولید واج، شدت صوت، دیرش، محل برخورد همخوانی سازه اول و سازه دوم عملا هیچگونه تطابقی با یکدیگر ندارند. دانشجویان نیز در تلفظ کلمات روسی، واج های فارسی را جایگزین نمونه اصلی می کنند. همین موضوع باعث پیدایش لهجه می شود که امر آموزش را از هدف اصلی خود دورتر می سازد. بررسی چگونگی شکل گیری این انحراف در تولید چنین آواهایی می تواند تا حد زیادی داشنجویان را در برطرف نمودن آن یاری کند.
۲.

داده های بنیادین استراتژیک زبانشناسی، کلید اکمال متقابل تکنولوژی و هوش مصنوعی در حیطه ترجمه ماشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 541 - 555

کلید واژه ها: دستور تطبیقی داده پردازی آنفورماتیک ترجمه ماشینی هوش مصنوعی دستور ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۲۰۲
این پرسش که آیا می توان ماشینی اختراع کرد که قادر به انجام رفتارهایی حتی هوشمندانه تر از انسان باشد، حتی پیش از پیدایش رایانه های قدرتمند و داده های هوش مصنوعی نیز مطرح بود. پیشتر برخی از اندیشمندان زبان شناس و فیلسوفان زبان بر این باور بودند که این کار شدنی نیست. ایده بهره برداری از هوش مصنوعی، وتسهیل در بهره وری در حیطه های مختلف علوم ایده ای درست و ضروری بود، اما ابزار تحقق آن مکانیک نبود. مکانیک بستر مناسبی برای ایجاد اکمال متقابل زبان شناسی، منطق، آمار و ریاضی بر حول مکانیک، نبود و چابکی لازم را برای امکان بهره برداری از دستاوردهای خود در تحقق ترجمه ماشینی را فراهم نمی کرد. با ظهور پدیده ای به نام دیجیتال، نه تنها رویه های منطق صوری به سمت منطق نوین و ریاضیات به ریاضیات جدیدتمایل پیدا کرد، بلکه گرایشات نوینی در پژوهش های زبانشناختی متناسب با حضور در بستر دیجیتال شکل گرفت و به سرعت پیشرفت کرد. در این مقاله سعی شده است پس از ارائه مختصری از تاریخچه موضوع و چارچوب نظری آن؛ به چگونگی دستاوردهای بدست آمده پرداخته شود و چشم انداز آتی آن با توجه به متد های انتخاب شده، ترسیم گردد. نویسنده مقاله ضمن ارائه تجربیات شخصی خود در این عرصه، بر ایجاد بانک منابع بنیادی متنوع در حیطه زبانشناسی نوین تاکید دارد. به زعم وی، موفقیت های و دستاوردهای آینده، منوظ به تقویت داده های نوین و مورد نیاز زیرساختی در حیطه زبانشناسی، بعنوان یک علم بین رشته ای با تکنولوژی به منظور کسب دستاوردهای کاربردی، اجتناب ناپذیر است.
۳.

بررسی تطابق اصطلاحات زبان، گویش و لهجه در زبان های فارسی و روسی ونمونه هایی از نزدیکی زبان روسی با گویش ها و لهجه های فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۰ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 470 - 483

کلید واژه ها: زبان روسی فارسی گویش لهجه معادل یابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۱۲۴۹
گویشها و لهجه ها در بسیاری از زبانها وجود داشته و علاوه بر تنوع بخشی به هر زبانی در بر دارنده مفاهیم و نکات بسیاری در مورد آن زبان و حتی نزدیکی به زبانهای دیگر می باشند. مسئله اصلی این پژوهش، در اصل یافتن انطباق مناسب بین چند اصطلاح رایج زبانشناسی در حوزه گویشها و لهجه ها بین دو زبان روسی و فارسی، بر اساس نظریات زبانشناسان هر دو زبان می باشد. در راستای طرح این مسئله، سعی می شود تا ویژگیهایی از گویشها و لهجه های دو زبان بررسی شده و در صورت امکان، طبقه بندی آنها و نیز مقایسه آنها با یکدیگر صورت پذیرد. هدف اصلی پژوهش بازگشایی مفاهیم موجود در قالب هر یک از اصطلاحات مطرح شده از نظر زبانشناسان مطرح هریک از دو زبان برای معادلیابی صحیح و در ادامه پایه ریزی طرح تحقیق در زمینه گویش و لهجه شناسی می باشد. روش تحقیق به صورت بررسی مفهوم اصطلاحات در آراء و نظرات زبانشناسان به صورت جزء به جزء به همراه تجزیه و تحلیل و در انتها نتیجه گیری در مورد این نظریات و انتخابی مناسب و تطبیق اصولی آنها در زبان دیگر در بخش اول بوده و در بخش دوم سعی در ارائه ویژگیهای گویش ها و زبانها می باشد. در قسمت نتیجه گیری، بعد از ارائه تعاریف و معادلهای مناسب، به اهمیت بررسی گویشها و لهجه ها برای درک نزدیکی بیشتر بین دو زبان بخصوص در زمینه هایی مثل آموزش زبان اشاره می گردد.
۴.

بررسی تداخل زبانی-فرهنگی در کاربرد پایدارهای مقایسه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۹ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 255 - 268

کلید واژه ها: زبانشناسی فرهنگی تداخل زبانی- فرهنگی رمزینه فرهنگی پایدار مقایسه ای معیار-نماد زبان فارسی زبان روسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۰ تعداد دانلود : ۳۹۷
توجه به فرهنگ محور بودن زبان، یکی از نکات کلیدی در آموزش زبان خارجی است. نقش زبان در انتقال فرهنگ آنچنان آشکارست که هیچ زبانی بدون فرهنگ، نمی تواند پایدار باشد. زبان و فرهنگ به هم وابسته اند و توانایی هر زبان آموز در یادگیری زبان، به سطح آگاهی و تسلط وی بر فرهنگ وابسته است. بی توجهی به فاکتورهای فرهنگی زبان، بروز خطای زبان شناختی را درپی دارد. پایدارهای مقایسه ای لایه ای پرکاربرد در سطح اصطلاحات و تعبیرات زبان اند و آینه تمام نمای اندیشه ورزی و شناخت گویشوران زبان و رمزینه های فرهنگی اند. بی توجهی به این لایه زایا و پرکاربرد زبانی و رمزینه های فرهنگی تعریف شده در آن ها باعث ایجاد تداخل زبانی- فرهنگی خواهد شد. در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش مقایسه ای- تحلیلی و طراحی یک آزمون، میزان آشنایی دانشجویان ایرانی رشته زبان روسی را در شناخت این واحدهای زبانی و تسلط بر آن ها بررسی و بر اساس نتایج به دست آمده، راهکارهایی ارائه شود.
۵.

پژوهشی در نظریه میدان های کاربردی - معنایی و کاربرد آن در مطالعات مقایسه ای و مقابله ای زبانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۹ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 911 - 926

کلید واژه ها: دستور نقش گرا مقوله معنایی میدان های کاربردی- معنایی عناصر هسته عناصر محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۲۰۲
در این مقاله به نظریه میدان های کاربردی – معنایی زبان و کاربرد آن در پژوهش های مقایسه ای و خصوصاً مقابله ای دو زبان در چارچوب دستور نقشگرا پرداخته شده است. این نگرش رویکردی بر اساس آرا و نظریات زبانشناسان روس و با ذکر نمونه هایی عملی از تحقیقات انجام شده آن ها صورت گرفته است. میدان های کاربردی- معنایی بر طبق تعریف به گروهی از واحدهای دستوری، واژگانی و یا ترکیبی گفته می-شود که بر مبنای یک مقوله ی معنایی مشخص در یک گروه قرار گرفته اند و بر اساس کاربرد معنایی مشترکشان با یکدیگر در تعامل قرار دارند. در این مقاله به طور خاص میدان کاربردی – معنایی بر اساس مقوله معنایی «امکان» بررسی شده است. هدف از این مقاله نشان دادن کاربرد این نظریه دربررسی ابزارهای دستوری و واژگانی زبان برای بیان یک مقوله معنایی و نقش مهمی است که این نظریه می تواند در بررسی های درون زبانی و در نهایت بین زبانی ایفا کند و راهکارهای مناسبی برای بهینه سازی ویا تغییرروش های آموزش یک زبان خارجی به زبان آموزان آن را در اختیار پژوهشگران قرار دهد.
۶.

بررسی جنبه های فرهنگی - قومی پایدارهای مقایسه ای (تشبیهات مثل گونه) توصیف کنندة ظاهر در زبان های روسی و فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره هشتم خرداد و تیر ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۷)

کلید واژه ها: مقایسه زبان و فرهنگ پایدار مقایسه ای تشبیهات مثل گونه تصویر زبانی جهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۶ تعداد دانلود : ۷۱۹
مطالعات زبان شناسی فرهنگی از اواخر قرن بیستم تا کنون به بررسی و تفسیر ارتباط متقابل زبان و فرهنگ و عناصر سازندة تصویر زبانی جهان پرداخته است. فرهنگ و زیر مجموعه های آن از جمله عناصر مهم هویت ملی به شمار می آیند. یکی از عناصر مهم فرهنگ عامه، امثال هستند که کاربرد و گستردگی آن ها باعث شده است نقش مهمی در فرهنگ سازی و شکل گیری تصویر زبانی جهان داشته باشند. هر زبان دارای تصویر جهانی خاص خود است که نتیجة انعکاس دانش و شناخت گویشوران آن زبان از جهان است. پایدارهای مقایسه ای یا همان تشبیهات مثل گونه، لایة خاصی از امثال هستند که کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته اند؛ مبنای شکل گیری آن ها مقایسه است و مقایسه، جزو جهانی های ذهن واز اولین فعالیت های شناختی انسان به شمار می آید. پایدارهای مقایسه ای، آینة تمام نمای  تصویر جهانی زبان و نگرش اقوام مختلف به جهان هستند؛ زیرا نسخة صیقل یافتة سال ها تلاش همگانی مردم از درک جهان بوده و پایة منطقی استواری دارند که خاص گویشوران همان زبان است. مشخصه های نگاه های قومی به جهان در پایدارهای مقایسه ای به عنوان یکی از عناصر زبانی، به ویژه هنگام مقایسة آن ها با زبان، دیدگاه و نگرش ملت دیگر بیش از پیش آشکار می شود. پژوهش حاضر با روش مقایسه ای- تحلیلی و روش آماری با بررسی پایدارهای مقایسه ای توصیف کنندة ظاهر انسان در زبان های روسی و فارسی به مقایسه و تحلیل تصویر جهانی زبانی گویشوران این زبان ها پرداخته و نشان می دهد کدامین عناصر فرهنگی در شکل گیری آن ها دخیل هستند و چه میزان شباهت و تفاوت میان نگرش های فرهنگی و ملی این اقوام در پایدارهای مقایسه ای تجلی یافته است.
۷.

مقایسه و تطبیق سبک جملات در ترجمه های روسی قرآن بر مبنای سوره های الرحمن، واقعه، الحدید و حشر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره هشتم مرداد و شهریور ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۳۸)

کلید واژه ها: سبک زبان شناسی مقابله ای فنون بلاغت بلاغت قرآن وصل و فصل بلاغی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۵ تعداد دانلود : ۷۵۵
معجزه پیامبر اسلام خلاف معجزات دیگر پیامبران، کتاب بود و این کتاب در میان مردمی فرستاده شد که به فصاحت و بلاغت شهرت داشتند. اعجاز بلاغی یکی از ابعاد اعجاز این کتاب آسمانی است. این کتاب جاودانه با فصاحت و بلاغت خاص به بیان حقایق می پردازد؛ حقایقی که به زیباترین شکل آراسته شده است و در روح شنونده تأثیر می گذارد. همگان باید از محتوای قرآنآگاه گردند و راه دستیابی به چنین هدفی ترجمه هر چه دقیق تر این کتاب آسمانی است؛ بنابرین اهمیت ترجمه قرآنبه دلیل اهمیت و ویژگی های آیین اسلام است. هدف پژوهش حاضر آن است که با بررسی دقیق ترجمه های قرآنبه زبان روسی، امکان دستیابی به معنا و مقصود دقیق تر آن فراهم شود. در این پژوهش سعی شده است تا از میان انواع صنایع ادبی و ساختارهای زبانی که در فرایند ترجمه باید به آن توجه شود، به برخی از جنبه های ساختارهای بلاغی و آوایی قرآنبپردازیم. بدین منظور، مثال هایی از قرآنآورده شده است تا در بحثی مقایسه ای با رویکرد زبان شناسی مقابله ای، مشکلات ترجمه آن ها را بررسی کنیم.
۸.

مقایسه و تطبیق ساختارهای گرامری در ترجمه های روسی قرآن بر مبنای آیه هایی از سوره های قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ 5 - 18

کلید واژه ها: واژگان کلیدی: ترجمه قرآن ساختار دستوری مفعول مطلق تاکیدی حال مقایسه و تطبیق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۱۸۴
همگان بایداز محتوای قرآن آگاه گردند و راه دستیابی به چنین هدفی ترجمه هر چه دقیق تر این کتاب آسمانی می باشد؛برای رسیدن به این هدف روش مقایسه و تطبیق ساختارهای دستوری قرآن در ترجمه های روسی موجوداتخاذ شده است. محقق می کوشد تا به کمک یافته های خود از میان ترجمه ها، ترجمه دقیق تر را انتخاب کند. نتیجه ای که حاصل می شود می تواند مبنایی برای توسعه تحقیقات آتی در حوزه ترجمه ی ساختارهای دستوری قرآن کریم باشد. ( همگان بایداز محتوای قرآن آگاه گردند راه دستیابی به چنین هدفی ترجمه هر چه دقیق تر این کتاب آسمانی می باشد؛برای رسیدن به این هدف روش مقایسه و تطبیق ساختارهای دستوری قرآن در ترجمه های روسی موجوداتخاذ شده است. محقق می کوشد تا به کمک یافته های خود از میان ترجمه ها، ترجمه دقیق تر را انتخاب کند. نتیجه ای که حاصل می شود می تواند مبنایی برای توسعه تحقیقات آتی در حوزه ترجمه ی ساختارهای دستوری قرآن کریم باشد.)
۹.

بررسی باهمایی ترکیبات پایدار فعلی- اسمی در زبان روسی و مقایسه آن با زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 187 - 200

کلید واژه ها: باهمایی ترکیبات آزاد ترکیبات پایدار زبان روسی معنای مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۳۹۲
توضیح برخی پدیده های زبانی گاهی بسیار دشوار و پیچیده می شود، از جمله اینکه چرا در یک زبان، برخی واژگان یا ترکیب خاصی از واژگان وجود دارد یا چرا یک زبان دارای ساختار دستوری، صرفی یا نحوی ویژه خود است. تمامی این پدیده ها حاصل فرایند درازمدت رشد و گسترش زبان است. هر فردی بی آنکه راجع به آنچه می خواهد بگوید تفکر کند، واژگان را در ساختار جمله های کامل به کار می برد. به همین ترتیب، در گفتار خود از ترکیبات مختلف واژگان نی ز استفاده می کند. این ترکیبات ممکن است ترکیب آزاد واژگان یا ترکیب پایدار آن باشد. ترکیبات پایدار واژگان بخش جداناپذیر در هر زبانی است. به همین دلیل، بر آن شدیم تا در این مقاله به بررسی و مقایسه ویژگی های ساختاری و معنایی باهمایی ترکیبات پایدار فعلی- اسمی در زبان روسی بپردازیم که از نظر علم عبارت شناسی (Фразеология) پربسامدترین نوع ترکیبات پایدار در زبان روسی است. همچنین، به نحوه ترجمه این گونه ترکیبات به زبان فارسی بپردازیم. در این باره، در مقایسه با زبان فارسی، بررسی دقیقی نشده است. این بررسی نقش مهمی در تدریس و یادگیری این نوع ترکیبات در زبان روسی به منزله زبان خارجی دارد.  
۱۰.

ویژگی های سببی حروف اضافه по و из-за در زبان روسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۳ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ 177 - 185

کلید واژه ها: حرف اضافه زبان روسی علت و معلول ویژگی سببی из-за по

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۳۰۳
حروف اضافه سببیпо  و из-за در زبان روسی بیانگر عملی نامطلوب و ناخوشایند و دارای بار منفی است، اما کاربرد آن ها از نظر ساختار دستوری متفاوت است و با اسامی مختلفی به کار می رود. در برخی موارد کاربرد مشابه این حروف اضافه برای بیان علت و سبب انجام کاری، زبان آموزان ایرانی را در گفت وگو به زبان روسی، همچنین در ترجمه متون از زبان روسی به فارسی و برعکس دچار مشکل می کند. متأسفانه، پژوهشگران ویژگی های سببی حروف اضافه را در زبان فارسی آن طور که باید و شاید و آن گونه که در زبان روسی بیان شده بررسی همه جانبه نکرده اند. در این راستا، مقاله حاضر تفاوت ها و مشابهت های کاربردی حروف اضافه سببیпо  و из-за در زبان روسی و ویژگی های سببی معادل آن ها را در زبان فارسی نقد و بررسی می کند. مطالعه حاضر تلاشی است نظام مند به منظور رفع این مشکل و ارائه راهکارهای مناسب به مترجمان برای ترجمه صحیح متون مختلف از زبان فارسی به زبان روسی.
۱۱.

ترکیبات اضافی تخصیصی در زبان فارسی در مقایسه با روش های بیان آنها در زبان روسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ 5 - 22
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۲۱۷
تاکنون پژوهش های بسیاری پیرامون مسایل مربوط به ترکیبات اضافی تخصیصی درزبان فارسی وروسی انجام شده است؛بااین حال،تجربه درزمینه آموزش این مبحث دردانشگاه هاومراکز آموزش عالی،نشان می دهد که به دلیل فزونی روش هاوابزارهای دستوری و نحوی،بیان مفهوم اختصاص درزبان روسی(اعم ازحالت های دستوری اسم وحروف اضافه)،بحث پیرامون کاربرد درست معنایی ودستوری معادل ترکیبات اضافی تخصیصی زبان فارسی به روسی،هنوز هم یکی از مباحث پیچیده و مهمی است که مشکلات فراوانی رابرای زبان آموزان کشورمان درزمینه های یادگیری زبان روسی وترجمه به وجود میآورد.درزبان فارسی،ترکیبات اضافی تخصیصی یااختصاصی به کمک نقش نمای اضافه کسره رابطه نحوی برقرارکرده ومفهوم نسبت واختصاص چیزی به چیز دیگر را بیان می کنند؛ مهمترین و پرکاربرد ترین معادل ترکیبات اضافی اختصاصی زبان فارسی در زبان روسی، گروه واژه های با متمم اسم ناهماهنگ (??????????????? ???????????) و هماهنگ (????????????? ???????????) در زبان روسی می باشد. بنابراین در پژوهش حاضر به بررسی ماهیت ترکیبات اضافی تخصیصی در زبان فارسی، در مقایسه با روش ها و ابزارهای بیان آن ها در زبان روسی می پردازیم.
۱۳.

مسائلی دربارة اصول ترجمه‌های تطبیقی و مدل ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۷ شماره ۴۷

کلید واژه ها: ترجمه مدل سازی آنالیز سنتز ترجمه تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸۷ تعداد دانلود : ۱۱۲۵
ترجمه یک فعالیت انسانی است که در طی انجام آن یک متن از یک زبان به زبان دیگر بر اساس تطبیق متن منتقل می گردد، ضمن آنکه معنا و مفهوم یکسان حفظ و برقرار می ماند. هنگام بحث روی ترجمه باید موضوع ترجمه به عنوان چگونگی و جریان آن از محصول و نتیجه آن که نتیجه این جریان است متمایز گردد. تئوری های ترجمه به عنوان نظریات جدید زبانشناسی سابقه چندانی ندارند و اکثراً به پنجاه شصت سال اخیر باز می گردند. امروزه بسیاری از زبانشناسان، بخصوص آنهایی که به مسائل بنیادی ترجمه اشتغال دارند، بر این باورند، که ترجمه یک شاخه مستقل در زبانشناسی می باشد. نقطه نظرات و تئوری های ترجمه زبانشناسان روسیه امروزه با توجه و استقبال فراوانی مواجه شده است. در این مقاله به معرفی اجمالی دستاوردهای ایشان در این حیطه پرداخته شده است.
۱۴.

مسائلی درباره کاربردهای تحلیل متن با استفاده از روش‌های صورت‌گرایانه و نقش‌گرایانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۷ شماره ۴۴

کلید واژه ها: ساختگرایی داده پردازی دستور زایشی الگاریتم زبانشناسی توصیفی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها گفتمان انتقادی
تعداد بازدید : ۲۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۰۸۰
بسیاری از جریانات زبان شناسی همگانی قرن بیستم را می توان در ردیف فعالیت های نقش گرایانه و یا صورت گرایانه تلقی نمود. نقش گرائی منتج و وارث ساختگرایی محسوب می شود. صورت گرایی ثمره توسعه کیبرنتیک است و از ضروریات اولیه انتقال و تبادل اطلاعات بین انسان و رایانه است. ارتباط متقابل بین زبانشناسی و رایانه سابقه پنجاه ساله دارد که توام با بیان تئوری های چامسکی و ترویج دستور زایشی بود. با این حال سرچشمه دستور زایشی-گشتاری را می بایست در زبانشناسی توصیفی جستجو کرد، رویه ای جدید در زمان خود که تلاش می کرد با بیان و تدوین دقیق جزئیات ظاهری ساختار کلمات، راه درست دسترسی به نظام زبانی را فراهم نماید. به عقیده چامسکی دستور می بایست ارتباط بین نشانه های مادی (صوتی) و ذهنی را تبیین و آشکار سازد. موضوع زیرساخت از غامض ترین تئوری های دستور زایشی می باشد که در طی جریان زمان طرح تاکنون دچار تحولات فراوانی شده است. از نظر ارزش مفاهیم تشکیل دهنده این دستور دربرگیرنده لایه های نحوی، معنایی و صوتی است، اما برخلاف ساختگرایان توصیف گر، نحو رکن اصلی را در این دستور دارا می باشد. در این مقاله سعی شده است جهت گیری های اساسی و متفاوت و روش های گوناگون توصیف و تشریح متن برای استخراج اطلاعات از آن، از دیدگاه های این دو مکتب مقایسه و بیان گردد.
۱۵.

مقایسه و بررسی برخی نظام‌های ترجمه ماشینی روسی و غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۶ شماره ۴۲

کلید واژه ها: معناشناسی دستور گشتاری ترجمه ماشینی پارسر الگاریتم روابط معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰۱ تعداد دانلود : ۱۱۳۰
نظام های ترجمه ماشینی برتر دنیا قادرند کتابی هزار صفحه ای را در کمتر از 2 دقیقه ترجمه کنند، کاری که مترجم زبده و حرفه ای حداقل یک سال وقت روی آن صرف می کند. منتقدان، به کیفیت ترجمه این نظام ها ایراداتی دارند، با این حال روند ترجمه ماشینی به سرعت رو به رشد است و باید به یاد داشت، ترجمه در نوع سنتی (انسانی) نیز رشد خود را در طی قرن ها به دست آورده است و اکنون نیز این گونه ترجمه ها بدون نقص نیستند. ترجمه های قدیمی اکثراً بسیار بد ترجمه شده اند و نقد و نظارت و کنترل نیز در کار نبود. فردی مثل ابوعلی سینا 40 بار کتاب مابعدالطبیعه ارسطو را خوانده و نفهمیده بود و این علتش بدی ترجمه بوده است. در این مقاله، عملکرد نظام های ترجمه ماشینی برتر روسی و غربی با هم مقایسه شده اند، تا علل برتری و نقاط ضعف آن ها نسبت به یکدیگر مشخص شوند. در مواردی این ترجمه ها با ترجمه های انسانی مقایسه شده است. همچنین تلاش شده پس از شناسایی علل اساسی غیر کارآمد بودن نظام های ترجمه ماشینی، راهکارهای ارتقاء بهبود کیفیت ترجمه به طور مسند ارائه شود.
۱۶.

ویژگی‌های آکوستیکی و گفتاری مخارج صوتی زبان روسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۵ شماره ۳۵

کلید واژه ها: هجا آکوستیک مخارج صوتی صوت ریتم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱۲ تعداد دانلود : ۱۱۵۳
ویژگی های آکوستیکی گفتاری مخارج صوتی زبان روسی برای فارسی، به علت متفاوت بودن مخارج صوتی اهمیت بسیاری دارد. دانشجویان رشته های زبان خارجی، با ورود به محیط آموزشی دانشگاه، به مرحله مهمی در شکل دادن زندگی تخصصی خود قدم می گذارند. یادگیری اصول اولیه تلفظ اصوات زبان روسی از جنبه های مختلف در دوره های پایه و میانه حایز اهمیت است. نکته مهمی که دانشجویان کمتر به آن توجه دارند، عدم توجه کافی به اصل و ماهیت زبان که همانا گفتار است. دانشجویان به تفاوت هایی در اصوات روسی و فارسی پی می برند و هر یک به فراخور استعداد خود سعی بر فراگیری تلفظ صحیح زبان روسی دارند. اما تجربه نشان داده است که بی توجه به بعد نظریه شناخت اصوات، به جریان یادگیری عملی آن لطمه می زند، به ویژه آن که برخی اصوات که به نظر در هر دو زبان یکی اند مخارج صوتی یکسانی از نظر محل تولید ندارند. بنابراین ضرورت دارد برای کسب شایسته این مهارت مهم، ماهیت آن، که همانا صوت و گفتار است، در یک برنامه منسجم و به ترتیبی منطقی با برنامه ریزی های مناسب، تحقق و استمرار یابد. در این مقاله سعی شده است ترتیبی منطقی برای پروسه آموزش این موضوع ارایه شود و مراحل این ترتیب منطقی و نحوه وارد کردن دانشجو در برهه یادگیری به تفصیل مورد توجه قرار گرفته است. تجربه نشان داده است که مهارت گفتار و شنیدار نسبت به دو مهارت دیگر زبانی، یعنی نوشتن و خواندن، در نظام آموزشی ایران کمتر مورد توجه قرار می گیرد، در صورتی که اهمیت دو مهارت ذکر شده، به مراتب بیشتر و تسلط بر آن ها دارای پیچیدگی مضاعفی است.
۱۷.

بررسی شکل دستوری و مفاهیم معنایی افعال زمان گذشته در زبان روسی و مقایسه اجمالی آن با زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۵ شماره۳

کلید واژه ها: زبان فارسی زبان روسی گونه مطلق زمان گذشته افعال گونه استمراری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
تعداد بازدید : ۲۱۴۱
زمان گذشته افعال در هر دو زبان روسی و فارسی ، بیانگر انجام عملی است که در زمان گذشته اتفاق افتاده است ، با این حال با توجه به بررسیهای صورت گرفته تفاوت فراوانی میان کاربرد شکل و معنای آن در هر دو زبان موجود است . در دستور زبان روسی ، مقوله ای دستوری وجود دارد به نام گونه (نمود) فعل که به نحو گسترده ای بر معانی دستوری و لغوی افعال و بخصوص معانی زمان گذشته افعال تاثیر می گذارد ، به عبارت دیگر ، چون اکثر افعال دارای دو مصدر استمرار و مطلق هستند ، معانی زمان گذشته در تقابل این دو مصدر آشکار می گردند ...
۱۸.

رده بندی خصوصیات اصوات زبان روسی وتوصیف حیطه های کاربردی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۵ شماره ۳۱

کلید واژه ها: گفتار واج تلفظ آواشناسی اصوات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان
تعداد بازدید : ۱۵۲۴ تعداد دانلود : ۹۹۶
آواشناسی بخشی از زبان شناسی است که به بررسی اصوات زبان در جریان گفتار می پردازد. حیطه اصوات و گفتار زبان‘ جوهر و اصل آن محسوب می شود. به همین علت است که آواشناسی جایگاه مستقلی در زبان شناسی دارد. از موضوعات مهم مورد تحقیق در آواشناسی روسی‘ بحث درباره اصوات (pe?? (3ByK? به کار گرفته شده در زبان‘ از دو جنبه مختلف است‘ یعنی از نظر فیزیکی و از نقطه طرز ادای آنها. از وظایف مهم دیگر آواشناسی‘ تعیین دقیق اصوات و واج های زبان و تبیین چگونگی روند تغییرات آن در مقایسه با گذشته و بیان علل فرآیندهای در زمانی یا همزمانی آنهاست. در این مقاله به چگونگی بررسی اصوات زبان روسی در ابعاد شنیداری (آکوستیکی) و گفتاری (فیزیولوژیکی) به سبک همزمانی پرداخته می شود. با این حال به واسطه ارتباط نزدیک اصوات با نظام صوتی زبان در مواردی نیز برای تبیین‘ مقایسه و تمایز صوت از واج‘ ناچار مواردی از مشخصه های واج‘ عنوان می شود. نکته مهمی که این مقاله به آن پرداخته است‘ تفکیک مقوله آواشناسی (?oHeT?Ka) از واج شناسی (?oHo?or??) است.
۱۹.

بررسی بُعد زبان‌شناختی ترجمة ماشینی و معرفی اجمالی علوم مرتبط با آن?(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۵ شماره ۳۶

کلید واژه ها: معناشناسی داده پردازی هوش مصنوعی ترجمه ماشینی لگاریتم انفورماتیک

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی رایانشی/ رایازبان‌شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی شناختی
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی
تعداد بازدید : ۲۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۱۵۴
نظام ترجمه ماشینی فعالیتی چند بعدی است، که در چند حیطه مبتنی بر ابتکار عمل و قدرت حل مساله است. در این مهارت از برخی دانش های بین رشته ای نیز استفاده فراوانی می شود. ترفندهای هوش مصنوعی با بکارگیری اصول ریاضی، آمار و منطق، قالب مناسبی از زبان را که مناسب برنامه نویسی و انتقال به ماشین است، فراهم می آورد. در کشور ما این فعالیت دیر شروع شد و اکنون نیز دارای حرکت منسجمی نیست، برای پیشرفت در حیطه ترجمه ماشینی نیازمند احاطه در سه زمینه مختلف است: 1- داده پردازی، توصیف و ساختن مدل های مناسب زبان برای کاربرد هوشمند 2- ساخت و استفاده از نرم افزارهای مربوط به این کار 3- به کارگرفتن فناوری مرتبط. در این مقاله با لحاظ قرار دادن تفکیک این سه زمینه، برخی ابعاد زبان شناختی نظام ترجمه ماشینی، براساس محور قراردادن روش های تجربه شده در روسیه تبیین می گردد. همچنین به واسطه ارتباط تنگاتنگ ترجمه ماشینی با هوش مصنوعی و برنامه نویسی، برخی اطلاعات کلی این علوم، در موارد مرتبط ارایه می شود.
۲۰.

ویژگی های واج از دیدگاه مکاتب واج شناسی مسکو و پترزبورگ و مقایسة اجمالی با مطالب موجود در فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۴ شماره ۲۸

کلید واژه ها: واج شناسی آوانگاری آواشناسی مکتب واج شناسی واج نگاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری واج شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری رده شناسی زبان
تعداد بازدید : ۲۴۵۴ تعداد دانلود : ۱۶۱۳
"واج شناسی بخشی از زبان شناسی است‘ که به مطالعه ویژگی های نظام آوایی زبان می پردازد. نظریه پردازی ارائه شده دراین بخش از زبان شناسی در چارچوب مکاتب مختلف واج شناسی دارای جنبه های همگانی و اختصاصی است. درواج شناسی اختصاصی یک زبان خاص‘ اصوات آن زبان‘ از نظر نحوه ایجاد معنا‘ بررسی جنبه های ذهنی و مجردآن ‘ چگونگی و امکان قرار گرفتن واج ها کنار هم و امور مربوط به وضوح و غیر وضوح بودن صوت از جنبه های در ک معنایی و شنیداری بررسی می شود. روش های بررسی واج در مکاتب مختلف یکسان نیست. در مکتب واج شناسی مسکو آوانگاری کاملا از واج نگاری متمایز است . از جمله مطالبی که مکتب واج شناسی مسکو را از دیگر مکاتب و حتی مکتب واج شناسی پترزبورگ متمایز می سازد‘ بحث در مورد حالت بالقوه و پایه ای هر واج در ریشه کلمات و در حالت های صرفی آن است‘ موضوعی که در آواشناسی فقط امکان بالفعل آن بررسی می شود . تعیین واج و مشخصه های آن در مکتب واج شناسی مسکو و پترزبورگ در حالت اصلی و واضح خود مشابه اند‘ اما در فرایند های واجی و واج آوایی اختلاف سبک در بررسی و نظرپردازی به چشم می خورد. در این مقاله با الهام از نظریه پردازی مکتب واج شناسی مسکو به ماهیت واج وعملکرد آن در زبان روسی پرداخته ایم و برخی نقطه نظرات زبانشناسان داخلی را که درباره اوج مطالبی ارائه کرده اند. مورد بررسی قرار داده ایم. "

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان